Erfelijkheid - Voortgezet onderwijs biologie

ERFELIJKHEID
Basisstof 1 t/m 2
Genotype en Fenotype
Geslachtschromosomen
GENOTYPE EN FENOTYPE
Fenotype
Chromosomen
Genotype
DNA
Lichaamscel
FENOTYPE
 Fenotype
• Het uiterlijk van een organisme.
• Zichtbare eigenschappen.
 Ogen: Blauw, Groen, bruin, grijs, enz.
 Haar: Bruin, blond, zwart, rood, enz.
 Huidskleur: Blank, Donker enz.
 Neus: Haakneus, aardappelneus enz.
CHROMOSOMEN
 Chromosomen
• Bevatten informatie voor erfelijke eigenschappen.
• Bevinden zich in de celkern.
 DNA
• De stof waaruit chromosomen opgebouwd zijn. [ACTG]
• De combinatie van ACTG zorgt voor de informatie.
GENOTYPE
 Genotype
• Informatie van alle erfelijke eigenschappen noemen we het
genotype
• Het genotype is niet zichtbaar.
• Het genotype zorgt voor de uitdrukking van het fenotype.
DNA
 DNA:
•
•
•
•
Bestaat uit nucleotiden: Adenine, cytosine, guanine en thymine.
DNA vormt het chromosoom.
Adenine vormt een paar met thymine.
Cytosine vormt een paar met guanine.
LICHAAMSCEL
 Het kleinste deel van je lichaam.
 Lichaamscellen bevatten organellen.
 Een van deze organellen is de celkern.
 De celkern bevat chromsomen.
 De chromosomen bestaan uit DNA.
 DNA bepaald ons genotype.
 Genotype + je omgeving bepaald je fenotype.
VAN DNA TOT FENOTYPE.
 DNA
 Chromosoom
 Genotype
 Genotype + milieu = Fenotype.
 Voorbeelden:
• Geverfd krullend haar, haarkleur is milieu. Krul is genetisch samen fenotype.
• Gepermanent blond haar, permanent is milieu, blond haar is genetisch samen
is dit het fenotype.
GESLACHTSCHROMOSOMEN
 X- Chromosoom
 Y- Chromosoom
 Geslachtschromosomen
X-CHROMOSOOM
 X-chromosoom is het vrouwelijke geslachtschromosoom.
 Het x-chromosoom bestaat uit meer DNA dan het Ychromosoom.
 Twee XX chromosomen betekend een meisje.
Y-CHROMOSOOM
 Y-Chromosoom is het mannelijke geslachtschromosoom.
 Het Y-chromosoom bestaat uit minder DNA dan het Xchromosoom.
 Twee XY chromosomen betekend een jongetje.
GESLACHTSCHROMOSOMEN
 De mens heeft 23 paar chromosomen.
 23e paar zijn de geslachtschromsomen.[XX]-[XY]
 YYX 23e paar geslachtschromosoom.
 XXX 23e paar geslachtschromosoom