BIBLIOGRAFIE ITALIA *: sterke aanraders! Geschiedenis Italia algemeen Christiaens, Sylvain, Twaalf Italiaanse steden, het Nieuwsblad, Groot-Bijgaarden, 1990. *de Medici, Lorenzo, De Medici. De geschiedenis van mijn familie, Kampen, 2008. Dickie, J., Cosa nostra. De geschiedenis van de Siciliaanse maffia, Amsterdam, 2004. Gessel, Henk, van, Pasquino. Spot en satire in Rome, Amsterdam, 2006. Hofland, Margreet, Caravaggio. Het genie van Rome, Amsterdam, 2006. (roman) Holland, James, Het verdriet van Italië. Het oorlogsjaar 1944-1945, Antwerpen/Amsterdam, 2008. *Nieuwenhuis, Willibrord, De vuist van Piemonte. De geschiedenis van de eenwording van Italië, Amsterdam, 2004. Osta, Jaap, van, Geschiedenis van het moderne Italië. De wording van een natie. 1861-2006, Amsterdam, 2008. Reski, Petra, Maffia. Over peetvaders, priesters en pizzeria’s, Amsterdam, 2009. Saviano, Roberto, Gomorra. Een bloedstollend verhaal over de werkwijze van de Camorra, 2008. *Schama, Simon, De kracht van kunst, hoofdstuk over Caravaggio en het hoofdstuk over Bernini, Amsterdam/Antwerpen, 2007 en de gelijknamige BBCreeks, afleveringen over beide kunstenaars. Stille, Alexander, Berlusconi. De inname van Rome. Geschiedenis: Oudheid *Beard, Mary, Pompeï. Het dagelijks leven in een Romeinse stad. Bengtson, Hermann, Geschiedenis van de Oude wereld, Utrecht, 1994. *Claes, Jo, Romeinse sagen en legenden. Schatkamer van kunst en taal, Leuven, 2008. De Blois, L. en Van Der Spek, R.J., Een kennismaking met de Oude wereld, Amsterdam, 1987. Gouw, Patrick, Het sportieve leven van de Romeinen, Deventer, 2007. I *Grabsky, Phil, Keizers onder het mes. Opkomst en ondergang van het Romeinse Rijk, Teleac, 1997. *Holland, Tom, Rubicon. Het einde van de Romeinse Republiek, Amsterdam, 2007. (roman) Johnson, Barbara, Rome. Droombeeld van Europa, 2008. *Jones, Peter, Latijn voor beginners, Amsterdam, 2006. Lane Fox, Robin, De Klassieke Wereld. Een epische geschiedenis van Grieken en Romeinen, Amsterdam, 2007. *Lendering, Jona, Stad in marmer. Gids voor het antieke Rome aan de hand van tijdgenoten, Amsterdam, 2002. Lendering, Jona, Spijkers op laag water. 50 misverstanden over de Oudheid. Amsterdam, 2009. Marble, Joan, Uitzicht over Rome, Amsterdam, 2004. *Matyszak, Philip, Het oude Rome voor vijf denarii per dag, vertaald door Patrick De Rynck, Amsterdam, 2008. *Meijer, Fik, Gladiatoren. Volksvermaak in het Colosseum, Amsterdam, 2003. *Meijer, Fik, Keizers sterven niet in bed. Van Caesar tot Romulus Augustulus 44 v. C. – 476 n. C., Amsterdam, 2006. *Meijer, Fik, Macht zonder grenzen. Rome en zijn imperium, Amsterdam, 2006. *Meijer, Fik, De Oudheid van opzij, Leiden, 1997. Menke, Remco, Moorden om macht. De Romeinse geschiedenis in tien levens, Leuven, 2006. Mount, Harry, Etcetera en al dat andere Latijn, Amsterdam, 2008. *Naerebout, F.G., Singor, H.W., De Oudheid. Grieken en Romeinen in de context van de wereldgeschiedenis, 2008. *Nieuwenhuis, Willibrord, Etrusken, de mythe achterna, Amsterdam, 2003. Ramage, Nancy H. en Ramage, A., Romeinse kunst van Romulus tot Constantijn, Cambridge, 1991. *Thullier, Jean-Paul, De Etrusken. Het einde van een raadsel?, Antwerpen, 1993. Geschiedenis Italia: renaissance en barok Antonetti, Pierre, Het bruisende leven in Florence ten tijde van Dante, Utrecht/Antwerpen, 1988. *Burckhardt, Jacob, De cultuur der Renaissance in Italië, Utrecht, 2008 (heruitgave uit 1860). II *Burke, Peter, Stadscultuur in Italië tussen Renaissance en Barok, Amsterdam, 1988. *Burke, Peter, De Italiaanse Renaissance, Amsterdam, 1988. Castiglione, Baldassar, Het boek van de hoveling, Amsterdam, 1991 (oorspronkelijke uitgave uit 1507). Colvin, Claire, De macht van de Gonzaga’s. *Dubreton, J., Lucas, Zo leefden de Florentijnen ten tijde van de Medici, Schoten, 1961. *Heers, Jacques, Medici en Borgia. Het pauselijk hof in de 15de eeuw, Utrecht/Antwerpen, 1986. Hofland, Margreet, Caravaggio. Het genie van Rome, Amsterdam, 2006. (roman) Machiavelli, Niccolo, Niccolo Machiavelli’s De Heerser. De nieuwe geïllustreerde editie van het renaissancistische meesterwerk over leiderschap, Kerkdriel, 2007. Martines, Lauro, Bloed in april. Florence en de samenzwering tegen de Medici, Amsterdam, 2005. *Parks, Tim, Het Medicigeld. Bankieren, metafysica en kunst in het Florence van de vijftiende eeuw, Amsterdam/Antwerpen, 2007. *Ross King, De koepel van Brunelleschi, Amsterdam, 2000. *Ross, King, De hemel van de paus. Michelangelo en de Sixtijnse kapel, Amsterdam, 2002. *Vasari, Giorgio, De levens van de grootste schilders, beeldhouwers en architecten van Cimabue tot Giorgione, Amsterdam, 1990 (oorspronkelijke uitgave 1550). *Vasari, Giorgio, De levens van de grootste schilders, beeldhouwers en architecten, deel 2, van Coreggio tot Titiaan, Amsterdam, 1992 (oorspronkelijke uitgave 1568). Viroli, Maurizio, De glimlach van Niccolo. Een biografie van Machiavelli, Amsterdam, 2002. Italiaanse leven *Cole, Herman, Italia mia. 35 jaar reizen naar Italië, Tielt, 2004. *Cole, Herman, Mijn reisgids Noord-Italië. De 99 favoriete plekken van Herman Cole, Tielt, 2007. *Coulson, Carla, De ziel van Italië, Arnhem, 2007. *Cuypers, Carine, De magie van Rome en het sublieme gemis, Roeselare, 2004. (met verschillende vertalingen, o.a. in het Italiaans) III *Cuypers, Carine, Pantheon. Navel van de aarde. Over schoonheid en harmonie, Roeselare, 2005. Cuypers, Carine, De binnentuin. Over stilte, rust en lust. Impressies van de Italiaanse tuin, Roeselare, 2008. *Devoldere, Luc, Mijn Italië, Amsterdam/Antwerpen, 2006. Devoldere, Luc, De verloren weg – Van Canterbury naar Rome. Epstein, Dick, Zoals de Romeinen, Green, Penelope, Ciao Bella!. Op zoek naar la dolce vita in Rome, Amsterdam, 2006 (tweede druk 2008). Holtrop, Roelf en Morren, Hans, Carpaccio, Ermelo, 2003. Holtrop, Roelf en Morren, Hans, Zo oud als de weg naar Rome, Ermelo, 2007. *Jones, Tobias, Het andere Italië. Over politiek, media en la dolce vita, Amsterdam, 2003. *Leijendekker, Marc, Het land van de krul. Italië achter de schermen, Rotterdam/Amsterdam, 2007. *Leijendekker, Marc, De Italiaanse revolutie, 1996. De eerste hoofdstukken zijn ook te vinden op de site www.landvandekrul.nl. (http://www.landvandekrul.nl/de_italiaanse_revolutie.htm) *Negus, George, Bellissima Italië. De wereld volgens Berlusconi en de familie doorsnee, Amsterdam-Brussel, 2001. Nelson, Karen, Italiaanse toestanden. *Otter, Linda, Italiaanse geheimen. Reisverhalen, Amsterdam/Antwerpen, 2005. *Parks, Tim, Italiaanse buren, Amsterdam/Antwerpen, 1998. *Parks, Tim, Italiaanse opvoeding, Amsterdam/Antwerpen, 2001. *Severgnini, Beppe, La testa degli italiani, Rizzoli, Milano 2005 of vertaald als Italianen voor gevorderden, Amsterdam, 2005. *Steenbeek, Rosita, Thuis in Rome, Amsterdam, 2005. *Steenbeek, Rosita, Terug in Rome, Amsterdam/Antwerpen, 2008. Valkenet, Pauline, Macho’s, moederskindjes, meesterminnaars. Italiaanse mannen onder de loep, Amsterdam, 2008. Van Delden, Mieke, Bella Figura, 2010. *Van Royen, Marjon, Italië op maandag, Amsterdam, 1991. *Veeger, Maarten, Een verleidelijk theater. Cultuurwijzer voor het Italiaanse leven, Amsterdam, 2004. IV Het Vaticaan en de Kerk in Italia Collins, Roger, Sleutelbewaarders. De geschiedenis van het pausdom. Demyttenaere, Bart, De stoel van Petrus. *Kieckens, Ewout, Het Vaticaan in een notendop, Amsterdam, 2007. *Vaticaans woordenboekje. Ingeleid door Marc Leijendekker en samengesteld door Vincent Hunink, Amsterdam, 2005. *Zaal, Wim, Rome. Een religieuze gids, Soesterberg, 2004. Sport in Italia Brouwer, Eric, De ronde van Italië, 2006. Ent, David, Mijn Inter. *Parks, Tim, Een seizoen met Hellas Verona. Italianen en voetbal, Amsterdam/Antwerpen, 2002. Vanysacker, Dries, Koersend door een eeuw Italiaanse en Belgische geschiedenis. De Italo-Belgische connectie in en rond het wielerpeloton, Leuven, 2009. Romans waarin Italia een rol speelt *Bernini, Franco, De eerste keer. Roman over voetbal en revolutie, Amsterdam, 2006, vertaling uit het Italiaans La prima volta, Torino, 2005. (roman) Bradford, Sarah, Lucrezia Borgia. Liefde en dood in het Italië van de renaissance, Amsterdam, 2005. (historische roman) Branbergen, Anne, Italië na de zomer, 2007. *Brown, Dan, Het Berninimysterie. *Capella, Anthony, Dansen op de vulkaan, Houten, 2008, oorspronkelijke titel The wedding officer, 2006. (roman) *Caldwell, Ian en Thomason, Dustin, Een Venetiaans geheim, Amsterdam, 2008 (vertaling van het oorspronkelijke werk uit 2004). (roman) *Corona, Laurel, De vier jaargetijden Deladande, Arnaud, Dante’s val. Divendal, Joost, Nicolosia. Bellini en zijn Venetiaans model, 2004. Divendal, Joost, De laatste doge van Venetië, 2008. *Dunant, Sarah, De geboorte van Venus. Liefde en dood in Florence, Amsterdam, 2004. V Dunant, Sarah, In het gezelschap van de courtisane, Amsterdam, 2006. Dunant, Sarah, Spoorloos in Italië, Amsterdam/Antwerpen, 2006. *Essex, Karen, De muze van Leonardo, Amsterdam, 2006. (historische roman) Forbes, Leslie, De stilte van Rafaël, Uithoorn, 2005. (historische roman) Fortier, Anne, Julia, 2010. *Harris, Robert, Imperium, Amsterdam, 2006. (historische roman over de Romeinse republiek in de overgang naar het Keizerrijk) *Harris, Robert, Pompei, Amsterdam, Amsterdam, 2005. (roman) *Japin, Arthur, Een schitterend gebrek, Amsterdam/Antwerpen, 2003. (roman over de figuur van Casanova) Japin, Arthur, Casanova. De geschiedenis van mijn leven. (becommentarieerde uitgave van de oorspronkelijke tekst). Japin, Arthur, Italia! Verhalen over Italië. Kent, Christobel, Dood aan de Arno. Knottnerus, Ivo, Het geheim van Paolo, 2009. (over Veronese) Leon, Donna, Een kwestie van vertrouwen en andere boeken die zich meestal afspelen in Venetië. *Leoni, Giulio, De lichtmoorden. Dante in de rol van detective, Amsterdam/Antwerpen, 2005. (literaire thriller, ook nog andere gelijkaardige boeken met Dante in de rol van detective) May, Antoinette, Ik, Claudia. Liefde en verraad in het oude Rome, Amsterdam, 2008. *Márai, Sándor, De gravin van Parma, Amsterdam, 2007. (roman) *Monaldi, Rita en Sorti, Francesco, De twijfel van Salaì, Amsterdam, 2007. (roman) *Monaldi, Rita en Sorti, Francesco, het ei van Salaì, Amsterdam, 2008. (roman) *Monaldi, Rita en Sorti, Francesco, De geheimen van het conclaaf. Atto Melani, Spion van de Zonnekoning, Amsterdam, 2005. *Murphy, Catherine P., De dochter van de paus. Het buitengewone leven van Felice della Rovere, Antwerpen/Amsterdam, 2006. (roman) Palazzeschi, Aldo, De gezusters Materassi. *Park, Jacqueline, Het geheime boek van Grazia dei Rossi, Amsterdam/Antwerpen, 2005. VI *Prange, Peter, De principessa en het bedrog van Bernini, Kampen, 2008. (roman) Quick, Barbara, Vivaldi’s muze, Uithoorn, 2007. Rocha, Luis Miguel, De laatste paus (literaire triller) *Rushdie, Salmon, De verleidster van Florence, Amsterdam, 2008. (roman) Scotti, R.A., De verdwenen Mona Lisa. Sman, Gert Jan, Van der, Lorenzo en Giovanna. Schoonheid en noodlot in Florence, 2009. Steenbeek, Rosita, Siciliaans testament. Italiaanse literatuur Ammaniti, Niccolo, Laat het feest beginnen! *Ammaniti, Niccolo, Ik ben niet bang. Ammaniti, Niccolo, Het laatste oudjaar van de mensheid. Ammaniti, Niccolo, Jij bent mijn schat. *Ammaniti, Niccolo, Ik haal je op, ik neem je mee. *Bajani, Andrea, Wie houdt dan stand? Baricco, Alessandro, De barbaren, 2009. Baricco, Alessandro, zijde. Calvino, Italo, Palomar. Calvino, Italo, Marcovaldo, 1963. (Filosofisch-absurdistische verhalen over een naïeve arbeider die de natuur zoekt in de grote stad.) Camilleri, Sporen in het zand en heel wat andere detectives die zich afspelen op Sicilië met als hoofdpersonage de eigenzinnige commissaris Montalbano. Carofoglio, Gianrico, Gerede twijfel en De onbewuste getuige. *Giordano, Paolo, De eenzaamheid van de priemgetallen, 2009. – in openleercentrum Levi, Carlo, Christus kwam niet verder dan Eboli, Amsterdam, 2006, vertaling van Christo si è fermato a Eboli (klassieker uit de Italiaanse literatuur, 1945). Origo, Iris, De koopman van Prato, Amsterdam, 1986. Sciascia, Leonardo, De dag van de uil (Sicilië, maffia). Tomasi di Lampedusa, Giuseppe, De tijgerkat (il Gattopardo), 1958. VII Italiaanse keuken Artusi, Pellegrino, De wetenschap in de keuken en de kunst om goed te eten. *Black, William, Al Dente. De reizen van een gastronoom in Italië, Utrecht, 2004. De Blasi, M., Duizend dagen in Toscane (met vele authentieke recepten), 2005. Bragaglia, Dario, Turijn. Geschiedenis en smaak van een hoofdstad in de reeks Slow Food reisgidsen, Roeselare, 2007. Carluccio, Antonio, De keukens van Italië. Tradities, streekgerechten en specialiteiten, ’s Graveland, 2005. *Dickie, J., Delizia! De geschiedenis van de Italianen en hun keuken, Amsterdam, 2008. *Overhoff, Joost, Il menu. Woordenboek voor de Italiaanse keuken, Amsterdam, 2008. *Petrini, Carlo, Slow food. Over het belang van smaak, vertaald uit het Italiaans door Andrea Vreede, Amsterdam, 2004. Plotkin, Fred, Italy for the gourmet traveller, London, 2de herziene editie, 2006. Schildermans, Jozef, Sels, Hilde en Willebrands, Marleen, Lieve schat, wat vind je lekker? Het kookboec van Antonius Magirus en de Italiaanse keuken uit de renaissance, Leuven, 2007. Reisgidsen *Bracke, Krista, Het andere Rome, Berchem, 2007. *de Vaere, Siegfried en Cuypers, Carine, Italië. Al wat je niet in een reisgids vindt, Leuven, 2007. *de Vaere, Siegfried en Cuypers, Carine, Italië. De best bewaarde geheimen, Leuven, 2009. Dooren, Frans, van, Met Dante door Italië. Een reis in het voetspoor van de dichter, Amsterdam, 2004. Kromhout, Rindert, Naar Italië en neem gerust je ouders mee¸2010. (jeugdboekje) Leon, Donna, Mijn Venetië, Amsterdam, 2008. Marble, Joan, Uitzicht over Rome, Amsterdam, 2004. Spaghetti, Luca, Vriendschap in Rome. De leukste reisgids, 2010. (reisgids van de gids van Elisabeth Gilbert, Eten. Bidden. Beminnen, ook verfilmd in 2010) *Verhuyck, Luc, SPQR. Anekdotische reisgids voor Rome, Amsterdam, 2005. *Verhuyck, Luc, Firenze. Anekdotische reisgids voor Florence, Amsterdam, 2006. VIII *Vreede, Andrea, De magie van Rome. Wandelingen door de eeuwen heen. Schoorl, 2007. Zaal, Wim, Een tik van Italië. Reisverhalen, Soesterberg, 2001. Zaal, Wim, Roma magica. Mysteries en mirakelen van de eeuwige stad, Schoorl, 1993. *Zeedijk, Hedwig, Vanermen, P. Hugo en Cuypers, Carine, Fiamminghi in Rome Vlaamse voetsporen in de eeuwige stad, Leuven, 2007. In het openleercentrum zijn ook enkele klassieke reisgidsen van Italië ter inzage: Standaard gids Venetië Standaard gids Rome Standaard gids Firenze Capitool reisgids Rome Capitool reisgids Firenze en Toscane Capitool reisgids Venetië en Veneto Citygids Venetië Citygids Firenze Citygids Rome Je vindt er ook enkele documentaires, dvd’s en software over dit thema: De renaissance - Unesco Wereld Erfgoed Dossier geschiedenis - Marco Polo Around the world in 80 treasearus - Van Bosnië naar Groot-Brittanië Rome au travers de ses fontaines The rise and fall of Rome Rome serie 1 en 2 Romeinse dichters (software) Rome Antique (softwre) Klassieke oudheid (software) History through art: Ancient Rome/Renaissance (software) Galleria dell'Accademia (software) IX Cinematografie 1905-1939 La presa di Roma (1905) L'Inferno (1911) Gli ultieme giorni di Pompei (1913) 1940-1949 Roma città aperta (1945) Ladri di biciclette (1948) 1950-1959 Bellissima (1951) Miracolo a Milano (1951) Senso (1954) La strada (1954) Un americano a Roma (1954) L'oro di Napoli (1954) Il segno di Venere (1955) Le notti di Cabiria (1957) I soliti ignoti (1958) Il generale della Rovere (1959) 1960-1969 L'avventura (1960) La dolce vita (1960) Rocco e i suoi fratelli (1960) Il vigile (1960) La notte (1961) Il gattopardo (1963) Ieri, oggi e domani (1963) Matrimonio all'italiana (1964) Il Vangelo secondo Matteo (1964) Oggi, domani, dopodomani (1965) Il buono, il brutto, il cattivo (1966) 1970-1979 Il giardino dei Finzi-Contini (1970) Giù la testa (1971) Morte a Venezia (1971) Lo chiamavano Trinità (1971) Il gatto a nove code (1971) Il Decameron (1971) Roma (1972) Il mio nome è Nessuno (1973) Amarcord (1973) – in openleercentrum Polvere di stelle (1973) Profondo rosso (1975) Una giornata particolare (1977) Suspiria (1977) 1980-1989 Cannibal Holocaust (1980) X La città delle donne (1980) – in openleercentrum La notte di San Lorenzo (1982) C'era una volta in America (1984) Non ci resta che piangere (1985) Festa di laurea (1985) La messa è finita (1985) Maccheroni (1985) Il camorrista (1986) La leggenda del santo bevitore (1988) Nuovo cinema Paradiso (1989) Storia di ragazzi e di ragazze (1989) 1990-1999 Mediterraneo (1991) Fratelli e sorelle (1991) Johnny Stecchino (1991) Verso sera (1991) Il ladro di bambini (1992) Il mostro (1994) Il postino (1994) La vita è bella (1997) – in openleercentrum 2000-heden I cento passi (2000) Malèna (2000) Le fate ignoranti (2001) Santa Maradona (2001) L'ultimo bacio (2001) Concorrenza sleale (2001) La stanza del figlio (2001) – in openleercentrum Il più bel giorno della mia vita (2002) Pinocchio (2002) La meglio gioventù (2003) – in openleercentrum Io non ho paura (2003) Caterina va in città (2003) – in openleercentrum La finestra di fronte (2003) Ricordati di me (2003) Romanzo criminale (2005) Quando sei nato non puoi più nasconderti (2005) La tigre e la neve (2005) Notte prima degli esami (2006) Nuovomondo (2006) La sconosciuta (2006) Mio fratello è figlio unico (2007) Gomorra (2008) Il papà di Giovanna (2008) Vincere, 2009 Io sono l’amore (2010, nu in de zalen!, bv. www.lumiere.be ) Meer over Italiaanse film vind je hier: http://www.belpaese.nl/B2SKUNFI.HTML XI Enkele sites www.spqr.be – met dagelijkse nieuwsbrief over het laatste nieuws uit Rome en Italia www.belpaese.nl www.italie.nl www.morerome.eu www.landvandekrul.nl www.studioitalia.nl www.italiemagazine.nl www.elkedagitalie.nl www.vabenecosi.be http://www.romereborn.virginia.edu/ Dankzij een initiatief van de universiteit van Virginia herleeft het Oude Rome in al zijn glorie nu virtueel op het internet. Rome Reborn of het herboren Rome, is het geesteskind van professor Bernard Frischer. De gloednieuwe site toont de stad Rome op het hoogtepunt van haar macht in het jaar 320 na Christus toen de stad onder Keizer Constantijn was uitgegroeid tot een metropool met rond de 1 miljoen inwoners. Het model van Frischer is gebaseerd op antieke kaarten, en gedetailleerde gegevens over gebouwen waaronder herbergen, privéhuizen, pakhuizen, appartementsgebouwen, bakkerijen, en zelfs bordelen in allerlei literatuur. Maar er is ook gebruik gemaakt van foto’s van het bekende 'Plastico di Roma Antica', het levenswerk van de Fransman Paul Bigot, die het Oude Rome uitvoerde in een maquette van pleisterwerk van 16 bij 17 meter. Delen van die maquette zijn overigens terug te vinden op diverse posters die je in Rome kan kopen. Het bezoeken van het virtuele Oude Rome zou er volgens Frischer moeten toe bijdragen dat toeristen die nu een kijkje nemen bij het Colosseum, het Forum Romanum en die nog allerlei andere ruïnes in de stad bezoeken een veel beter begrip hebben van hoe een stad als Rome in elkaar stak en hoe het leven in die stad toen verliep. “Dankzij deze website zijn we in staat om mensen mee te nemen naar de kelders onder het Colosseum, en kunnen we hen bijvoorbeeld laten zien hoe ze destijds de wilde dieren met een soort liften naar boven brachten”, aldus Frischer. Omdat het project Rome Reborn 1.0 werd gedoopt, is de kans groot dat de website in de toekomst nog zal worden uitgebreid en dat er bij een tweede versie nog meer fraais te verwachten valt. Een virtueel bezoek aan de Sixtijnse kapel (Vaticaanse musea, Rome): http://www.vatican.va/various/cappelle/sistina_vr/index.html Omaggio a Roma – cultuurtoeristisch promotiefilmpje voor Rome van Franco Zeffirelli: http://www.youtube.com/watch?v=cbrxofJE9gs XII