werkblaadje 5 de voedingSStoffen die onS lichaam nodig heeft

naam
Datum
werkblaadje 5
De voedingsstoffen
die ons lichaam nodig heeft
Koolhydraten
werkblaadje 5 a
Ook wel ‘suikers’ genoemd. Deze worden, net als de lipiden,
gebruikt om energie aan te maken. Ze vormen de brandstof die ons van energie voorziet.
Koolhydraten zorgen er dus voor dat onze spieren en onze hersenen kunnen functioneren en ze helpen onze lichaamstemperatuur op peil te houden.
Koolhydraten voorzien ons lichaam van 55% van onze dagelijkse energiebehoefte. Maar opgelet! Er
bestaan twee zeer verschillende groepen koolhydraten:
•
Snelle suikers (enkelvoudige koolhydraten): We noemen ze snelle suikers omdat deze een explosieve energie geven. Het lichaam verbrandt ze onmiddellijk en geeft ons zeer snel energie, maar
deze energie is ook zeer snel weer opgebruikt. Snelle suikers mogen niet meer dan 10% bijdragen aan onze dagelijkse energie.
Voorbeelden van voedingswaren die snelle suikers bevatten: suiker, snoep, chocolade, gesuikerde dranken, gebak, confituur, enz. … . Fruit maakt ook deel uit van deze categorie, maar ze vormen een uitzondering want van deze mag je zoveel eten als je maar wil! (zie vezels en vitamines)
•
Trage suikers (complexe koolhydraten): Trage suikers voorzien ons van meer langdurige energie.
Het duurt wat langer voordat ons lichaam trage suikers verteert en ze worden ook trager geabsorbeerd. Deze energie wordt geleidelijk aan gebruikt, naargelang de noden van het lichaam.
Trage suikers moeten 50% bijdragen aan onze dagelijkse energiebehoefte.
Voorbeelden van etenswaren die trage suikers bevatten: brood, ontbijtgranen, droge groenten
(bonen, erwten), zetmeel (aardappelen, rijst, pasta, …), melk, … .
De energie die we krijgen dankzij koolhydraten geven ons actieve energie, we gebruiken ze voor
fysieke inspanningen.
!
Vezels:
Vezels zijn een soort koolhydraat, maar ze vervullen een andere rol in ons organisme. Vezels kunnen
niet verteerd worden, ze blijven dus onveranderd en hebben op zich geen voedingswaarde.
Wat doen ze dan in ons lichaam? Ze helpen bij de darmtransit. Ze stimuleren de peristaltiek van de
ingewanden en houden de ontlasting vochtig om constipatie te voorkomen. Ten slotte stellen vezels
ook het hongergevoel uit en verlagen zo het risico op overvoeding. Voedingswaren rijk aan vezels:
fruit (appelschil!), groenten, ontbijtgranen, …
werkblaadje 5 b
Lipiden
We noemen ze vaak ‘vetten’. Net zoals de koolhydraten worden ze door ons lichaam gebruikt om energie
aan te maken. Ze vormen de brandstof die ons van energie voorziet.
Lipiden zorgen ervoor dat onze spieren en onze hersenen kunnen functioneren en ze helpen onze
lichaamstemperatuur op peil te houden. In tegenstelling tot de energie die we krijgen door het eten
van koolhydraten, wordt deze energie opgeslagen in ons lichaam om te gebruiken wanneer we ze echt
nodig hebben (energie op lange termijn). De energie die we uit lipiden halen is eerder ‘passief’ of ‘kalm’.
We gebruiken ze om te stappen, wanneer we een videospelletje spelen of zelfs wanneer we slapen.
Naast hun zeer belangrijke rol als “energieleverancier”, hebben lipiden nog een andere belangrijke functie.
Ze houden zich ook bezig met het transport van de beroemde vetoplosbare vitamines. Vetten mogen niet
meer dan 30% bijdragen aan onze dagelijkse caloriebehoefte.
Voorbeelden van voedsel die lipiden bevatten (dierlijk en plantaardig): vlees, kaas, eieren, melk, noten,
boter, olie, vis, ….
Eiwitten
Je hebt waarschijnlijk wel al eens over ‘proteïnen’ gehoord. Proteïnen behoren tot de familie van de eiwitten.
Maar welke rol vervullen eiwitten juist? Eiwitten zijn eigenlijk de bouwmaterialen van ons lichaam, de
bouwstenen van ons organisme. Eiwitten bouwen, onderhouden, vernieuwen en herstellen ons lichaam.
Ze helpen bij de groei en ontwikkeling en zijn dus bijzonder belangrijk in een kinderlichaam. Ze helpen bij
het vernieuwen van het weefsel van de longen, de nagels, het haar, de spieren, de botten, enz.
Maar dat niet alleen, eiwitten spelen ook een belangrijke rol in ons afweersysteem dat ons helpt om te
vechten tegen ziektes.
Onze dagelijkse voeding moet voor 12 à 15% uit eiwitten bestaan. Ons lichaam kan geen eiwitten opslaan,
daarom is het belangrijk om er elke dag genoeg te eten.
Met uitzondering van suiker en olie, bevat bijna alle voeding eiwitten.
Voorbeelden van voedsel dat eiwitten bevat: vlees, eieren, vis, melk, ontbijtgranen, droge groenten (bonen, erwten, …), …
werkblaadje 5 c
Vitaminen en mineralen
Vitaminen en mineralen zijn micronutriënten omdat ze slechts in zeer kleine hoeveelheden aanwezig zijn in ons lichaam, dit wil echter niet zeggen dat ze minder belangrijk zijn! Ze functioneren als
kleine vonkjes die ervoor zorgen dat onze motor kan draaien. Vitaminen en mineralen zetten reacties
in gang die direct op het organisme werken of die de aanmaak van onmisbare producten mogelijk
maken.
Vitaminen zijn onder te brengen in twee categorieën:
•
Wateroplosbare vitaminen (B en C): Deze vitaminen lossen op in water. Het is onmogelijk om er
te veel van te hebben omdat ze niet opgeslagen worden, maar afgevoerd worden via de urine.
•
Vetoplosbare vitaminen (A, D, E en K): Deze vitaminen lossen niet op in water, maar in vetten of
lipiden. Je moet opletten dat je niet overdrijft met deze vitaminen, want aangezien ons lichaam
ze opslaat, is het mogelijk om er te veel van te hebben in ons organisme, wat ook niet goed is.
Enkele gekende voorbeelden van mineralen zijn: calcium, fosfor, ijzer, magnesium, … .
Alle vitaminen en elk mineraal hebben hun eigen manier om het lichaam te helpen. Enkele voorbeelden: ik help om de botstructuur te versterken (vitamine D en calcium), ik help je ogen om beter te
kunnen zien (vitamine A), ik help je te beschermen tegen ziektes door je afweersysteem te versterken
(vitamines A, C en E), ik help mee aan de goede stolling van je bloed zodat je stopt met bloeden als je
je kwetst (vitamine K), ik help je spieren naar behoren te werken (vitamine C, natrium en kalium) … .
Bijna alle eten bevat een bepaalde vitamine of mineraal.
Voorbeelden van voedsel die bijzonder rijk zijn aan bepaalde vitamines of mineralen: melk, (vit A,
B, D, calcium en fosfor), banaan (vit B, C, kalium en magnesium), spinazie (vit A, B, K, ijzer en
magnesium), … .
Water
Water is een zeer belangrijk element in ons lichaam! Dit is niet verwonderlijk aangezien ons lichaam
voor 70% uit water bestaat! We moeten dan ook zorgen dat we elke dag voldoende drinken zodat we
niet uitdrogen. Water voorziet ons niet direct van energie, maar vervult wel verschillende functies in
ons lichaam.
Water vervoert vitamines en mineralen over ons hele lichaam, het verwijdert afvalstoffen die zich in
ons bloed bevinden via de urine, het zorgt ervoor dat ons lichaam op temperatuur blijft.
Ons lichaam heeft 2,5 liter water nodig per dag! Maar, doordat veel voedsel water bevat, moeten we
‘slechts’ 1,5 liter drinken.
Voorbeelden van voedsel die in het bijzonder rijk zijn aan water: fruit (watermeloen, meloen,…),
verse groenten (wortelen, salade, …), aardappelen, melk, …
werkblaadje 5 d
niet zo verSchillend?
nutritus, de robot, heeft opgemerkt dat jullie ten slotte niet
zo veel van elkaar verschillen!
Het koetswerk van Nutritus heeft
Vergelijk de werking van ons lichaam en dat van nutritus.
______________________________
Het voedsel dat we eten kan onderverdeeld worden in 3 groepen:
nodig voor de constructie (groei)
•
energierijk voedsel
•
bouwstenen
•
kleine helpers
en het onderhoud (vervanging
en littekenvorming).
De ___________________________
helpen ons lichaam bij deze taak.
Vervolledig de tekst met volgende woorden:
Onze dagelijkse voeding moet
lipiDen, eiwitten, Vitaminen, koolHYDraten, mineralen,
12 à 15% van deze voedingsstoffen
energieriJk, bouwstenen, kleine Helpers
bevatten.
De motor van Nutritus werkt zoals
De brandstof die Nutritus gebruikt
de ___________________________
is zoals de energie die ons lichaam
in ons lichaam. Deze voedingsstoffen
nodig heeft. We spreken van
zijn de vonken die onze motor doen
______________________________
draaien. De ________________________
voedsel dat ons van energie
en de _____________________________
voorziet.
helpen ons lichaam bij deze taak.
De ____________________________
Ook al hebben we slechts een heel
en de __________________________
kleine hoeveelheid van deze stoffen
zijn onze energieleveranciers.
nodig, zijn ze zeker onmisbaar.
Deze voedingswaren zorgen voor
85% van onze dagelijkse energie.