Lezen is leuk, praten over boeken ook!

Lezen is leuk, praten over boeken ook!
De ‘Actief met boeken – week’ in kern Afsluiting
In kern Afsluiting worden geen nieuwe leesmoeilijkheden meer aangeboden. Naast het
Ed Koekebacker
onderhouden van de leesvaardigheid, die kinderen tot nu toe verworven hebben, is er volop
gelegenheid om allerlei activiteiten rond lezen te plannen. Net als in de Kinderboekenweek in
het najaar zal een week lang boeken centraal stellen, leesbevorderend werken. Een extra
stimulans voor kinderen om in de zomervakantie ook eens een leesboek te pakken.
De hier beschreven activiteiten geven vooral aanleiding om met elkaar over boeken te praten.
Immers, als medeleerlingen enthousiast over boeken vertellen, wil je hun
ervaringen toch tot de jouwe maken?
Beschouw de hierna beschreven activiteiten als een eerste aanzet.
Bedenk zelf, en beter nog, laat de kinderen ook allerlei activiteiten rond
boeken bedenken. Want er is niets leukers om met een klas enthousiaste
lezers bezig te zijn met de wereld aan verhalen, die in boeken te vinden is.
Boekententoonstelling
Richt een kleine boekententoonstelling in rond een
Boeken van één schrijver nodigen uit tot meer analyserende
­thema. Zoek een geschikte plek in de klas om een
gesprekken, met vragen als:
collectie ­boeken uit te stallen. Kleed de plek mooi aan en
• Lijken de verhalen van één schrijver op elkaar?
zet daar de boeken op een aantrekkelijke manier in. Hang
• Maakt de schrijver vooral spannende verhalen, verhalen met
of plaats er een mooi opschrift met het thema bij. Bij
veel humor, of verhalen waarin vaak iets ergs gebeurt?
thema’s kunt u denken aan:
• Komen dezelfde hoofdpersonen voor in meerdere boeken?
• boeken van één schrijver
• Wat is er te zeggen over het taalgebruik van de schrijver?
• boeken, die geïllustreerd zijn door één bepaalde
• Vind je het leuk om verhalen van deze schrijver te lezen?
­tekenaar
Kun je vertellen waarom dat zo is?
• boeken rond een informatief onderwerp (laat de
­kinderen het onderwerp aangeven)
Bij boeken van één illustrator kunnen de volgende zaken
• boeken, waarin verdriet een hoofdrol speelt
besproken worden:
• boeken, waarin humor een hoofdrol speelt
• Maakt de tekenaar altijd illustraties bij dezelfde soort
• boeken met dieren in de hoofdrol
verhalen?
• ‘mijn leukste boek uit de klassenbieb’
• Zijn er schrijvers met een ‘vaste’ tekenaar?
• ‘mijn leukste boek van thuis’
• Wat valt op aan de tekenstijl? Veel lijntjes of juist veel
• ‘mijn leukste kleuterboek’
ingekleurde vlakken. Levensechte personen of meer strip­
•enzovoort
achtige figuren.
Laat bij de ‘mijn leukste …’ thema’s de kinderen een
kaartje met de eigen naam leggen bij ‘hun’ boeken.
Houd iedere dag een kwartiertje ‘boekententoonstellingpraat’. De verschillende thema’s zullen afwisselende
• Passen de tekeningen goed bij de sfeer van het verhaal?
Zijn ze om te lachen bij een verhaal met veel humor. Zie je de
dreiging bij spannende verhalen?
• Geef je mening over de tekeningen van deze illustrator.
gesprekken tot gevolg hebben.
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 1 van 3
Gesprekken over boeken rond een informatief thema
Praten over de woorden
kunnen gevoerd worden aan de hand van vragen als:
Het vrij lezen wordt besloten met een gesprekje over de
• Heb je iets geleerd van dit boek? Wat dan?
inhoud van de jampotten. De hele klas doet hier aan
• Wat wist je al over het onderwerp?
mee. De kinderen die een woord op een blaadje hebben
• Zou je er nog meer over willen weten?
geschreven, verklaren waarom ze juist dat woord hebben
uitgekozen. Ze vertellen iets over de context, waarin het
Boeken met een zekere emotionele inhoud (verdriet,
woord in het boek voorkomt. De klas krijgt de gelegen-
vreugde, spanning) kunnen de volgende gespreks­
heid om aan te geven, of het woord voor hen dezelfde of
onderwerpen opleveren:
een andere emotionele lading heeft.
• Wat voelde je toen je het boek las? Verdrietig? Moest je
lachen? Voelde het eng in je buik?
Stem uitbrengen
• Hoe voelde je je toen het boek uit was?
Als alle woordjes op deze manier zijn besproken, wordt
• Vond je het jammer dat het uit was, of had je nog meer
bij vinger opsteken het liefste woord (rode blaadjes), het
over de hoofdpersonen willen lezen?
• Kwamen er dingen voor in het boek, die je zelf ook
meegemaakt hebt?
• Wat zou je absoluut niet mee willen maken van de
gebeurtenissen in het boek?
• Wat zou je juist wel willen meemaken?
verdrietigste woord (witte blaadjes) en het grappigste
woord (gele blaadjes) gekozen. Deze drie worden op het
prikbord bevestigd. Aan het eind van de week hangen er
vijf rode, vijf witte en vijf gele blaadjes op het prikbord.
Dan wordt hieruit het allerliefste, aller-verdrietigste en
aller-grappigste woord gekozen.
• Zou je nog eens zo’n boek willen lezen?
Op deze manier wordt iedere dag een kwartiertje
Bij de tentoonstelling met ‘mijn leukste …’ boeken krijgen
gesproken over woorden met een bepaalde emotionele
de kinderen de gelegenheid om hun keuze toe te lichten.
lading. De gesprekken zullen er toe leiden dat ontdekt
Laat ze vertellen waarom ze juist dít boek hebben
wordt dat sommige schrijvers veel grappige woorden in
uitgekozen. Laat vertellen waarom ze vinden dat andere
hun verhalen stoppen. Dat kinderen bij bepaalde
kinderen dit boek ook moeten lezen. Laat de kinderen
woorden niet altijd dezelfde emotionaliteit ervaren.
aangeven voor wie in de klas ze dit een heel geschikt
boek vinden. Laat een stukje uit het boek voorlezen (van
Een volgende week kan deze activiteit herhaald worden.
tevoren voorbereid: een spannend stukje, stukje met
Geef de jampotten, in overleg met de kinderen, andere
humor, stukje met veel emotie)
etiketten. Spannende woorden, woorden waar je bang
Besluit het gesprekje met het laten rondgaan van een
van wordt, lange woorden die uit meer dan drie stukjes
lijstje, waarop kinderen die het besproken boek willen
(lettergrepen) bestaan, de mogelijkheden zijn eindeloos.
lezen, hun naam schrijven.
Woorden verzamelen
Inspiratie voor deze activiteit is opgedaan uit het boek:
Actief met boeken, van Philippe Brasseur, uitgeverij
Casterman.
Iedere dag zit, tijdens het vrij lezen, een ander groepje
van ongeveer 5 leerlingen aan de groepstafel. Op tafel
staan drie jampotten, ieder met een etiket. Op een rood
etiket staat lieve woorden, op een wit etiket staat verdrietige woorden en op een geel etiket grappige woorden.
Woorden verzamelen
Ieder van de kinderen heeft een pen en drie blaadjes,
één rood, één wit en één geel. Ze lezen in hun eigen vrije
leesboek. Wanneer ze in hun boek een woord tegenkomen,
Het recensiebord
waarvan ze vinden dat het lief, verdrietig, of grappig is,
Maak een kopie van de omslagvoorkant van vijf boeken
schrijven ze dat op het blaadje met de kleur die erbij
uit de klassenbieb. Prik ze op het prikbord. Leg er een
past. Ze stoppen de blaadjes in de pot met het etiket van
stapeltje memogeeltjes bij. Wanneer een kind één van
dezelfde kleur.
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 2 van 3
deze vijf boeken leest en uit heeft, pakt het een geeltje,
schrijft er zijn of haar naam op en noteert maximaal zes
woorden die het bij het boek vindt passen. Het geeltje
wordt bij het omslag op het prikbord bevestigd. Wanneer
bij een boek vier geeltjes of meer hangen (vier of meer
kinderen hebben dit boek dan gelezen), vindt over dit
boek met de hele groep een gesprekje plaats. De
woorden op de geeltjes worden toegelicht door de
schrijvers. Overeenkomsten en verschillen tussen de
woorden op de verschillende geeltjes worden benoemd en
besproken. Vraag aan de kinderen, die een of meer boeken
nog niet gelezen hebben, of het gesprek er toe geleid heeft
dat ze zin hebben gekregen om er een te lezen.
Uw enthousiasme doet er toe
Dit zijn drie voorbeelden van dagelijkse, korte activiteiten
rond boeken. Of ze leesbevorderend werken hangt zeker
ook af van het enthousiasme waarmee u met de kinderen
in gesprek gaat. Natuurlijk heeft u de boeken ook
gelezen. U praat volop mee, heeft een eigen inbreng,
maar pas nadat de kinderen in gesprek met elkaar, de
gelegenheid gekregen hebben om hun zegje te doen. Een
uitgelezen kans om uw enthousiasme voor lezen op de
kinderen over te brengen.
In Digiregie:
• Artikel ‘Leespromotie’, geschreven door Josée Warnaar.
• Artikel ‘Recepten tegen zomerdip’, geschreven door
Huub Lucas.
Veilig leren lezen • Digiregie • Artikelen • © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg • blad 3 van 3