De Nederlandse Grondwet en de Europese Unie

PUBLIKATIES VAN DE STAATSRECHTKRING
22
De Nederlandse Grondwet en
de Europese Unie
met bijdragen van
J.L.W. Broeksteeg
M.Th. de Bruin
J. Drewes
S.A.J. Munneke
M. Nap
F.M.C. Vlemminx
WJ.M. Voermans
W. van der Woude
KLUWER
2003
DEVENTER
INHOUD
J.L.W. BROEKSTEEG
Verwaarlozing van Europese taken door decentrale overheden
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
1
Inleiding 1
De verhouding tussen supranationale en decentrale overheden 2
De verhouding tussen de Staat en decentrale overheden 4
Autonomie en medebewind 4
Toezicht 6
Taakverwaarlozing 7
Ingrijpen bij verwaarlozing van Europese taken door gemeenten of
provincies: de opvatting van Besselink e s . 9
Het betoog beoordeeld 10
Interpretatie van 'grove verwaarlozing' 10
Andere vormen van toezicht? 12
Zijn er alternatieven? 13
Autonomie of medebewind? 13
Regresrecht 14
De Nederlandse Grondwet, de Europese Unie en decentrale overheden
18
Tôt slot 20
M . T H . DE BRUIN
Over 'constitutionele aspecten van versnelde implementatie'
1.
2.
3.
4.
21
Inleiding 21
De buitenwerkingstelling/indeplaatsstelling als rechtsstatelijk probleem
22
De kabinetsnotitie en de kritiek van Besselink e s . 25
Besselinks voorstel voor een 'grondwettelijke beteugeling' van de
buitenwerkingstelling/indeplaatsstelling
32
De grondwettelijke verankering 33
De beperking tôt 'uitzonderlijke gevallen van dwingende aard' 34
A.m.v.b. en ministeriële regeling (met gevoelen van de ministerraad) 35
De betrokkenheid van de Staten-Generaal: voorhangprocedure 55
Korte heldere termijn 36
De beperking tôt 'bindende besluiten van de Europese Unie' 36
VII
5.
6.
1.
Het voorstel van Besselink es. nader bekeken 38
Conclusie 43
Literatuur 44
J. DREWES
Gebod tôt toetsing aan ongeschreven rechtsbeginselen in de
Nederlandse Grondwet? 45
Een analyse naar aanleiding van Hoofdstuk 2 van 'De Nederlandse Grondwet
en de Europese Unie'
1.
2.
3.
4.
5.
6.
1.
8.
9.
10.
Inleiding 45
Beschrijving van het onderzoek 46
De plaats van het EG-recht in de Nederlandse constitutie 48
Gevolgen van EG-recht voor rechterlijke toetsing 48
Toepassing van internationaal recht door de Nederlandse rechter
Toetsing van de wet aan ongeschreven rechtsbeginselen 50
De roi van de rechter 57
Nadere eisen aan de Grondwet en wijzigingen daarvan 52
Gebod tôt toetsing en art. 120 Grondwet 54
Conclusie 54
49
S.A.J. MUNNEKE
Contrôle door de Staten-Generaal op de Europese besluitvorming
57
1. Inleiding 57
2. De kaders 58
3. Gewenste betrokkenheid van de Staten-Generaal 60
4. Versterking van de positie van het parlement 61
4.1 Betrokkenheid van Europarlementariërs bij de nationale parlementaire contrôle 63
4.2 Dubbelmandaat 67
5. De problematiek van het diachroon bicaméralisme 67
6. Een geconsolideerde Europawet 71
7. Samenvattend 73
M. NAP
Koninkrijksaspecten van de Europese integratie 75
1. Inleiding 75
2. Het koninkrijk in de Europese Unie 76
VIII
3.
4.
5.
6.
1.
De statutaire positie van de koninkrijksregering en de landsregeringen
in communautair perspectief 78
De statutaire positie van de parlementen in communautair perspectief
83
De statutaire positie van de rechter in communautair perspectief 86
De statutaire positie van de rijkswetgever in communautair perspectief
89
Conclusie 92
F.M.C. VLEMMINX
Een grondwetswijziging onder het motto 'Verdeel en Heers'?
1.
2.
3.
4.
5.
6.
93
Inleiding 93
De méthode ter bepaling van de rechtstreekse werking 95
De formule van de rechtsvormende taak 97
Ander verdragsrecht onder toezicht van een supranationale rechter 99
Ander verdragsrecht zonder toezicht van een supranationale rechter
103
Slot 103
W.J.M. VOERMANS
Nederlands constitutioneel recht in het raam van een Europese
grondwet 707
1.
2.
3.
4.
De aanleiding: het boek 707
De waarde van onze Grondwet in EU-verband 7O<5
2.1 Grondwet EU-conform 108
2.2 De kritische dimensie van de Grondwet 770
Verweven constituties en de roi van de Nederlandse Grondwet 770
3.1 Het vervlechten van de Nederlandse en de EU-constitutie binnen
de Nederlandse Grondwet 777
3.2 Het vervlechten van de Nederlandse en de EU-constitutie buiten de
Nederlandse Grondwet: constitutionele wetten 772
3.3 Zonder een Grondwet? 774
Waar leidt dit allemaal toe? 775
W. VAN DER WOUDE
Constitutionele aspecten van versnelde implementatie
1.
2.
777
Versnelde implementatie 777
Noodzaak en rechtmatigheid 77S
2.1 Noodzaak 775
IX
3.
4.
5.
X
2.2 Rechtmatigheid 779
Het kabinetsstandpunt en de Staten-Generaal 723
De Proeve 124
4.1 De noodzaak van een grondwetswijziging 124
4.2 De voorgestelde grondwetswijziging 725
Conclusie 726