Workshop 7a Dypsnoe
advertisement
Dyspnoe en COPD regionale afspraken palliatieve zorg Symposium palliatieve zorg Mieke van der Linden Gerty Peters Nico van ‘t Hullenaar 20 oktober 2016 Dyspnoe definitie • Onaangename gewaarwording van de ademhaling • Kortademigheid • Benauwdheid 2 Voorkomen van dyspnoe • Bij COPD 80 % • Bij kanker 56-81 % 3 Ontstaanswijze • “Luchthonger “ - ademcentrum verlengde merg - impulsen van chemoreceptoren • pCO2 pO2 • O2 toedienen • Demping ademcentrum opioïden • Bevorderen longinflatie NIV 4 Ontstaanswijze • • • • • 5 Gevoel ademarbeid Verhoogde weerstand luchtwegen Stijve longen Overgewicht Zwakte ademhalingsspieren Ontstaanswijze • Een strak gevoel op de borst • Bronchospasme 6 Ontstaanswijze • Een snelle ademhaling • Decompensatio cordis vezels in de longen 7 stimulering C- Angst om te stikken • Emotionele aspecten • Cognitieve aspecten • Existentiële aspecten 8 Oorzaken • • • • • 9 Bovenste luchtwegen Tumor Corpus alienum / aspiratie Oedeem / allergische reactie Dubbelzijdige n.recurrens parese Oorzaken • • • • • • 10 Pulmonaal Afname van ventilerend oppervlak Interstitiële aandoeningen Astma / COPD Pneumonie Longembolie Oorzaken • • • • 11 Extra pulmonaal Pleuravocht Pneumothorax VCSS Oorzaken • • • • • 12 Cardiaal Myocard aandoeningen Kleplijden Pericarditis Ritme stoornissen Oorzaken • • • • • • 13 Overig Zwakte ademhalingsspieren Hoogstand diafragma Overgewicht Anemie Angst Onderzoek in palliatieve fase • Anamnese • Lichamelijk onderzoek 14 Onderzoek in de palliatieve fase • • • • • • • 15 Op indicatie O2-saturatie meting Lab Beeldvorming Longfunctie ECG Bronchoscopie Behandeling • • • • • 16 Obstructie bovenste luchtwegen Trachea-stoma Laser / cauterisatie Cryotherapie Stent Behandeling • • • • • • 17 Radiotherapie Chemotherapie / target therapie Luchtwegverwijders Antibiotica Anticoagulantia Drainage Behandeling • • • • • • • 18 VCSS stent / radiotherapie Anemie transfusie Correctie metabole acidose Psychische, existentionele klachten Ademhalingsoefeningen Houding Doseren van inspanning maandag 7 november 2016 Behandeling • O2 therapie ( rollator ) • Ventilator • Uitzuigen alleen bij trachea-canule als er veel en/of taai sputum is • Morfine 19 COPD • Niet of niet geheel omkeerbare luchtwegvernauwing • Progressief • Abnormale ontstekingsreactie op basis van rook of gasdeeltjes COPD • Exacerbatie ( longaanval ) COPD • Gebeurtenis in het natuurlijk beloop van de aandoening met een acute toename van kortademigheid, hoesten en/of sputum, niet passend binnen de normale dag-tot-dag variatie van de klachten en waardoor verandering in de reguliere behandeling van de patiënt noodzakelijk is COPD • • • • Systemische afwijkingen Spiermassa verlies Gewichtsverlies Pulmonale hypertensie COPD • Genezing is niet mogelijk • Ziektelast ; moeheid en depressiviteit • ( dynamische ) hyperinflatie COPD • • • • • • Prevalentie; 2,4 % mannen 1,7% vrouwen 350 000 mensen in Nederland 4,6 % van de sterfgevallen 5e oorzaak van ziekteverzuim COPD • Longfunctie diagnose FEV1 GOLD I > 80% GOLD II 80-50 % GOLD III 50-30 % GOLD IV < 30% FEV1/VC < 0,7 < 0,7 < 0,7 < 0,7 COPD • Oorzaken longaanvallen • Infecties ( viraal, bacterieel ) COPD • Prognostisch • 11 % na opname voor longaanval niet meer in leven ! COPD • Behandeling • Kortwerkende beta-2 agonisten en geïnhaleerde anti-cholinergica (= combivent ) • Steroïden (= prednison ) • (Antibiotica op indicatie) • O2-therapie bij hypoxemie • Fysiotherapie • Rust Dyspnoe en COPD regionale afspraken palliatieve zorg. • COPD en nu GOLD IV met matige ziektelast. • Longaanval • kort van adem • benauwdheid • doseren van inspanning 29 maandag 7 november 2016 Dyspnoe en COPD regionale afspraken palliatieve zorg. • • • • • • 30 minder eetlust en gewichtsverlies moe en mobiliteitsvermindering ademhalingsoefeningen goed ophoesten Oramorph veel last van slijm maandag 7 november 2016 Dyspnoe en COPD regionale afspraken palliatieve zorg. • O2 thuis • Depressief • erg angstig 31 maandag 7 november 2016 Regionale afspraak COPD 1. Regionale samenwerkingsafspraak palliatieve zorg voor mensen met COPD, regio Oss-Uden-Veghel • Het is van belang om regionaal goede afspraken te maken betreffende coördinatie en regie rol, communicatie en bereikbaarheid van palliatieve zorg bij mensen met COPD 32 Regionale afspraak COPD 2. Start palliatieve fase • De palliatieve fase begint bij: (ernstige) verslechtering in klinisch beeld, ondergaan intensieve behandelingen zonder (blijvend) effect, bij subjectieve inschatting en wensen patiënt ten aanzien van overlijden en bij inschatting aanbreken palliatieve fase door zorgverleners 33 Regionale afspraak COPD • • • • • • • • • • • • 34 Prognostische factoren voor verhoogde kans op mortaliteit < 5 jaar: FEV 1 < 30% van voorspeld Slechte bloedgassen Cor pulmonale (met pulmonale hypertensie) MRC dyspnoe schaal score van 5 BMI < 21 kg/m² of spiermassa verlies Slechte kwaliteit van leven (CCQ) Relevante comorbiditeit Frequente ziekenhuisopnames voor een acute Exacerbatie, kortere intervallen tussen opnames, beperkte Vooruitgang na opname Regionale afspraak COPD • Overweeg inschakelen van het Palliatief Advies Team • (PAT)Oss-Uden-Veghel. Het PAT adviseert, begeleidt en • ondersteunt u in de zorg voor de patiënt/cliënt. Het PAT • neemt niet de behandeling over 35 maandag 7 november 2016 Regionale afspraak COPD 3. Coördinator van zorg is bekend: • Of de zorgcoördinatie vanuit de 1e of 2e lijn wordt uitgevoerd en welke functionaris als coördinator fungeert, behandelend arts of longverpleegkundige 36 Regionale afspraak COPD 4. Multidisciplinair zorgmanagement • Het doel is verbetering van de kwaliteit van leven, vermindering van benauwdheid, pijn en angst, emotionele en spirituele ondersteuning en patiënten educatie 37 maandag 7 november 2016 Regionale afspraak COPD 5. Aandachtspunten zorgdossier • Het medisch dossier van het ziekenhuis blijft een actief dossier tot het bericht van overlijden • Zorgdossier wordt opgesteld tijdens huisbezoek, vastgelegd wordt wie de coördinator van zorg is 38 Regionale afspraak COPD • Bespreken en vastleggen wensen levenseinde door behandelend arts: reanimatie, (palliatieve) sedatie, euthanasie, existentiële vragen • Actueel medicatieoverzicht wordt opgenomen in het zorgdossier 39 Regionale afspraak COPD • Relevante informatie wordt door de HA / SO in het zorgdossier thuis genoteerd • De huisarts zorgt voor een overdracht naar de Huisartsenposten OostBrabant middels het overdrachtsformulier 40 Regionale afspraak COPD • Zo nodig worden door de HA / SO andere disciplines ingeschakeld zoals: specialistisch team / wijkverpleegkundigen / fysiotherapeut / diëtist 41 Regionale afspraak COPD 6. Reflectie na overlijden • Na het overlijden is zorg voor naasten en (ver)zorgenden gewenst 42 43
