Depressie en burn-out DEPRESSIE Kenmerkend voor ‘depressie’ zijn: twee soorten symptomen: 1. Psychische symptomen zoals droefheid, wanhoop, lage zelfwaarde, lusteloosheid, schuldgevoelens, negatief denken, suïcidegedachten. 2. meer biologisch of lichamelijke georiënteerde symptomen zoals slaapproblemen, eetproblemen, verminderde seksuele drift, vermoeidheid, minder energie, onmogelijkheid om plezier te beleven. De diagnose dient gesteld te worden door een arts. Deze kan de depressie diagnosticeren bij aanwezigheid van vijf van onderstaande symptomen, waarvan minimaal één kernsymptoom gedurende minstens twee aaneengesloten weken voorkomt: - Kernsymptomen - sombere stemming gedurende het grootste deel van de dag - duidelijke vermindering van interesse of plezier in alle of bijna alle activiteiten gedurende het grootste deel van de dag - Overige symptomen - duidelijke gewichtsvermindering of gewichtstoename - slapeloosheid of overmatig slapen - psychomotorische agitatie of remming - moeheid of verlies van energie - gevoelens van waardeloosheid of buitensporige of onterechte schuldgevoelens - verminderd vermogen tot nadenken of concentratie of besluiteloosheid - terugkerende gedachten aan de dood, terugkerende suïcidegedachten, of een suïcidepoging of een specifiek plan om suïcide te plegen Bespreek (of hou bespreekbaar) met je coachee gedurende heel de coaching: Als coach ben je geen therapeut of arts. In het kader van depressie dien je echter, afgestemd op het zorgnetwerk, aandacht te schenken aan: 1. Stimuleren van fysieke activiteiten Complimenteer je coachee bij fysieke activiteiten die je opmerkt bv. als hij de trap neemt of met de fiets komt. Welke activiteiten kan je coachee dagdagelijks doen? Mogelijks vraagt de job van je coachee fysieke inspanning waardoor stapsgewijze opbouw van fysieke activeiten alvorens te reïntegreren zeker belangrijk is. 2. Stimuleren van dagritme en regelmaat Vraag je coachee wanneer hij nu doorgaans opstaat, eet en gaat slapen en hoe dit er uit ziet als hij gaat werken. Hoe ziet je coachee zichzelf naar dit werkpatroon toegroeien? Waar en hoe ziet hij hierbij jouw ondersteuning als belangrijk? 3. Medicamenteuze therapietrouw Medicatie nemen is voor sommige mensen omwille van tal van redenen niet evident. Het is belangrijk dat je coachee de afspraken met de arts opvolgt. Als hij deze niet kan/wil opvolgen, help je coachee dan om dit aan zijn arts aan te kunnen geven. 4. De ernst van de klachten Bespreek met je coachee welke partner uit zijn zorgnetwerk je contacteert als je het volgende opmerkt: Suïcidaliteit Crisissituaties Intoxicatie logo Depressie en burn-out - Vermoeden van een complexe aandoening waarvoor andere aanpak of specialistisch onderzoek nodig is. Bespreek (of hou bespreekbaar) met het zorgnetwerk van je coachee gedurende heel de coaching: Vraag eerst je coachee toestemming om zijn zorgnetwerk te mogen contacteren en geef duidelijk aan welke informatie je gaat uitwisselen met het zorgnetwerk. LET OP: Als je depressieve klachten opmerkt en je coachee heeft geen zorgnetwerk: stimuleer hem/haar dan om minimaal contact met de huisarts op te nemen vraag om zelf ook contact met de huisarts te kunnen nemen 1. Samenwerking De zorg&werk coaching richt zich tot het domein van tewerkstelling, namelijk (opnieuw) aan de slag gaan. Vraag na waar de zorgpartner zich in zijn begeleiding/behandeling op richt en welke methode hij toepast. Bespreek hoe jouw coaching en de begeleiding van de zorgpartner elkaar kunnen versterken ten voordele van de deelnemer. Spreek af hoe jullie contact gaan houden (bv. doorheen het zorg&werk proces minimaal 1x/fase (telefonisch) contact). 2. Grenzen Als coach ben je geen therapeut of arts. Geef aan dat je topics rond klachten, beweging, therapietrouw etc. wel bespreekt met je coachee en dat je focus op het domein ‘werk’ ligt. BRON: - www.fitinjehoofd.be - www.vvgg.be/brochures “Op Kompas na depressie: Richtlijn voor hervalpreventie van patiënten met een unipolaire depressieve stemmingsstoornis” _ PWO-project: Op Kompas na Depressie, PXL, o.l.v. Katelijne Lenaerts, Erik Nuyts en Anja Depoortere, januari 2014 logo Depressie en burn-out Kenmerkend voor ‘burn out’ zijn: Burn-out is een energiestoornis: mensen met een burn out hebben geen puf meer om iets, voornamelijk werkgerelateerd, te doen. In de meeste gevallen is een burn out het eindstadium van jarenlange overbelasting op het werk. Mensen met een burn-out: zijn emotioneel en lichamelijk uitgeput. Mensen met burn-out hebben al te lang uit hun reserves geput en zijn op het einde van de rit lichamelijk en emotioneel volledig uitgeput hebben een afnemend engagement en motivatie. Ze zijn cynisch en/of afstandelijk. Ze voelen zich niet meer gemotiveerd of geëngageerd en nemen daardoor een afstand van het werk of van hun klanten, patiënten, cliënten, enz. hebben het gevoel dat ze professioneel falen. Ze twijfelen aan het nut van het werk en hebben het gevoel dat ze het werk niet meer goed kunnen. Dat laatste komt wellicht omdat ze zich zo overbelast voelen waardoor ze zich niet meer kunnen concentreren en meer fouten maken hebben minstens twee lichamelijke klachten (vermoeidheid, spierpijn, nekpijn, rugpijn) Bespreek (of hou bespreekbaar) met je coachee gedurende heel de coaching: Als coach ben je geen therapeut of arts. In het kader van burn-out dien je echter, afgestemd op het zorgnetwerk, aandacht te schenken aan: 1. Een gezonde levensstijl Wie psychische problemen niet wil verergeren dient bewust om te gaan met voedings- en drinkgewoonten. Dat betekent bijvoorbeeld dat je zou moeten kunnen nee zeggen tegen teveel alcohol, ongezonde voeding of nicotine. Evenzeer is een regelmatig dag/nachtritme belangrijk voor iemands psychisch welzijn. 2. Ontspanning Hoe ontspant je coachee zich? Stimuleer je coachee om dagelijks minstens een 10 tot 15-tal minuten ontspanning in te lassen. 3. De ernst van de klachten Bespreek met je coachee welke partner uit zijn zorgnetwerk je contacteert als je het volgende opmerkt: Suïcidaliteit Crisissituaties Intoxicatie Vermoeden van een complexe aandoening waarvoor andere aanpak of specialistisch onderzoek nodig is. Bespreek (of hou bespreekbaar) met het zorgnetwerk van je coachee gedurende heel de coaching: Vraag eerst je coachee toestemming om zijn zorgnetwerk te mogen contacteren en geef duidelijk aan welke informatie je gaat uitwisselen met het zorgnetwerk. LET OP: Als je ernstige klachten opmerkt en je coachee heeft geen zorgnetwerk: stimuleer hem/haar dan om minimaal contact met de huisarts op te nemen vraag om zelf ook contact met de huisarts te kunnen nemen logo Depressie en burn-out 1. Samenwerking De zorg&werk coaching richt zich tot het domein van tewerkstelling, namelijk (opnieuw) aan de slag gaan. Vraag na waar de zorgpartner zich in zijn begeleiding/behandeling op richt en welke methode hij toepast. Bespreek hoe jouw coaching en de begeleiding van de zorgpartner elkaar kunnen versterken ten voordele van de deelnemer. Spreek af hoe jullie contact gaan houden (bv. doorheen het zorg&werk proces minimaal 1x/fase (telefonisch) contact). 2. Grenzen Als coach ben je geen therapeut of arts. Geef aan dat je topics rond klachten, ontspannning etc. wel bespreekt met je coachee en dat je focus op het domein ‘werk’ ligt. logo Depressie en burn-out Algemene verschillen tussen depressie en burn out Ondanks dat er vele gelijkenissen zijn tussen iemand met een depressie en een burn-out, zijn er toch wezenlijke verschillen op te merken. We lijsten de belangrijksten op in het volgende schema: Burn-out Depressie ‘s morgens actief, ‘s avonds ‘s uitgeput avonds actiever Werkgerelateerd Algeheel Kwaadheid, opstandigheid & Somberheid verdriet verlies Demotivatie Gerelateerd aan werk Algemeen Schuldgevoelens Neen Ja Situering Motivationeel Stemming Klachten Werk Zichzelf, algemeen Vitale indruk Ja Neen Aanpak Rust, herstel Gedragsactivatie Ritme Verlies morgens uitgeput, ‘s betrokkenheid Gevoel en ten aanzien van zichzelf logo interesse Depressie en burn-out Verschillen in aanpak tussen depressie en burn out De wezenlijke verschillen tussen depressie en burn out vertalen zich in verschillende klemtonen in de aanpak: Burn out Depressie Rust en herstel gedragsactivatie Leren herkennen wat voor stress zorgt Somberheid en wat er aan gedaan kan worden opmerken en erkennen Tijd maken en nemen om te relaxen na Gestructureerde stress vasthouden Een lijst van prioriteiten opmaken en Bewegen: ga wandelen, fietsen,… en interesse verlies dagactiviteiten vooruitdenken/plannen Hou contact met belangrijke anderen en zoek samen oplossingen logo Hou contact met belangrijke anderen