hoe voorkom ik een hypo door inspanning?

HOE VOORKOM IK EEN HYPO DOOR INSPANNING?
Bij welke bloedglucoseverlagende middelen kunnen hypo’s ontstaan?
Hypo’s kunnen optreden bij gebruik van insuline, en van SU-tabletten (glibenclamide,
glimepiride, gliclazide, tolbutamide) of repaglinide, die de alvleesklier stimuleren om
insuline af te geven.
Andere glucoseverlagende middelen verhogen de hoeveelheid insuline in het bloed niet,
en geven geen aanleiding tot hypo’s.
Hoe kunnen door inspanning hypo’s ontstaan?
Onder inspanning verstaan we zoveel lichaamsbeweging dat uw hartslag en ademhaling
versnellen en u warm wordt (matig intensief) of gaat zweten en buiten adem raakt
(zwaar intensief). Het gaat niet alleen om sport, maar om alle activiteiten in huis, tuin,
onderweg, beroepsmatig of in vrije tijd.
Voor inspanning verbruiken uw spieren glucose, waardoor de bloedglucose meestal wat
zal dalen. Bij mensen zonder diabetes daalt dan ook de hoeveelheid insuline in het
bloed. Daarom krijgen zij geen hypo. Een mooi beveiligingsmechanisme!
Insuline-injecties, SU-tabletten en repaglinide verhogen de hoeveelheid insuline in het
bloed. Daardoor werkt dat beveiligingsmechanisme niet goed.
Of dat tot een hypo leidt hangt af van het moment waarop u genoemde tabletten hebt
ingenomen of insuline hebt gespoten, en van de werkingsduur van deze middelen.
Sommige werken een dag, andere maar een paar uur. Het is dus goed te weten wat de
werkingsduur is van de middelen die u gebruikt.
Het is ook verstandig om door zelfcontrole uit te vinden hoe uw lichaam reageert op
diverse inspanningen.
Een hypo kan tijdens of kort na de inspanning ontstaan, maar ook uren later (soms
meer dan 24 uur), omdat door inspanning de insuline in uw lichaam beter gaat werken.
De kans op een hypo neemt toe met de zwaarte en duur van uw inspanning.
Ook als u enige uren niet of nauwelijks hebt gegeten is de kans op een hypo groter: uw
lichaam heeft dan te weinig reserves om snel glucose aan te maken als uw bloedglucose
daalt door de inspanning.
©2013/DIEP/MUMC
Meer weten? Zie www.diep.info
Wat kunt u doen om een hypo bij of na inspanning te voorkomen?
*
Spuit insuline liefst niet in de buurt van spieren die u bij uw inspanning het meest
gebruikt; door inspanning wordt insuline zeker vanuit die gebieden sneller in het
bloed opgenomen.
*
Plan uw activiteit ongeveer 2 uur na een koolhydraatrijke maaltijd.
*
Vermijd flinke inspanning binnen een uur na toediening van insuline (i.v.m. de
piekwerking).
*
Meet binnen een uur voor u begint uw bloedglucose en neem zo nodig op grond
van de uitslag eerst extra koolhydraten. De hoeveelheid verschilt van persoon tot
persoon en hangt af van de duur en zwaarte van uw inspanning.
Een leidraad (maar niet voor ieder het beste advies!) is:
duur en zwaarte
van inspanning
bloedglucose
voor aanvang
extra
koolhydraten
tot 30 minuten
lichte inspanning
30-60 minuten
matige inspanning
onder 5 mmol/l
boven 5
onder 5
tussen 5 en 10
boven 10
onder 5
tussen 5 en 10
tussen 10 en 16
10-15 gram
geen
30-45 gram
15 gram
geen
45 gram per uur
30-45 gram per uur
15 gram per uur
1 uur of meer
matige inspanning
NDF Sport en bewegen bij Diabetes mellitus 2000
enkele koolhydraatvoorbeelden
plak ontbijtkoek
2 mandarijnen
sinaasappel
volkoren boterham
appel of peer
snee krentenbrood
eierkoek
banaan
snee donker roggebrood
krentenbol
12
12
13
14
14
18
18
18
20
26
g
g
g
g
g
g
g
g
g
g
*
Of het zinvol is tevoren en/of nadien de dosis van uw tabletten of insuline(s) te
verlagen (en zo ja, hoeveel) is echt maatwerk. Overleg daarover dus met uw
diabetes-team!
*
Wilt u buiten de deur langer dan een half uur flink actief zijn, neem dan uw
glucosemeter mee, plus voldoende water en een glucose-rijke snack voor
tussendoor.
*
Neem dan ook snelwerkende koolhydraten mee voor het geval u toch een hypo
krijgt. Het liefst in vloeibare vorm (limonadesiroop, gewone cola, dubbeldrank of
een dextro-drank), want daarmee worden de koolhydraten sneller opgenomen in
uw bloed. Vier suikerklontjes of 6 tabletten druivensuiker (dextro) kan desnoods
ook.
*
Hoe langer of intensiever u zich inspant, hoe belangrijker het is om enkele malen
uw glucose te controleren, ook nog 1-2 dagen na uw inspanningen.
NB: Vraag voor zware inspanning en (wedstrijd)sport deskundig advies
van uw diabetesteam!
©2013/DIEP/MUMC
Meer weten? Zie www.diep.info