duratief, conatief en iteratief imperfectum

Examentraining Grieks
april 2011
Inhoud van de examentraining
• 1. Het eindexamen, hoe ziet dat eruit?
• 2. Het maken van het examen zelf
• 3. Welke soort vragen zijn er en wat voor
antwoord wordt er verwacht?
• 4. Voorbereiding van het examen
– voorbereiding van het tekstgedeelte
– voorbereiding van de vertaling
• 5. De inhoud van de teksten van Herodotus
Hoe ziet het eindexamen eruit?
• Twee boekjes: tekst en vragen
• Vertaling is altijd de laatste tekst
• Bij elke vraag en bij de vertaling is steeds
aangegeven hoeveel punten een vraag waard
is
• Je krijgt verder waarschijnlijk:
– een dubbel foliovel voor de vragen
– een enkel foliovel voor de vertaling
– kladpapier
Praktische aanwijzingen
• Vragen altijd beantwoorden in de volgorde
waarin ze zijn gesteld (dus: als je iets niet
weet: open laten)
• Een regel overslaan na elke vraag
• Bij vertaling ook steeds regel overslaan
• Vertaling op apart blad!!!
• Niet schrijven in de kantlijn
(alleen het vraagnummer)
Het examen
Eigenlijk net als de schoolexamens:
• 1 Een deel vragen over gelezen tekst
• 2. Een onbekende vertaling
Weging: beide ca. 50%
Suggestie tijdsindeling
Het eindexamen duurt 3 uur. Een goede
handreiking voor de indeling van je tijd kan
zijn:
• Beantwoorden van de vragen over de gelezen
teksten: 1 uur
• Maken van de ongeziene vertaling: 1,5 uur
• Nakijken van je werk en overschrijven vertaling
(indien nodig): 0,5 uur
Tip: begin met de vertaling!
Soorten vragen
• Vragen over de achtergrond (tijd, genre, leven
van schrijver / hoofdpersonen)
• Begripsvragen
• Citeervragen
• Verwijsvragen
• Vragen die doelen op de structuur van de tekst)
• Stijlfiguren
• Vergelijkingsvragen met een andere
tekst (in GR of NE)
Opdracht
• Bekijk het uitgedeelde eindexamen en geef bij
elke vraag aan, van wat voor soort vraag er
sprake is.
Tips bij voor het maken van de
vragen
Algemeen
• Kijk goed wat er gevraagd wordt en wat voor
soort vraag het is.
• Geef nooit meer antwoorden dan gevraagd
(we mogen dan alleen de eerste nakijken!)
• Als er meerdere punten / argumenten worden
gevraagd, deel dan ook het Grieks in
zoveel delen
Vragen over de achtergrond
• Moet iedereen kunnen maken (dus: eigenlijk
dom als je die niet weet):
– syllabus uit je hoofd leren!
– denk aan de schuin gedrukte woorden daarin
– of: maak zelf samenvatting
Begripsvragen
• Gaan eigenlijk altijd uit van een citaat uit de
tekst
• Vertaal dat citaat voor jezelf
• Lees dan de vraag nog een keer en zet op de
plaats van het Griekse citaat
in gedachten je vertaling
• Let goed op of er antwoord in het
Nederlands of in het Grieks wordt
verwacht
Citeervragen
• Belangrijk is vooral om exact te citeren (het
eindexamen vraag vrijwel nooit naar hele
zinnen!!!!)
• Bedenk in het Nederlands welk antwoord je
wil geven
• Zoek de Griekse woorden daar bij
• Let op woordsoort en woordgroep: wat hoort
bij elkaar, wat hoort er niet meer bij
Verwijsvragen
• Als je van een aanwijzend of persoonlijk
voornaamwoord moet aangeven waar het
naar verwijst.
• Vertaal voor jezelf de hele zin
• Kijk wie/wat er wordt bedoeld met het
verwijswoord (let op getal en geslacht!!)
• Zoek dat woord terug in de tekst
Vragen over structuur van tekst
• Worden meestal gesteld als er sprake is van een
opsomming of een andere vorm van structuur
(oorzaak-gevolg, tegenstelling etc)
• Let op woorden die een opsomming aangeven /
structuur aangeven
– voegwoorden
– oJ mevn .. oJ dev
– …..
– Opdr: Noem zelf nog een paar
woorden die structuur aangeven
Stijlfiguren
• Leer de lijst met stijlmiddelen in je hulpboek
uit je hoofd
• Besteed extra aandacht aan de speciaal voor
Herodotus genoemde taalkundige
bijzonderheden (hulpboek hfdst. 1)
• Neem een willekeurige tekst en probeer ze
daarin te vinden
Vergelijkingsvragen
• 1. Vergelijking van een
(bekende) Griekse tekst
met een andere tekst
(in Grieks of in
vertaling)
• 2. Vergelijking van een
stuk / zin van een
Griekse tekst met een
(meestal literaire)
vertaling van dat stuk/
die zin
Tekst met tekst vergelijken
• Gaat om teksten die iets gemeenschappelijk
hebben of juist iets verschillends zeggen over
hetzelfde thema.
• Beantwoord de vraag door de overeenkomst /
het verschil aan te wijzen zowel in
de Griekse tekst als in de tekst in
vertaling
(tenzij anders gevraagd)
Tekst met vertaling vergelijken
• Hoe is een bepaald woord vertaald?
• Welke woorden zijn in de vertaling weggelaten
of toegevoegd?
Tekst met vertaling vergelijken
• Hoe is een bepaalde werkwoordsvorm weergegeven?
Het zal dan meestal gaan om bijzondere
werkwoordsvormen, zoals een coniunctivus /
optativus. Vaak wordt ook gevraagd naar de betekenis
van het duratief, conatief en iteratief imperfectum.
• Hoe is de oorspr Griekse tekst aangepast in structuur?
- van moeilijke zin losse hoofdzinnen gemaakt;
- gen abs vrij /niet als bijzin weergegeven;
- participium anders vertaald,
- weergave van naamvallen,
- weergave van bijzondere grammaticale
verschijnselen als bv coniunctivus
Oefening
• In het materiaal heb je een serie vragen bij
een tekst. Probeer die te maken.
Voorbereiding op het examen
Algemeen
• Begin tijdig! Denk niet, dat je alles wel de
avond ervoor kunt doen.
• Het is nu nog 4 weken tot het examen. Je
maakt het beste examen, als je elke week wat
doet aan Grieks. Dat kan een oude tekst
doornemen zijn, maar ook nog eens een
nieuwe vertaling maken.
• Vergeet je woordenboek niet klaar te leggen!
Grote lijnen
•
•
Zorg dat je de grote lijnen goed in je hoofd
hebt. Gebruik hiervoor de Syllabus achterin je
hulpboek (p. 88-94): bv. samenvatting van de
achtergrondhoofdstukken en wat je met de
kennis uit deze achtergrondhoofdstukken
moet kunnen doen. Leer die samenvatting uit
je hoofd.
Leer ook de Stilistische Middelen (hulpboek
hfdst 2)
Griekse teksten en teksten in
vertaling
•
•
•
Neem elke Griekse tekst liefst twee keer door. Bij
voorkeur je werkvertaling ver weg! Je moet de
tweede keer de tekst vlot kunnen vertalen en weten
waar het over gaat.
Leer van de Griekse teksten die in vertaling in de
eindexamenbundel zijn opgenomen de inhoud in
grote lijnen. Naar de inhoud van deze teksten wordt
soms gevraagd zonder dat de tekst er nog eens bij
wordt opgenomen.
Vlak voor je eindexamen kun je eventueel
nog snel alle werkvertalingen doornemen
om
nog snel de lijnen van de verschillende
verhalen op te halen.
Vertaling
•
•
•
Veel oefenen en continuïteit aanbrengen. Maak
daarom nog regelmatig nog een vertaling om jezelf
scherp te houden.
Voor het maken van de vertaling wordt een bepaalde
hoeveelheid grammaticale kennis bekend
verondersteld. Kijk waar je lacunes zitten en neem zo
nodig nog enkele hoofdstukken uit Apollo, een
grammaticaboek e.d. door.
Bekijk je oude vertalingen en
speciaal wat je fout hebt gedaan.
Maak die fouten niet meer!
Het pensum*
*pensum = taak ( verplicht te lezen teksten)
– Gr. teksten van Hdt.
– Teksten van Hdt. in vertaling
– Teksten van andere schrijvers in vertaling
(zie syllabus p. 88-89)
De inhoud van de Hdt. teksten
• Rode draad van het
pensum:
contacten en confrontaties
met andere volkeren
Bv.:
- oorlog (strijd bij Marathon)
- - andere gewoontes (Scythen,
Egyptenaren)
- afwijzen van andere gewoontes (Skyles,
Anacharsis)
- twee volkeren die elkaar ontmoeten
(Solon – Kroisos)
Herodotus Historiae algemeen
• Hoofdverhaal: op zoek naar de oorzaken van de
Perzische Oorlogen
• Hoe?
– Verhalend, meestal auctoriële verteller
( ‘Herodotus’)
– Soms levendiger gemaakt door ‘speeches’: je hoort dan de
gebeurtenissen, doordat personages hun visie op de
gebeurtenissen geven
– Regelmatige uitweidingen, die niets te maken hebben met
ontstaan van Perzische Oorlogen (digressies)
• Opbouw Historiae: zie p. 16 tekstboek
Prooimion
•
•
•
•
Alg. inleiding
Werkwijze: verslag van onderzoek
Thema (algemeen): bijzondere daden
Onderwerp (specifiek): het ontstaan van de
Perzische Oorlogen
De teksten binnen het onderwerp
(ontstaan Perzische Oorlogen)
• 1e grote rijk = Lydische Rijk (met als koning:
Kroisos)  teksten Solon en Kroisos p. 21-47
• Lydië verslagen door Meden
• Meden weer verslagen door Perzen (koning
die dat deed: Kyros)  teksten Kyros p. 48-68
• Perzen zijn natuurlijk grote
tegenstander van de Grieken
geworden (Perz. Oorlogen);
ze worden dus uitgebreid beschreven
Beschrijving Perzen
• Perzische gewoonten (teksten in vertaling p. 69-77)
• Perzische veroveringen
– van Kyros’ opvolger Kambyses op Egypte (digressie:
beschrijving van Egypte; teksten p. 78-85)
– van Kambyses’ opvolger Dareios op Skythië
(digressie: beschrijving van de Skythen en
natuurlijk het beroemde verhaal van hun
ontmoeting met de Amazones;
teksten p. 86-108)
(Vervolg)
– Dareios begint een strafexpeditie tegen de
Grieken (2e Perz. Oorlog, 490 v. Chr); mislukt; slag
bij Marathon (teksten GR en in vertaling p. 109-120)
– Xerxes onderneemt een nieuwe expeditie (3e Perz.
oorlog, 480 v. Chr.); mislukt ook; slag bij
Thermopylae (teksten in vertaling p. 120-130)