Verslag van inspiratiebijeenkomst Eigen Kracht in Amsterdam op 7

transformatie
jeugdzorg
FoodValley
“Niemand wordt actief als anderen voor
hem al een plan in hun achterhoofd
hebben. Burgers kunnen veel meer dan
zij zelf en professionals denken.”
Verslag van inspiratiebijeenkomst Eigen Kracht in
Amsterdam op 7 maart 2013
Door Annelies Kooiman, procescoördinator CJG Nijkerk
Regie bij de burger, eigen kracht en zelfredzaamheid. Deze termen
zijn van toepassing bij de drie decentralisaties: Jeugdzorg, AWBZ en
de Participatiewet. Centraal thema is de eigen verantwoordelijkheid
van de burger. Daarnaast moet er nog effectiever en efficiënter hulp
op maat worden geboden, willen we de maatschappelijke
participatie laten toenemen en tevens lagere kosten realiseren.
Kortom: ‘eigen kracht aanboren en optimaal benutten’. Daarvoor is
een andere houding van burgers, cliënten nodig, maar zeker ook
van professionals. Van ketenpartners en overheden vraagt dit een
andere aanpak.
Vragen die daarbij spelen zijn: hoe kunnen we ruimte bieden aan de
doelgroep?, wat is er voor nodig zodat de professional niet gaat overnemen
maar het steunsysteem opzoekt, volgt en begeleiding gaat geven waar
nodig. Managers en bestuurder zullen moeten zoeken naar manieren om
meer resultaat te boeken met minder middelen (menskracht en financiën).
Dit vraagt ruimte bieden en vertrouwen geven aan professionals en een
aanpassing van hun rol naar aanspreken van eigen kracht en het helpen
activeren van het netwerk. Dit vraagt ook om meer samenhang tussen de
verschillende beleidsterreinen en op het niveau van de burger met een
hulpvraag die domeinoverstijgend is om een integrale aanpak zoals in een
Eigen Kracht Conferentie geboden wordt. Doel daarbij is dat alle betrokken
professionals inclusief het informele netwerk zich buigen over de vraag en
gezamenlijk bijdragen aan een oplossing.
Transformatie jeugdzorg FoodValley
Ervaring vanuit Amsterdam
De uitdaging voor gemeenten is om deze andere opstelling van instellingen
en professionals te organiseren en te stimuleren. De bijeenkomst in
Amsterdam is in dat kader georganiseerd zodat er uitwisseling kon ontstaan
en gebruik gemaakt kan worden van de ervaringen die de gemeente
Amsterdam en Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam heeft opgedaan.
Een groot aantal Gelderse gemeenten heeft gebruik gemaakt van deze
mogelijkheid. Hoe kunnen we sturen op de kracht van families vanuit de
visie, beleid en werkwijze en hoe ziet dat ‘gewoon doen’ er dan uit voor de
gemeente?
Snijden
Duidelijk werd dat de omslag op alle niveaus moet plaatsvinden en dat deze
transformatie meer tijd nodig heeft dan de transitie. De verwachte
opbrengst als we de kracht van de samenleving beter weten te benutten en
vanuit oplossend vermogen handelen dat we 20 % kunnen bezuinigen
zonder dat dit ten koste gaan van ouders en gezin. Dit betekent wel dat er
in de betrokken ketenpartners en processen wordt gesneden. Voor de
beleidsmakers was er een workshop waarin het accent werd gelegd op wat
de visie behelst en wat er voor nodig is om de visie te implementeren
binnen organisaties.
De knop moet om!
Het vraagt ruimte voor de professional om de knop om te zetten en
vertrouwen te hebben in de hulpvrager en het netwerk. Het vraagt om
kennis van de visie en trainen van ‘het samen oppakken van de vraag met
gebruik van de aanwezige krachten aangezien de oplossing ook binnen het
systeem gevonden kan worden’. Kortom oog voor het sociale netwerk en dit
potentieel mobiliseren te behoeve van de gewenste oplossing! Bij burgers
vraagt dit een cultuuromslag want zij willen de vuile was niet buiten hangen
en laten het liefst de professional de problemen oplossen. De professional is
nog onvoldoende gewend om er anderen bij te halen en een beroep te doen
op ‘het eigen kracht vermogen’. Dit stimuleren vraagt een andere sturing en
mogelijk een andere financiële prikkel vanuit gemeenten naar organisaties.
Resultaten van eigen kracht
Vanuit de aangeboden Eigen Kracht visie kunnen een aantal resultaten
behaald worden die voor de gemeente gezien de drie decentralisaties én
passend onderwijs belangrijk zijn, zoals:
1. Regie bij de burger, aansluiten bij de vraag en samen met de klant een
plak maken wie daarvoor wat kan bijdragen.
2. Ondersteuning op maat en integrale samenwerking tussen alle
betrokkenen (formele professionals en de informele netwerken).
3. Inbreng ontwikkelen van sociale netwerk van ouders/verzorgers en de
lokale gemeenschap zoals onderwijs, kerken, het verenigingsleven (de civil
society).
Transformatie jeugdzorg FoodValley
Barneveld, Ede, Nijkerk, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel, Veenendaal en Wageningen
2
4. Waardering ouders en netwerk als ervaringdeskundige (en daarmee
activering participatie).
5. integrale samenwerking is de standaard
6. 1 gezin, 1 plan
Eigen Kracht Centrale in Amsterdam
In Amsterdam wordt een EKC (Eigen Kracht Centrale) in het BJZ-traject
duidelijk gepositioneerd bij alle gezinnen inclusief een dreigende OTS maar
ook bij Multi problemgezinnen. Klanten van Bureau Jeugdzorg Agglomeratie
Amsterdam maken met een EKC een eigen plan om problemen aan te
pakken. Dit heeft positieve gevolgen voor de samenleving want het
versterkt de eigen verantwoordelijkheid en vergroot de participatie van
burgers bij de oplossing. Daarnaast neemt de zorg met een EKC af en zijn
deelnemers gemotiveerder voor de zorg die geleverd wordt en dragen ze
ook actief bij.
Erik Gerritsen zegt: “Hoe groter de crisis, hoe eerder het netwerk te
mobiliseren is. Er is dan veel energie en veel winst te boeken.” EKC kan
altijd maar timing van de inzet is een hele belangrijke. Daarbij is een coproductie met de professional om de voortgang te bewaken de toegevoegde
waarde. Dat betekent dat de professional betrokken blijven en dit doen
vanuit een andere contextuele inzet. De "Ja maar’s" zijn groot; willen
familie en vrienden wel bijdragen?, kunnen ze dat wel?, heeft degene die
vraagt om een EKC wel een eigen netwerk? EKC zijn er voor individuen,
families, buurten. Voor vragen over opvoeden, werk, scholing etc. Een
onafhankelijke coördinator heeft geen belang bij de inhoud en uitkomst van
het plan. Vanuit deze positie is het goed mogelijk om iedereen er bij te
halen, uit te nodigen voor een bijdrage en het systeem zelf de rol te geven
bij het maken en uitvoeren van het plan. Dit vraagt prioritering in de zorg
en formeleren van uitgangspunten zoals:
1. Alleen professionele zorg inzetten als mensen geen oplossing hebben
2. Amb-jeugdhulpverlening preferen boven uithuisplaatsing
3. Multifocale zorg inrichten; samenhang brengen in kennis en
informatie -> formele en informele circuits bij elkaar brengen
4. Amk direct oppakken, investeer in het jonge kind
5. Goede bejegening; regie en zeggenschap aan de burger
De gouden regel
Uiteindelijk blijkt uit de themabijeenkomst de gouden regel:
"De probleemeigenaar heeft ook de sleutel van de oplossing in zijn bezit".
Deze themabijeenkomst zorgt voor genoeg inspiratie voor een concrete
vertaling in de Gelderse gemeenten.
Transformatie jeugdzorg FoodValley
Barneveld, Ede, Nijkerk, Renswoude, Rhenen, Scherpenzeel, Veenendaal en Wageningen
3