Nieuwe eHealth-toepassingen voor ziekenhuizen Frank Robben Administrateur-generaal eHealth-platform Sint-Pieterssteenweg 375 B-1040 Brussel E-mail: [email protected] Website eHealth-platform: https://www.ehealth.fgov.be Persoonlijke website: www.law.kuleuven.be/icri/frobben Raadpleging van het Rijksregister en van de KSZ-registers Algemeen overzicht Rijksregister: wat? persoonsgegevensbank met basisidentificatiegegevens over natuurlijke personen ingeschreven • in de bevolkingsregisters en vreemdelingenregisters van de gemeenten • in de registers van de diplomatieke zendingen en de consulaire posten • in het wachtregister van de kandidaat - politieke vluchtelingen beheerd door de FOD Binnenlandse Zaken bevat onder meer per betrokkene • • • • • • • • 08/10/2009 rijksregisternummer naam voornamen geslacht geboorteplaats geboortedatum overlijdensdatum hoofdverblijfplaats 3 Kruispuntbankregisters: wat? persoonsgegevensbank met basisidentificatiegegevens over natuurlijke personen • • die niet zijn ingeschreven in het Rijksregister of van wie niet alle gegevens systematisch worden bijgewerkt in het Rijksregister voor zover hun identificatie vereist is • • • voor het toepassen van de sociale zekerheid voor het uitvoeren van de opdrachten van de Belgische overheid voor het vervullen van de taken van algemeen belang - van natuurlijke personen van openbare of private instellingen van Belgisch recht beheerd door de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid bevat onder meer per betrokkene • • • • • • • • 08/10/2009 identificatienummer van de sociale zekerheid (zie verder) naam voornamen geslacht geboorteplaats geboortedatum overlijdensdatum hoofdverblijfplaats 4 Verhouding tussen beide de Kruispuntbankregisters zijn complementair ten opzichte van het Rijksregister: de Kruispuntbankregisters vormen een aanvulling op het Rijksregister en worden enkel gebruikt wanneer het Rijksregister de gewenste persoonsgegevens niet of niet meer kan leveren de Kruispuntbankregisters zijn subsidiair ten opzichte van het Rijksregister: er moet prioriteit worden gegeven aan het Rijksregister van zodra over een persoon persoonsgegevens worden opgeslagen en geactualiseerd in het Rijksregister er vindt een regelmatige synchronisatie tussen beide persoonsgegevensbanken plaats 08/10/2009 5 Identificatienummer van de sociale zekerheid als een natuurlijke persoon over een rijksregisternummer beschikt • gebruik van het rijksregisternummer als unieke identificatiesleutel • ook al bevindt de betrokkene zich inmiddels in de Kruispuntbankregisters • voor het gebruik van het rijksregisternummer is een machtiging van het sectoraal comité van het Rijksregister vereist als een natuurlijke persoon niet over een rijksregisternummer beschikt • gebruik van een door de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid toegekend identificatienummer als unieke identificatiesleutel • tot op het ogenblik dat de betrokkene eventueel alsnog een rijksregisternummer zou toegekend krijgen • het gebruik van het identificatienummer toegekend door de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid is vrij 08/10/2009 6 Toegang (1/2) is beperkt tot bepaalde categorieën bestemmelingen • o.a. de openbare en private instellingen van Belgisch recht voor de informatie die zij nodig hebben voor het vervullen van hun taken van algemeen belang (→ ziekenhuizen) vereist een machtiging van het bevoegde sectoraal comité van de Commissie Bescherming Persoonlijke Levenssfeer toegang tot het Rijksregister • sectoraal comité van het Rijksregister • voor ziekenhuizen: beraadslaging nr. 21/2009 van 25 maart 2009 (zie https://www.ehealth.fgov.be/binaries/website/nl/pdf/beraadslaging_RR_0 21_2009-1-.pdf) toegang tot de Kruispuntbankregisters • sectoraal comité van de sociale zekerheid en van de gezondheid • voor ziekenhuizen: beraadslaging nr. 09/39 van 7 juli 2009 (zie https://www.ehealth.fgov.be/binaries/website/nl/pdf/09-039-n063-1-NL.pdf) 08/10/2009 7 Toegang (2/2) algemene machtiging voor ziekenhuizen • toegang tot bepaalde persoonsgegevens van het Rijksregister en de Kruispuntbankregisters (identificatienummer, naam, voornamen, geslacht, geboorteplaats, geboortedatum, overlijdensdatum en hoofdverblijfplaats) • gebruik van het identificatienummer voorwaarden (zie verder) • • • • slechts voor welbepaalde doeleinden geen onbeperkte bewaring van de persoonsgegevens beperking van de toegang tot de persoonsgegevens via een beveiligd platform verplichtingen (zie verder) • overmaken van documenten aan sectoraal comité en eHealth-platform • aanduiden van een informatieveiligheidsconsulent • uitwerken van een informatieveiligheidsbeleid voor meer informatie: zie portaalsite eHealth-platform • https://www.ehealth.fgov.be/nl/page_menu/website/home/platform/sourc es/nationalregister.html 08/10/2009 8 Voorwaarden (1/2) slechts voor welbepaalde doeleinden • controleren/actualiseren van identificatiegegevens van patiënten • ondubbelzinnige identificatie van patiënten in het medisch dossier • facturatiebeheer bewaartermijn • ziekenhuisdiensten die instaan voor registratie en beheer van het medisch dossier - tot 30 jaar na het laatste contact met de patiënt • ziekenhuisdiensten die instaan voor facturering en/of invordering - niet langer dan tot het einde van de invorderingsprocedure - en niet langer dan de wettelijke verjaringstermijn van de rechtsvorderingen van zorgverstrekkers voor de door hen geleverde prestaties (= 2 jaar te rekenen vanaf het einde van de maand waarin de prestaties werden geleverd) 08/10/2009 9 Voorwaarden (2/2) beperking van de toegang tot bepaalde personeelsleden • aantal personeelsleden tot een minimum beperken • hen een vertrouwelijkheidsverklaring laten ondertekenen • opstellen, actualiseren en ter beschikking houden van een lijst van personeelsleden die om functionele redenen daadwerkelijk toegang hebben via een beveiligd platform • het eHealth-platform • of een ander platform dat vergelijkbare waarborgen inzake informatieveiligheid biedt en onderworpen is aan de controle van het sectoraal comité van de sociale zekerheid en van de gezondheid (bestaat vandaag niet) 08/10/2009 10 Verplichtingen overmaken van bepaalde documenten aan het sectoraal comité van de sociale zekerheid en van de gezondheid • schriftelijke en ondertekende verbintenis tot instemming met de voorwaarden van de beraadslaging • kopie van de beslissing tot erkenning van één of meerdere ziekenhuisdiensten • evaluatieformulier aangaande de referentiemaatregelen voor de beveiliging van de verwerking van persoonsgegevens - inlichtingen over de informatieveiligheidsconsulent (zie verder) - inlichtingen over het informatieveiligheidsbeleid (zie verder) • https://www.ehealth.fgov.be/binaries/website/nl/doc/Brief-template-NLFinal.doc overmaken van een verzoek aan het eHealth-platform • • • • • 08/10/2009 verzoek inzake gebruik van webservices (zie verder) overmaken aan de dienst Programma-, Project- en Klantenbeheer bekomen van een eHealth-certificaat (identificatie/authenticatie) testen https://www.ehealth.fgov.be/binaries/website/nl/pdf/Verzoek-omtoestemming-voor-gebruik.pdf 11 Inlichtingen informatieveiligheidsconsulent identiteit en contactgegevens opleiding en kwalificaties beschrijving van de functie plaats in de organisatie tijd te besteden aan de functie eventuele andere (niet onverenigbare) functies 08/10/2009 12 Inlichtingen informatieveiligheidsbeleid (1/2) 1. gebruik maken van de diensten van een informatieveiligheidsconsulent 2. evalueren van risico’s en veiligheidsbehoeften op het vlak van de verwerking van persoonsgegevens 3. bijhouden van een geschreven versie van het informatieveiligheidsbeleid 4. identificeren van de diverse dragers waarop persoonsgegevens worden verwerkt 5. informeren van de personeelsleden over hun vertrouwelijkheids- en veiligheidsplichten 6. nemen van maatregelen tegen niet-gemachtigde of onnodige toegang tot persoonsgegevens 7. nemen van maatregelen tegen fysieke schade die persoonsgegevens in gevaar zou kunnen brengen 08/10/2009 13 Inlichtingen informatieveiligheidsbeleid (2/2) 8. nemen van maatregelen ter bescherming van de verschillende geconnecteerde netwerken 9. beschikken over een actuele lijst van personen die toegang hebben tot persoonsgegevens en hun toegangsniveau 10. installeren van een mechanisme voor toegangsmachtiging op de informatiesystemen 11. beschikken over een systeem van registratie van de personen die toegang hebben tot de persoonsgegevens 12. controleren van de geldigheid en de doeltreffendheid in de tijd van de organisatorische en technische maatregelen 13. beschikken over urgentieprocedures in geval van veiligheidsincidenten 14. beschikken over een bijgewerkte documentatie betreffende de veiligheidsmaatregelen 08/10/2009 14 Webservices 1. IdentifyPerson • • opzoeking van persoonsgegevens op basis van het identificatienummer van de sociale zekerheid van de patiënt naam, voornamen, geslacht, geboorteplaats, geboortedatum, overlijdensdatum, hoofdverblijfplaats en de historiek van de wijzigingen (voor de sociale dienst van het ziekenhuis) 2. PhoneticSearch • opzoeking van dezelfde persoonsgegevens op basis van (eventueel zelfs onvolledige) fonetische criteria van de patiënt (naam, voornaam, geboortedatum) 3. ManageInscription • • toevoeging/verwijdering van een bepaalde patiënt (geïdentificeerd met zijn identificatienummer van de sociale zekerheid) aan/uit de abonnementsdienst het ziekenhuis kan zo de mutaties (= wijzigingen van de beschikbare persoonsgegevens) ontvangen 4. MutationSender • dagelijks ter beschikking stellen van de mutaties (= wijzigingen van de beschikbare persoonsgegevens) aan het ziekenhuis 5. PersonHistory • 08/10/2009 opzoeking van de historiek van de mutaties van de beschikbare persoonsgegevens 15 Andere behoeften? eHealth-platform biedt geïntegreerde toegang tot bepaalde persoonsgegevens uit Rijksregister en Kruispuntbankregisters (zie hoger) Rijksregister en Kruispuntbankregisters bevatten echter ook nog andere persoonsgegevens • • • • • • • • • nationaliteit plaats van overlijden beroep burgerlijke staat wettelijke samenwoning gezinssamenstelling vermelding van het betrokken register administratieve toestand van kandidaat - politieke vluchtelingen verblijfstoestand van vreemdelingen eventuele behoeften kunnen voor verder (juridisch / praktisch) onderzoek aan het eHealth-platform gemeld worden 08/10/2009 16 Informatieveiligheidsmaatregelen eHealth-platform zal een overleg met de ziekenhuizen organiseren « overlegstructuur » zal de ziekenhuizen bijstaan bij het opstellen en implementeren van informatieveiligheidspolicies 08/10/2009 17 Raadpleging van het Rijksregister en van de KSZ-registers Technische aspecten en procedure Overzicht webservice RN Consult webservice IdentifyPerson webservice PhoneticSearch webservice ManageInscription webservice MutationSender webservice PersonHistory protocol overzicht van de architectuur contact procedure eHealth-certificaten 08/10/2009 19 WebService RN Consult de webservice RN Consult bestaat uit 5 onafhankelijke subwebservices: • IdentifyPerson: identificatie van een natuurlijke persoon aan de hand van het INSZ • PhoneticSearch: identificatie van een natuurlijke persoon op basis van fonetische criteria • ManageInscription: invoeging in en verwijdering uit de abonnementendienst • MutationSender: beschikbaarstelling van mutaties • PersonHistory: beschikbbaarstelling van de historiek van de gegevens van het Rijksregister en van de Kruispuntbankregisters 08/10/2009 20 WebService IdentifyPerson via de webservice ‘IdentifyPerson’ kan een ziekenhuis de gegevens in het Rijksregister en in de Kruispuntbankregisters raadplegen voor een patiënt aan de hand van diens INSZ (identificatienummer van de sociale zekerheid) op basis van het door het ziekenhuis ingegeven INSZ vraagt de webservice ‘IdentifyPerson’ de volgende gegevens op: • • • • • 08/10/2009 de naam en voorna(a)m(en) de geboortedatum en -plaats het geslacht de hoofdverblijfplaats de datum van overlijden 21 WebService IdentifyPerson Request 08/10/2009 22 WebService IdentifyPerson For example: <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?> <ns1:SearchBySSINRequest xsi:schemaLocation="urn:be:fgov:ehealth:consultRN:1_0:protocol IdentifyPerson-1-0.xsd" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xmlns:ns1="urn:be:fgov:ehealth:consultRN:1_0:protocol"> <Organisation> <Id>71099911</Id> <Type>NIHII</Type> <SubType>HOSPITAL</SubType> </Organisation> <ApplicationID>xxxxxxxxxxx</ApplicationID> <Inscription> <SSIN>xxxxxxxxxxx</SSIN> <QualityCode>1</QualityCode> <Period> <BeginDate>2009-04-20</BeginDate> <EndDate>2009-06-20</EndDate> </Period> </Inscription> </ns1:SearchBySSINRequest> 08/10/2009 23 WebService IdentifyPerson Reply 08/10/2009 24 WebService IdentifyPerson <?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?> <ns1:SearchBySSINReply Id="1234567890123" xsi:schemaLocation="urn:be:fgov:ehealth:consultRN:1_0:protocol IdentifyPerson-1-0.xsd" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xmlns:eH="urn:be:fgov:ehealth:commons:1_0:core" xmlns:ns1="urn:be:fgov:ehealth:consultRN:1_0:protocol"> <eH:Status> <Code>100</Code> <Message>Success</Message> </eH:Status> <Person> <SSIN>00010100000</SSIN> <PersonData> <Birth> <Date>2000-01-01</Date> <Localisation> <Description Lang="FR">JEMEPPE-SURSAMBRE</Description> <Municipality> <InsCode>92140</InsCode> </Municipality> <Country> <InsCode>150</InsCode> </Country> </Localisation> </Birth> 08/10/2009 25 WebService IdentifyPerson <Name> <First>PERSONNE</First> <Last>TEST</Last> </Name> <Gender>UNKNOWN</Gender> <Address> <StandardAddress> <Street> <Description Lang="NL">STRAAT ONBEKEND</description> </Street> <Housenumber>25</Housenumber> <Municipality> <InsCode>11002</InsCode> <PostalCode>2000</PostalCode> <Description>ANTWERPEN</Description> </Municipality> <Country> <InsCode>150</InsCode> <Description Lang="NL">BELGIË</Description> </Country> </StandardAddress> </Address> </PersonData> </Person> </ns1:SearchBySSINReply> 08/10/2009 26 WebService PhoneticSearch aan de hand van de webservice ‘PhoneticSearch’ kan een ziekenhuis in het Rijksregister en in de Kruispuntbank-registers de gegevens van een patiënt raadplegen op basis van diens naam en geboortedatum op basis van de « fonetische » criteria (naam, voornaam, geboortedatum), ook al zijn ze niet volledig, tracht de webservice ‘PhoneticSearch’ de volgende gegevens op te halen : • • • • • 08/10/2009 de naam en voorna(a)m(en) de geboortedatum en -plaats het geslacht de hoofdverblijfplaats de datum van overlijden 27 WebService ManageInscription aan de hand van de webservice ‘ManageInscription’ kan een ziekenhuis een patiënt inschrijven of uitschrijven op de abonnementendienst voor de mutaties voor het ziekenhuis is het de bedoeling om de bijwerkingen van de verschillende beschikbare gegevens te krijgen om een inschrijving toe te voegen of te verwijderen deelt het ziekenhuis het INSZ (identificatienummer van de sociale zekerheid) van een persoon mee alsook de periode waarin hij de mutaties gedurende 6 maanden wenst te ontvangen wanneer het ziekenhuis deze periode wenst te verlengen, voegt hij de nieuwe gewenste periode toe indien het ziekenhuis deze periode wenst in te korten, verwijdert het de overbodige periode 08/10/2009 28 WebService MutationSender aan de hand van de webservice ‘MutationSender’ kan een ziekenhuis de wijzigingen met betrekking tot de beschikbare gegevens ontvangen het eHealth-platform stelt dagelijks een bestand ter beschikking van het ziekenhuis waarin alle wijzigingen van de voor zijn patiënten beschikbare gegevens zijn opgenomen. dit bestand blijft beschikbaar gedurende 60 dagen 08/10/2009 29 WebService PersonHistory aan de hand van de webservice ‘PersonHistory’ kan een sociale dienst van een ziekenhuis de historiek van de gegevens in het Rijksregister en in de Kruispuntbank-registers voor een patiënt raadplegen aan de hand van een INSZ (identificatienummer van de sociale zekerheid) op basis van het door het ziekenhuis ingegeven INSZ haalt de webservice ‘PersonHistory’ naar keuze de volgende gegevens op: • • • • • historiek van de naam en van de voorna(a)m(en) historiek van de geboortedatum en -plaats historiek van het geslacht historiek van de hoofdverblijfplaats historiek van de datum van overlijden met betrekking tot de registratie en het beheer van het medisch dossier kunnen voormelde gegevens gedurende een periode van 30 jaar na het laatste contact met de patiënt worden bewaard met betrekking tot de facturatie bedraagt de bewaarduur van voormelde gegevens 2 jaar te rekenen vanaf het einde van de maand waarin de medische verstrekkingen werden verricht 08/10/2009 30 Overzicht van de architectuur eHealth platform Mutation of the national register’s subscription 08/10/2009 CBSS CBSS reference repertory 31 National register BIS register National register Overzicht van de architectuur 1. raadpleging via WS 1. raadpleging via WS ESB BCSS OSB eHealth RR 2. ophalen van de mutaties 1. raadpleging via WS 2. ophalen van de mutaties via WS Mutation Sender Ziekenhuizen,... Batch BCSS mutaties betreffende de ziekenhuizen Webservices : manageInscription identifyPerson phoneticSearch mutationSender Een mutatiebestand wordt 1-maal per dag verstuurd depotserver van de mutaties DB autorisations DB abonnementendienst batch eHealth verwerking mutaties webtoepassing veiligheidsconsultent 08/10/2009 32 Protocol voor de veiligheid van de webservices worden de standaardnormen gehanteerd: • SSL one way • een X.509-certificaat. Het bevat het identificatiemiddel van de aanroeper: RIZIV-nummer of KBO-nummer - voor meer info over de inhoud van de certificaten en over de manier om een dergelijk certificaat te ontvangen: https://www.ehealth.fgov.be/nl/page_menu/website/home/platform/basicservi ces/certificates.html • levensduur van een bericht : één minuut • op basis van de handtekening van de timestamp, de body en de binary security token kan het eHealth-platform de integriteit van het bericht en de identiteit van de verzender van het bericht nagaan • geen encryptie van het bericht 08/10/2009 33 Integratieprocedure het ziekenhuis dat de webservice in één van zijn toepassingen wenst te integreren moet • een schriftelijke verbintenis aan het sectoraal comité van de sociale zekerheid en van de gezondheid overmaken waarin het verklaart de in de beraadslaging beschreven voorwaarden te aanvaarden, samen met een in te vullen evaluatieformulier over de referentie-maatregelen inzake veiligheid • een machtigingsaanvraag voor het gebruik van eHealthwebservices indienen • deze aanvraag gebeurt aan de hand van het formulier dat door het ziekenhuis moet worden ingevuld en waarin het aanduidt tot welke webservices het toegang wenst • het ingevulde formulier moet naar het volgende adres worden verstuurd: eHealth-platform, dienst PPKB, Sint-Pietersteenweg 375 te 1040 Brussel 08/10/2009 34 Integratieprocedure na het eerste contact met de dienst PPKB, volgt de integratie met de volgende stappen: • • • • • • • • • het eHealth-platform biedt technische ondersteuning (cookbook’s, url's van de testdiensten, WSDL) aan het IT-contactpunt van het ziekenhuis dat wordt aangeduid er moet een integratieplan worden meegedeeld aan eHealth ([email protected]) ontwikkeling op het niveau van het ziekenhuis het ziekenhuis test zijn klant, eerst met een testdienst indien test met mock-up service afdoend is, mag het ziekenhuis de eHealthacceptieomgeving gebruiken om zijn integratie- en functionele testen uit te voeren (testduur minimaal : 1 maand) eHealth levert geen test case, eHealth raadt echter aan om de testen uit te voeren die worden vermeld in het testverslag van de dienst PPKB indien de acceptatietesten afdoende zijn, stuurt het ziekenhuis zijn testresultaten aan de hand van het formulier dat hij van de dienst PPKB heeft gekregen op naar het adres [email protected] indien alles OK is, spreken eHealth en het ziekenhuis een datum van inproductiestelling af. eHealth zou de aansluiting op de productieomgeving moeten voorbereiden en het URL van de productieomgeving moeten meedelen aan het ziekenhuis tijdens de dag van inproductiestelling levert het ziekenhuis feed-back over het resultaat van de inproductiestellingtesten aan [email protected] er wordt technische ondersteuning geboden door eHealth: [email protected] 08/10/2009 35 Contact contact dienst PPKB [email protected] technisch contact RN Consult [email protected] 08/10/2009 36 eHealth-certificaat Belangrijk: het eHealth-certificaat kan voor meerdere toepassingen worden gebruikt 08/10/2009 37 Het elektronisch geneesmiddelvoorschrift (ePrescription) binnen ziekenhuizen Algemeen overzicht Elektronisch voorschrift binnen ziekenhuizen medische voorschriften zijn onderworpen aan talloze voorwaarden wat betreft vorm en inhoud essentieel: elk voorschrift moet worden ondertekend en gedagtekend door de voorschrijver, al dan niet elektronisch wat betreft het voorschrift binnen ziekenhuizen is een afwijking mogelijk: • gebruik van een elektronisch document • zonder elektronische handtekening van de voorschrijver • doch met tijdsregistratie en garantie van integriteit door een bevoegde instantie, bv. het eHealth-platform 08/10/2009 39 Functionaliteiten functionaliteiten waaraan ieder elektronisch voorschrift moet voldoen: • authenticatie van de identiteit en verificatie van de hoedanigheid van de voorschrijver • elektronische datering binnen korte termijn na het opmaken van het voorschrift • systeem dat waarborgt dat het voorschrift niet meer onmerkbaar gewijzigd kan worden na de toepassing van de elektronische datering en van de methode voor het waarborgen van de integriteit • opsporen van wie wanneer welke verwerking heeft verricht met betrekking tot het aanmaken van het voorschrift (bijgehouden gedurende een vastgelegde periode) • mogelijkheid tot locale validatie en verificatie van de inhoud van het voorschrift en van het feit dat het voorschrift na het toepassen van de methode voor het waarborgen van de integriteit niet gewijzigd is 08/10/2009 40 Voorwaarden voor een elektronisch voorschrift het betreft momenteel enkel het geneesmiddelenvoorschrift van de geneesheer en de tandarts binnen ziekenhuizen, dus voor intern gebruik ten aanzien van de ziekenhuisapotheek binnen ieder ziekenhuis moet een overeenkomst worden afgesloten tussen het ziekenhuis en iedere voorschrijver dat het volgende omvat: • de beschrijving van de procedure voor de authenticatie van de voorschrijver • de beschrijving van de procedure voor de elektronische datering en het waarborgen van de integriteit van het elektronisch document 08/10/2009 41 Voorwaarden voor een elektronisch voorschrift de procedure van elektronische datering en de methode van het waarborgen van de integriteit moet voldoen aan de voorwaarden opgenomen in een protocol dat werd goedgekeurd door de bevoegde overeenkomstencommissie in de schoot van het RIZIV voor het gebruik van het eHealth-platform als dienst voor elektronische datering werd een dergelijk protocol goedgekeurd dat volgende procedures omvat • procedure ter authenticatie van de voorschrijver - de authenticatie van de identiteit van de voorschrijver geschiedt locaal, binnen het ziekenhuis - de authenticatie kan door middel van een gebruikersnaam en paswoord, of het authenticatiecertificiaat op de eID of een ander geldig certificaat 08/10/2009 42 Voorwaarden voor een elektronisch voorschrift • procedure voor elektronische datering en de methode voor het waarborgen van de integriteit - het ziekenhuis maakt het voorschrift aan met de eigen software vermelding van geauthenticeerde identiteit van voorschrijver vermelding van alle benodigde gegevens mbt het voorschrift - het ziekenhuis past een hashing procedure toe op elk voorschrift - de hashresultaten (dus niet het inhoudelijk voorschrift zelf!) worden periodiek gegroepeerd (in een ‘timestamp bag’) en overgemaakt aan de dienst voor elektronische datering van het eHealth-platform - de dienst voor elektronische datering van het eHealth-platform voert een elektronische datering uit en ondertekent het resultaat elektronisch - de aan de elektronische datering onderworpen en elektronisch ondertekende hashresultaten worden teruggestuurd naar het ziekenhuis - het ziekenhuis slaat het elektronisch voorschrift en de elektronisch gedateerde en elektronisch ondertekende hashresultaten op in haar archief - het ziekenhuis voorziet dat de elektronische voorschriften kunnen worden gelezen gedurende een periode van 10 jaar 08/10/2009 43 Voorwaarden voor een elektronisch voorschrift • procedure van elektronische datering en de methode voor het waarborgen van de integriteit (vervolg) - het eHealth-platform archiveert eveneens alle elektronisch gedateerde en elektronisch ondertekende hashresultaten teneinde de betrokken partijen bij te staan in geval van betwistingen - zowel het ziekenhuis zelf als de controle-instanties beschikken over de mogelijkheid om de elektronische voorschriften opnieuw te hashen en na te gaan of het hashresultaat overeenkomt met het hashresultaat dat door het eHealth-platform elektronisch werd gedateerd en ondertekend, indien dit het geval is, dan heeft men de zekerheid dat het voorschrift niet werd gewijzigd 08/10/2009 44 Voorwaarden voor een elektronisch voorschrift Ziekenhuis eHealth-platform 1 voorschrift A 6 voorschrift B archief hashing 2 hashcode A hashcode B 5 elektronische handtekening 3 timestamp bag 4 elektronische datering 6 archief 08/10/2009 45 Voorwaarden voor een elektronisch voorschrift het elektronisch voorschrift binnen ziekenhuizen met toepassing van de procedure voor tijdsregistratie door het eHealth-platform voldoet aan alle functionele vereisten: • de authenticatie van de voorschrijver wordt toevertrouwd aan het ziekenhuis zelf • elektronische datering op korte termijn na het opmaken van het voorschrift • gebruik van de hashingprocedure en elektronische handtekening van het eHealth-platform waarborgt dat het voorschrift niet meer onmerkbaar gewijzigd kan worden • archivering door het eHealth-platform van alle elektronisch gedateerde en ondertekende hashresultaten voor latere betwistingen 08/10/2009 46 Voorwaarden voor een elektronisch voorschrift deze werkwijze is een treffend voorbeeld van out-of-thebox denken waarbij de voordelen van de informatisering worden gecombineerd met de garanties van authenticiteit en integriteit, met inbegrip van een geldige tijdsaanduiding dit model kan evenwel worden toegepast op tal van andere attesten en documenten in de gezondheidszorg 08/10/2009 47 Voorwaarden voor een elektronisch voorschrift juridische teksten (www.juridat.be) • koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidsberoep, B.S. 14 november 1967 • koninklijk besluit van 7 juni 2009 tot regeling van het elektronisch document ter vervanging, binnen de ziekenhuizen, van de voorschriften van de bevoegde geneesheer en van de bevoegde beoefenaar van de tandheelkunde, in uitvoering van artikel 21, tweede lid, van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november 1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidsberoepen, B.S. 1 juli 2009 08/10/2009 48 Het elektronisch geneesmiddelenvoorschrift (ePrescription) binnen ziekenhuizen Technische aspecten en procedure 08/10/2009 49 Overzicht overzicht van de architectuur details van de architectuur • timestamp bags • protocol tussen timestamp klanten et timestamp server • beheer van de verschillende klinische systemen binnen eenzelfde ziekenhuis • overzicht van de archivering • keuze van de sleutellengte voor de digitale handtekening en het hashingalgoritme • functionaliteiten van timestamp visualiseren • aanmaken van een nieuw controledocument en van een document voor de weergave van de plug-ins installatie van de referentie-implementatie eHealth-certificaten contact + testprocedure 08/10/2009 50 Overzicht van de architectuur 08/10/2009 51 Hashing-algoritme alvorens de timestamping te kunnen gebruiken, moet het ziekenhuis een hashing-procedure toepassen op de gegevens (het voorschrift) om de beveiligde informatie tot in 2030 te kunnen bewaren, moet de hashing op zijn minst met een Secure Hash Algorithm (SHA) 224 gebeuren wat de referentie-implementatie betreft, werd beslist dat het ziekenhuis derhalve binnen zijn informaticasysteem over een hashing tool moet beschikking die op libraries met SHA 256 algoritmes is gebaseerd de libraries van deze algoritmes zijn vervat in de verschillende componenten die via de referentieimplementatie worden aangeleverd 08/10/2009 52 Timestamp bags 08/10/2009 53 Protocol timestamp client - timestamp server protocol Oasis-DSS volgens het timestampprofiel (zie http://www.oasis-open.org/committees/dss/) de ziekenhuizen hebben toegang tot de timestampserver van het eHealth-platform via het internet in een eerste toegangscontrolelaag zal het eHealth-platform enkel verbindingen via gekende IP-adressen aanvaarden op die manier wordt onze dienst zo veel mogelijk tegen aanvallen beschermd. in een tweede toegangscontrolelaag moet de timestamprequest door de client timestamp worden ondertekend enkel de ondertekende requests waarvan een certificaat bij het eHealth-platform werd geregistreerd, zullen worden behandeld. de 'distinguished name' van de handtekening zal worden gebruikt om de vragende client timestamp te identificeren het proces wordt in detail uitgelegd in het WSDL-bestand van de timestampdienst van het platform 08/10/2009 54 Beheer van de verschillende klinische systemen van eenzelfde ziekenhuis 08/10/2009 55 Beheer van de verschillende klinische systemen van eenzelfde ziekenhuis Time stamp client program Access plugin Access plugin Buffer of journal entries to be time stamped Hospital archive System 1 Time stamp client program Access plugin Access plugin Buffer of journal entries to be time stamped eHealth platform time stamp server Hospital archive System 2 Time stamp client program Access plugin Access plugin Buffer of journal entries to be time stamped Hospital archive System 3 08/10/2009 56 Overzicht van de archivering het trusted archief van het eHealth-platform • de timestampserver bewaart alle requests en antwoorden in een archief; deze archieven worden gedurende een periode X bewaard en het ziekenhuis moet ook de berichten archiveren die "gestimestampt" werden (30 jaar, 5 jaar online) de timestampelementen op de afbeelding vertegenwoordigen de volledige tijdstempel zoals die door de timestampdienst werd geleverd; deze bevat minstens: • de hashcode van de TSBag • de datum en het uur van de timestamp, gegenereerd door de timestampserver • een timestampvolgnummer, door de timestampserver gegenereerd • de digitale handtekening van al deze gegevens, door de timestampserver gegenereerd 08/10/2009 57 Overzicht van de archivering eHealth platform archive Hospital archive TSBag TSBag TSBag 1 TSBag 1 Ref 1 JE 1 Ref 1 Hash (JE 1) Search fields JE 1 Ref 1 Hash (JE 1) Ref 2 JE 2 Ref 2 Hash (JE 2) Search fields JE 2 Ref 2 Hash (JE 2) Ref 3 JE 3 Ref 3 Hash (JE 3) Search fields JE 3 Ref 3 Hash (JE 3) Ref 4 JE 4 Ref 4 Hash (JE 4) Search fields JE 4 Ref 4 Hash (JE 4) Ref 5 JE 5 Ref 5 Hash (JE 5) Search fields JE 5 Ref 5 Hash (JE 5) Timestamp TSBag TSBag TSBag 2 TSBag 2 Ref 6 JE 6 Ref 6 Hash (JE 6) Search fields JE 6 Ref 6 Hash (JE 6) Ref 7 JE 7 Ref 7 Hash (JE 7) Search fields JE 7 Ref 7 Hash (JE 7) Ref 8 JE 8 Ref 8 Hash (JE 8) Search fields JE 8 Ref 8 Hash (JE 8) Ref 9 JE 9 Ref 9 Hash (JE 9) Search fields JE 9 Ref 9 Hash (JE 9) Timestamp TSBag TSBag 3 Ref 10 JE 10 Ref 10 Hash (JE 10) Search fields JE 10 Ref 10 Hash (JE 10) Ref 11 JE 11 Ref 11 Hash (JE 11) Search fields JE 11 Ref 11 Hash (JE 11) Ref 12 JE 12 Ref 12 Hash (JE 12) Search fields JE 12 Ref 12 Hash (JE 12) Ref 13 JE 13 Ref 13 Hash (JE 13) Search fields JE 13 Ref 13 Hash (JE 13) Ref 14 JE 14 Ref 14 Hash (JE 14) Search fields JE 14 Ref 14 Hash (JE 14) Timestamp Info on patient 1 Info on patient 2 Info on patient 3 Info on patient 4 Timestamp TSBag TSBag 3 08/10/2009 Timestamp 58 Timestamp Overzicht van de archivering de ziekenhuizen en het eHealth-platform zullen de archieven moeten bewaren die garanderen dat het ziekenhuislogboek, de TSBags en de timestamps op een beveiligde wijze en volledig ongewijzigd worden opgeslagen zolang het ziekenhuislogboek wordt bewaard zowel het ziekenhuis als de archieven van het eHealth-platform zullen de identificatie van de vragende client timestamp, de datum en het uur van de timestamp en het volgnummer van de timestamp als sleutels gebruiken om toegang te hebben tot de archieven. Op die manier kunnen de twee archieven gemakkelijk door de inspectiediensten worden vergeleken. periode van archivering: het logboek van de ingangen, de TSBags en de timestamps zullen gedurende 30 jaar moeten worden gearchiveerd 08/10/2009 59 Sleutellengte digitale handtekening bij de eerste versie van de timestampdienst van het eHealth-platform zal een sleutellengte van 2048 bits worden gebruikt voor de digitale handtekening van de timestamps 08/10/2009 60 Functionaliteiten timestamp visualiseren Search parameters Flag indicating the result of the check of the timestamp. Red bullet means problem, check mark means OK 08/10/2009 List of journal entries matching the search criteria Visualisation of the selected journal entry 61 Functionaliteiten timestamp visualiseren 08/10/2009 62 Inspectiedienst RIZIV - Timestamping de inspectiedienst zal verder dezelfde informatie vragen als die hij nu vraagt de inspectiedienst zal eveneens bepaalde elementen van de referentie-implementatie gebruiken om hun controle te verrichten: 'de weergave' de inspecteur zal aan het ziekenhuis een uittreksel uit het logboek kunnen vragen, het kunnen inbrengen in zijn computer en zijn onderzoeken kunnen verrichten aan de hand van de weergave • het uittreksel zal in een zip-bestand worden geformateerd en overgemaakt via memory stick, CD, ... • het RIZIV is van plan om een systeem in te voeren waarbij gebruik wordt gemaakt van een secure FTP voor het versturen van het uittreksel uit het logboek bovendien kan het RIZIV het archief van het eHealth-platform ook raadplegen wanneer hij bepaalde getimestamped TSBAG uit het archief van eHealth wenst te vergelijken met het uittreksel uit het logboek 08/10/2009 63 Functionaliteiten timestamp visualiseren aangezien het ziekenhuislogboek informatie bevat en de artsen wettelijk verantwoordelijk zijn, zullen de ziekenhuizen de optie timestamp visualiseren ter beschikking van hun zorgverstrekkers moeten stellen de optie timestamp visualiseren, die ook door het intern personeel wordt gebruikt, moet de verplichting van vertrouwelijkheid van de ziekenhuizen in acht nemen: wanneer bepaalde informatie voor iemand niet beschikbaar is via het operationele informatiesysteem van het ziekenhuis, zal deze informatie ook niet beschikbaar zijn via timestamp visualiseren 08/10/2009 64 Nieuw controledocument en document voor de weergave van de plug-ins document viewer plug-in document inspector plug-in 08/10/2009 65 Installatie van de referentie-implementatie installatie van de client timestamp • aanmaak van een buffer database • aanmaak van een archiefgegevensbank van het ziekenhuis • configuratie - • • • • • verbinding met de bufferdatabase verbinding met de database document inspectie configuratie van de klassen voor de plug-ins configuratie van de veiligheid configuratie van de proxy-eigenschappen configuratie van de timestampservercertificaten URL's van de timestampdiensten van het eHealth-platform installatie van de client timestamp als dienst test van de programma's installatie van de archiefcoherentiecontroller programma voor registratie van het incidentenrapport de-bugginstools - een bag visualiseren - de serienummers van de timestamparchieven van het eHealth-platform visualiseren 08/10/2009 66 Installatie van de referentie-implementatie installatie van visualiseren • toevoeging van een gebruiker aan de database • plug-ins • configuratie - 08/10/2009 cache sql server datasources Kmehr.xsl gebruikersinterface in verschillende talen 67 eHealth-certificaten Belangrijk: het eHealth-certificaat kan voor meerdere toepassingen worden gebruikt 08/10/2009 68 Contact + testprocedure het ziekenhuis neemt contact op met eHealth [email protected] we sturen een mail met de verschillende stappen voor de verbinding met de timestampingdienst: • • • • • • 08/10/2009 het ziekenhuis moet een certificaat installeren in de acceptatieomgeving. De nodige documenten voor de aanvraag van het certificaat bij Fedict (de procedure en het formulier) zijn in de mail of op het portaal te vinden; deze aanvraag wordt behandeld door de dienst AccessCoordination van Smals wanneer het certificaat geïnstalleerd is, kan het ziekenhuis testen uitvoeren in de acceptatieomgeving; gedurende deze periode is het contactpunt [email protected] wanneer de acceptatietesten afdoende zijn, kan het ziekenhuis testen in de productieomgeving uitvoeren voor de productieomgeving kan het ziekenhuis ofwel een nieuw certificaat, ofwel hetzelfde certificaat als voor de acceptatie installeren; in het eerste geval moeten de vorige stappen worden herhaald wanneer het certificaat geïnstalleerd is, kan het ziekenhuis testen uitvoeren in de productieomgeving; gedurende deze periode is het contactpunt [email protected] wanneer de testen in productie afdoende zijn, kan het ziekenhuis de timestampingdienst in productie gebruiken; het ziekenhuis is ertoe gehouden een overeenkomst te ondertekenen 69 PharmaFormulary Behoeften van de ziekenhuisapothekers elektronisch voorschrift van de farmaceutische specialiteiten, van de medische hulpmiddelen (MH) en van de medische implantaten (MI) voor de in een ziekenhuis opgenomen patiënten en voor de ambulante patiënten elektronisch voorschrift voor een extramuros bestemmeling (officina-apotheker, rust- en verzorgingstehuis, andere ziekenhuizen, …..) beheer van het therapeutisch ziekenhuisformulier • farmaceutische specialiteiten -> PharmaFormulary ok • MH en MI -> MatMedFormulary niet ok integratie van het boekhoudplan noodzaak van een authentieke database die gratis beschikbaar is voor alle actoren die bij het elektronisch voorschrift zijn betrokken 08/10/2009 71 Geneesmiddelen & farmaceutische specialiteiten Voorschrijvers en gebruikers Economische zaken FAGG ? Voorschrift BCFI PharmaFormulary RIZIV - CTG FOD Volksgezondheid ABPH/BVZA ABPH / BVZA 08/10/2009 72 PharmaFormulary beheerinstrument en verspreiding van het therapeutisch ziekenhuisformulier toegankelijk voor alle beroepsbeoefenaars van de gezondheidszorg • www.health.fgov.be/telematics • www.afphb.be gebruikt de DB van het BCFI die is verrijkt met geneesmiddelen die specifiek zijn voor de ziekenhuizen (infuus, ...) samenwerking ABPH/BVZA – CBIP/BCFI 08/10/2009 73 PharmaFormulary maandelijkse bijwerkingen van de DB (12/2009) garanderen de geldigheid van het document personalisering op verschillende vlakken – verspreiding van de informatie over het geneesmiddel verspreiding van het formulier in verschillende bijkomende formaten: • afdruk • intranet • pocket pc 08/10/2009 74 MatMedFormulary betreft: medische hulpmiddelen project: integratie in Pharmaformulary DB in opbouw 08/10/2009 75 Medische hulpmiddelen & medische implantaten Voorschrijvers en gebruikers Economische zaken ABPH/BVZA Voorschrift Terugbetaalbaar Factureerbaar FAGG ________________ BMF MatMedFormulary RIZIV - CTG UNAMEC ABPH / BVZA 08/10/2009 82 End-to-end vercijfering Basisdoelstelling end-to-end encryption (ETEE) of vercijfering moet het mogelijk maken dat actoren in de gezondheidszorg onderling elektronische berichten over open netwerken kunnen uitwisselen • zonder dat iemand anders dan de verzender en de uiteindelijke bestemmeling de inhoud ervan kunnen zien (aspect confidentialiteit) • en met de waarborg dat de vercijferde inhoud niet gewijzigd is sedert de verzending (aspect integriteit) de vercijferde inhoud van de elektronische berichten kan dus niet kunnen worden ontcijferd of veranderd door tussenkomende instanties, zoals het eHealth-platform of een organisatie belast met de tijdelijke opslag van de berichten 08/10/2009 84 Functionele behoeften het systeem van end-to-end vercijfering moet toelaten om • elektronische berichten end-to-end te vercijferen indien de bestemmeling van het bericht gekend is op het ogenblik van de vercijfering • elektronische berichten end-to-end te vercijferen indien de bestemmeling van het bericht niet gekend is op het ogenblik van de vercijfering • elektronische berichten bij tijdelijke opslag te vercijferen zodat enkel degene die ze heeft aangemaakt ze kan ontcijferen het systeem moet kunnen worden gebruikt • door alle actoren in de gezondheidszorg in België • voor zoveel mogelijk toepassingen • zonder per partner of toepassing specifieke standaarden te moeten afspreken 08/10/2009 85 Gebruikte systemen van vercijfering asymmetrische vercijfering • de sleutel gebruikt voor vercijfering is een andere dan de sleutel gebruikt voor ontcijfering • elke actor genereert onder zijn toezicht een sleutelpaar • wat vercijfert wordt met de ene sleutel van het sleutelpaar kan enkel worden ontcijferd met de andere sleutel van hetzelfde sleutelpaar • de ene sleutel van het sleutelpaar is opgeslagen in een openbare gegevensbank, de andere sleutel is veilig opgeslagen bij de titularis • wordt gebruikt wanneer de bestemmeling gekend is op het ogenblik van de vercijfering door de verzender 08/10/2009 86 Gebruikte systemen van vercijfering symmetrische vercijfering • de sleutel gebruikt voor vercijfering is dezelfde als de sleutel gebruikt voor de ontcijfering • de sleutel wordt gegenereerd door het eHealth-platform, ter beschikking gesteld aan de verzender en bij het eHealth-platform bijgehouden in relatie tot een uniek nummer van het vercijferde elektronische bericht • het vercijferde elektronische bericht wordt NOOIT opgeslagen binnen de invloedssfeer van het eHealth-platform • de uiteindelijke gemachtigde ontvanger van het vercijferde bericht bewijst zijn recht op ontcijfering en verkrijgt van het eHealth-platform de sleutel voor de ontcijfering van het betrokken bericht • wordt gebruikt wanneer de bestemmeling niet gekend is op het ogenblik van de vercijfering door de verzender of voor de tijdelijke vercijferde opslag van elektronische berichten 08/10/2009 87 Schema generatie asymmetrisch sleutelpaar eHealth-platform Internet Healthcare actor Person or entity 1 3 Connector or other software to generate key pair Web service Register key Identification certificate Sends public key Identification certificate 2 Authenticates sender 4 Stores public key 2 Stores private key in a secure way 08/10/2009 Public keys repository 88 1 Asks for public key Web service Ask public key Internet Identification certificate Message originator Identification certificate Schema asymmetrische ver/ontcijfering eHealth-platform 2 Authenticates sender 3 4 Sends public key Encrypts message Identification certificate Message recipient 5 Decrypts message 08/10/2009 Stored private key 89 Public keys repository Schema symmetrische ver/ontcijfering Key Management / Depot 5 receives key 2 sends key 1 asks for key 4 justifies right to obtain key User 1 Originator 4 justifies right to obtain message 3 sends encrypted message 5 receives message Messages Depot Message encrypted with symmetric key 08/10/2009 90 User 2 Recipient Uitgewerkte diensten voor asymmetrische vercijfering en ontcijfering • systeem is beschikbaar • en gevalideerd door COSIC • bestaat uit software library met bijhorende documentatie (cookbook) die kan worden geïntegreerd in softwarepakketten van actors in de gezondheidssector, die toelaat om - sleutelparen veilig locaal te genereren - de private sleutel van het sleutelpaar veilig locaal op te slaan - de publieke sleutel van het sleutelpaar op te slaan in een openbare gegevensbank bij het eHealth-platform via een webservice - de publieke sleutel van de bestemmeling via een webservice op te zoeken in de openbare gegevensbank bij het eHealth-platform en het elektronische bericht te vercijferen - een verkregen vercijferd bericht te ontcijferen met de eigen private sleutel - bij dit alles ook de nodige digitale handtekeningen te plaatsen en de bijhorende certificaten te gebruiken en de geldigheid ervan na te gaan 08/10/2009 91 Uitgewerkte diensten voor symmetrische vercijfering en ontcijfering • systeem is in ontwikkeling en allicht beschikbaar tegen einde 2009 • zal ter validatie worden voorgelegd aan COSIC • bestaat uit - een webservice met bijhorende documentatie die kan worden aangeroepen bij het eHealth-platform voor het verkrijgen van een symmetrische sleutel ter vercijfering van een bepaald elektronisch bericht - een webservice met bijhorende documentatie die kan worden aangeroepen bij het eHealth-platform voor het verkrijgen van een symmetrische sleutel ter ontcijfering van een bepaald elektronisch bericht - een software library met bijhorende documentatie die kan worden geïntegreerd in softwarepakketten van actors in de gezondheidssector, die toelaat om het elektronische bericht te vercijferen met de symmetrische sleutel het elektronisch bericht te ontcijferen met de symmetrische sleutel bij dit alles ook de nodige digitale handtekeningen te plaatsen en de bijhorende certificaten te gebruiken en de geldigheid ervan na te gaan 08/10/2009 92 Deliverables reeds ter beschikking volgende documentatie en componenten van de ETEE omgeving zijn reeds ter beschikking op het portaal van het eHealth-platform • een ‘architectuur-document’ met een beschrijving van de conceptuele en technische componenten van het globale systeem • een ‘cookbook’ dat voorziet in de documentatie met betrekking tot de vercijferingsstandaarden en de protocols die door het eHealth-platform worden aanbevolen, en de procedure tot het bekomen van ‘authenticatie-certificaten‘ • de ‘technische specificaties’ van de reeds beschikbare componenten • specifiek voor de versleuteling van geadresseerde berichten - de toepassing voor het genereren van sleutelparen en het verkrijgen van encryptiecertificaten - de gegevensbank waarin de openbare sleutels kunnen worden opgeslaan en opgezocht, toegankelijk via gedocumenteerde webservices - de toepassing/utility/source code voor de vercijfering en de ontcijfering 08/10/2009 93