Free Flows of knowledge - a Green ecology of information exchange

Hoofdstuk 14, concept voor goedkeuring door het Bureau, 30 april 2009
10 800 tekens zonder verwijzingen
Vrije kennisstromen in een duurzame mondiale
informatiemaatschappij
Inleiding
De mondiale informatiemaatschappij biedt een enorm potentieel om het economische
groeimodel los te koppelen van zijn destructieve materiaalbasis en ontwikkeling in
plaats daarvan te baseren op innovatie, creativiteit en communicatie. De Groenen
omarmen dit potentieel. De Groenen staan voor een koolstofarme en kennisrijke
economie, gericht op een lage ecologische voetafdruk en een hoog cultureel en
technologisch gehalte.
De mondiale informatiemaatschappij kent per definitie geen landsgrenzen. Zij heeft
een enorm potentieel om een brug te slaan tussen noord en zuid, de kloof tussen arm
en rijk minder groot te maken en mondiale oplossingen te bieden voor lokale
problemen. Zij stelt grenzen aan onderdrukking, geeft politieke dissidenten de kans
zich te laten horen en ze biedt bescherming. Daarom ondersteunen de Groenen
wijdverbreide samenwerking op het gebied van kennis en innovatie. Zowel voor de
strijd om wereldwijde sociale gerechtigheid als het gevecht om onze planeet te
verdedigen, is universele toegang tot en een massale overdracht van kennis en schone
technologieën nodig.
Bestaande economische en politieke belangen staan echter een vrije stroom van
informatie en kennis in de weg, wat nochtans een van de grondbeginselen is van een
duurzame en rechtvaardige mondiale informatiemaatschappij. Grote economische
concerns die ooit de aanjagers waren van de digitale revolutie verzetten zich nu tegen
innovaties die effectief de digitale kloof zouden kunnen dichten voor arme en
plattelandsgebieden, de macht van monopolies zouden kunnen verzwakken en de
privacy en de grondrechten van gebruikers en consumenten zouden kunnen
beschermen. Grote octrooihouders proberen de oorspronkelijke idee te omzeilen van
octrooien waardoor een uitvinder een sociaal contract met de maatschappij aangaat
om de verspreiding van kennis en innovatie zeker te stellen en dringen in plaats
daarvan aan op een beleid waarmee ze uitsluitend hun winsten zekerstellen en verdere
innovatie inperken.
De Groenen willen een open beleid voor intellectuele eigendom. Toegang tot
internetcontent en kennis zou niet onderworpen moeten zijn aan onredelijke
beperkingen of irrationele privatisering. Wij verdedigen de cruciale grondslagen van
vrijheid in de digitale wereld en we verdedigen interoperabiliteit, technische
neutraliteit, netneutraliteit en open standaarden. Dit zijn de bouwstenen voor
universele toegang tot internet tegen redelijke prijzen. Elke juridische maatregel die
de toegang tot gegevens en het delen van kennis en informatie via het internet
beperkt, kan remmend werken op innovatie. Kennis die met openbare financiering
gecreëerd is, moet publiekelijk voor iedereen beschikbaar zijn door middel van
breedschalige verspreiding en moet vrij zijn van octrooien en auteursrecht - met name
met betrekking tot schone technologieën.
DV\783873NL.doc
PE999.999
Kerngegevens en -cijfers
De EU ondersteunt de ontwikkeling van de informatiemaatschappij via allerlei
financieringslijnen. De belangrijkste daarvan is het kaderprogramma van de Europese
Gemeenschap voor activiteiten op het gebied van onderzoek en technologische
ontwikkeling. Binnen het actuele, zevende kaderprogramma (2007-2013) is de meeste
financiering, 9.050 miljard EUR oftewel circa 18% van de totale begroting, toegekend
aan het onderzoek naar en het ontwikkelen van informatie- en
communicatietechnologie (ICT). Hiervan is in totaal 1.336 miljard EUR bedoeld voor
het financieren van ondersteuning van onderzoek naar ICT voor kmo’s - dit was
oorspronkelijk een voorstel van de Groenen.
Ook het kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie voorziet in
belangrijke financiering. Met een begroting van 4.212 miljard EUR financiert dit
kaderprogramma acties binnen het op het kmo’s gerichte Programma
ondernemerschap en innovatie, het Programma ter ondersteuning van het ICT-beleid
dat het gebruik van ICT in bedrijven ondersteunt en het programma "Intelligente
energie - Europa".
De gevolgen van nietsdoen
Op dit moment worden de grondslagen van vrijheid in de digitale wereld, te weten
interoperabiliteit, technische neutraliteit, netneutraliteit en open standaarden, ernstig
bedreigd. Bepaalde EU-lidstaten dringen aan op controle op internetverkeer en de
excessieve toepassing van auteursrecht- en intellectuele eigendomswetgeving, onder
het voorwendsel dat ze ernstige, maar goed onderkende problemen op internet inzake
pedofiele content of namaakmedicijnen willen aanpakken. Hoewel geen van
dergelijke maatregelen de desbetreffende problemen zou wegnemen, heeft Spanje al
aangekondigd van de strenge handhaving van intellectuele eigendomsrechten een van
de prioriteiten te maken tijdens het Spaanse EU-voorzitterschap in 2010. Dit zou de
transformatie van het internet van zijn rol als open platform voor de vrije uitwisseling
van ideeën tot een supermarkt op basis van private winstbelangen en strikte
controlemaatregelen versnellen.
Controle van de toegang tot gegevens en het internetverkeer zou van het internet een
zeer gevaarlijk instrument voor sociale en politieke onderdrukking maken. Daarom is
het van essentieel belang dat de ontwikkeling van digitale mensen- en grondrechten
centraal staat in het debat.
Strikte handhaving van auteurs- en andere intellectuele eigendomsrechten remt
innovatie op grote schaal af en belemmert de grootschalige kennisoverdracht die
nodig is om klimaatverandering en andere milieucrises tegen te gaan. Op het
specifieke gebied van digitale auteursrechten en de desbetreffende intellectuele
eigendomsrechten zou strenge handhaving een einde betekenen voor de ontwikkeling
van vrije modellen en opensourcesoftware, aangezien mensen die aan die
ontwikkeling zouden kunnen bijdragen bang zijn voor juridische sancties tegen hun,
meestal onbedoelde, schending van bestaande intellectuele eigendomsrechten.
Haalbaarheid binnen het EU-kader
DV\783873NL.doc
2/6
PE999.999
Onderzoek en technologische ontwikkeling op basis van een meerjarig
kaderprogramma heeft sinds 1987 een expliciete basis in het EU-Verdrag.
Kaderprogramma's worden op basis van de medebeslissingsprocedure aangenomen,
waarbij het besluit met een gekwalificeerde meerderheid door de Raad wordt
genomen. Specifieke programma's binnen een kaderprogramma worden aangenomen
door een gekwalificeerde meerderheid in de Raad, na eenvoudige raadpleging van het
EP. Algemene regels daarentegen worden vastgesteld krachtens de
medebeslissingsprocedure.
Maatregelen met betrekking tot het intellectuele eigendomsbeleid, zoals de richtlijn
betreffende de handhaving van intellectuele eigendomsrechten, vallen binnen de sfeer
van het EU-beleid inzake de interne markt. Het EP heeft medebeslissingsrecht. De
Raad beslist door stemming met een gekwalificeerde meerderheid.
Wat de Groenen hebben bereikt 2004-2009
Geen softwareoctrooien
De Groenen hebben een vier jaar durende strijd tegen de softwareoctrooirichtlijn
gewonnen. Het zou een schending zijn geweest van het beginsel van het Europese
Verdrag inzake octrooien dat computerprogramma's niet octrooieerbaar zijn, en het
zou innovatieve ondernemingen in de kmo in de ICT-sector vleugellam hebben
gemaakt doordat ze blootgesteld zouden worden aan juridische procedures inzake de
schending van octrooien van de grote softwareconcerns. De overgrote meerderheid
van het EP heeft de Groenen gevolgd en het voorstel afgewezen.
Het genereren en verspreiden van onderzoeksresultaten
De Groenen hebben de Commissie ervan overtuigd dat er een Europese kennisbank
moet worden opgericht, die als openlijk toegankelijke bibliotheek voor
onderzoeksresultaten moet gaan fungeren. Ook hebben de Groenen ervoor gezorgd
dat er in de communautaire begroting middelen zijn gereserveerd waarmee uit het
maatschappelijk middenveld afkomstige organisaties voor het eerst zelf opdracht
kunnen geven voor onderzoek.
Het gebruik van opensourcesoftware
De Groenen hebben er bij elke gelegenheid op aangedrongen dat openbare besturen
gebruik zouden moeten maken van FLOSS informatiesystemen (Free/Libre/Open
Source Software) of van systemen die hiermee compatibel zijn. De Groenen hebben
voor financiële middelen gezorgd voor onderzoek naar FLOSS in programma's van de
EU
(zevende
kaderprogramma
voor
onderzoek;
programma
voor
concurrentievermogen en innovatie, ISA-programma ). Samen met ngo's hebben de
Groenen richting gegeven aan de idee van een "Open Parlement", dat erop is gericht
het EP van het monopolie van Microsoft te bevrijden en naar FLOSS-software te laten
overschakelen.
Richtlijn inzake intellectuele eigendom
De Groenen hebben gevochten tegen de richtlijn betreffende de handhaving van
intellectuele eigendomsrechten, waarmee men de toepassing van strafrechtelijke
sancties op alle gevallen van schending van intellectuele eigendomsrechten als
algemene norm wilde stellen. De Groenen hebben er mee voor gezorgd dat
strafrechtelijke sancties alleen van toepassing zijn op de schending van intellectuele
DV\783873NL.doc
3/6
PE999.999
eigendomsrechten op commerciële schaal en niet in het geval van gebruik voor
persoonlijke doeleinden. Deze controverse heeft ertoe geleid dat de richtlijn in de
Raad is geblokkeerd.
Uitbreiding van auteursrechtbescherming
De Groenen zijn erin geslaagd meer dan 200 leden van het Europees Parlement van
alle fracties te mobiliseren om te stemmen voor afwijzing van de richtlijn inzake de
uitbreiding van de beschermingstermijn van het auteursrecht op muziek. De
hoofdbegunstigden
van
een
dergelijke
uitbreiding
zijn
de
grote
muziekmaatschappijen, maar de kosten worden gedragen door nieuwe, jongere
artiesten en de Europese burgers in het algemeen. Bovendien hebben de Groenen
bijgedragen aan het opbouwen van een blokkeerminderheid binnen de Raad teneinde
de Commissie te dwingen een nieuw voorstel te presenteren om de situatie van
artiesten effectief te verbeteren.
Neutraliteit van het internet – niet 'drie slag is uit'
De Groenen hebben een zware en lange strijd gestreden voor de neutraliteit van het
internet in de voortdurende EU-wetgeving inzake telecommunicatie (Telecompakket).
Als gevolg daarvan heeft het EP het voorgestelde beginsel afgewezen van een
geleidelijke reactie waarbij een gebruiker na drie overtredingen wordt afgesloten. Dit
beginsel is in het EP geïntroduceerd door rechtse leden van het Europees Parlement
en zou hebben toegestaan dat de internetverbinding van gebruikers die verdacht
worden van illegaal downloaden en uploaden zonder proces na drie waarschuwingen
door een bestuursorgaan afgesloten zou worden. De Groenen zijn van mening dat het
internet een middel is om de burgers vrijheid van meningsuiting, toegang tot
informatie en educatie te garanderen. Alleen een rechter kan na een gerechtelijk
proces beslissen dat een internetaansluiting moet worden opgeheven.
Wat de Groenen willen
Openbare documenten in open formaten
De Groenen willen dat openbare documenten in een open formaat worden geschreven
en bewaard, om te voorkomen dat openbare besturen afhankelijk worden van
softwareuitgevers en octrooihouders en om ervoor te zorgen dat documenten
toegankelijk zijn voor alle burgers, ongeacht de software die ze gebruiken.
Europees Octrooibureau (EOB)
De Groenen willen dat het EOB een communautaire instelling wordt, die rekenschap
aflegt aan de Commissie en het Europees Parlement. Het EOB moet uit openbare
gelden gefinancierd worden zodat het bureau wordt ontmoedigd grote aantallen
octrooien af te geven, zoals nu het geval is, om financiering voor het EOB te
verwerven. Dit tast de kwaliteit van octrooien immers aan. De Groenen stellen voor
dat 5% van de verlengingsvergoedingen voor octrooien worden overgeboekt naar een
onafhankelijk onderzoeks- en innovatiefonds.
Vrije toegang tot internet
De Groenen ondersteunen een actieve visie van internet als een platform voor de
uitwisseling van informatie, met 'peer-to-peer'-groepen waarin elke gebruiker
informatie en applicaties naar keuze kan up- of downloaden. Het niet-commerciële
gebruik van het internet moet worden uitgesloten van alle sanctiestelsels. De Groenen
DV\783873NL.doc
4/6
PE999.999
verzetten zich tegen een transformatie van het internet naar 'TV-op-bestelling’, het
installeren van filtering door internetproviders en systematisch toezicht op het
internet, aangezien zich dit niet laat verenigen met het recht op de persoonlijke
levenssfeer.
Global Online Freedom Act
De Groenen zijn voorstander van een Europese Global Online Freedom Act (GOFA)
die zich richt op het beschermen van de vrijheid op internet. Deze wet zal onder
andere de digitale grond- en mensenrechten versterken, de verspreiding van
anticensuurtechnologie bevorderen, de transparantie over de technische complexiteit
van IT-ondernemingen en internetproviders in gevallen van staatscensuur verhogen en
minimumnormen ontwikkelen voor IT-ondernemingen die internetdiensten leveren in
dictaturen.
Open toegang tot wetenschap
De Groenen ondersteunen de beweging voor open toegang voor het zo breed mogelijk
delen van kennis, waartoe wordt opgeroepen door de verklaring van Berlijn inzake
open
toegang.
Deze
werd
ondertekend
door
200
universiteiten,
onderzoeksinstellingen, instellingen die onderzoek financieren, stichtingen,
bibliotheken, musea en archieven van over de hele wereld. In deze verklaring staat dat
"onze missie om kennis te verspreiden pas half voltooid is als de informatie niet alom
en gemakkelijk beschikbaar wordt gesteld aan de maatschappij".
Referenties
Groenboek van de Europese Commissie - Auteursrecht in de kenniseconomie (2008):
http://ec.europa.eu/internal_market/copyright/docs/copyright-infso/greenpaper_en.pdf
Verklaring van Berlijn inzake open toegang: http://oa.mpg.de/openaccess-berlin/berlindeclaration.html
Het zevende kaderprogramma: http://cordis.europa.eu/fp7/home_en.html
Kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie: http://ec.europa.eu/cip/index_en.htm
Wetsvoorstel van het Amerikaanse Congres uit 2006 voor een Global Online Freedom Act (GOFA)
http://frwebgate.access.gpo.gov/cgi-bin/getdoc.cgi?dbname=109_cong_bills&docid=f:h4780ih.txt.pdf
Nuttige websites
La Quadrature du Net, een burgergroepering die informatie geeft over wetgevingsprojecten die een
bedreiging vormen voor burgervrijheden en economische en sociale ontwikkeling in het digitale
tijdperk: http://www.laquadrature.net/en
Electronic Frontiers Foundation, ter verdediging van digitale rechten: http://www.eff.org
Creative Commons, een non-profitonderneming die erop gericht is het voor mensen gemakkelijker te
maken het werk van anderen te delen en hierop voort te bouwen, in overeenstemming met de
auteursrechtregels, door gratis licenties en andere juridische instrumenten te bieden om creatieve
scheppingen te voorzien van een aanduiding van de vrijheid die de schepper eraan wil meegeven, zodat
anderen deze werken kunnen delen, remixen, commercieel kunnen gebruiken of combinaties daarvan:
http://creativecommons.org/
DV\783873NL.doc
5/6
PE999.999
De Groenen in het Europees Parlement
- Adviseur inzake onderzoek en technologie: Laurence Vandewalle, tel: 0032 2 2841695,
[email protected]
- Adviseur inzake juridische zaken: Francesca Beltrame, tel: 0032 2 2832146,
[email protected]
- Adviseur inzake de interne markt: Stany Grudzielski, tel: 0032 2 2831455,
[email protected]
DV\783873NL.doc
6/6
PE999.999