Fu extra Fu

Fu / Extra Fu 六腑 liufu
INTRODUCTIE
腑 : vleesradikaal (orgaan) + overheidsgebouw : daar waar dingen georganiseerd en besloten
worden, een komen en gaan van ambtenaren.
Nadat we eerst het functioneren van de 5 Zang (Yin organen) hebben bestudeerd, gaan we ons
vervolgens verdiepen in het functioneren van de 6 Fu (Yang organen).
Volgens de Nei Jing: “De Zang slaan op maar scheiden niet uit, de Fu scheiden uit maar slaan niet
op”.
De Zang worden de “volle” organen en de Fu de “holle” organen genoemd. De zang tonen zich in
hun functie.
We zullen zien dat de 6 Extra Fu hierin een tussenpositie innemen, het zijn “holle” organen die
“opslaan”.
Interrelatie is de essentie van de Chinese geneeskunde waarbij het lichaam wordt gezien als een
geïntegreerd geheel. “Het geheel is meer dan de som van de delen”. Het is slechts een hulpmiddel het
functioneren van elke Zang en Fu afzonderlijk te bekijken.
LEERDOELEN
Na bestudering van deze leereenheid dient u de volgende leerdoelen te beheersen:
















6.01 de functies kunnen noemen van de Wei
6.02 de functies kunnen noemen van de Xiao Chang
6.03 de functies kunnen noemen van de Da Chang
6.04 de functies kunnen noemen van de Dan
6.05 de functies kunnen noemen van de Pangguang
6.06 de functies kunnen noemen van de Sanjiao
6.07 de functies van de Wei kunnen uitleggen en beschrijven
6.08 de functies van de Xiao Chang kunnen uitleggen en beschrijven
6.09 de functies van de Da Chang kunnen uitleggen en beschrijven
6.10 de functies van de Dan kunnen uitleggen en beschrijven
6.11 de functies van de Pangguang kunnen uitleggen en beschrijven
6.12 de functies van de Sanjiao kunnen uitleggen en beschrijven
6.13 het verschil kunnen aangeven tussen de Fu en de Extra Fu
6.14 de Extra Fu kunnen noemen
6.15 de functies van de verschillende Extra Fu kunnen uitleggen en beschrijven
6.16 de verschillende interrelaties tussen de Zang en Fu kunnen beschrijven:
o 6.16.01 de interrelatie tussen Wei en Pi
o 6.16.02 de interrelatie tussen Xiao Chang en Xin
o 6.16.03 de interrelatie tussen Da Chang en Fei
o 6.16.04 de interrelatie tussen Dan en Gan
o 6.16.05 de interrelatie tussen Pangguang en Shen
o 6.16.06 de interrelatie tussen Sanjiao en XinBao
1
LEERKERN
DE ZES FU
De 6 Fu (Yang organen) ontvangen, bewegen, transformeren, scheiden uit en staan in direct contact
met de buitenwereld.
Een uitzondering hierop is Dan (Galblaas), die staat niet in directe verbinding met de buitenwereld.
Bovendien slaat het gal op, wat een yin-functie is.
Dan is behalve Fu ook een Extra-Fu.
胃wèi – Maag
“Als de maag qi sterk is, zijn de vijf yin-organen gezond, als de maag qi zwak is gaan ze achteruit.”
(Yu Yia Yan 1585-1664)
胃wèi (Maag) is de “Zee van Water en Graan” en vormt samen met Pi de basis van de “Nahemelse
Qi”.
Li-Don-Yuan (1180-1251), één van de vier grote Meesters van de Yin-Yuan-dynastie, baseerde
daarop zijn meesterwerk de Pi Wei Lun.
Samengevat:
De functies van Wei (Maag) zijn:
1. Wei controleert het “rotten en rijpen” van het voedsel.
2. Wei controleert het transport van Gu Qi naar alle ledematen. Net zoals de
ZongQi
3. Wei controleert het dalen van Qi.
4. Bron van Qi en Bloed en vloeistoffen.
Pathologie: Hitte >> manisch; Slijm in de maag: depressief.
Wei toont zich in het tong beslag.
Relatie met Pi
Wei en Pi vormen samen een eenheid waarbij ze elkaars antagonist en complement zijn.
小腸 xiǎocháng
– Dunne Darm
Xiao Chang ontvangt het onzuivere van Wei en transformeert dit tot bruikbare substanties, scheidt
“zuiver van onzuiver.”
Xiao Chang heeft psychologisch gezien een belangrijke rol in “beslissingen nemen”, en wel in de zin
van onderscheidingsvermogen.
De mogelijkheid om dingen helder te zien en de zaken duidelijk op een rijtje te zetten.
De moed en de durf om een beslissing te nemen is echter de rol van Dan.
Samengevat:
2
De functies van Xiao Chang (Dunne Darm) zijn:
1. Xiao Chang controleert het ontvangen en transformeren, en ondersteunt
daarmee Pi.
2. Xiao Chang scheidt Vloeistoffen.
Relatie met Xin:
De relatie tussen Xiao Chang en Xin is niet zo duidelijk. De relatie ligt meer op het mentale vlak van
beslissingen nemen.
大腸 dà cháng – Dikke Darm
Over de fysiologie van Da Chang (Dikke Darm) zijn de klassiekers meestal zeer kort.
Symptomen die wij westers toeschrijven aan de dikke darm zijn in de traditionele Chinese
geneeskunde eerder problemen van Pi (Milt). Pi reguleert transformatie en transport.
Samengevat:
De functie van Da Chang (Dikke Darm) is: letting go
1. Da Chang ontvangt het onzuivere van Xiao Chang.
Relatie met Fei:
Fei en Da Chang hebben een nauwe relatie met elkaar.
De dalende functie van Fei geeft Da Chang de mogelijkheid om faeces uit te scheiden. Andersom kan
een obstructie in de Da Chang de dalende beweging van Fei belemmeren en kan er benauwdheid
ontstaan.
In de westerse natuurgeneeskunde is de relatie Long en Dikke Darm ook bekend, met name wat
betreft allergie en immuniteit.
膽 dǎn - Galblaas
Dan (Galblaas) heeft een speciale plaats onder de Fu’s, behalve een Fu is het ook een Extra Fu. Gal
is een vorm van Jing.
Samengevat:
De functies van Dan (Galblaas) zijn:
1. Dan slaat gal op en scheidt deze af.
2. Dan doet beslissingen nemen.
3. Dan controleert de pezen.
Relatie Gan:
De functies van Dan en Gan zijn nauw met elkaar verweven. Voor hun functioneren zijn ze wederzijds
van elkaar afhankelijk en vullen elkaar aan.
De opslag en afgifte van gal is afhankelijk van de soepele stroom van Gan Qi, anderzijds ondersteunt
Dan de Gan in zijn functie van het in stand houden daarvan. DanQi = de moed om een beslissing te
nemen.
Beslissingen:
Gan - LV zorgt voor planning
Xin – HT zorgt voor mentale helderheid en integratie
3
Xiao Chang – SI onderscheidend vermogen en kritisch denken
Dan - GB besluit nemen
Shen – KI drive en wilskracht Zhi
膀胱 pángguāng - Blaas
Pang Guang (Blaas) heeft een belangrijke rol in de waterhuishouding. Enerzijds de excretie van
Vloeistoffen maar ook transformatie van Vloeistoffen.
Psychisch aspect Pang Guang: bij een verstoring kan er negatieve Qi kan ontstaan die zich
manifesteert in jaloersheid, achterdocht en het langdurig kwalijk nemen van zaken.
Samengevat:
De functie van Pang Guang (Blaas) is:
1. Verwijdert water door Qi transformatie.
Relatie Shen:
Pang Guang (Blaas) en Shen (Nier) zijn sterk met elkaar verbonden. Pang Guang zorgt dat het
onzuivere deel van de vloeistoffen van Shen (Nier) wordt uitgescheiden. Aan de andere kant kan de
transformatie van vloeistoffen alleen maar plaats vinden door middel van Shen Qi, met name Shen
Yang (Nier Yang)--Jing.
三焦 sānjiāo – drie verwarmer
San Jiao bestaat uit drie delen:
Shang Jiao, Zhong Jiao, Xia Jiao (Bovenste Warmer, Middelste Warmer, Onderste Warmer)
Shang Jiao ligt boven het diafragma en omvat Fei en Xīn.
Zhong Jiao ligt tussen de navel en het diafragma en omvat Pi en Wei.
Xia Jiao ligt onder de navel en omvat de Shen, Pang Guang, Da Chang en Xiao Chang.
Functies San Jiao:
1. San Jiao controleert de waterpassages.
Zorgt voor een vrije doorgang van JinYe en reguleert verschillende andere vormen van Qi.
Openhouden van de passages
2. San Jiao is het kanaal van Yuan Qi,
Yuan Qi die zijn oorsprong heeft in Ming Men, wordt door San Jiao door het lichaam rondgepompt.
3. San Jiao is de driedeling van het lichaam voor wat betreft anatomie, fysiologie en
pathologie.
In de Huang Di Nei Jing Ling Shu staat: “Shang Jiao is als een mist, Zhong Jiao is als een moeras en
Xia Jiao is als een riool."
Shang Jiao is nauw verbonden met de functies van Xin en Fei. Belangrijkste fysiologische proces van
Shang Jiao is de verspreiding, als een fijne damp, van vloeistoffen over het gehele lichaam (Mist).
4
Zhong Jiao is nauw verbonden met de functies van Wei en Pi. Belangrijkste fysiologische proces van
Zhong Jiao is transformatie en transport van voedsel en vloeistoffen. Oorspronkelijk komen hierbij
“zuiver” en “onzuiver” met elkaar vermengd voor (Moeras).
Xia Jiao is nauw verbonden met de functies van Shen, Pang Guang, Da Chang en Xiao Chang.
Belangrijkste fysiologische proces van Xia Jiao is het scheiden van het zuivere van het onzuivere en
uitscheiden van het onzuivere deel (Riool)
Extra Fu
De Huang Di Nei Jing Su Wen zegt in hoofdstuk 11: “Hersenen, Beenmerg, Beenderen, Bloedvaten,
Galblaas en Uterus slaan Yin essentie op maar hebben de vorm van een Yang orgaan. Zij slaan de
Jing op en scheiden niet uit, daarom worden zij de buitengewone Yang organen genoemd.”
De 6 Extra Fu functioneren dus als een Yin orgaan (ze slaan op), maar hebben de vorm van een Yang
orgaan (ze zijn hol). De zes Extra Fu slaan Yin essentie op (in de vorm van Jing, Merg of Xue) en zijn
wat functie betreft allen direct of indirect verbonden met Shen (Nier).
子宮 zǐgong - Uterus
De functie van de Uterus (“Paleis van het Kind”) is de regulatie van de menstruatie, bevruchting en
zwangerschap.
Door deze functie is de Uterus nauw verbonden met de:
Shen
Alleen wanneer er genoeg Jing is kunnen de geslachtsorganen zich volledig ontwikkelen. Wanneer,
door ouderdom, de Jing afneemt stopt de menstruatie.
De Huang Di Nei Jing Su Wen zegt hierover: “Met 7 jaar is de Qi van de vrouw sterk, de tanden
gewisseld en het haar is lang. Met 14 jaar zijn de geslachtsorganen volgroeid, de Ren Mai stroomt en
de Chong Mai is gevuld, de menstruatie komt regelmatig en de vrouw is vruchtbaar (….) Met 42 jaar is
de Ren Mai leeg, de Du Mai verzwakt, vruchtbaarheid verdwijnt, de doorgangen van de Aarde worden
verbroken, het lichaam veroudert en zij kan geen kinderen meer baren.”
Shen verschaft Jing en Tian Gui. Du Mai geeft Yang energie, Ren Mai Yin energie.
Du en Ren Mai en Chong Mai
Bovenstaand citaat uit de Huang Di Nei Jing Su Wen wijst al op de functie en het belang van beide
extra meridianen. Beide ontspringen in Shen (Nier) en helpen mee bij de regulatie van de menstruatie,
de bevruchting en de zwangerschap. De Ren Mai voorziet de Uterus van Qi, De Chong Mai voorziet
de Uterus van Xue. Als de Jing overvloedig is, de Ren Mai en de Chong Mai sterk zijn, waardoor de
Uterus wordt voorzien van voldoende Xue en Qi, dan is er een regelmatige menstruatie en de
mogelijkheid van zwangerschap.
Daarnaast verbindt de Chong Mai de Uterus met de Wei. Hierdoor kan er tijdens een zwangerschap
ochtendmisselijkheid ontstaan.
Xin, Gan en Pi
Zoals uit het voorgaande blijkt is de toestand van het Xue zeer belangrijk voor het functioneren van de
Uterus, Xin reguleert Xue, Gan slaat Xue op en Pi controleert en maakt Xue.
Een probleem met één van deze organen zorgt voor problemen met betrekking tot de menstruatie en
de zwangerschap.
Voor de man geldt een dergelijk verhaal. De Uterus is gerelateerd aan Shen (Nier), bij mannen wordt
dit het “Rode Veld” (Dan Tian) of de “Kamer van Jing” genoemd.
De Kamer van Jing produceert sperma en slaat dit op, verder is deze Kamer van Jing nauw
verbonden met Shen (Nier) en de Du Mai. Als Shen en de Du Mai leeg zijn, dan levert dit problemen
op voor de productie en opslag van sperma, met als gevolg: impotentie, onvruchtbaarheid, nachtelijke
zaadlozingen, vroegtijdige ejaculaties etc.
Xin verschaft Hart-Qi en Hart-Bloed, zorgt voor de transformatie van Yin en Yang (ova en menstrueel
bloed).
5
腦子 – nao - Hersenen
Jing produceert Merg en aangezien de Hersenen een verlengstuk zijn van dit Merg zijn de Hersenen
dus verbonden met Shen (Nier).
De Huang Di Nei Jing Su Wen zegt in hoofdstuk 10: “het Merg dringt door in de Hersenen”. In
hoofdstuk 33 van de Huang Di Nei Jing Ling Shu staat: “de Hersenen zijn de Zee van Merg, die zich
uitstrekt van de kruin tot Fengfu (DM16).” (In het punt DM16 gaat de Du Mai de Hersenen binnen, de
Zu Tai Yang Pang Guang Jing (Blaasmeridiaan) maakt via de kruin contact met de Hersenen.)
De Hersenen zijn ook afhankelijk van Xin, vooral Xin Xue zorgt voor de voeding van de Hersenen.
In de traditie van de Chinese geneeskunde worden de functies die in het westen tot de hersenen
behoren aan Xīn toegeschreven. In latere eeuwen zien we dat steeds meer artsen en fysiologen in
China ook die overstap van het Hart naar de Hersenen maken. Zo zien we in Pi Wei Lun (de Discussie
over Maag en Milt; 1249 n.C.) van Li Dong Yuan het volgende staan: “Zien, horen, ruiken, voelen,
intelligentie zijn alle afhankelijk van de Hersenen.” En ook Li Shi Zhen zegt: “de Hersenen zijn de zetel
van de Geest.”
髓 Merg - Sui
Merg is een product van Jing. Het Chinese concept “Merg” is niet hetzelfde als wat in het westen
onder merg wordt verstaan. Merg voedt de Hersenen en de wervelkolom en vormt het Beenmerg.
Hoofdstuk 17 van de Huang Di Nei Jing Su Wen zegt: “de Beenderen zijn het verblijf van het Merg.” In
de Huang Di Nei Jing Ling Shu staat in hoofdstuk 36: “het zuivere gedeelte van het voedsel wordt
omgezet in vet, dit dringt in de beenderholtes binnen en vult de Hersenen met Merg.”
骨gu Beenderen
Ook de beenderen zijn gekoppeld aan Shen (Nier) en behoren tot de 6 Extra Fu, omdat ze beenmerg
opslaan.
Mai Bloedvaten
De Bloedvaten behoren tot de 6 Extra Fu omdat ze Xue bevatten.
Verder is er de link tussen bloedvaten en Shen (Nier). Jing produceert Merg, dat op zijn beurt weer
Bloed produceert.
Dan - Galblaas
De functies van Dan zijn al eerder genoemd bij de Yang organen. Maar voor de volledigheid noemen
we Dan hier nog een keer bij de Extra Fu. Omdat Dan gal opslaat, wat een “zuivere” vloeistof is, is het
een Extra Fu.
6