Begeleiding in de praktijk

Visie op begeleiding
Rogier den Uyl
juni 2011
Begeleiding onder de AWBZ
• Doelgroep gericht integraal aanbod
– Knelpunt toegang en geen marktwerking
• 2003 Modernisering AWBZ. Functie indeling:
•
•
•
•
•
•
–
–
–
–
Verblijf
Behandeling
Verpleging
Verzorging
Begeleiding
Huishoudelijke zorg
Instellen CIZ
2007 invoering WMO: hulp bij huishouden naar gemeenten
2009 pakketmaatregelen
2008-nu NZA regels en opkomst sturing
Financiering begeleiding
• 31 zorgregio’s met zorgkantoor als
concessiehouder
• Rijk stelt bedrag per regio vast
• Zorgkantoren onderhandelen met
zorgaanbieders over volume x tarief
• Zorgkantoor heeft regionaal zorginkoopplan
• Daarin de oude categorien (zorg en verpleging,
ggz en gehandicapten), per functie volume en
tarievenafspraak.
• Nb geen inzicht individuele client
Problemen AWBZ
• Kostenstijging
– 1998 13 miljard – 2010 25 miljard
• Toename financiering informele zorg(PGB)
– 1995 0 -2010 2.7 miljard, komt erbij in plaats van
• Bureaucratie
• Kwaliteit?
Analyse:
AWBZ = vooral doelmatigheidprobleem:
- zorg leveren loont
- Inflexibel zorg toewijzen
- weinig gebruik alternatieve voorzieningen
Van AWBZ naar Wmo
• VNG/g-32 behoefte visie
• Decentralisatie betekent overgang van AWBZnaar Wmo-kader:
• Participatiewet
• Burger en maatwerk centraal
• Eigen kracht, betrokken samenleving en
wederkerigheid belangrijk
• Verschillen tussen gemeenten
• Geen individuele rechten van burgers, wel een
compensatieplicht voor gemeenten
• Doelmatigheidswinst
Doelgroep
NB geen goed lokaal inzicht in doelgroep
• 175.000 mensen met matige/ernstige beperkingen
• Mensen met psychische, verstandelijke beperkingen
en ouderen belangrijkste doelgroepen
• Doelgroep kan zonder ondersteuning niet
zelfstandig functioneren en participeren
• Begeleiding heeft een preventieve werking voor
zowel verergering van problemen als zware zorg
• Begeleiding vaak onderdeel integrale zorg
Casus Gerrit
Situatie: Gerrit 45 jaar. Is zwakbegaafd lijdt aan ernstige (rand
psychotische) angsten voor lichamelijke kwalen. Hiervoor in behandeling
geweest. Ging even goed, maar nu sluit hij zich al enige tijd op in
slaapkamer, onderneemt niets en verwaarloost zichzelf. Woont samen met
vrouw (ook LVG). Behandelaar verwijst naar noodzaak medicatie en
dagstructuur (3 dagen dagbesteding).
Grondslag: Psychiatrische stoornis in combinatie met LVG
Huidige indicatie en zorg:
AWBZ:
Begeleiding individueel, 4 uur per week
Begeleiding groep 3 dagen per week
Mantelzorg: Ondersteuning huishouden (zus), financiën (zwager)
Kosten begeleiding Gerrit
45 euro per uur individueel en 45 euro per dagdeel groep. circa 22.000 euro
per jaar
Ambities Wmo
• Het vergroten van de (maatschappelijke)
participatie van mensen met matige en ernstige
beperkingen.
• Het verminderen van de groei van de doelgroep
door beschermen en versterken van draagkracht
klant en omgeving
• Het verbeteren van de ondersteuning van
mantelzorgers door respijtzorg en ‘stutten’
systemen met welzijn en vrijwilligers
• Het behouden van de rol van Begeleiding als
onderdeel van integrale zorg.
Ambities Wmo (vervolg)
• Het verhogen van de kwaliteit en
duurzaamheid van ondersteuning: niet
alleen zorgvrager, maar ook diens sociale
omgeving ‘object’ van ondersteuning
• Het beter benutten en verbinden van de
bestaande begeleidings-infrastructuur voor
mensen die momenteel géén gebruik
maken van Begeleiding.
• Het verhogen van de doelmatigheid van
ondersteuning.
Gerrit onder de Wmo
• randvoorwaarden:
– Erkenning structurele aandacht nodig
– Keuze integrale regie (sociaal team?)
– afstemming behandelaar
Gerrit onder de Wmo(vervolg)
•
Aanpak in praktijk
– Doel is hoger niveau zelfregie/zelfredzaamheid.
– Tijdelijk meer begeleiding individueel kan leiden tot minder noodzaak
dagbesteding
– Bij begeleiding ook sociale steunsysteem betrekken (ontlasten zus en zwager)
– Wederkerigheid en aanspreken op burgerschap
– Opbouw van sociale netwerken: inclusieve samenleving: inschakelen
vrijwilligersnetwerk en inzet werklozen buurtgericht
– Dagbesteding: gelijkgestemden ipv gelijkbeperkten. Kan bij veel instellingen
dagbesteding krijgen: maatwerk/afstemming GGZ, LVG,SW,
buurthuis,activeringscentra:
– Financiering op resultaat zelfregie/zelfredzaamheid/minder professioneel
voorzieningengebruik.
•
Kosten begeleiding Gerrit
– 3 mnd 3 dagen a 4 uur a 60 euro per uur = 3600 + 9 mnd 4 uur per 2 weken =
3700 + 4000 euro voor instelling die dagactiviteiten organiseert = 11.000 euro
per jaar
uitvoeringsaspecten
• Ontwikkelen van gemeenschappelijk
sturingsinstrumentarium voor lokaal systeem, met ruimte
eigen maatwerk:
– Presentie en preventie: Sociale wijkteams (organiseren wmo,
jeugdzorg, Wnv), algemene voorzieningen in buurt/lokaal
– Nieuw diagnose/verwijssysteem ontwikkelen(informatie en
advies)
– Onderscheid eerstelijn (generalisten) en tweede lijn(geindiceerd)
(specialistische zorg en langdurige zorg)
– Financiele prikkels beter zetten (uitwisselen en zorg afbouwen)
– Toekomstige instrumenten zijn: verwijsinstrument(website),
monitor zelfredzaamheid, prestatie-afspraken uitvoerders (wmoprojectleidersnetwerk)
– Maatschappelijk rendement berekening op relatie preventie en
geindiceerde zorg(www.socialewaarde.nl)
Uitgangspunten invoering
begeleiding
• Grote ambities, realistische verwachtingen
• Zicht op realiteit: meer landelijke en lokale kennis nodig
• Systeeminnovatie:
– gemeenten samen optrekken bij ontwikkeling
– Proactieve opstelling gemeenten naar Rijk
• Lokaal behoedzame regie
• Kennis en zo mogelijk samenwerking zoeken met
huidige aanbieders
• Aansluiten bij voorlopers AWBZ
• Niet alleen regie op professionele organisaties, ook op
burgers en samenleving
• Regionale samenwerking?
Scenario’s invoering
• Analyse: waar staan we met de Wmo en wat
weten we van de nieuwe opgave? Drie
scenario’s:
• Consolidatie:
– Sturen op taakuitvoering en efficientie winst op
systeem(tarieven, zelf indiceren, benutten
flankerende voorzieningen)
• Twee snelheden:
– kanteling Wmo doorzetten
– Begeleiding even aanzien
• Offensief:
– Kanteling Wmo en begeleiding op z’n Wmo’s
Gemeentelijke opgaven
• Visie
– Tijd voor proces met draagvlak,
zorgaanbieders daarin meenemen
– Verbinden van Welzijn, zorg, jeugd en werk
– Zicht op lokale doelgroep
– Cultuur omslag voor clienten, burgers en
lokale samenleving
– Visie op kwaliteit
– Regionale samenwerking
Opgaven(vervolg)
• organisatie
–
–
–
–
Relatie AWBZ-aanbieders
Invoeren gedachtegoed Wmo in praktijk
Efficientie maatregelen uitvoerend veld
Organisatie van gemeente
• financieel
–
–
–
–
Discussie verdeelmodel
Grip krijgen op financiering AWBZ
Aanbesteding of subsidie
Gaten vullen van bezuinigingen (pakketmaatregelen,
pgb, 5% korting)