Eet smakelijk! Geneesmiddelen en voed ing

Bart van den Bemt is apotheker van de Maartensapotheek, de
poliklinische apotheek van de Maartenskliniek in Nijmegen. De
Maartensapotheek is de enige openbare apotheek in Nederland,
die in reumatologie, orthopedie en revalidatie is gespecialiseerd.
Kijk voor meer informatie op www.maartenskliniek.nl.
Bart van den Bemt
Eet smakelijk!
Geneesmiddelen en
U heeft het vast wel eens op het
etiket zien staan: voor de maaltijd innemen, met melk innemen, niet met
grapefruitsap innemen. Stuk voor
stuk adviezen over de combinatie van
geneesmiddelen met eten en drinken.
Voeding kan namelijk effect hebben
op de werking van geneesmiddelen. Zo
maakt het uit of u een geneesmiddel
voor of tijdens de maaltijd inneemt:
een geneesmiddel dat op nuchtere
maag wordt ingenomen, werkt doorgaans sneller, al neemt hierdoor de kans
op maagklachten wel weer toe. Een geneesmiddel dat tijdens of na de maaltijd wordt genomen, werkt daarentegen
langzamer, maar geeft wel weer minder
maagklachten. Overigens heeft voeding
niet alleen invloed op uw geneesmiddelen, andersom kunnen geneesmiddelen
ook van invloed zijn op uw spijsvertering en eetlust.
Voor of na de maaltijd?
Wanneer iemand net gegeten heeft,
vertraagt de aanwezigheid van voedsel in het maagdarmkanaal de opnamesnelheid van een geneesmiddel.
Hierdoor zal het geneesmiddel minder
snel gaan werken. Vooral vet voedsel
vertraagt de maaglediging. Echter, voor
de optimale werking van bepaalde medicijnen, zoals pijnstillers en slaapmiddelen, kan snel een grote hoeveelheid
in het bloed nodig zijn. Zo'n middel
dient dan ook op de nuchtere maag te
worden ingenomen. Om het risico van
maagklachten te verkleinen, is het
aan te raden om deze middelen met
een groot glas water in te nemen.
Geneesmiddelen en
melkproducten
Soms kunnen geneesmiddelen en voeding zo’n sterke wisselwerking op elkaar
hebben, dat vrijwel niets meer van het
Zodra u een tablet, capsule of drankje geneesmiddel wordt opgenomen. Een
inneemt, komt het geneesmiddel via bekend voorbeeld hiervan zijn de wisde slokdarm in de maag. Het is de be- selwerkingen tussen geneesmiddelen
doeling dat het geneesmiddel vervol- en melk. Melk bevat veel kalk, en kalk
gens in de maag of in de darmen goed heeft de neiging om met bepaalde geoplost en daarna wordt opgenomen neesmiddelen (zoals antibiotica) samen
in het bloed. Het bloed transporteert te klonteren, waardoor het geneesmidhet geneesmiddel vervolgens door het del slecht kan oplossen in de maag
lichaam en bereikt zo de plaats van of in de darmen. Hierdoor wordt het
werking.
geneesmiddel onvoldoende in het bloed
opgenomen en kan het daardoor zijn
werk (nauwelijks) meer doen. Soms kan
het tijdstip waarop je de medicijnen
slikt, worden verschoven, zodat u melk
kunt blijven drinken zonder dat dit `het
effect van het geneesmiddel negatief
beïnvloedt. De medewerkers van de
apotheek kunnen u goed adviseren op
welke tijdstippen u uw medicijnen het
beste kunt innemen.
pagina 34
voed ing
Grapefruitsap
Ook grapefruitsap kan met bepaalde
geneesmiddelen beter niet worden
gecombineerd. Grapefruit(sap) bevat een stof die er voor zorgt dat ons
lichaam sommige geneesmiddelen
minder snel afbreekt. Wanneer een geneesmiddel langzamer wordt afgebroken, blijft er meer achter in het lichaam
en is de kans op bijwerkingen groter. Dit
geldt onder andere voor de middelen
zoals terfenadine, felodipine, nifedipine,
alprazolam of ciclosporine.
Alcohol
Ook alcoholgebruik (al is het maar een
enkel glaasje) kan invloed hebben op
het geneesmiddel. Meestal leidt matig
gebruik van alcohol tot geen problemen,
toch zijn er een aantal zaken waar wel
degelijk rekening mee moet worden
gehouden. Zo kan zelfs een lage dosis alcohol al versuffend werken
en duizeligheid veroorzaken. Hierdoor versterkt alcohol het effect
van andere geneesmiddelen die ook
versuffend kunnen werken of duizeligheid kunnen uitlokken, zoals slaap- en
kalmeringsmiddelen, middelen bij depressie, middelen tegen allergie en braken. Alcohol kan het slijmvlies van de
maag irriteren. Dit kan leiden tot een
toegenomen kans op maagirritatie. Alcohol kan de afbraak van geneesmiddelen in de lever remmen. Hierdoor worden
geneesmiddelen langzamer afgebroken
en neemt de kans op bijwerkingen toe.
De invloed van
geneesmiddelen op
voedselinname
inname. Bijwerkingen zoals misselijkheid, braken, diarree, en obstipatie (constipatie of verstopping) komen regelmatig voor, en
hebben vaak behoorlijk invloed op
het voedingspatroon. Ook smaak
kan hier een belangrijke rol in sp elen.
Sommige mensen proeven niet meer
het verschil tussen zuur, zout, zoet,
bitter. Andere geneesmiddelen geven
een metaalsmaak. Smaakverandering
kan voor iemand die een geneesmiddel gebruikt een reden zijn om minder
te gaan eten. Geneesmiddelen kunnen
ook de eetlust opwekken, voorbeelden
hiervan zijn antihistaminica, corticosteroïden en orale anticonceptiva. Door
deze geneesmiddelen kan je meer gaan
eten en daardoor in gewicht aankomen.
Samenvattend
Tot slot, het is het gemakkelijkst
een geneesmiddel in te nemen
tijdens de maaltijd. Voor de meeste
geneesmiddelen zal dit geen effect
hebben op de goede werking en zullen
er geen ongewenste effecten optreden.
Daarnaast vergeet je ook minder vlug
je geneesmiddel te nemen. Sommige
geneesmiddelen moeten echter op een
nuchtere maag of op een bepaald ogenblik van de dag worden ingenomen. Volg
daarom nauwlettend de voorschriften
van de arts (en die op de bijsluiter) op.
Wennen aan verminderde kracht en
functieverlies ging me niet makkelijk
af en er ontstaan nog altijd situaties,
waarbij ik beter zou moeten weten.
Van de karnemelk uit m’n handen laten
vallen en dan alles moeten opdweilen,
leerde ik heel snel dat ik flessen met
twee handen moet beetpakken.
Maar ik gooi nog altijd mijn volle gewicht tegen deuren die op slot zitten,
omdat ik nu eenmaal gewend ben, dat
ik deuren moeilijk open krijg.
Kleren kopen doe ik samen met mijn
zus, zij heeft dezelfde maat en is zo
aardig mijn kleding te passen, waarbij
zij oordeelt of iets voor mij makkelijk
aan en uit te trekken is. Laatst besloot
ik echter zelf iets te passen en tja, aan
ging wel, maar uittrekken lukte niet. Ik
moest op zoek naar de verkoopster om
me te helpen, onderwijl in mezelf mopperend: dat ik hier nou weer intrap.
En nog erger: in een grand café kreeg
ik de toiletdeur wel op maar niet meer
van het slot. Ik had mijn hulpmiddel
gewoon bij me in mijn tas. Alleen nam
ik de tas niet mee naar het toilet. Gelukkig werd ik snel bevrijd.
Onlangs zaten we na het eten aan de
thee en de koffie toen me werd gevraagd, wat ik toch aan het doen ben.
Ik heb een glas thee met bovenop een
glazenbakje om het gebruikte theezakje in te leggen en ik krijg het bakje
er niet vanaf. Ik antwoord: “Het bakje
trekt zich vacuüm. Ik krijg het er niet
vanaf”, terwijl ik onderwijl hard trok
aan het bakje. Dacht ik. Maar ik zit aan
de bovenkant van het glas te trekken:
er zit helemaal geen bakje op.
Niks te maken met verminderde kracht,
hoe graag ik het ook als excuus had
willen aanwenden, want ik geneerde
me diep.
Marjolein
Voeding heeft niet alleen invloed
op geneesmiddelen, geneesmiddelen
beïnvloeden andersom ook de voedsel-­
In Beweging • oktober 2008
pagina 35
Column
Dat ik er nou nog
steeds intrap