Elementaire Bedrijfseconomische Modellen A.T.J. Vernooij en P. van der Aa Hoofdstuk 7 — Bedrijven met homogene productie: de variabele kostencalculatie Opgave 7.1 Variabele kostencalculatie: de vergelijkingsmethode a. Stel y is de afzet, dan is de vergelijking van de omzet: 50y. De vergelijking voor de kosten van de omzet is 42y + 80.000. Het snijpunt ligt bij 50y = 42y + 80.000, ofwel bij y = 10.000, dus bij een afzet van 10.000 stuks per jaar. €/jaar break-even omzet: 500.000 │ omzetlijn * . │ * . bedrijfskostenlijn │ *. o . . . . . . . . . . . * BEP: break-evenpunt │ . * . │ . * . │ . * . │ . * . 80.000 │-------*---------------.-------------------│ * . x ──────────────────────o────────────────────x─────────── 10.000 19.000 afzet in break-evenafzet stuks/jaar Figuur 7.14 De omzet en de kosten van de omzet in grafiek gebracht b. c. d. e. f. g. h. i. j. Het bedrijfsresultaat is: 8y - 80.000. De productie is 10 stuks/uur. De maximale afzet is 19.000 stuks/jaar. Het maximale bedrijfsresultaat is dus een winst van € 72.000,- per jaar. Omdat er nog een voorraad gereed product kan zijn. Het voorcalculatorische bedrijfsresultaat is dit jaar € 32.000,-. In het abstracte functievoorschrift bij b. blijven de dimensies impliciet, bedrijfseconomisch: €/stuk stuks/jaar - €/jaar = €/jaar. Bij vraag c: €/stuk stuks/dit jaar - €/dit jaar = €/dit jaar. Het onderscheid zit dus in het verschil tussen `dit jaar' en `per jaar'. Vergelijk de gemiddelde snelheid van een auto en de snelheid van een auto. De break-evenafzet ligt dus bij 10.000 stuks per jaar. Zie grafiek. De break-evenomzet is € 500.000,- per jaar. Zie grafiek. De veiligheidsmarge dit jaar is 29%. 8y - 80.000 = 68.000, dus bij 18.500 stuks per jaar. De vereiste prijs is € 52,57 per stuk. Opgave 7.2 Variabele kostencalculatie: de dekkingsbijdragemethode a. De dekkingsbijdrage per eenheid product is € 8,-. b. De totale dekkingsbijdrage in dit jaar is € 112.000,-. c. Het te verwachten bedrijfsresultaat in dit jaar is dus € 32.000,-. d. De constante kosten zijn € 80.000,- per jaar (horizontale rechte lijn). De verwachte dekkingsbijdrage is: 8 €/stuk x stuks/jaar. €/jaar │ . verwachte │ . dekkingsbijdrage │ . 80.000,- ├───────────────────────────────── verwachte constante │ . kosten │ . │ . └──────────────────────────────────────── 10.000 19.000 afzet (in stuks/jaar) break-evenafzet Figuur 7.15 Grafiek voor de berekening van het bedrijfsresultaat bij een reeks van mogelijke afzetten. e. f. g. Uit de formule volgt dat de break-evenafzet 10.000 stuks per jaar is. De break-evenomzet is € 500.000,- per jaar. De vereiste afzet is 18.500 stuks per jaar. De dekkingsbijdrage dit jaar moet € 148.000,- zijn. De prijs is af te leiden uit de formule en bedraagt € 52,57 per stuk. Opgave 7.3 Kostenbewaking op basis van gemengde budgettering a. De constante verkoopkosten waren € 35.600,-. Zij hadden € 2800,- lager moeten zijn en dus maximaal € 32.800,- mogen bedragen. b. De bedrijfsleiding had eventueel kunnen ingrijpen op het reclamebudget. c. De efficiëntieresultaten op de variabele kosten zijn: • grondstofkosten: + € 3000,-; • arbeidskosten: - € 7500,-. De prijsresultaten op de variabele kosten zijn: • grondstofkosten: - € 9800,-; • arbeidskosten: + € 8500,-. Niet nader uit te splitsen: • verkoopkosten: - € 15.000,-. d. Dimensieanalyse van de efficiëntieresultaten op de variabele kosten: • grondstofkosten: (kg/stuk stuks/jaar - kg/jaar) €/kg = €/jaar; • arbeidskosten: (uur/jaar - uur/jaar) €/uur = €/jaar. Dimensieanalyse van de prijsresultaten op de variabele kosten: • grondstofkosten: kg/jaar €/kg - €/jaar = €/jaar; • arbeidskosten: uur/jaar (€/uur - €/uur) = €/jaar. Dimensieanalyse van het resultaat op de verkoopkosten: • verkoopkosten: stuks/jaar €/stuk - €/jaar = €/jaar. e. De efficiëntie- en de prijsresultaten samen moeten gelijk zijn aan het totale resultaat op een kostensoort: • grondstofkosten: + € 3000,- - € 9.800,- = -€ 6800,-; • grondstofkosten: 16.500 st. € 18,- p.s. - € 303.800,- = -€ 6800,-. • arbeidskosten: -€ 7500,- + € 8500,- = + € 1000,-; • arbeidskosten: 16.500 st. € 15,- p.st. - € 246.500,- = + € 1000,-. f. Bij een uurtarief van € 29,- zou het aantal uren 8300 moeten zijn. g. Suggesties voor beleid: • de reclame-uitgaven binnen het budget houden; • minder uren arbeid inzetten in de productieafdeling; • goedkopere grondstoffen aanschaffen; • eventueel de normen verruimen als daar harde argumenten voor zijn. Opgave 7.4 Herleiding van het verbruik per eenheid product a. Het standaardverbruik per eenheid is 19.250 kg / 1750 stuks = 11 kg per stuk. b. Een standaardhoeveelheid van 19.500 kg wordt bereikt bij een werkelijk aantal producten van 19.500 kg / 11 kg/stuk = 1773 stuks. Opgave 7.5 Interne verslaggeving a. Samenvatting: alle onderdelen zijn nader uit te splitsen. Omzet Toegestane variabele kosten Dekkingsbijdrage op standaardbasis Resultaten op variabele kosten: Efficiëntieresultaten - € 4.500,Prijsresultaten - € 1.300,Budgetresultaat op verkoopkosten - € 15.000,- + Werkelijke dekkingsbijdrage Beïnvloedbare constante kosten: € 735.000,€ 630.000,- + € 105.000,-. - € 20.800,- + + € 84.200,€ 35.600,- - (Performance margin:) Niet-beïnvloedbare constante kosten: Bedrijfsresultaat uit gewone bedrijfsvoering b. c. Omzet Werkelijke variabele productie kosten Voorraadtoename Productiekosten van de omzet Variabele verkoopkosten + € 48.600,€ 47.200,- + € 1.400,-. € 735.000,- € 550.300,€ 49.500,- € 500.800,€ 150.000,- + € 650.800,- Werkelijke dekkingsbijdrage + € 84.200,Werkelijke constante kosten € 82.800,- Bedrijfsresultaat + € 1.400,-. Er zijn diverse kostenposten waar de werkelijke kosten de toegestane kosten overschrijden. Maar de ondernemer zal toch iets moeten doen aan zijn prijsbeleid of zijn afzetbeleid om tot een substantiële winstverbetering te komen.