File - College Essen 101

Godsdienst antwoorden:
Vraag 2:
NT: Jezus =
Johannes de doper: hij wil ommekeer
Elia: Joden verwachten zijn terugkeer
Profeet: man van God
Messias: redder die Romeinen zou verslaan
NU: jezus is aan 'belang' verloren, hij is meer het goede dat in de mensen leeft. Voor ons is hij geen
van het vorige, maar eerder iemand die iets wilde veranderen in de wereld. Hij gaf ons een soort van
opdracht mee (hoe je goed moet leven) die we nu nog steeds proberen na te streven, alleen niet
omdat hij het zo gewild heeft. Eerder omdat wij zelf van de overtuiging zijn dat dat het juiste is.
Vraag 3:
Joden: Jezus is niet maagdelijk geboren, niet de zoon van God, Jezus bracht geen wereldvrede (niet
brenger van Messiaanse boodschap) Islam: veel gelijkenissen tussen Jezus en Isa (Koran): Abraham,
Isaak en Jacob, bouwen voort op thora/taura ook verschillen: god heeft geen zonen, hij schept
zonder te verwekken. Allah heeft niemand naast zich. Jezus is dus niet goddelijk, hij is een soort
profeet.
Vraag 4: zie bundel
Vraag 5:
Kaïn en Abel zijn twee broers (kinders van Adam en Eva) --> Kaïn vermoordt Abel uit jaloezie. Kaïn "
Moet ik soms waken over mijn broer?" --> volgens God wel ja! Ze zijn met elkaar
verbonden/broederschap. Vergelijking met des hommes et des dieux. De monniken zijn ook met
elkaar verbonden, ze delen eenzelfde lot en ze dragen een verantwoordelijkheid voor elkaar. Ze
beslissen unaniem om in het klooster te blijven (hoewel dat zeer gevaarlijk is). Hun keuzes
beïnvloeden elkaars lot. (Broederschap vertoont merkwaardig verwantschap met biologische
broederschap)
Vraag6:
broederschap gaat niet terug op mezelf als oorsprong en komt ook niet voor uit mezelf, is me altijd
een stap voor. Het is er altijd al geweest want we zijn altijd verbonden met elkaar. Broederschap is er
niet omdat ik het 'mentaal' of 'persoonlijk' wil, het is niet mijn eigen denken dat mij mezelf
verbonden laat voelen maar het feit dat het er altijd was, is el zal zijn bij iedereen.
Vraag 7:
Het evangelie gaat over de crisis ’30, over Jezus en Israël
Jezus geeft in het verhaal als het ware een peptalk aan zijn volgelingen, met als doel dat ze blijven
geloven.
Marcus schrijft dit in ’60 om de mensen te doen volharden in het geloof en moed te scheppen.: “kijk
maar, toen was er crisis en ze zijn er uit gekomen…”
Historische/politieke context
Crisis hoeft niet altijd het einde van de wereld te beteken.
Letterlijk genomen, betekent het oordelen. Eventjes stilstaan en nadenken over een problem en hoe
je het gaat aanpakken:
1) Jezelf afzonderen van de maatschappij en bezinnen
2) Zich blijven verzetten
3) Het geloof verloochenen om te kunnen overleven
4) Enkel net dat doen wat van je verwacht wordt. Niet meer en niet minder.
Je moet bovendien blijven volhouden, je bent niet alleen. Er zijn nog “vissen” zoals jij
⇒ Ιχθυς: Jezus Christus, zoon van God, verlosser
liturgische context
Dit evangelie wordt tijdens de paaswake voorgedragen
⇒ men viert de verrijzenis van Jezus : iedereen is blij
MAAR
Het evangelie is een herinnering aan het feit dat de volhouder wint en bevrijd zal worden ( Kijk maar
naar Jezus, die is herrezen )
⇒ hou je geloof vol!
Vraag 8:
Fragment:
''Er bestaat nog steeds een immens groot verschil tussen de westerse wereld en
ontwikkelingslanden. Waar de westerse wereld de beschikking heeft over een hondenpsycholoog,
heeft de bevolking in Afrika geen schoon drinkwater. De mondiale rechtvaardigheid is op aarde nog
ver te zoeken.''
Om die mondiale rechtvaardigheid te bereiken, zou het letterlijk afschaffen van landen en er een
politieke autoriteit van maken, een oplossing zijn. Dit idee stamt al af van de Romeinen die zichzelf
‘citizens of the world’ (civis munsi) noemden. Deze stroming, die we tegenwoordig het
cosmopolitanisme noemen, heeft wel enkele nadelen. Ten eerste is het moeilijk voor te stellen dat
een overheid met zulke omvang ooit democratisch kan zijn. Ten tweede bestaat het risico dat de
overheid tiranniek wordt. En als laatste zal de grote culturele diversiteit, die nu al voor veel
problemen zorgt binnen de bestaande landsgrenzen, alleen maar voor grotere dilemma’s zorgen.''
Mijn interpretatie hiervan is dat ethiek ervoor zorgt dat we een bepaalde norm voor ogen krijgen en
dat die norm sowieso gepaard gaat met ontwikkeling (en ontwikkelingshulp) wanneer we spreken
over mondiale rechtvaardigheid. Ethiek geeft ons het inzicht een maatschappij op te stellen die,
d.m.v ontwikkeling, overal en altijd rechtvaardig is en zonder verschillen.
Vraag 9:
Tim Jackson: kantelpunt bij groei: eenmaal er voorbij leidt verdere groei niet verder tot meer geluk.
(zelfmoord, depressie, stress neemt toe)
Waarom blijven we groei nastreven? Ijzeren kooi van het consumentisme = altijd maar meer en beter
moeten krijgen.
Waarom zouden we inderdaad groei nastreven als we er toch niet gelukkiger van worden? (=
contradictio) We zijn immers niet meer tevreden met de economie en de welvaart als sleutel tot
geluk. We willen alleen maar indruk maken met de nieuwste gadgets. Daarom moeten we welvaart
niet enkel zien als iets materieel, maar ook als een sociaal begrip.
Ik denk dat dit een mooie utopie is, misschien wel een te verwezenlijke utopie. Of toch het feit dat de
welvaart meer gevoelsmatig moet worden. Wij willen gelukkig zijn, en vroeger ging dat vooral
gepaard met materiele welvaart, maar omdat dit al vanzelfsprekend is geworden, moeten we het
over een andere boeg gooien. Het kantelpunt is bereikt, iedereen heeft toegang tot de
basisbehoeften in onze maatschappij.
Welvaart  nu: puur materieel (groter inkomen, bnp: aantal goederen en diensten die in één jaar
worden geproduceerd)
 ook te maken met goed voelen in je vel: welzijn en geluksgevoel in rekening nemen.
Vraag 10:
Psalmen= gecomponeerd voor tempelliturgie of voor persoonlijk gebruik. Oorspronkelijk waren dit
liederen ter ere van de koning. David bracht deze psalmen mee.
Psalm 72 komt uit het OT: het boek der Psalmen = geschreven voor Koning/tempel en bestaat uit
tempelliederen. 150 Psalmen zijn geschreven tussen 1000 – 50 v Chr. Na babylonisch ballingschap
krijgt het een Messiaanse betekenis: ze verwachten een Messias, ideale koning.
Criteria voor ordening economisch systeem: De waardigheid van elke mens staat voorp. Het
gemeenschappelijk belang primeert op het individueel belang. De goederen van de aarde moeten
voor iedereen beschikbaar zijn, met een voorkeursoptie voor de armen.
Gods- en mensbeeld: God als rechtvaardige koning die de mens tot zijn recht laat komen.
Vraag 11:
Blijkbaar verwijst de titel van die film naar een citaat uit psalm 82, en de psalmen die ze in de film
zingen geven telkens commentaar op de gebeurtenissen en de daden van de trappisten. Verder
verwijst 'des hommes' naar de trappisten, uiteraard, maar eventueel ook naar de dorpelingen en
zelfs de terroristen (des hommes kan voor 'mannen' staan maar ook voor 'mensen'). 'Des dieux' is
meervoud dus verwijst het wss naar zowel God (van de trappisten) als naar Allah (van de dorpelingen
en de terroristen). Als bijvraag vroeg ze waar die psalmen vandaan komen (koning David) en waar ze
voor dienden (zingen tijdens de eredienst, ter ere van God en de koning)
Vraag 12:
-Moesten de trappisten van Tibhirine, ondanks alle gevaren, in het klooster blijven, dicht bij de
plaatselijke bevolking, of waren ze beter op de vlucht geslagen?
De trappisten van Tibhirine geloofden in een interreligieuze dialoog: in Algerije, een land dat
hoofdzakelijk beheerst wordt door moslimgemeenschappen, zou een dialoog met het Christendom
kunnen gehouden worden over het feit dat het christendom en de islam een andere opvatting
hebben over het mysterie van God en de mens. Prior Christian de Cherge (dat hoofdpersonage met
die bril) vond echter dat diepe spiritualiteit kon leiden tot het inzicht dat islam en christendom
dezelfde relatie hebben met het mysterie van God. In dat opzicht zouden ze de opgang van het
fundamentalisme dan wel genegeerd hebben, maar de interreligieuze dialoog zou het decreet van de
Algerijnse staat - dat bekeringsijver verbiedt, en de staat de islam als godsdienst van Algerije moet
beschermen, en boetes/celstraffen moet opleggen indien er toch sprake zou kunnen zijn van
bekering (tot het Christendom) - toch kunnen afzwakken. Zo zouden ook fundamentalisten en
radicale moslims tot inzicht kunnen komen dat bekering niet noodzakelijk een ontkenning van de
waarden en normen waar de islam voor staat, moet betekenen. Daarom hadden de trappisten de
juiste keuze gemaakt om te blijven, ondanks het toenemend geweld. Zonder idealisten als zij
verdwijnt de interreligieuze dialoog, en zullen we opnieuw in hokjes denken.
-Getuigt de keuze van de trappisten van wereldvreemdheid en blind idealisme of van een grenzeloos
geloof?
De keuze van de trappisten getuigt tegelijk van een grenzeloos geloof, maar ook van een blind
idealisme. In het Atlasgebergte zijn ze zich niet bewust van de recente socio-economische, politieke
en raciale ontwikkelingen. Zij wilden christenen samen met moslims aan tafel hebben zitten, maar
soms is dat nu eenmaal een verloren zaak. Misschien worden zij door hun te sterke focus op God
verblind, en beseffen ze zo niet dat interreligieuze dialogen niet altijd doeltreffend en/of nodig zijn.
-Wat heeft de trappisten van Tibhirine ertoe gedreven om ondanks alles het klooster trouw te
blijven?
Hun grenzeloze liefde voor hun God, hun medechristenen EN ook de moslimgemeenschappen. Zij
voelden zich op een zeker moment verantwoordelijk voor de dorpelingen (vb. de arts die moslima's
gratis behandelt). Ze zijn gebleven in navolging van Jezus: 'de hoeder van mijn broeder', het
beschermen van je naasten.
-Waar ligt de grens tussen opkomen voor het goede en fatalistisch martelaarschap?
In het geval van fatalistisch martelaarschap komt het eigen individu in het gedrang. Je verloochent je
eigen behoeften om anderen te beschermen. Je offert je eigen leven op in ruil voor dat van anderen:
dat mag niet de bedoeling zijn. Opkomen voor het goede is je naasten beschermen in de mate van
het mogelijke.
-Is vrede en geweldloos verzet een krachtig genoeg tegengif voor geweld en oorlog?
Volgens de trappisten wel: zij volgen Gods voorbeeld. Geweldloos verzet kan soms ook erg
doeltreffend zijn, als het maar uitgevoerd wordt door een grote groep. De trappisten ondervonden
niet erg veel steun van de dorpelingen, zij waren immers zelf bang om ontvoerd te worden door de
rebellen. Met de moderne technieken weten wij in het Westen natuurlijk al lang dat geweld en
oorlog moet bestreden worden met dezelfde wapens, ook al is dat ethisch onjuist. Dat is hard, maar
het is nu eenmaal zo.
-Is de prijs die de zeven trappisten moesten betalen (hun eigen leven) in verhouding met de
resultaten en de ‘boodschap’ hiervan?
Hun tragisch verhaal heeft wel gezorgd voor een dialoog in Frankrijk, en er kwam zelfs reactie vanuit
de Arabische wereld. Het heeft toch zeker een nieuwe taboe doorbroken: het in vrede samenleven
van moslims en christenen. Helaas maakte het moslimfundamentalisme daar een einde aan, en dat
heeft de Algerijnse overheid misschien ook doen beseffen dat radicaal niet altijd goed is.
-Moet men in de interreligieuze dialoog vooral oog hebben voor de verschillen of voor de
gelijkenissen tussen verschillende levensbeschouwingen? Zijn er gevaren verbonden aan het
overbeklemtonen van de verschillen en/of aan het te sterk benadrukken van de gelijkenissen?
In de interreligieuze dialoog staan vooral de gelijkenissen centraal, maar de verschillen mogen niet
vergeten worden. Een evenwicht vinden tussen de twee religies, zonder daarbij ethische normen en
waarden van de ene of de andere religie te negeren.
-Is de droom van de trappisten van Tibhirine, dat samenleven tussen verschillende religies mogelijk
moet zijn, realistisch of te optimistisch?
Te optimistisch. Er is een reden waarom het verschillende religies zijn: andere opvattingen, andere
doelen die vooropgesteld worden. Die verschillende religies kunnen wel naast elkaar leven, en in
contact worden gebracht met elkaar, maar een samenleven vereist veel meer dan dat.
Vraag 13:
Vraag 14:
Rentmeesterschap is eigenlijk het leven van de rente die je op je geld krijgt.
Hier bedoelen ze dat we zorg moeten dragen voor de natuur en in ruil mogen we hetgeen de natuur
geeft gebruiken. (harmonische relatie) We investeren om er later profijt uit te halen, zonder dat we
de aarde op gebruiken, want we moeten ze bewaren om ze zo door te kunnen geven aan volgende
generaties zonder dat ze aangetast geraakt. Het beheren van de aarde voor iedereen (je kunt hem
niet claimen) want de aarde is van iedereen. Wijzijn verantwoording verschildigd aan god voor de
zorg voor de schepping. We mogen dus leven van wat de aarde opbrengt, maar er voor de rest niet
aankomen! Bewaar(de) Aarde
Vraag 15:
Radicale beheersing
- relatie van beheersing
- mens als meester
- economische, politieke en
esthetische waarde zijn
belangrijk
RADICAAL
ANTROPOLOGISCH
WERELDBEELD
- instrumentalistisch
antropocentrisme
Rentmeesterschap
- relatie van beheer
- mens als rentenier
- religieuze en esthetische
waarden zijn het belangrijkst
Radicale zorgzaamheid
- relatie van gelijkwaardigheid
- mens als broeder
- ecologische waarden zijn het
belangrijkst
BIJBELS
ANTROPOCENTRISCH
WERELDBEELD
EGOCENTRISCH WERELDBEELD
- bijbelse mens en
wereldbeschouwing
- egalitaristische positie
- afwijzing van het dualisme
tussen menselijk en nietmenselijk leven
- respect en zorg voor alle leven
- de mens als maat van alle
dingen
- de wereld als object aan
de zichzelf ontplooiende
mens
- dualisme tussen mens en
natuur
STRIKTE
MEDEMENSELIJKHEID
- ethische verhouding tot en
verantwoordelijkheid voor de
wereld
- de zorg voor de schepping is
georienteerd en genormeerd
door de verantwoordelijkheid
voor de medemens maar ook
met aandacht voor het milieu
MEDESCHEPSELIJKHEID
MEDESCHEPSELIJKHEID
Vraag 16:
Een beeld is de aanwezigheidsstelling van een persoon, zo kunnen de christenen (iconodoelen) God
vereren en aanwezig stellen. De joden en moslims daarentegen (iconoclasten) willen absoluut geen
godsbeelden omdat God volgens hen, nooit verengd kan worden tot zijn beeld. Michelangelo streeft
perfectie na in zijn beelden en kunstwerken. Als Michelangelo God afbeeldt, die Adam zijn hand
toereikt in de sixtijnse kapel, verengt hij God tot een grijze man met een baard. Maar wie zegt dat
God er zo uit ziet? (God heeft ons dan wel geschapen ‘naar zijn evenbeeld’) De afbeelding bevindt
zich in een bepaalde tijd en ruimte, maar is niet bedoelt om te aanbidden. Zoals bij de christenen het
geval was. We hebben dus verschillende visies op het afbeelden van God.
Vraag 17:
Idolen van Bacon
1) Stam: vanuit onze natuur kan een mens denkfouten maken doordat zijn zintuigen misleid worden.
2) Grot : Vanuit onze cultuur en opvoeding krijgen we bepaalde gedachten mee, die de werkelijkheid
in onze ogen kunnen beïnvloeden zodat we alles vanuit ons eigen standpunt gaan beoordelen.
3) Marktplaats : Bij omgang met andere mensen sluipen fouten in de communicatie, misinterpretatie
en dergelijke
4) Theater : We nemen vaak algemene waarheden aan, opvattingen van de meerderheid die niet per
se waar hoeven te zijn
Vraag 18:
WEST
OOST
Individualisme
Samenhorigheid
Stiptheid
Op’t gemak
Directe contacten
orde Chaos, contacten via via
Mens als middelpunt
Mens als deel van de wereld
Het nu telt
De herinnering telt
Leider is min of meer gelijk
Leider steekt er ver bovenuit
Structuur
Ongestructureerd
Kortste en snelste weg
Omwegen
West kan leren van Oost: niet alles draait om ons, leren relativeren, tijd nemen voor iets
Oost kan leren van West: directere aanpak, leven in het nu, ander leidersregime
Opmerking: geloof en geluk zijn aan elkaar verbonden. In de eerste plaats is een duidelijke
overtuiging beter voor het geluk dan twijfel en onverschilligheid. In de tweede plaats plukken
gelovigen die zo’n duidelijke overtuiging ook nog koppelen aan een regelmatige praktijk of een
strikte navolging van de regels; Dat is ook nog eens een bonus.
Vraag 19:
Blasfemie: belachelijk maken van het goddelijke.
Zie voorbeelden Monty Python (Kerstmis en de hemel worden volledig vernederd en het gebruik van
condooms wordt voorgesteld als een futiliteit, niet van groot belang. En Magazine Goedele (Hosti is
het heilige lichaam van Christus, dit hoort niet bij een ietwat vulgair(?) getint magazine.