lichamelijke ziekte - Trauma

Psychotherapie bij trauma en
verlies ten gevolge van een
lichamelijke ziekte
Diagnose
• Eerst: opluchting + duidelijkheid
• Op lange termijn: onzekerheden (prognose) +
moeilijkheden (eigen aan ziekte)
2 centrale thema’s:
Trauma
post-traumatische
stressreacties
Verlies
rouwreacties
• Normale reacties op buitengewone en stressrijke omstandigheden
(tot een maand na traumatische gebeurtenis)
• Pathologisch =
– PTSS , paniekstoornis, gegeneraliseerde angststoornis,
stemmingsstoornissen, …
– Pathalogische rouw
PTSS
Post Traumatische StressStoornis
Criteria:
A.
Traumatische gebeurtenis + gevoel van angst en machteloosheid
–
–
Confrontatie of dreiging met de dood
Fysieke integriteit bedreigd
B.
Herbelevingreacties
C.
Vermijdingsreacties
D.
Reacties van verhoogde arousal
E.
Symptomen aanwezig min een maand na confrontatie met traumatische gebeurtenis
F.
Belangrijke beperkingen voor functioneren van de persoon
(PTSS ook bij mogelijk bij belangrijke naasten van patiënt!)
Diagnostiek
PTSS en Pathologische rouw
• Diagnose pas te stellen op termijn:
– Pathalogische rouw: na 3 maanden
– PTSS: na 1 maand
• Reacties in een vroeg stadium kunnen erg
verschillen van persoon tot persoon
Voorbeelden diagnostische
instrumenten
– PTSS:
• Schokverwerkingslijst (van Brom en Kleber - 1985)
• PTSS-zelfscoringslijst (van Carlier, Van Uchelen, Lamberts en
Gersons - 1996)
• Gestructureerde interviews voor PTSS
(van Carlier, Van
Uchelen, Lamberts en Gersons - 1996)
– Gecompliceerde rouw
• Vragenlijst Rouw (van De Keijser en anderen,1998)
• Klinisch interview Gecompliceerde Rouw (van De Keijser en
anderen,1998)
Behandelingrationale en
doelstellingen
• Debriefing:
zeer verschillend effect bij verschillende personen/situaties
• Te vroege professionele steun verstoort
– het normale verwerkingsproces
– de essentiële sociale steun
• psychotherapie gericht op bevorderen + op gang brengen van
een normaal verwerkingsproces
• Toekomstige levensgebeurtenissen kunnen het verlies weer
actueel maken
Interventies
Wanneer?
•
•
Op vraag van de patiënt
Om een gestagneerd verwerkingsproces terug op gang te brengen
Wat?
Cognitief-gedragstherapeutische technieken:
 Imaginaire exposure
 Uitdagen van disfunctionele cognities
 EMDR (Eye Movement Desensitisation and reprocessing)
 Via internet
 Counseling
 Zelfhulpgroepen
 Psychotherapie
…
Specifiek voor trauma en verlies bij
een lichamelijke ziekte:
• Dreiging en impact van het trauma kan in de
toekomst liggen.
• ‘Toeschrijven van positieve veranderingen aan
ziekte’ als copingstrategie.
• Vaak meervoudige verliezen: verlies van
zelfwaardering, doel in het leven, fysieke
capaciteiten, financiële mogelijkheden, …