Hoofdstuk 14, concept voor goedkeuring door het Bureau, 30 april 2009 10 800 tekens zonder verwijzingen Vrije kennisstromen in een duurzame mondiale informatiemaatschappij Inleiding De mondiale informatiemaatschappij biedt een enorm potentieel om het economische groeimodel los te koppelen van zijn destructieve materiaalbasis en ontwikkeling in plaats daarvan te baseren op innovatie, creativiteit en communicatie. De Groenen omarmen dit potentieel. De Groenen staan voor een koolstofarme en kennisrijke economie, gericht op een lage ecologische voetafdruk en een hoog cultureel en technologisch gehalte. De mondiale informatiemaatschappij kent per definitie geen landsgrenzen. Zij heeft een enorm potentieel om een brug te slaan tussen noord en zuid, de kloof tussen arm en rijk minder groot te maken en mondiale oplossingen te bieden voor lokale problemen. Zij stelt grenzen aan onderdrukking, geeft politieke dissidenten de kans zich te laten horen en ze biedt bescherming. Daarom ondersteunen de Groenen wijdverbreide samenwerking op het gebied van kennis en innovatie. Zowel voor de strijd om wereldwijde sociale gerechtigheid als het gevecht om onze planeet te verdedigen, is universele toegang tot en een massale overdracht van kennis en schone technologieën nodig. Bestaande economische en politieke belangen staan echter een vrije stroom van informatie en kennis in de weg, wat nochtans een van de grondbeginselen is van een duurzame en rechtvaardige mondiale informatiemaatschappij. Grote economische concerns die ooit de aanjagers waren van de digitale revolutie verzetten zich nu tegen innovaties die effectief de digitale kloof zouden kunnen dichten voor arme en plattelandsgebieden, de macht van monopolies zouden kunnen verzwakken en de privacy en de grondrechten van gebruikers en consumenten zouden kunnen beschermen. Grote octrooihouders proberen de oorspronkelijke idee te omzeilen van octrooien waardoor een uitvinder een sociaal contract met de maatschappij aangaat om de verspreiding van kennis en innovatie zeker te stellen en dringen in plaats daarvan aan op een beleid waarmee ze uitsluitend hun winsten zekerstellen en verdere innovatie inperken. De Groenen willen een open beleid voor intellectuele eigendom. Toegang tot internetcontent en kennis zou niet onderworpen moeten zijn aan onredelijke beperkingen of irrationele privatisering. Wij verdedigen de cruciale grondslagen van vrijheid in de digitale wereld en we verdedigen interoperabiliteit, technische neutraliteit, netneutraliteit en open standaarden. Dit zijn de bouwstenen voor universele toegang tot internet tegen redelijke prijzen. Elke juridische maatregel die de toegang tot gegevens en het delen van kennis en informatie via het internet beperkt, kan remmend werken op innovatie. Kennis die met openbare financiering gecreëerd is, moet publiekelijk voor iedereen beschikbaar zijn door middel van breedschalige verspreiding en moet vrij zijn van octrooien en auteursrecht - met name met betrekking tot schone technologieën. DV\783873NL.doc PE999.999 Kerngegevens en -cijfers De EU ondersteunt de ontwikkeling van de informatiemaatschappij via allerlei financieringslijnen. De belangrijkste daarvan is het kaderprogramma van de Europese Gemeenschap voor activiteiten op het gebied van onderzoek en technologische ontwikkeling. Binnen het actuele, zevende kaderprogramma (2007-2013) is de meeste financiering, 9.050 miljard EUR oftewel circa 18% van de totale begroting, toegekend aan het onderzoek naar en het ontwikkelen van informatie- en communicatietechnologie (ICT). Hiervan is in totaal 1.336 miljard EUR bedoeld voor het financieren van ondersteuning van onderzoek naar ICT voor kmo’s - dit was oorspronkelijk een voorstel van de Groenen. Ook het kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie voorziet in belangrijke financiering. Met een begroting van 4.212 miljard EUR financiert dit kaderprogramma acties binnen het op het kmo’s gerichte Programma ondernemerschap en innovatie, het Programma ter ondersteuning van het ICT-beleid dat het gebruik van ICT in bedrijven ondersteunt en het programma "Intelligente energie - Europa". De gevolgen van nietsdoen Op dit moment worden de grondslagen van vrijheid in de digitale wereld, te weten interoperabiliteit, technische neutraliteit, netneutraliteit en open standaarden, ernstig bedreigd. Bepaalde EU-lidstaten dringen aan op controle op internetverkeer en de excessieve toepassing van auteursrecht- en intellectuele eigendomswetgeving, onder het voorwendsel dat ze ernstige, maar goed onderkende problemen op internet inzake pedofiele content of namaakmedicijnen willen aanpakken. Hoewel geen van dergelijke maatregelen de desbetreffende problemen zou wegnemen, heeft Spanje al aangekondigd van de strenge handhaving van intellectuele eigendomsrechten een van de prioriteiten te maken tijdens het Spaanse EU-voorzitterschap in 2010. Dit zou de transformatie van het internet van zijn rol als open platform voor de vrije uitwisseling van ideeën tot een supermarkt op basis van private winstbelangen en strikte controlemaatregelen versnellen. Controle van de toegang tot gegevens en het internetverkeer zou van het internet een zeer gevaarlijk instrument voor sociale en politieke onderdrukking maken. Daarom is het van essentieel belang dat de ontwikkeling van digitale mensen- en grondrechten centraal staat in het debat. Strikte handhaving van auteurs- en andere intellectuele eigendomsrechten remt innovatie op grote schaal af en belemmert de grootschalige kennisoverdracht die nodig is om klimaatverandering en andere milieucrises tegen te gaan. Op het specifieke gebied van digitale auteursrechten en de desbetreffende intellectuele eigendomsrechten zou strenge handhaving een einde betekenen voor de ontwikkeling van vrije modellen en opensourcesoftware, aangezien mensen die aan die ontwikkeling zouden kunnen bijdragen bang zijn voor juridische sancties tegen hun, meestal onbedoelde, schending van bestaande intellectuele eigendomsrechten. Haalbaarheid binnen het EU-kader DV\783873NL.doc 2/6 PE999.999 Onderzoek en technologische ontwikkeling op basis van een meerjarig kaderprogramma heeft sinds 1987 een expliciete basis in het EU-Verdrag. Kaderprogramma's worden op basis van de medebeslissingsprocedure aangenomen, waarbij het besluit met een gekwalificeerde meerderheid door de Raad wordt genomen. Specifieke programma's binnen een kaderprogramma worden aangenomen door een gekwalificeerde meerderheid in de Raad, na eenvoudige raadpleging van het EP. Algemene regels daarentegen worden vastgesteld krachtens de medebeslissingsprocedure. Maatregelen met betrekking tot het intellectuele eigendomsbeleid, zoals de richtlijn betreffende de handhaving van intellectuele eigendomsrechten, vallen binnen de sfeer van het EU-beleid inzake de interne markt. Het EP heeft medebeslissingsrecht. De Raad beslist door stemming met een gekwalificeerde meerderheid. Wat de Groenen hebben bereikt 2004-2009 Geen softwareoctrooien De Groenen hebben een vier jaar durende strijd tegen de softwareoctrooirichtlijn gewonnen. Het zou een schending zijn geweest van het beginsel van het Europese Verdrag inzake octrooien dat computerprogramma's niet octrooieerbaar zijn, en het zou innovatieve ondernemingen in de kmo in de ICT-sector vleugellam hebben gemaakt doordat ze blootgesteld zouden worden aan juridische procedures inzake de schending van octrooien van de grote softwareconcerns. De overgrote meerderheid van het EP heeft de Groenen gevolgd en het voorstel afgewezen. Het genereren en verspreiden van onderzoeksresultaten De Groenen hebben de Commissie ervan overtuigd dat er een Europese kennisbank moet worden opgericht, die als openlijk toegankelijke bibliotheek voor onderzoeksresultaten moet gaan fungeren. Ook hebben de Groenen ervoor gezorgd dat er in de communautaire begroting middelen zijn gereserveerd waarmee uit het maatschappelijk middenveld afkomstige organisaties voor het eerst zelf opdracht kunnen geven voor onderzoek. Het gebruik van opensourcesoftware De Groenen hebben er bij elke gelegenheid op aangedrongen dat openbare besturen gebruik zouden moeten maken van FLOSS informatiesystemen (Free/Libre/Open Source Software) of van systemen die hiermee compatibel zijn. De Groenen hebben voor financiële middelen gezorgd voor onderzoek naar FLOSS in programma's van de EU (zevende kaderprogramma voor onderzoek; programma voor concurrentievermogen en innovatie, ISA-programma ). Samen met ngo's hebben de Groenen richting gegeven aan de idee van een "Open Parlement", dat erop is gericht het EP van het monopolie van Microsoft te bevrijden en naar FLOSS-software te laten overschakelen. Richtlijn inzake intellectuele eigendom De Groenen hebben gevochten tegen de richtlijn betreffende de handhaving van intellectuele eigendomsrechten, waarmee men de toepassing van strafrechtelijke sancties op alle gevallen van schending van intellectuele eigendomsrechten als algemene norm wilde stellen. De Groenen hebben er mee voor gezorgd dat strafrechtelijke sancties alleen van toepassing zijn op de schending van intellectuele DV\783873NL.doc 3/6 PE999.999 eigendomsrechten op commerciële schaal en niet in het geval van gebruik voor persoonlijke doeleinden. Deze controverse heeft ertoe geleid dat de richtlijn in de Raad is geblokkeerd. Uitbreiding van auteursrechtbescherming De Groenen zijn erin geslaagd meer dan 200 leden van het Europees Parlement van alle fracties te mobiliseren om te stemmen voor afwijzing van de richtlijn inzake de uitbreiding van de beschermingstermijn van het auteursrecht op muziek. De hoofdbegunstigden van een dergelijke uitbreiding zijn de grote muziekmaatschappijen, maar de kosten worden gedragen door nieuwe, jongere artiesten en de Europese burgers in het algemeen. Bovendien hebben de Groenen bijgedragen aan het opbouwen van een blokkeerminderheid binnen de Raad teneinde de Commissie te dwingen een nieuw voorstel te presenteren om de situatie van artiesten effectief te verbeteren. Neutraliteit van het internet – niet 'drie slag is uit' De Groenen hebben een zware en lange strijd gestreden voor de neutraliteit van het internet in de voortdurende EU-wetgeving inzake telecommunicatie (Telecompakket). Als gevolg daarvan heeft het EP het voorgestelde beginsel afgewezen van een geleidelijke reactie waarbij een gebruiker na drie overtredingen wordt afgesloten. Dit beginsel is in het EP geïntroduceerd door rechtse leden van het Europees Parlement en zou hebben toegestaan dat de internetverbinding van gebruikers die verdacht worden van illegaal downloaden en uploaden zonder proces na drie waarschuwingen door een bestuursorgaan afgesloten zou worden. De Groenen zijn van mening dat het internet een middel is om de burgers vrijheid van meningsuiting, toegang tot informatie en educatie te garanderen. Alleen een rechter kan na een gerechtelijk proces beslissen dat een internetaansluiting moet worden opgeheven. Wat de Groenen willen Openbare documenten in open formaten De Groenen willen dat openbare documenten in een open formaat worden geschreven en bewaard, om te voorkomen dat openbare besturen afhankelijk worden van softwareuitgevers en octrooihouders en om ervoor te zorgen dat documenten toegankelijk zijn voor alle burgers, ongeacht de software die ze gebruiken. Europees Octrooibureau (EOB) De Groenen willen dat het EOB een communautaire instelling wordt, die rekenschap aflegt aan de Commissie en het Europees Parlement. Het EOB moet uit openbare gelden gefinancierd worden zodat het bureau wordt ontmoedigd grote aantallen octrooien af te geven, zoals nu het geval is, om financiering voor het EOB te verwerven. Dit tast de kwaliteit van octrooien immers aan. De Groenen stellen voor dat 5% van de verlengingsvergoedingen voor octrooien worden overgeboekt naar een onafhankelijk onderzoeks- en innovatiefonds. Vrije toegang tot internet De Groenen ondersteunen een actieve visie van internet als een platform voor de uitwisseling van informatie, met 'peer-to-peer'-groepen waarin elke gebruiker informatie en applicaties naar keuze kan up- of downloaden. Het niet-commerciële gebruik van het internet moet worden uitgesloten van alle sanctiestelsels. De Groenen DV\783873NL.doc 4/6 PE999.999 verzetten zich tegen een transformatie van het internet naar 'TV-op-bestelling’, het installeren van filtering door internetproviders en systematisch toezicht op het internet, aangezien zich dit niet laat verenigen met het recht op de persoonlijke levenssfeer. Global Online Freedom Act De Groenen zijn voorstander van een Europese Global Online Freedom Act (GOFA) die zich richt op het beschermen van de vrijheid op internet. Deze wet zal onder andere de digitale grond- en mensenrechten versterken, de verspreiding van anticensuurtechnologie bevorderen, de transparantie over de technische complexiteit van IT-ondernemingen en internetproviders in gevallen van staatscensuur verhogen en minimumnormen ontwikkelen voor IT-ondernemingen die internetdiensten leveren in dictaturen. Open toegang tot wetenschap De Groenen ondersteunen de beweging voor open toegang voor het zo breed mogelijk delen van kennis, waartoe wordt opgeroepen door de verklaring van Berlijn inzake open toegang. Deze werd ondertekend door 200 universiteiten, onderzoeksinstellingen, instellingen die onderzoek financieren, stichtingen, bibliotheken, musea en archieven van over de hele wereld. In deze verklaring staat dat "onze missie om kennis te verspreiden pas half voltooid is als de informatie niet alom en gemakkelijk beschikbaar wordt gesteld aan de maatschappij". Referenties Groenboek van de Europese Commissie - Auteursrecht in de kenniseconomie (2008): http://ec.europa.eu/internal_market/copyright/docs/copyright-infso/greenpaper_en.pdf Verklaring van Berlijn inzake open toegang: http://oa.mpg.de/openaccess-berlin/berlindeclaration.html Het zevende kaderprogramma: http://cordis.europa.eu/fp7/home_en.html Kaderprogramma voor concurrentievermogen en innovatie: http://ec.europa.eu/cip/index_en.htm Wetsvoorstel van het Amerikaanse Congres uit 2006 voor een Global Online Freedom Act (GOFA) http://frwebgate.access.gpo.gov/cgi-bin/getdoc.cgi?dbname=109_cong_bills&docid=f:h4780ih.txt.pdf Nuttige websites La Quadrature du Net, een burgergroepering die informatie geeft over wetgevingsprojecten die een bedreiging vormen voor burgervrijheden en economische en sociale ontwikkeling in het digitale tijdperk: http://www.laquadrature.net/en Electronic Frontiers Foundation, ter verdediging van digitale rechten: http://www.eff.org Creative Commons, een non-profitonderneming die erop gericht is het voor mensen gemakkelijker te maken het werk van anderen te delen en hierop voort te bouwen, in overeenstemming met de auteursrechtregels, door gratis licenties en andere juridische instrumenten te bieden om creatieve scheppingen te voorzien van een aanduiding van de vrijheid die de schepper eraan wil meegeven, zodat anderen deze werken kunnen delen, remixen, commercieel kunnen gebruiken of combinaties daarvan: http://creativecommons.org/ DV\783873NL.doc 5/6 PE999.999 De Groenen in het Europees Parlement - Adviseur inzake onderzoek en technologie: Laurence Vandewalle, tel: 0032 2 2841695, [email protected] - Adviseur inzake juridische zaken: Francesca Beltrame, tel: 0032 2 2832146, [email protected] - Adviseur inzake de interne markt: Stany Grudzielski, tel: 0032 2 2831455, [email protected] DV\783873NL.doc 6/6 PE999.999