Van oog tot hersenen
advertisement
Van oog tot hersenen Zien is een creatieve bezigheid Geertrui Peirens Kinderneurologe COS Leuven‐CVI‐kliniek Centrum Ganspoel 19 maart 2012 van oog tot hersenen Van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Van oog tot hersenen • visuele banen • corticale verwerking visuele informatie • maturatie visueel systeem • wat is CVI? • terminologie – definitie – oorzaken • symptomen • diagnosestelling • begeleiding 19 maart 2012 van oog tot hersenen 2 visuele systemen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Retinotectaal systeem • zien wat je eigenlijk niet ziet • orienteringsgedrag 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Het retinocorticaal system 19 maart 2012 van oog tot hersenen Retinocorticaal systeem: bewuste waarneming CORTEX : functionele gebieden 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Zodoende leidt een letsel in de bovenste linker hersenkwab achteraan tot …. gezichtsveldverlies rechts onder in beide ogen. 19 maart 2012 van oog tot hersenen Van oog tot hersenen • visuele banen • corticale verwerking visuele informatie • maturatie visueel systeem • wat is CVI? • terminologie • symptomen • oorzaken • diagnosestelling 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Primaire visuele cortex •Mooie weergave van het netvlies •Geeft omtrek, bestaan van een voorwerp • SCHERPTE • CONTRAST • KLEUR • GEZICHTSVELD •Info aan associatiegebieden voor interpretatie 19 maart 2012 van oog tot hersenen 6/6 6/18 These simulated visual acuities show how detail is lost with reduced acuity 19 maart 2012 6/120 van oog tot hersenen 6/500 These simulated contrast sensitivities show that the detail is present, but the picture is ‘washed out’. 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Zien en doen is een mirakel 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Van oog tot hersenen • visuele banen • corticale verwerking visuele informatie • maturatie visueel systeem • wat is CVI? • terminologie • symptomen • oorzaken • diagnosestelling 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Maturatie visueel systeem Verbetering in gezichtsscherpte en contrast sensitiviteit • veranderingen in optische eigenschappen van de ogen • differentiatie van de fovea wat betreft fotoreceptor structuur en densiteit • myelinisatie van de visuele baan • stijging van het aantal synapsen in het ganse visueel systeem 19 maart 2012 van oog tot hersenen Normale myelinisatie van de hersenen Schiffmann, R. et al. Neurology 2009;72:750-759 19 maart 2012 Normal T2‐weighted (A–D) and T1‐weighted (E–H) images at term (A, E), and at the ages of 5 months (B, F), 1 year (C, G), and 5 years (D, H). Myelin deposition is represented by a low signal on T2‐ van oog tot hersenen weighted images and high signal on T1‐weighted images. Visuele aandacht onbewust thalamus selectieve aandacht filter gezicht‐lijnen‐licht geboorte bewust dorsaal verleggen selectieve aandacht kiezen – richten‐ loslaten 3 m bewust anterieure cingulaire gyrus aandacht verdelen 15 m verschillende zaken samen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Van oog tot hersenen • visuele banen • corticale verwerking visuele informatie • maturatie visueel systeem • wat is CVI? • Terminologie • symptomen • oorzaken • diagnosestelling 19 maart 2012 van oog tot hersenen Terminologie en definitie 19 maart 2012 van oog tot hersenen Definitie CVI (Vlaamse werkgroep CVI, 2006) • gestoorde kijkattitude – geen verklaring vanuit oog • voorgeschiedenis: een noxe • niet statische aandoeningen • diagnose: multi‐disciplinair 19 maart 2012 van oog tot hersenen Definitie CVI • Kinderen: • belangrijkste oorzaak van visusproblemen • veranderingen in verloop van de tijd • verschillende gebieden betrokken 19 maart 2012 van oog tot hersenen Oorzaken CVI • tekort aan zuurstof/bloedsvoorziening voor, rond of kort na de geboorte • craniaal trauma • infecties van de hersenen en hersenvliezen • stofwisselingsstoornissen • gestoorde aanleg van de hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Cystic periventricular leucomalacia 19 maart 2012 van oog tot hersenen Een typisch voorbeeld ‐ comorbiditeit • Cerebrale parese • van hemiparese tot quadriparese • Epilepsie • Hydrocefalie en VP drain • Discrepant intelligentieprofiel (VIQ > PIQ) 19 maart 2012 van oog tot hersenen Hoe uit CVI zich? ZEER HETEROGEEN geassocieerde oftalmologische problemen variabel volgens leeftijd 19 maart 2012 van oog tot hersenen Gevolgen uitval primaire cortex • Verlaagde visus • Gezichtsvelduitval • Concentrisch beperkt • Uitval onderhelft • Hemianopsie 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Gevolgen uitval associatiegebieden: visueel‐cognitief •Dorsale stroom (parietaal) • problemen met waarnemen van bewegende voorwerpen • problemen met bewegen in 3D • gestoorde ooghandcoördinatie • gestoorde simultaanperceptie • crowding • gestoord dieptezicht • problemen figuurachtergrond • Bv speelgoed tussen ander speelgoed vinden • Bv overzien van een speelplaats 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Gevolgen uitval visueel‐cognitief •Ventrale stroom rechts • gestoorde oriëntatie (topografische agnosie) • gestoorde herkenning van (mimiek van) gezichten •Ventrale stroom links • gestoorde vormherkenning • gestoord lezen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Vlaamse CVI vragenlijst (46 items) • Meest aangeduid bij duidelijke diagnose CVI: • houdt hoofd schuin bij bekijken van een voorwerp • herkent dagelijkse voorwerpen niet (appel, fiets, bal) • herkent dagelijkse voorwerpen niet als ze getekend zijn zonder kleur • geen interesse in complexe tekeningen • vindt chocopot niet op de tafel • betast object eerder dan ernaar te kijken E. Ortibus, Neuropediatrics, 2011; 42:138‐147 19 maart 2012 van oog tot hersenen Diagnosestelling: multidisciplinair • Oogheelkundig onderzoek • Kinderneurologisch onderzoek • Neuropsychologisch onderzoek • • • • IQ profiel Observatie L‐94 Andere neuropsychologische testen • Structureel hersenonderzoek 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen 19 maart 2012 van oog tot hersenen Structureel hersenonderzoek NMR van de hersenen • • • • • beschadiging van de witte stof cysten of zones van weefselverlies in de grijze stof grootte van de hersenkamers stoornis in de aanleg van de hersenen (Functionele NMR) 19 maart 2012 van oog tot hersenen Begeleidingsmogelijkheden • Thuisbegeleiding • Ganspoel • Spermalie • GON‐begeleiding vanuit type 6 • Buitengewoon onderwijs type 6 • Revalidatiecentra • specifiek volgens individuele mogelijkheden/moeilijkheden 19 maart 2012 van oog tot hersenen Heel concreet 19 maart 2012 van oog tot hersenen Met dank aan • Dr. Gordon Dutton • Dr. E. Ortibus • Medewerkers centrum Ganspoel • Medewerkers CVI kliniek Leuven 19 maart 2012 van oog tot hersenen Smakelijk eten … 19 maart 2012 van oog tot hersenen
