De wonderlijke veerkracht van de hersenen

De wonderlijke veerkracht van de hersenen
De ziekte van Alzheimer; hersenonderzoekers werken hard aan het ontwikkelen van een
medicijn tegen deze veelvoorkomende aandoening, die jaarlijks tientallen miljoenen
mensen treft. Zijn we tot die tijd ‘verloren’, of hebben onze hersenen zelf ook manieren
om met deze ziekte om te gaan?
Naarmate we ouder worden, krijgen onze
hersenen steeds meer te verduren. Het risico
op ‘neurodegeneratieve ziekten’, waarbij zenuwcellen afsterven en de hersenen krimpen,
neemt sterk toe met de leeftijd. De ziekte van
Alzheimer is een bekend voorbeeld. Deze
ziekte kenmerkt zich door het ontstaan van
ophopingen van twee eiwitten (amyloid en
tau), die schadelijk zijn voor de hersenen en
daarom een geleidelijke achteruitgang in het
geheugen veroorzaken.
‘
Onderzoekers werken hard aan het ontwikkelen van een medicijn, maar zij zijn niet de
enige die een oplossing zoeken voor de ziekte
van Alzheimer. Zonder dat we ons ervan bewust zijn, voeren onze hersenen in stilte hun
eigen ‘strijd’ tegen deze genadeloze ziekte. De
amyloid- en tau-eiwitten ontstaan namelijk
vele jaren voordat de eerste symptomen zich
openbaren. Onze hersenen blijven doorgaans
10 tot 15 jaar normaal functioneren in de
aanwezigheid van deze schadelijke eiwitten.
Pas na jarenlang continu weerstand bieden,
zullen onze zenuwcellen zich gewonnen geven
en langzaam afsterven.
En zelfs dán blijven onze hersenen altijd
zoeken naar manieren om zo goed mogelijk
met dit verlies van zenuwcellen om te gaan.
Groepen zenuwcellen die met elkaar in verbinding staan (ofwel: hersennetwerken), zijn
namelijk in staat om zichzelf te reorganiseren.
Een ‘gezond’ deel van de hersenen kan bijvoorbeeld de functie overnemen van een
hersengebied dat door de ziekte is aangetast.
Het geheugen zal daardoor langer op een
normaal niveau blijven, ondanks de hersenschade. Deze wonderlijke veerkracht van de
hersenen noemen we ‘cognitieve reserve’.
Conclusie: we zijn niet volledig afhankelijk van hersenonderzoekers om ons tegen de ziekte van
Alzheimer te beschermen. Dankzij cognitieve reserve kunnen we zelf ook heel wat bereiken!