Theoretische basis

Transitie Begeleiding
en
Robbe’s Robbetje
Bestuurlijk aanbesteden als invulling
van opdrachtgeverschap en regie
Wie ben ik?
mr. drs. Tim H.G. Robbe
Europees jurist en Bestuurskundige
Zelfstandig adviseur
Promovendus extraneus Universiteit Twente
06 425 855 02
[email protected]
www.timrobbe.nl
Wat gaan wij doen?
• Jullie wilden weten:
– wat “Bestuurlijk aanbesteden” (BA) betekent.
– waarom ik overtuigd ben dat dit de beste manier
is om Wmo diensten in te kopen, ook Begeleiding.
• Daarom vertel ik het volgende:
– Waarom ontwikkelde ik BA?
– Op basis van welke theorie ontwikkelde ik BA?
– Mag BA? Waarom?
– Hoe ziet BA er concreet uit?
– BRAINSTORMSESSIE: BA en Begeleiding?
Waarom ik BA ontwikkelde?
Wat viel mij op?
– Gemeenten willen zaken doen met bepaalde partijen
– Gemeenten willen NIET zaken doen met bepaalde partijen
– “Gedoe” in aanbesteding en
in uitvoering
– Effectiviteit aanbesteden
staat niet vast
Theoretische basis
Netwerktheorie
Netwerk: Wederzijds afhankelijke actoren
die zich organiseren rondom
een beleidsprobleem (NB. is niet statisch!)
Gemeenten:
wettelijke bevoegdheid
financiële middelen
Clienten:
legitimiteit
kwaliteit
Zorgaanbieders:
deskundigheid
personeel
cliënten
netwerk
Theoretische basis
Kennis/
Consensus
Hoog
Laag
Hoog
Getemd
Ongetemd
kennis
Laag
Ongetemd
normatief
“Wicked”
Onzekerheden in sociale netwerken:
Inhoudelijke onzekerheid
Consensus Maatstaven & Zekerheid
Kennis
Sociale onzekerheid
Belangen, Doelstellingen, Percepties
Contextuele onzekerheid
Formele, Informele regels
Theoretische basis
Complexiteit in een systeem (=geheel van delen)
Opbouw uit gelijksoortige, maar niet gelijke onderdelen (Chaos)
Eigenschappen onderdelen zichtbaar bij “inzoomen” (Emergentie)
Geheel kan plotseling wijzigen door wijziging onderdeel (Catastrofe)
“De” gemeente, “de” zorgaanbieder en, meest belangrijk, “de” klant bestaan
niet… Voorspelbaarheid valt weg!!! Vraagt om flexibiliteit!!!
Theoretische basis
ADVIES I:
ADVIES II:
zoek naar patronen binnen
klantsysteem voor werkelijke
behoefte, stem sociale interventie
daarop af en laat netwerk
faciliteren indien nodig (en houd
dus open vizier naar buitenwereld!)
maak bespreken van belangen,
percepties en doelstellingen op
continue en flexibele basis
mogelijk (maatstaven,
informatie, afwegingen, etc.) binnen
netwerk
Theoretische basis
Transactiekostentheorie
Theoretische basis
(Neo)Klassiek contract
Relationeel contract (ADVIES III)
• Onzekerheid:
Schijnzekerheid creëren,
oneerlijke risicodeling
• TSI: Leverancier wacht op
gemeente, doet ook niet
meer
• Repetitie: beperkt, en
beperkte rol
• Onzekerheid: Flexibel op
inhoud
• TSI: “Trust” en
wederkerigheid
• Repetitie: Trial & Error,
leervermogen,
wederkerigheid
Theoretische basis (recap)
Advies I: Sociale
interventie op basis van
patronen, proberen –
verscherpen – afschaffen
Wat hebben “groepen”
klanten nodig? Gemeenten
en zorgaanbieders kennen
de werkelijke vraag niet.
Advies II: Flexibele
structuur voor continue
“onderhandeling”
Hoe kunnen gemeenten,
zorgaanbieders en klanten
elkaar faciliteren?
Advies III: Relationeel
contracteren op basis van
‘trust’, wederkerigheid,
trial & error
Welke vorm gebruiken wij
daarvoor en welke inhoud?
BA, dat mag gewoon!
• Waar denkt u dat de term vandaan komt?
• BA is een integrale(!) visie op inkopen waarbij
gemeenten:
– Effectief gewenste sociale interventies faciliteert, al dan
niet via een netwerk
– Onderhandelt binnen een netwerk over belangen en
doelstellingen om succes interventies te verhogen en/of
systeemschok-effecten te verkleinen
– Flexibele contracten sluiten waar nodig voor concreet
faciliteren
BA, dat mag gewoon!
Mag je onderhandelen c.q. direct zaken doen met een partij
naar keuze? En flexibele contracten sluiten? Subsidiëren?
– Ja! Wmo diensten, behalve vervoer, vormen zgn. bijlage 2B diensten
(Zie de zgn. CPC)
– Als geen duidelijk grensoverschrijdend belang bestaat hoeft de
gemeente alleen te melden met wie zij een contract sluit
– EU juridisch verder tot niets(!)
verplicht (HvJEG AnPost 2007
en alle volgende arresten)
– TENZIJ: Inkoopbeleid?
Vrijwillige concurrentie?
Aanbesteden, of toch niet…?
• Wie schrijven de klassieke aanbestedingen of tendertrajecten uit?
– De gemeenten die het meeste risico-avers zijn en denken risico’s met
neoklassieke contracten te kunnen managen
• Wie winnen de klassieke aanbestedingen of tendertrajecten?
– De zorgaanbieders die de beste offertes schrijven
• Met wie willen zorgaanbieders zaken doen?
– Gemeenten die binnen consistente(!) kaders ruimte geven om op
verantwoorde wijze zorg te organiseren (medewerkers) en te leveren
(cliënten)
• Met wie willen gemeenten zaken doen?
– Zorgaanbieders die efficiënt leveren wat de burger nodig heeft zodat zij hun
compensatieplicht nakomen en die meedenken met hun komende
uitdagingen (transitie, bezuinigingen)
Belangrijke onderdelen van BA
STAP 0: VASTSTELLEN SOCIALE INTERVENTIES
• Gemeente bepaalt gewenste output (product bv. uren begeleiding of
gewassen lichaam) of outcome (compensatie)
• Gemeente laat zorgaanbieders output of outcome vaststellen (BVP)
• Gemeente laat klanten output of outcome vaststellen
(“Vergunningenmodel”)  radicaal
Huidige
situatie
Oplossing
Contract
op
output
Gewenste
situatie
Contract
op
outcome
Belangrijke onderdelen van BA
• STAP 1: PRESENTATIE AAN GESELECTEERDE
AANBIEDERS
– Selectie is aan u!
– Toelichting op proces en verwachtingen
Belangrijke onderdelen van BA
• STAP 2: VOORBEREIDING VAN
CONCEPTCONTRACT
– Concept waarin prestaties, monitoring, betaling(!)
en communicatie
• Loskoppelen communicatie
– Percepties,
doelstellingen en
belangen verwoorden!
Belangrijke onderdelen van BA
• STAP 3: LEGITIMERING
– Concept voorleggen aan cliëntenraden,
raadscommissies, etc.
– Beargumenteerd overnemen of afwijzen van
inbreng
– Bij overname eveneens percepties, belangen en
doelstellingen verwoorden!
Belangrijke onderdelen van BA
• STAP 4: BESLUITVORMING
– Concept voorleggen aan college van B&W
– Besluitvorming over:
• Inhoud, onderhandelingsruimte
• Prijs, onderhandelingsruimte
Belangrijke onderdelen van BA
• STAP 5: INHOUDELIJKE ONDERHANDELING
– Concept voorleggen aan geselecteerde zorgaanbieders, plenair in
vooraf overeengekomen aantal sessies (bv. vijf)
– Onderhandelen op inhoud
• Onderdelen die niet
akkoord zijn
bespreken,
beargumenteren,
alternatieven
voorstellen door
degene die niet
akkoord is,
beargumenteren
– Tussentijdse
terugkoppeling aan
cliëntenraden,
raadscommissie en
college
Belangrijke onderdelen van BA
• STAP 6: VOORBEREIDING PRIJSONDERHANDELINGEN
– Zorgaanbieders die hoofdconvenant/contract accorderen
gaan mee in prijsonderhandelingen
– Vooraf toesturen maatstaven(!) waarop prijsstellingen
worden beoordeeld en besproken. Maatstaven zijn:
•
•
•
•
•
•
•
CAO en personeelsbestand
Overhead
Productiviteit
Marge
Volume
Gemeentelijke begroting
Toekomstig beleid
– Zorgaanbieders leveren
beargumenteerd en met materiaal
ondersteund een prijs aan
Belangrijke onderdelen van BA
• STAP 7: PRIJSONDERHANDELINGEN
– Bespreken prijs op basis van maatstaven zoals
door Zorgaanbieders aangeleverd
– Individueel in verband met NMa
– Eventueel transitiescenario’s afspraken
Belangrijke onderdelen van BA
• STAP 8: AFRONDING
– Tekenen van de contracten
– Publiceren van de gunning
– START MONITORING EN CONTINUE
ONDERHANDELING
Belangrijke onderdelen van BA
• Varianten mogelijk natuurlijk:
– Afsluiten met veilingcontract
– Contract sluiten voor “netwerkbeheer”
(organiseren hoofd- en onderaannemers)
– Scheiden communicatiestructuur van
voorzieningenstructuur
– Subsidieregeling overeenkomen in plaats van
betalingsregeling
– Etc. etc.
BRAINSTORM: BA & Begeleiding
Het is allemaal
veel complexer
dan de Hulp bij
het huishouden….
Doelgroepen,
Grondslagen,
Producten,
Aanbieders…
Pfoe…
Scenario’s
•
•
•
•
Per doelgroep BA organiseren
Per grondslag BA organiseren
BA beperken tot bepaald grote aanbieders
“Zelforganisatie” aanbieders afstemmen op
benodigde sociale interventies (BA met
hoofdaannemers)
• Wat denkt u?