Joh. 17, 20-26 (handout)

De toekomst van de
kerk – Preek 3 over
Johannes 17
Jezus’ vierde gebed voor de toekomst
van zijn kerk: Heer, maak hen één!
1. Eén met de apostelen
In onze woonplaats zijn zo’n 20
verschillende kerken, die allemaal op
zichzelf blijven en niet samengaan, soms
zelfs niet binnen één kerkverband (zoals
sommige gemeentes binnen de PKN).
Jongeren op catechisatie snappen daar
niets van en zijn zelfs geschokt. Vooral
omdat zij niet zo zeer met de kerk bezig
zijn, maar met hun geloof: hoe kan ik
geloven, in deze tijd van ongeloof en
kerkverlating?!
Daarbij komt, dat de kerk vergrijst (en
‘ontgroent’). Dat sluit aan bij de trend in
de samenleving, maar in de kerk wordt
dat versterkt doordat we (alleen al de
GKv) jaarlijks 2000 mensen verliezen!
De helft daarvan sluit zich niet meer bij
een kerk aan! Voor het grootste deel
gaat dat waarschijnlijk om jongeren.
Wat houdt ons bezig, als het om de kerk
gaat? Allerlei veranderingen? Of deze
strijd: geloof of ongeloof? Het is in ieder
geval duidelijk, dat Jezus hier bidt om
bewaring van zijn kerk (zie nogmaals
vers 11 en 15). In waarheid, heiligheid,
zending en eenheid (daarover dus nu).
Welke eenheid? In de huidige vertaling
vormen vers 20 en 21 twee zinnen (“Ik
bid… voor allen…” (etc.), punt. En dan:
“Laat hen allen één zijn, Vader”). Maar
het is eigenlijk één doorlopende zin (“Ik
bid… voor allen…, opdat zij allen één
zijn”). Jezus bad eerst voor zijn
leerlingen en de twaalf apostelen. Nu
bidt hij voor allen die door de apostelen
in hem zullen geloven. En voor beiden,
de verkondigers én hen die door hen
zullen geloven, bidt hij: “Laat hen allen
één zijn, Vader”.
Dus: laat de gelovigen van de toekomst
één zijn met de apostelen. Door het
geloof van de apostelen te bewaren.
Christus bidt, dat het geloof van de kerk
nooit zal veranderen, maar de eeuwen
door altijd ‘apostolisch’ zal blijven.
Zien we dat vandaag? Ja, christenen
over de hele wereld herkennen elkaar
vaak verrassend als één familie. Ze
spreken dezelfde taal! Ook landelijk en
vooral ook plaatselijk zien we zelfs in
toenemende mate dat we het geloof in
Christus delen.
Want daar gaat het om: “dat zij in mij
geloven”, zoals Jezus hier herhaaldelijk
zegt. Dat ze hem erkennen, als de Zoon
van God, de door God gezonden redder
(zie o.a. vers 22 en 23).
Ooit wisten we precies welke kerken ‘bij
voorbaat’ ‘fout’ waren. Maar in onze tijd
helpt zo’n simpele indeling niet meer.
Daarmee is de versplintering niet
meteen verleden tijd. Maar we moeten
wel anders gaan kijken: meer open voor
het werk van Gods Geest.
2. Eén met de Vader en de Zoon
Eenheid is hier dus: eenheid met de
apostelen (de gemeenschappelijke
waarheid). Maar het is ook: eenheid
met de Vader en de Zoon (het
gemeenschappelijke leven, zoals John
Stott het omschrijft). Het gaat om het
Goddelijke leven, de inwoning van God
door zijn Geest in ons. Zonder die
diepere eenheid kan eenheid in de
waarheid verworden tot dode
orthodoxie (‘dorre leerstelligheid’, zoals
Tim Keller het uitdrukt). Of, met
woorden van William Temple (via John
Stott): “De weg tot eenheid van de
christenen voert niet via synodes en
deputaten, maar is gelegen in de diepe
en werkelijke eenheid met de Heer, die
vergelijkbaar is met zijn eenheid met de
Vader.”
En die eenheid wil Jezus, omdat zó en zo
alléén de wereld (de mensen zonder
God) hem zal erkennen als Heer en als
de messias van God (Fil. 2, 10/11).
Geloof of ongeloof, dat hangt dus direct
samen met deze eenheid van de kerk!
In het slot van zijn gebed kijkt Jezus naar
de toekomst: volkomen eenheid zal er
pas echt zijn in de hemel. Dan zullen wij
Christus’ grootheid zien (“omdat u mij
liefhad voordat de wereld gegrondvest
werd”, vers 24; en “de liefde waarmee u
mij liefhad in hen zal zijn en ik in hen”,
vers 26). Wij mensen, één met God, in
de eeuwige liefde tussen Vader, Zoon
en Geest!
Voor verder gesprek
Hoe bewaren wij het apostolische
geloof?
Zie je dat geloof bij kerken om ons
heen?
Hoe beleef je zelf jouw eenheid met
God door zijn Zoon en in de Geest? En
hoe kun je groeien in dat Goddelijke
leven in jezelf?
Herken je het ook in de kerk? En als je
dat lastig vindt, wat kun je dan doen?
Ds. Klaas van den Geest
Alphen aan den Rijn, zondag 19 maart
2017