Lokaal Innovatieprogramma Gemeente Eindhoven
advertisement
A gemeente Eindhoven Lokaal Innovatieprogramma Gemeente Eindhoven 2011-2014 Strategie Juli 2011 svh/AA11017509 Juli 2011 Lokaal Innovatieprogramma Gemeente Eindhoven - 2011-2014 Strategie Colofon Uitgave Gemeente Eindhoven Strategie Datum Juli 2011 gemeente Eindhoven Juli 2011 Lokaal Innovatieprogramma Gemeente Eindhoven - 2011-2014 Strategie Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 3 Inleiding & Leeswijzer 5 2 2.1 2.2 2.3 2.4 Wat willen we bereiken? 7 Innovatie op de gemeentelijke taakvelden 7 Het mobiliseren van energie, creatieve denkkracht en innovatief vermogen (samenwerking en structuur, vitale coalities) De stad als levend laboratorium 8 De eindgebruiker centraal 9 3 3.1 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.2.4 3.2.5 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.4 3.4.1 Hoe gaan we dat doen? 9 Inleiding 9 Programmalijnen 11 Programmalijn Innovatie, Zorg en Gezondheid (focus 2011 en 2012) 11 Programmalijn Innovatie en Educatie (focus 2013) 13 Programmalijn Innovatie en Duurzaamheid (focus 2014) 14 Programmalijn Innovatie en Burgerparticipatie (doorlopend) 15 Programmalijn Innovatie en Sport (doorlopend) 17 Randvoorwaardelijke projecten 18 Breedband / verglazing en ICT 18 Inkoop en aanbesteding 19 Wet- en regelgeving 20 Instrumenten 20 Convenanten met de kennisinstellingen 20 gemeente Eindhoven 3 8 3.4.2 3.4.3 3.4.4 3.4.5 3.4.6 4 Maatschappelijk aanbesteden: innovatiechallenges 22 Internationale samenwerkingsverbanden en netwerken 22 Intermediairs en kennisontwikkeling; Centrum voor Topsport en Onderwijs en Sports & Technology 23 Online Platform 24 Onderzoek / benchmarking 24 Financiën 25 Bijlage: Overzicht programmalijnen en projecten 4 gemeente Eindhoven 1 Inleiding & Leeswijzer Inleiding Eindhoven is onlangs uitgeroepen tot de slimste regio ter wereld. De stad is sterk in design en technologie en ontwikkelt zich in rap tempo van industriële stad naar stad waarin de wereld van morgen bedacht en ontworpen wordt. Dat de innovatiekracht van onze regio ook van grote meerwaarde is voor de burgers in deze stad wordt nog niet altijd zo ervaren. De gemiddelde inwoner denkt bij “Brainport” primair aan economische ontwikkeling en ziet Brainport vooral als instrument van - en voor het bedrijfsleven. Dat onze kracht op het gebied van technologie en design ook kan worden ingezet om de kwaliteit van leven in deze stad te verbeteren en echt iets te betekenen in het leven van individuele Eindhovenaren, kan nog veel meer voor het voetlicht worden gebracht. Als gemeente staan wij aan de lat waar het de kwaliteit van leven in deze stad betreft. Wij willen de innovatiekracht van de regio dan ook benutten om op onze eigen taakvelden innovatieve producten en diensten te ontwikkelen die daadwerkelijk tegemoet komen aan de behoeften van de gebruiker en bijdragen aan deze kwaliteit van leven. Het gaat dus niet om het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten. Maar om het verbeteren van ons huidige aanbod. Mèt behulp van het innovatief vermogen van stad en regio. Wij willen dit realiseren in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven, de kennisinstellingen en de eindgebruikers zelf. En we willen de stad daarbij beschikbaar stellen als proeftuin waar deze producten en diensten in een “real life”omgeving ontwikkeld, uitgeprobeerd en verbeterd kunnen worden. Wij willen de kracht van de regio voelbaar en zichtbaar maken voor de burgers in de stad. Wat kan innovatie betekenen in hun dagelijks leven? Daar waar Brainport zich primair richt op innovatie ten behoeve van economische ontwikkeling (het verdienvermogen van de regio), gaat het ons, binnen dit lokale innovatieprogramma om het ontwikkelen van betere producten en diensten op domeinen waar de gemeente de primaire verantwoordelijkheid heeft en de inwoners er direct wat van merken. Om focus te houden hebben we er voor gekozen om ons met dit lokaal innovatieprogramma op enkele domeinen te concentreren: zorg en gezondheid (WMO, lokaal volksgezondheidbeleid,…), educatie, duurzaamheid, burgerparticipatie en sport & bewegen. Het ontwikkelen van bedrijvigheid is binnen het lokaal innovatieprogramma geen doel op zich. Maar uiteraard wel een mooi neveneffect: als gemeente doen we voor onze burgers “de goede dingen” , innovatieve bedrijven kunnen inspelen op de kansen die deze maatschappelijke vraagstukken bieden, hetgeen goed aansluit op de gemeentelijke inzet op Brainport. Dit lokaal innovatieprogramma is tot stand gekomen met input van vele partners in de stad. Het is een ambitieus programma gebaseerd op samenwerking tussen vele partijen. Succes kan daarbij niet gegarandeerd worden: innovatie komt slechts tot stand als mislukkingen geoorloofd zijn. Kern is dat we de leerervaring gebruiken om het in een volgend stadium beter te doen. En daarmee de dienstverlening aan onze burgers continu te blijven verbeteren. gemeente Eindhoven 5 Leeswijzer Hoofdstuk 2 gaat in op de “wat”-vraag. Wat zijn de doelstellingen die we met dit lokaal innovatieprogramma willen bereiken? In hoofdstuk 3 wordt de weg besproken waarlangs we deze doelstellingen willen bereiken. Het hoofdstuk start met een uitleg omtrent de keuze om met “themajaren” te werken en de consequenties die dit voor het uitvoeringsprogramma heeft (programmalijn “Zorg en Gezondheid” is bijvoorbeeld reeds verder ontwikkeld dan de programmalijnen educatie en duurzaamheid die in 2013, respectievelijk 2014 in de schijnwerpers staan). Paragraaf 3.2. beschrijft de vijf programmalijnen van het lokaal innovatieprogramma en de resultaten (maatschappelijke effecten) die we per programmalijn willen bereiken. Aan de hand van concrete voorbeelden wordt een beeld gegeven van de in ontwikkeling zijnde projecten, waarbij voor een volledig overzicht van projecten per programmalijn wordt verwezen naar de bijlage. Paragraaf 3.3. gaat in op de randvoorwaardelijke projecten (ICT, inkoop en aanbesteding, wet- en regelgeving). Paragraaf 3.4. tenslotte beschrijft de instrumenten die we in gaan zetten om te zorgen dat er op de onderscheiden maatschappelijke domeinen daadwerkelijk innovatieve projecten van de grond komen. Projecten waarin we de kracht van de stad benutten en we gezamenlijk werken aan een “beter” Eindhoven. In hoofdstuk 4 is een overzicht opgenomen van financiële consequenties. 6 gemeente Eindhoven 2 Wat willen we bereiken? 2.1 Innovatie op de gemeentelijke taakvelden Eindhoven “Leading in Technology” is voor veel inwoners van Eindhoven nog niet echt voelbaar in het dagelijks leven. De (gemeentelijke) inzet op Brainport is tot nog toe primair ingestoken vanuit economisch perspectief: hoe kunnen we bedrijvigheid stimuleren, de economische positie van het bedrijfsleven in de regio versterken en het verdienvermogen van stad en regio ook voor de langere termijn garanderen? Dat de innovatiekracht van onze regio ook van grote meerwaarde kan zijn in het dagelijks leven van Eindhovenaren, is inwoners niet altijd bekend. Als gemeente willen we de kracht van de stad en regio inzetten om onze eigen dienstverlening naar burgers te verbeteren en de “warme kant”van Brainport meer voor het voetlicht te brengen. Wij willen de innovatiekracht van de stad en regio benutten om (maatschappelijke) producten en diensten te ontwikkelen die daadwerkelijk tegemoet komen aan de behoeften van de eindgebruikers. Producten en diensten op onze eigen taakvelden, gekoppeld aan urgente maatschappelijke thema’s zoals de vergrijzing, permanente educatie voor iedereen, duurzaamheid, etc… Producten en diensten waarmee we op een effectievere en/of efficiëntere wijze onze taken op de verschillende beleidsterreinen kunnen vervullen. E.e.a. sluit ook aan bij de systeeminnovaties die we als gemeente voorstaan in het kader van het ombuigingsproces: verbeterde dienstverlening tegen lagere kosten. Het mes snijdt echter aan twee kanten: doelstelling is de ontwikkeling van betere producten en diensten voor de eigen inwoners. Innovatieve ondernemingen die slim inspelen op deze maatschappelijke vraagstukken kunnen hiermee voorzien in een gezonde economische toekomst. Om focus te behouden en krachtenbundeling mogelijk te maken is er in het coalitieakkoord “werken aan Morgen” voor gekozen in te zetten op een gelimiteerd aantal beleidsterreinen: 1. 2. 3. 4. 5. Zorg en gezondheid (specifiek WMO en lokaal volksgezondheidsbeleid) Educatie Burgerparticipatie Duurzaamheid Sport & Bewegen Binnen deze beleidsterreinen concentreren we ons op onze gemeentelijke verantwoordelijkheid. We zetten wel in op innovatie binnen de WMO en het lokaal volksgezondheidbeleid. We zijn ervoor verantwoordelijk dat inwoners zo lang en gezond mogelijk op een zelfredzame wijze in hun eigen omgeving kunnen blijven wonen. We zijn als gemeente niet verantwoordelijk voor innovaties binnen de ziekenhuizen. We zijn (als verantwoordelijken voor onderwijshuisvesting) gemeente Eindhoven 7 wel verantwoordelijk voor innovaties in de leeromgeving en de aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt. Waar het onderzoek en onderwijs betreft nemen we echter geen taken over van de rijksoverheid. 2.2 Het mobiliseren van energie, creatieve denkkracht en innovatief vermogen (samenwerking en structuur, vitale coalities) Hoe kunnen wij als lokale overheid optimaal gebruik maken van de creatieve denkkracht en het innovatieve vermogen die in de stad aanwezig zijn bij het zoeken naar oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken waar de samenleving voor staat gesteld? We willen zorgen dat innovaties tot stand komen in coproductie tussen overheden, bedrijven, kennisinstellingen èn eindgebruikers en we willen dat vitale coalities ontstaan waarin projecten altijd door meerdere partijen worden gefinancierd. Maar hoe zorgen we dat alle lijnen op specifieke domeinen samenkomen? Dat partijen elkaar vinden: (verschillende) overheden, bedrijven (van Philips en zorgverzekeraars t/m het MKB), kennisinstellingen (van VMBO, MBO t/m WO), maatschappelijke organisaties en gebruikers (professionals en burgers). Dat krachten worden gebundeld en initiatieven worden verbonden? En dat we daarmee optimaal inspelen op kansen die zich in Europa voordoen (financiering, mogelijkheden tot beleidsbeïnvloeding, de toewijzing van KIC’s waaronder de KIC Health, etc…). Hoe mobiliseren we de energie die nodig is om tot doorbraakoplossingen te komen? En hoe zorgen we voor een win-win situatie zodat niet alleen de Eindhovense samenleving in het algemeen, maar ook ondernemingen in de regio en onze partners in het maatschappelijk middenveld in het bijzonder, de vruchten van samenwerking kunnen benutten? Binnen alle programmalijnen is het samenbrengen van partijen en het creëren van de structuur waarin partners elkaar kunnen vinden dan ook een essentieel punt van aandacht. 2.3 De stad als levend laboratorium Wij willen de stad beschikbaar stellen als “levend laboratorium”. Een stad waar, in nauwe samenwerking tussen de gebruikers, de bedrijven, de wetenschappelijke wereld en het maatschappelijk middenveld nieuwe (maatschappelijke) producten en diensten ontwikkeld worden die in de dagelijkse leefomgeving getest (en doorontwikkeld) worden. Het gaat daarbij dus zowel om het daadwerkelijk toepassen als om het evalueren van de resultaten van innovatieve applicaties in een “real life” omgeving, met als doel maatschappelijke waardecreatie en de ontwikkeling van producten en diensten waaraan echt behoefte is. Het gaat hierbij dus niet om haalbaarheidsstudies maar daadwerkelijk om het stadium van prototyping. Doel van living-lab projecten is tevens dat de resultaten positieve effecten hebben voor alle deelnemende partijen (eindgebruikers, bedrijven, maatschappelijke organisaties, kennisinstellingen, overheid). De living-lab omgevingen zullen worden uitgebouwd, respectievelijk uitgebreid. 8 gemeente Eindhoven Een goed voorbeeld van zo’n “living lab” project is het Living lab E-health Eindhoven project dat begin 2010 in opdracht van de gemeente Eindhoven van start is gegaan. Het betreft een proeftuin in Doornakkers waar in samenwerking met Turkse ouderen ICT-producten en diensten op het gebied van zorg en welzijn worden ontwikkeld en uitgetest. Het project wordt thans in twee volgende wijken uitgerold. Andere bestaande testbeds zijn bijvoorbeeld de Innosport fieldlabs sport in Eindhoven en de testbeds van het Intelligent Lighting Institute op de TU/e campus en in de Achtse Barrier. Ook gaan we in een living lab situatie op Stratumseind uitzoeken hoe met behulp van licht positief invloed kan worden uitgeoefend op het gedrag van mensen en daarmee de sociale veiligheid bij het uitgaan kan worden verbeterd (mood-management). Als gemeente hechten wij zeer aan het “living lab” principe omdat hiermee producten en diensten in co-creatie met de eindgebruiker ontwikkeld worden. Dit zal niet alleen leiden tot producten en diensten die daadwerkelijk tegemoet komen aan de behoeften van de burger. Het maakt innovatie ook voelbaar in het leven van alledag. 2.4 De eindgebruiker centraal Zoals geschetst in paragraaf 2.2. wil de gemeente dat projecten in co-productie tussen bedrijven, kennisinstellingen, overheden en eindgebruikers worden ontwikkeld. Als ‘hoeder van het publieke belang”is daarbij met name de rol van die eindgebruiker voor ons een punt van aandacht. Wij willen een stad zijn waar de eindgebruiker vanaf het beginstadium bij de innovatieprocessen betrokken wordt met het oog op producten en diensten die echt voorzien in een behoefte en daadwerkelijk een oplossing zijn voor een maatschappelijk vraagstuk (vergrijzing, milieu, sociale cohesie, crisis, etc..). De burger als eindgebruiker staat voor ons centraal. Als gemeente wensen wij hem/haar in de gelegenheid stellen om het eigen leven gestalte te geven en hierover zeggenschap te hebben. De burger als createur van zijn eigen omgeving. Producten en diensten moeten in co-creatie met die eindgebruiker tot stand komen. 3 Hoe gaan we dat doen? 3.1 Inleiding Themajaren Zoals benoemd in het coalitieakkoord zetten we in op een gelimiteerd aantal beleidsterreinen om daarmee te zorgen voor focus en mogelijke krachtenbundeling (verbinding van projecten binnen een domein). We vergroten deze focus door per jaar specifiek in te zetten op één domein. 2011 en 2012 gemeente Eindhoven 9 zijn het jaar van “Innovatie & Zorg”1, 2013 van “Innovatie & Educatie”, 2014 van “Innovatie en Duurzaamheid”. Innovatie op het gebied van burgerparticipatie is continu punt van aandacht, niet binnen specifieke projecten maar in de wijze waarop co-creatieprocessen (samenspraak) binnen de gemeente wordt vormgegeven alsmede de wijze waarop inwoners zeggenschap gegeven wordt bij bijvoorbeeld (de inrichting van) hun woonomgeving / de openbare ruimte. Ook de sportinnovaties, van oudsher een sterk punt van Eindhoven, zijn niet gebonden aan een specifiek themajaar maar lopen continu door. De thema’s per jaar zijn richtinggevend en niet “uitsluitend”. Er wordt jaarlijks de focus gelegd en energie gemobiliseerd op één specifiek thema. Het is wel van belang grote kansen die zich voordoen aan te grijpen, ook als dit op één van de andere domeinen is. Ook zullen projecten die in een jaar worden opgestart, (veelal) doorlopen in de jaren die daarop volgen. De keuze voor een themajaar houdt in dat gemeentelijke inspanningen primair zijn gericht op het van de grond krijgen van projecten en verbinden van lijnen (de structuur waarin men elkaar kan vinden) op dat specifieke “jaar”domein. Programmalijnen en Projecten Wij hebben binnen het lokaal innovatieprogramma 5 programmalijnen benoemd. Dit zijn de in het coalitieakkoord benoemde thema’s.. Per programmalijn zijn de innovatiedoelstellingen gespecificeerd en de “dragende” projecten benoemd en omschreven. Financiering van deze projecten is in een aantal gevallen (deels) rond. In sommige gevallen is nog geen zicht op de benodigde middelen en zal een sluitende businesscase ontwikkeld moeten worden. In bepaalde projecten bestaat de gemeentelijke bijdrage uitsluitend uit ambtelijke inzet. Uitgangspunt blijft dat deze projecten door meerdere partijen gefinancierd zullen moeten worden en de samenwerkende partijen samen aan de lat staan om de financiering rond te krijgen. Bijdragen vanuit de gemeente zullen voor een (groot) deel gevonden moeten worden in de bestaande budgetten, beschikbare budgetten voor systeeminnovaties en deels in de budgetten die in de komende jaren voor innovatie zijn gealloceerd. Uiteraard is er een belangrijke gemeentelijke rol weggelegd bij het inspelen op financieringskansen die zich vanuit het rijk en (kansrijker) Europa voordoen. Bijdragen uit de eigen “innovatiemiddelen” zijn specifiek bedoeld als middel om cofinanciering los te krijgen en een steun in de rug te zijn voor sectoren die hun eigen middelen innovatief inzetten. Zie ook hoofdstuk 4 (Financiën). Naast de projecten binnen de inhoudelijke programmalijnen zijn in paragraaf 3.3. een aantal randvoorwaardelijke projecten benoemd (ICT/verglazing, inkoop en aanbesteding,…) die noodzakelijk zijn om op de inhoudelijke domeinen daadwerkelijk innovaties van de grond te krijgen. Het hoofdstuk besluit met de beschrijving van de instrumenten (middelen) die we inzetten om de projecten binnen de programmalijnen te kunnen ontwikkelen. 1 Sluit aan bij Europese Commissie die 2012 in het kader van Innovatie heeft uitgeroepen tot het jaar van “Healthy Aging” 10 gemeente Eindhoven 3.2 Programmalijnen 3.2.1 Programmalijn Innovatie, Zorg en Gezondheid (focus 2011 en 2012) Vergrijzing is een maatschappelijk vraagstuk waarop wij als overheid in de komende jaren antwoorden moeten vinden. Met de beoogde bezuinigingen op de AWBZ zullen taken worden overgedragen aan de gemeenten. Als lokale overheid worden wij in toenemende mate verantwoordelijk voor de kwaliteit van leven van onze (minder valide) inwoners. Tevens zullen we oplossingen moeten ontwikkelen voor de toenemende behoefte aan (en kosten van) zorg in combinatie met schaarste van zorgpersoneel. Onderstaande grafieken illustreren de mate waarin de bevolking de komende jaren vergrijst en ontgroent. Veel meer ouderen / zorgbehoevenden en een schikbarende afname van jongeren / potentiële arbeidskrachten in de zorg. Innovatie en het gebruik van technologie zijn noodzakelijk om überhaupt de nodige zorg te kunnen blijven leveren2. In het kader van de WMO zullen we forse stappen moeten maken om de kosten in de hand te houden zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van leven van de cliënten waar wij verantwoordelijk voor zijn. Het domein “Zorg en Gezondheid” is dan ook een belangrijk domein waarop we als gemeente innovaties willen helpen realiseren. Wij beperken ons hierbij tot het lokale zorgdomein. 2 Dit staat nog los van het feit dat de kosten van zorg in een instelling een factor 1000 hoger zijn dan de kosten van zorg in de eigen omgeving. En de kwaliteit van leven van de zorgvrager vele malen groter in de eigen omgeving. Het mes snijdt hier dan ook aan twee kanten (lagere kosten en meer levenskwaliteit). gemeente Eindhoven 11 Ambitie Het met behulp van innovatieve oplossingen: 1. verbeteren van de gezondheid van Eindhovenaren (van zorg naar preventie) 2. bieden van innovatieve zorgproducten die het welzijn van cliënten verbeteren en/of efficiëntere inzet van zorgpersoneel mogelijk maakt 3 Maatschappelijke effecten Maatschappelijke effecten van innovatieprojecten binnen deze programmalijn betreffen een betere gezondheid van Eindhovenaren, langere zelfredzaamheid van ouderen, verminderde belasting van mantelzorgers, grotere levenskwaliteit van ouderen en zorgbehoevenden, lagere zorgkosten per oudere. Deze maatschappelijke effecten zijn vanuit dit lokaal innovatieprogramma nog niet smarter (kwantificeerbaar) te formuleren. Innovatie in een living lab omgeving betekent het zoeken naar nieuwe innovatieve oplossingen voor (maatschappelijke) vraagstukken. Succes kan daarbij niet gegarandeerd worden: innovatie komt slechts tot stand als mislukkingen geoorloofd zijn. Op het moment dat een innovatie succesvol blijkt en (stads)breed kan worden uitgerold kunnen beoogde maatschappelijke effecten kwantificeerbaar worden gemaakt. Kern van dit lokaal innovatieprogramma is dat we de leerervaring gebruiken om het in een volgend stadium beter te doen. En daarmee de dienstverlening aan onze burgers continu blijven verbeteren. Projecten Een belangrijk initiatief is gericht op het creëren van de structuur waarin partijen elkaar kunnen vinden. Een “virtuele” zorgcampus met doorgaande leerlijnen in zorg en techniek, gekoppeld aan het bedrijfsleven. Een Life Sciences Netwerk waarin alle relevante partijen uit de regio die een rol spelen in zorginnovatie met elkaar worden verbonden. Gericht op het gezamenlijk oppakken van kansen, het versterken van de kracht van de regio en het profiel naar de EU (met oog op financiering en het binnenhalen van het KIC Health). In het kader van preventie (langer gezond blijven) spelen de fieldlabs breedtesport een belangrijke rol. (zie hiervoor ook paragraaf 3.2.5.) Op het scheidsvlak preventie / innovatieve zorg is een aantal aan elkaar gerelateerde projecten rondom licht en gezondheid in ontwikkeling via het Intelligent Lighting Institute. Waaronder een (europees) project rondom licht en dementie. Gericht op het positief beïnvloeden van het dag- en nachtritme van dementiepatiënten in hun thuisomgeving. Met als effect een betere kwaliteit van leven voor de patiënt en zijn mantelzorger (minder belastend) en de mogelijkheid om intramurale opname uit te stellen (lagere kosten gezondheidszorg). Centraal staat ook het project Living Lab e-Health Eindhoven dat thans in drie wijken is opgestart (Doornakkers, Bennekel, …) met Turkse ouderen. Een open proeftuin waarin op een laagdrempelige manier nieuwe innovatieve e-health diensten i.s.m. de eindgebruikers ontwikkeld en getest worden. Het project wordt thans uitgebouwd naar nieuwe doelgroepen en nieuwe diensten. Voor een overzicht van de lopende en/of in ontwikkeling zijnde projecten: zie bijlage. 3 Uitgangspunt is dat efficiëntere inzet van zorgpersoneel niet ten koste mag gaan van het welzijn van de zorgvrager. 12 gemeente Eindhoven 3.2.2 Programmalijn Innovatie en Educatie (focus 2013) Als gemeente willen wij Eindhovense jongeren uitzicht geven op een zinvolle toekomst. Maatschappelijke uitdagingen betreffen het voorkomen van schooluitval en achterstanden, de versterking van de aansluiting op de arbeidsmarkt, talentontwikkeling en “een leven lang leren” (mede in het kader van de kenniseconomie). Op het snijvlak innovatie en educatie kunnen innovaties gericht zijn op de leeromgeving van de leerling (optimale omstandigheden) als ook op “het leren” zelf. De gemeente is verantwoordelijk voor de onderwijshuisvesting in de stad. Juist bij de ontwikkeling en onderhoud van onderwijshuisvesting kan ervaring worden opgedaan met nieuwe technologieën die niet uitsluitend uit oogpunt van duurzaamheid van toegevoegde waarde zijn, maar ook de onderwijsprestaties in de stad gunstig kunnen beïnvloeden. Ambitie Het met behulp van innovatieve oplossingen: 1. verbeteren van de leercondities van leerlingen en daarmee positief invloed uitoefenen op leerprestaties en leerrendement en schooluitval beperken. 2. bijdragen aan de ontwikkeling van kennis en vaardigheden (het “leren”zelf) t.b.v. meer leerrendement en minder schooluitval Maatschappelijke effecten Maatschappelijke effecten betreffen verbetering van het leerrendement, talentontwikkeling, beperking van schooluitval en een verbeterde aansluiting onderwijs op de arbeidsmarkt. Ook hier is sprake van innovatieprojecten waarbij op kleine schaal nieuwe dienstverlening ontwikkeld, getest en doorontwikkeld wordt (en waarbij mislukking mogelijk is. Dit is inherent aan innovatie). Pas bij de brede uitrol van een succesvolle innovatie (binnen de reguliere dienstverlening) kunnen te bereiken maatschappelijke effecten in smart cijfers kwantificeerbaar worden gemaakt. Projecten Enkele projecten binnen deze programmalijn zijn reeds benoemd en in ontwikkeling. Zie hiervoor de bijlage. 2013 zal themajaar educatie zijn en benut worden om de samenwerkingsstructuur te ontwikkelen waarin partijen elkaar kunnen vinden en de doorontwikkeling van (samenhangende) projecten en activiteiten binnen dit domein. Projecten (zullen) zijn gericht op het gebruik van licht en technologie in de schoolomgeving met als doel het verbeteren van het leerrendement (en het plezier in leren) van kinderen. Daarnaast zullen projecten rondom serious gaming worden opgezet gericht op de ontwikkeling van competenties en vaardigheden van jongeren. In 2011 wordt een eerste game ontwikkeld waarin grote groepen jongeren (op een voor hen aantrekkelijke wijze) in aanraking zullen worden gebracht met muziek(educatie). Ook in de aansluiting onderwijs / arbeidsmarkt kan serious gaming mogelijk een grote rol vervullen. gemeente Eindhoven 13 3.2.3 Programmalijn Innovatie en Duurzaamheid (focus 2014) Eindhoven heeft stevige ambities op gebied van duurzaamheid. Doelstelling is om duurzaamheid zoveel mogelijk te verankeren in de gemeentelijke organisatie en daarnaast zoveel mogelijk voorbeelden te laten zien waar we dat als gemeente al doen of gaan doen. Door duurzaam gedrag willen we partijen in de stad stimuleren om ook duurzaam gedrag te vertonen. Een duurzame stad word je alleen als alle partijen daarin meewerken. De gemeente vervult in dat verband drie rollen: - verantwoordelijkheid nemen bij eigen handelen; - het geven van het goede voorbeeld en het verstrekken van de juiste informatie aan partijen in de stad; - stimuleren en ondersteunen van partijen bij het uitvoeren van duurzaam gedrag. In Eindhoven liggen met name kansen voor de ontwikkeling van zonne-energie (PV cellen). Er zijn al verschillende kennisinstituten en bedrijven in Eindhoven die hier aan werken. Vanwege de ambitie van Eindhoven om energieneutraal te worden in de periode 2035-2045 ligt er een kans om de ontwikkelde technieken in de stad zelf uit te rollen (living lab). Op gebied van energie liggen er kansen in de bestaande bouw. Particuliere woningeigenaren, woningbouwcorporaties maar ook de gemeente zelf moeten hier aan de slag. Met bestaande en nieuwe technieken kan bestaand vastgoed energiezuinig gemaakt worden. Ook bij nieuwbouw kunnen innovatieve technieken gebruikt worden. Bij scholen speelt naast energiebesparing ook nog een ander aspect van duurzaamheid: namelijk de uitdaging om Eindhoven scholen aan de huidige gezondheidseisen te laten voldoen en daarmee frisse scholen aan te kunnen bieden. Een intensievere samenwerking in de Triple Helix van onze Brainportregio (o.a. TU/e) biedt mogelijkheden om als stad voorop te lopen in nieuwe toepassingen. Ook hier in Eindhoven als laboratoriumstad. Tot slot kan ook innovatieve verlichting in de openbare ruimte substantieel bijdragen aan Eindhovens’ duurzaamheidsambities. Met partijen als het Intelligent Lighting Instituut en het KIC InnoEnergy staat Eindhoven hierin sterk en zijn duidelijk slagen te maken. Ambitie Het met behulp van innovatieve oplossingen bijdragen aan de verduurzaming van de stad. Maatschappelijke effecten Eindhoven energieneutraal in 2045 14 gemeente Eindhoven Projecten 2014 zal binnen dit innovatieprogramma “duurzaamheid”als speerpunt hebben. Dan zal een extra impuls gegeven worden aan de (door)ontwikkeling van projecten. Reeds lopende projecten betreffen bijvoorbeeld “Creating a Public Lighting Experience” waarbij in samenwerking met Philips Design intelligente en duurzame verlichtingssystemen ontwikkeld worden op Strijp S. Maar ook de projecten “Roadlighting” en “Lichtstraat Stratumseind” ziijn gericht op de ontwikkeling van intelligente verlichtingssystemen, die niet alleen duurzaam zijn, maar tevens de veiligheid van de omgeving verbeteren. Tot slot is het duurzaam energiebedrijf de centrale structuur van waaruit innovatieprojecten zullen worden (door)ontwikkeld, gericht op het bereiken van de duurzaamheidsdoelstellingen van de gemeente. 3.2.4 Programmalijn Innovatie en Burgerparticipatie (doorlopend) De relatie tussen de burger en de overheid is aan het veranderen. het coalitieprogramma “Werken aan morgen” en in vervolg daarop het werkprogramma “samenwerkend aan Morgen” is daartoe een aantal aanzetten gegeven. Dit heeft in het programma Burgerparticipatie 2011-2014 geleid tot het benoemen van een viertal thema’s, te weten samenspraak verder verbeteren, zeggenschap uitbreiden, actief burgerschap stimuleren en gemeentelijke participatie bij burgerinitiatieven. Het gewenste toekomstbeeld is dat bewoners de gemeente steeds beter weten te vinden om hun wensen kenbaar te maken. En dat de gemeente hen vervolgens ondersteuning biedt om hun wensen te vertalen in te realiseren activiteiten. Ze ontmoeten dan één gemeente met één gezicht, die wil meedenken en daarbij het uitgangspunt hanteert “ja, tenzij”. Het initiatief ligt hier dus vooral bij de bewoners. Maar dat niet alleen. Bewoners worden ook gestimuleerd om zelf activiteiten uit te voeren, al dan niet met ondersteuning van de gemeente. De gemeente zal, in alle fases van het proces, helder moeten zijn in de acties die volgen. Bewoners moeten de voortgang kunnen volgen en kunnen oordelen over de wijze waarop de gemeente ondersteunt en functioneert. Dit betekent o.m. stevig inzetten op co-productie en op innoveren met nieuwe vormen, nieuwe media en nieuwe experimenten. Door op een strategische wijze gebruik te maken van de mogelijkheden die sociale media en andere web 2.0 samenwerkingstools bieden zal het aantal actief betrokken burgers bij het verbeteren van dienstverlening en beleidsontwikkeling toenemen. Participatie van burgers en organisaties heeft direct effect op de maatschappelijke betrokkenheid en kan indirect effect hebben op het woon- en leefklimaat van een buurt of stad. Zeker als bij de uitvoering van activiteiten aansturing door burgers (zeggenschap) plaatsvindt en als burgers zelf werkzaamheden ter hand nemen. Dit zal er ook toe leiden dat meer en andere burgers zich betrokken gaan voelen, waardoor ook het vertrouwen in de overheid toeneemt. Doordat de gemeente een mix van interactie mogelijkheden aanbiedt, kunnen burgers zelf hun gewenst communicatiemiddel gebruiken om met de gemeente in gesprek te gaan, daarnaast kunnen ze zelf kiezen waarover ze in gesprek gaan (onderwerpgebonden idealisme -zoals de stadsvisie en de gemeente Eindhoven 15 bezuinigingen- of persoonlijke en/of collectieve belangen en interesses zoals het aanvragen van een vergunning of reageren op overlast in de openbare ruimte. Door de inzet van e-communities of door middel van het uitschrijven van co-creatie challenges kan de gemeente een groep burgers langer aan zich binden bij het opstellen van een beleidsvisie en het uitvoeren van werkzaamheden. Andere communicatietools bieden de mogelijkheid aan burgers om ad hoc en indien gewenst incidenteel te reageren. Door een palet aan communicatiemogelijkheden aan te bieden voldoe je als gemeente aan meningsvorming in optima forma. Door de open sfeer in o.a. e- communities zal de bereidheid tot samenwerken met elkaar in de stad toenemen. Ook het vertrouwen in de gemeente als partner in de stad zal toenemen door de continue interactie op verschillende platformen en fora. Ambitie Het met behulp van innovatieve oplossingen (nieuwe vormen, nieuwe media, nieuwe tools- en technieken) in co-productie met de burgers ontwikkelen en uitvoeren van beleid. Maatschappelijke effecten Maatschappelijke effecten betreffen de toename (kwantitatief en in termen van variëteit) van het aantal bij (beleids)ontwikkeling betrokken burgers, de toename van het draagvlak voor deze plannen, een toename van de uitvoerbaarheid (kennis burgers in planvorming betrokken, samenwerking wordt gestimuleerd), de toename van door zeggenschap aangestuurde gemeentelijke werkzaamheden, de toename van actief burgerschap, de toename van het vertrouwen in de gemeente en efficiëntere planvorming omdat in de voorfase geïnvesteerd wordt hetgeen leidt tot minder bezwaren. Maar ook doordat vertrouwen wordt gegeven aan bewoners bij de uitvoering van werkzaamheden direct gerelateerd aan de eigen woon- en leefomgeving. Projecten Grenzen vervagen tussen overheid en burgers, tussen initiatiefnemers en actoren. Om deze complexe uitdagingen het hoofd te bieden is samenwerking over grenzen heen noodzakelijk. Wij willen de kracht van sociale netwerken inzetten voor snelle intelligente innovaties. Wij willen slim gebruik maken van tools en platformen (2.0 tools) om op eenvoudige wijze kennis te delen, hulp te vragen en waarde toe te voegen. Wij zullen voortborduren op de ervaring die is opgedaan met online co-creatie en crowd-sourcing (het gebruik van de kennis en ervaring van grotere massa’s mensen, de menigte). Ook ontwikkelen we een functioneel systeem waarmee meer zeggenschap gegeven kan worden aan de buurt (onderhoud van de openbare ruimte, toezicht en inzet van welzijnswerk). Maar ook systemen op grond waarvan het actieve burgerschap meer inhoud kan krijgen. . 16 gemeente Eindhoven 3.2.5 Programmalijn Innovatie en Sport (doorlopend) Als gemeente willen we een stimulerende en faciliterende rol vervullen in het tot stand brengen van innovatieve producten en diensten. Innovatie is een vast herkenbaar uitgangspunt in Eindhoven vanuit sport en bewegen. Dit komt met name tot uiting bij de Field labs sport (‘levend labaratorium’) waarin inwoners, bedrijven, en (maatschappelijke) instellingen experimenteren met de nieuwste technologische ontwikkelingen en waarbij deze worden gekoppeld aan verbetering van sportprestaties en ontwikkeling van nieuwe sportproducten. Maar ook door een ‘makelende’ rol te spelen bij het vormen van vitale coalities worden anderen gestimuleerd en geïnspireerd tot innovatieve initiatieven. Daarnaast wordt de Urban Sports als innovatief gezien binnen de sportwereld. Ambitie De komende jaren zijn er drie aandachtspunten die van belang zijn: - Fieldlabs doorontwikkelen - Samenwerking tussen sport, bedrijfsleven en kenniscentra bevorderen - Doorontwikkelen Urban Sport Centra Dit is een gedeelde ambitie met meerdere partners. Binnen het ambtelijk apparaat met alle sectoren, in het bijzonder Mens & Maatschappij en Economie & Cultuur. In een breder kader zijn er partners als Brainport Eindhoven, Fontys Sporthogeschool Eindhoven, TUe, NOC*NSF, de Stichting Sport & Technologie, Topsupport en Sportmax.. Maatschappelijke effecten Het maatschappelijk effect van deze activiteiten is dat de sport in Nederland en Eindhoven kwalitatief verbeterd wordt en nieuwe producten worden ontwikkeld die zowel in de topsport als ook in de breedtesport kunnen worden gebruikt. Bijvoorbeeld het fieldlab Aangepaste sporten in Blixembosch zorgt er voor dat gehandicapten beter en makkelijker kunnen sporten zowel op hoog niveau (paralympische spelen) als in het dagelijks leven van de gehandicapten (o.a. lichte rolstoelen met hoge mate van manoeuvreerbaarheid). Wat Urban sports betreft wordt het pallet van sporten in Nederland en Eindhoven vernieuwd en uitgebreid. Projecten Enkele projecten binnen deze programmalijn zijn reeds benoemd en al in ontwikkeling. Het betreft onder andere de 3 fieldlabs: gemeente Eindhoven 17 - In het Fieldlab breedtesport op Sportcomplex Eindhoven Noord gaat het om het creëren van een omgeving waarin met name jongeren op innovatieve wijze en met innovatieve middelen worden gestimuleerd in sportbeoefening en beweging. Het gaat daarnaast om het creëren van businesscases in de driehoek kennisinstellingen/ sport/bedrijfsleven en het ontwikkelen van spel- en beweegelementen die aansluiten bij de steeds veranderende (sport) belevingswereld van kinderen/ jongeren. - In het Fieldlab zwemmen staat de doorontwikkeling van bestaande Trainings Vision Systems (TVS) van het nationaal zwemcentrum De Tongelreep centraal. Het behoort tot het meest geavanceerde en technologische meet- en onderzoekscentrum ter wereld. Het gaat hierbij om het bevorderen van topsport vanuit het perspectief dat topsport dienstig kan zijn voor de stimulering van de breedtesport en andere facetten zoals citymarketing, passieve sportrecreatie economische spin-off voor bedrijfsleven in Eindhoven (kleine software ontwikkelingsbedrijven in de regio). - In het Fieldlab aangepast sporten werken overheid (i.c. de provincie Noord-Brabant), bedrijfsleven, kennis- en onderwijsinstellingen en de zorgsector samen. De in het Field lab ontwikkelde en te ontwikkelen innovaties zijn bedoeld om sportparticipatie te bevorderen. Dit gebeurt in de lijn breedtesport, talentontwikkeling, topsport. Te beginnen bij de jeugd. Achterliggende gedachte is dat kinderen, jongeren en ook volwassenen met een handicap door innovaties op het vlak van sportmaterialen, sportkleding, voeding en gebruik lichaam, beter kunnen meedoen aan sportactiviteiten en minder last hebben van (welvaart)ziektes. Daarnaast zijn er nog andere projecten die in 2011 opgestart zijn en in 2012 doorlopen (Urban Culture Sport Centre, Stichting Straat cultuur en spel, The Building) 3.3 Randvoorwaardelijke projecten 3.3.1 Breedband / verglazing en ICT Een van de grote enablers en randvoorwaarden om de bovengenoemde ambities en uitdagingen aan te gaan is Informatie en Communicatie Technologie (ICT) en de daarbij behorende OPEN Next Generation Access (NGA) breedbandnetwerken gebaseerd op glasvezeltechnologie. Dit domein is binnen veel overheden een van de meest essentiële maar ook meest onderbelichte pijlers voor een duurzame economische en maatschappelijke welvaart. Met de aanleg van NGAbreedbandnetwerken zijn maatschappelijke innovaties mogelijk die nu nog worden gehinderd door de technische beperkingen van de huidige infrastructuur (lage uploadsnelheden, geen snelheidsgaranties, onvoldoende dekking) en het gebrek aan openheid op bestaande netwerken voor dit soort innovaties. 18 gemeente Eindhoven Een groot deel van de hierboven genoemde innovatieprojecten zijn ICT-gedreven (zoals het Eindhovense en Brabantse Schoolnet, Living Lab e-Health Eindhoven etc…). Willen we dat de markt deze innovaties oppakt (en pilots worden verduurzaamd) dan is opschaling noodzakelijk. Dit soort diensten is alleen rendabel te ontwikkelen als er sprake is van een voldoende groot verzorgingsgebied met een ultrasnel NGA Breedbandnetwerk. Daarnaast bieden Breedband en ICT laagdrempelige mogelijkheden om onze co-creatiemodellen invulling te geven en de burger hiermee te betrekken bij de ontwikkeling van producten en diensten. Ook bieden breedband en ICT de mogelijkheid om collectieve voorzieningen te realiseren en de noodzakelijke systeeminnovaties (en besparingen) door te voeren. Verglazing stelt ons bovendien in de gelegenheid om op een innovatieve wijze invulling te geven aan onze kandidatuur Brabantstad Culturele Hoofdstad 2018. Het biedt de mogelijkheid om ons (cultureel) erfgoed digitaal te ontsluiten en daarin de uitwisseling te zoeken met Europese partners. Eindhoven heeft op het gebied van glasvezelgebaseerde breedbandnetwerken en –dienstenontwikkeling inmiddels een lange traditie. De gemeente beschikt over een vastgestelde beleidsvisie, ambitie en uitvoeringsprogramma (Glasrijk Eindhoven). Er zijn de nodige successen behaald en in de afgelopen jaren is Eindhoven koploper op dit gebied geweest. Tegelijkertijd constateren we echter dat door een aantal ontwikkelingen in de markt en in de omgeving de verdere uitrol en doorontwikkeling stagneert. Daarbij gaat het om enerzijds ontwikkelingen in de markt en de gevolgen van de economische crisis in de afgelopen jaren, anderzijds om de (deels aan de marktontwikkeling gerelateerde) noodzaak voor een herbezinning op de overheidsrol. Herijking en herbevestiging van de gemeentelijke ambities is noodzakelijk. Hiertoe zal in het najaar van 2011 separaat een dossier in roulatie worden gebracht. 3.3.2 Inkoop en aanbesteding Zowel de Europese Commissie als het ministerie van EL&I hebben innovatief inkopen door overheden tot speerpunt van hun beleid gemaakt. Met een jaarlijks inkoopbedrag van ruim 70 miljard euro is de overheid in Nederland (landelijk, regionaal en lokaal) immers een grote en op sommige terreinen een invloedrijke inkoper. Bij innovatiegericht inkopen zoekt de overheid innovatieve oplossingen voor haar (maatschappelijke) vragen. Door dit te doen krijgt de innovatiekracht van bedrijven een impuls en wordt het exportpotentieel van hun producten vergroot. Finland, dat bovenaan de ranglijst staat van meest innovatieve landen, heeft reeds vele jaren ervaring opgedaan met het innovatiegericht inkopen door de overheid (Innovative Public Procurement”). Als gemeente hebben we de ambitie om samen met de steden Birmingham, Helsinki en Barcelona een EU-project op te zetten (een aanvraag wordt ingediend binnen de call “Product Procurement for Innovation” ) gericht op de inkoop van innovatieve producten / systemen die ons gemeentelijk vastgoed energieneutraal kunnen maken. gemeente Eindhoven 19 3.3.3 Wet- en regelgeving Bij het beschikbaar stellen van onze stad als “levend laboratorium” lopen we tegen lacunes in de wet- en regelgeving aan. Het registreren van gedrag in de openbare ruimte is geoorloofd, mits hiervan melding wordt gemaakt bij het College Bescherming Persoonsgegevens. Maar hoe zit het met aansprakelijkheid als we bewust invloed proberen uit te oefenen op het gedrag van willekeurige gebruikers van die openbare ruimte, bijvoorbeeld met interactieve lichtsystemen? Wie is aansprakelijk als zich bijvoorbeeld een ongeval voordoet door dat er teveel of onvoldoende wordt verlicht? Bij experimenten in een echte laboratoriumsituatie worden hierover afspraken gemaakt met de proefpersonen. Bij willekeurige gebruikers van de openbare ruimte hebben we die mogelijkheid niet. Als gemeente zullen we, in nauwe samenwerking met betrokken partners, dit vraagstuk aanhangig maken bij de landelijke overheid. Het betrekken van die landelijke overheid, mogelijk als partner in pilotprojecten, biedt bovendien kansen (exposure voor de pioniersol van Eindhoven, co-financiering). 3.4 Instrumenten Zoals gesteld in het coalitieakkoord willen we als gemeente stimuleren dat op onze gemeentelijke taakvelden innovatieve oplossingen worden ontwikkeld. Wij hebben daarbij gesteld dat projecten altijd door meerdere partijen gefinancierd moeten worden. Om te stimuleren dat projecten ook daadwerkelijk van de grond komen, zullen wij gebruik maken van de hieronder beschreven instrumenten (middelen). Enkele van deze instrumenten (het “maatschappelijk aanbesteden”ofwel de innovatiechallenges en het online platform) zijn door de partners in de stad ingebracht en als meest kansrijk beoordeeld. 4 3.4.1 Convenanten met de kennisinstellingen In het kader van het grote stedenbeleid zijn met de kennisinstellingen in 2004 convenanten afgesloten teneinde gebruik te kunnen maken van het kennispotentieel van deze instellingen bij de aanpak van stedelijke vraagstukken: de stad als levend laboratorium. Binnen deze convenanten zijn tot tevredenheid van zowel de gemeente als de Design Academy, de TU/e, Fontys hogescholen en het ROC vele projecten uitgevoerd. In 2010 is ook een convenant afgesloten met instituut Nootenboom. In de afgelopen jaren werden de convenantsprojecten gefinancierd uit de GSB-Reserve. Jaarlijks was € 4 In een interactieve sessie met relevante partners in de stad (van Brainport Development, SRE, TU/e, Fontys, de zorginstellingen, welzijnsorganisaties, intermediairs als de KvK en Syntens, banken tot en met innovatieve MKB-ondernemingen en het grootbedrijf als Philips Research) is geïnventariseerd hoe de gemeentelijke overheid innovatie op haar eigen taakvelden zou kunnen stimuleren. Door de aanwezigen zijn mogelijke instrumenten benoemd en beoordeeld op effectiviteit (in relatie tot de benodigde investering). 20 gemeente Eindhoven 70.000,- per kennisinstelling beschikbaar om twee convenantsprojecten te financieren. De gemeente droeg per project maximaal € 35.000,- bij op de voorwaarde dat de kennisinstelling minimaal 50% co-financierde. Uit literatuuronderzoek blijkt dat Nederland in vergelijking tot landen als Finland en de Verenigde Staten achterblijft op het gebied van toegepast onderzoek. Dit is één van de oorzaken dat Nederland zoveel slechter scoort op de innovatieranglijsten. Want het is, zo blijkt, juist dit toegepaste (veelal multidisciplinaire) onderzoek dat succesvolle innovaties helpt realiseren. In de verlenging van de convenanten met de kennisinstellingen ligt bij uitstek de mogelijkheid dit toegepaste onderzoek een “boost” te geven. In de convenanten zal de betrokkenheid van zowel het bedrijfsleven als de eindgebruiker / burger centraal moeten staan. Sterker, projecten moeten gebaseerd zijn op een concrete maatschappelijke vraagstelling. Het is dus niet de bedoeling om het fundamenteel eigen onderzoek van de kennisinstellingen aanvullend te financieren. Er moet daadwerkelijk sprake zijn van een plus in de vorm van kennistoepassing en (toepasbare) maatschappelijke relevantie. Om de betrokkenheid van bedrijven (en specifiek ook het MKB) te bewerkstelligen en om over de volle breedte gebruik te maken van de expertise die binnen de kennisinstellingen aanwezig is, wordt in de operationele uitvoering van de convenantsprojecten aansluiting gezocht bij United Brains. United Brains is een stichting die is opgericht (en bestuurd wordt) door de TU/e, Fontys Hogescholen, ROC Eindhoven en ROC ter AA en waarin tevens samengewerkt wordt met o.a. TNO, Philips Innovation Services en Syntens. Doel van de organisatie is kennisvalorisatie. United Brains is een loket waar het bedrijfsleven en specifiek het MKB terecht kan met (innovatie)vraagstukken. United Brains belegt de vraag bij de juiste expert(s) en kennisinstelling. Zij doet dit middels een wekelijks samenkomende “liaisongroep” met afgevaardigden van alle samenwerkende instellingen en instanties. De liaisongroep beoordeelt wie binnen welke kennisinstelling en/of instantie een vraagstuk zou kunnen beantwoorden, geleidt de vraag door en monitort de voortgang. Niet alleen voor het bedrijfsleven maar ook voor ons als gemeentelijke overheid kan United Brains deze intermediërende rol vervullen. Hiermee kunnen op eenvoudige wijze5 gemeentelijke vraagstukken aan de juiste expert en kennisinstelling worden gekoppeld. Meerwaarde is bovendien de directe verbinding naar het bedrijfsleven en de daarbij behorende mogelijkheden om ook tot implementatie te komen (kennisvalorisatie). In de afgelopen convenantsperiode was voornamelijk sprake van onderzoeksprojecten. In het kader van innovatie is betrokkenheid van het bedrijfsleven van belang om kennisvalorisatie mogelijk te maken. 5 In de afgelopen convenantsperiode werden convenanten vanuit de kennisinstellingen veelal beheerd vanuit één specifieke faculteit en/of organisatieonderdeel van de kennisinstelling Gevolg was een dominante inzet van die organisatieonderdelen bij de uitvoering van projecten. In het kader van innovatie is brede toegang tot alle beschikbare expertise van groot belang. Tevens moet het mogelijk zijn om projecten uit te voeren waar meerdere organisatieonderdelen en /of kennisinstellingen bij worden betrokken. United Brains is door de kennisinstellingen zelf opgezet om dit te bewerkstelligen voor het bedrijfsleven. Als gemeente kunnen wij van deze bestaande samenwerkingsstructuur gebruik maken. gemeente Eindhoven 21 3.4.2 Maatschappelijk aanbesteden: innovatiechallenges Bij de totstandkoming van dit Lokaal innovatieprogramma is door de partners in de stad het systeem van “innovatiechallenges” beoordeeld als één van de meest kansrijke (en kosteneffectieve) instrumenten om de innovatiepotentie in de stad aan te boren. Feitelijk betreft het een vorm van “maatschappelijk aanbesteden”. Een maatschappelijk vraagstuk wordt door de gemeente in detail beschreven. Partijen in de stad wordt gevraagd in maximaal één A4 te beschrijven welke innovatieve oplossing zij hiervoor in gedachten hebben en met welke partijen zij deze oplossing zouden kunnen realiseren. De 10 beste ideeën krijgen hiervoor een prijs ( € 500,-). Uit de inzendingen worden de beste vier voorstellen geselecteerd. Hen wordt gevraagd het voorstel tegen een bepaalde fee (€ 5000.,-) uit te werken in een gedetailleerder projectvoorstel en bijbehorende begroting. Uit de vier voorstellen wordt de meest kansrijke businesscase als winnaar geselecteerd. De winnaar, zo mogelijk een coalitie van verschillende partijen, wordt in de gelegenheid gesteld de oplossing in een living lab situatie in Eindhoven te ontwikkelen en uit te testen. Daarnaast heeft de gemeente een inspanningsverplichting om de businesscase mede sluitend te krijgen. Middelen kunnen gevonden worden in de bestaande begroting en/of bij externe financiers (EU, Provincie, Rijk, etc…). Jaarlijks zal één gemeentelijk vraagstuk op deze wijze “aanbesteed”worden, binnen het dan geldende jaarthema (2011 en 2012 zorg, 2013 educatie, 2014 duurzaamheid). Met behulp van de ‘challenges’ krijgen niet alleen de gevestigde (en bekende) partijen een kans, maar wordt ook onaangeboord “talent” de mogelijkheid geboden om te laten zien wat ze voor de stad kan betekenen. Door in de criteria op te nemen dat vitale coalities een randvoorwaarde zijn, wordt samenwerking in de stad gestimuleerd. In de bestaande tijd van schaarste heeft deze methodiek als voordeel dat de “beste” businesscase boven komt drijven (meeste maatschappelijk effect en financieel haalbaar). Tot slot biedt de methodiek uitstekende mogelijkheden om naar bewoners toe voor het voetlicht te brengen dat investeringen in onze hech-tech regio ten goede komen aan de kwaliteit van leven in deze stad. 3.4.3 Internationale samenwerkingsverbanden en netwerken Innovatie staat zeer hoog op de Europese agenda. Ook de Europese Commissie beschrijft in haar “Innovation Union” (het actieplan van de Europese Commissie) dat de grote maatschappelijke uitdagingen van onze tijd (klimaatverandering, gezondheid en vergrijzing) de speerpunten zijn waarop innovatie zich moet richten. Als gemeente en regio moeten we optimaal inspelen op de kansen die vanuit Europa worden geboden. Onderstaande netwerken waarin we opereren zullen daar een expliciete rol in vervullen. De netwerken zijn daarnaast bedoeld om de noodzakelijke verbindingen tot stand te brengen en vitale coalities te smeden. Living Labs Global Eindhoven is reeds lid van Living Labs Global. De jaarlijkse Living Labs Global Conferentie zal eind 2011 in Eindhoven georganiseerd worden. Met dit lidmaatschap kan Eindhoven het bedrijfsleven in de stad (en specifiek het MKB) stimuleren om innovaties op maatschappelijke domeinen (zogenaamde 22 gemeente Eindhoven showcases) online “aan te bieden” aan het internationale Living Labs Global Netwerk. Jaarlijkse wordt in verschillende categorieën een “Living Labs Global Award” uitgereikt. Global living Lab-leden kunnen categoriepartner worden. Dit betekent dat zij in de categorie verantwoordelijk zijn voor de formulering van het vraagstuk waar inzendingen een oplossing voor moeten bieden. Eindhoven is in 2010 categoriepartner geweest met een “lichtvraagstuk”in de Openbare Ruimte (Strijp S). Dit heeft tot interessante oplossingsmogelijkheden geleid waaraan thans verder wordt gewerkt. Met het Living Labs lidmaatschap kan de gemeente innovatieve ondernemers in de stad stimuleren en kan zij zelf gebruik maken van ideeën en oplossingen voor vraagstukken die door ondernemers wereldwijd online worden gezet. Het koppelen van (onze lokale) vraag aan (het lokale) aanbod in de regio zelf wordt er slechts beperkt mee bevorderd Cesip CESIP – Connected European Smart Innovation Partnerships. CESIP is een beoogd consortium van regio’s die met elkaar verbonden zijn in verband met de toegewezen KIC’s (Knowledge and Information Communities) en samenwerken onder de vlag van het EIT (European Institute for Technology). CESIP betreft een aangevraagd intereg4C project (gericht op het netwerken, kennisopbouw en het delen van best practices). Health Lab Healthy Aging Health lab Healthy Aging is eveneens een intereg4c project (gericht op kennisontwikkeling, netwerkvorming en kennisdeling) met Brainport Health innovation als Lead partner. Andere partners in het consortium zijn de Universiteit van Leuven, Barcelona (St.Cugat), Budapest, Kopenhagen-Oresund, Cambridge en Budapest. Met dit project richt de Brainport regio zich op het verenigen van krachten om naast de KIC ICT en de KIC INNO ENERGY, ook een KIC Health binnen te halen. Eurocities (inclusief green digital charter) en ERRIN Het gemeentelijk lidmaatschap van Eurocities en het mede door Eindhoven geïnitieerde ERRIN (European Regions Research and Innovation Network), waarin 90 innovatieve regio’s samenwerken, zijn netwerken waarin de basis gelegd kan worden voor projectpartnerschappen op het gebied van innovatie op Europees niveau. Eurocities heeft het initiatief genomen tot de “Green Digital Charter”. Dit is een samenwerking geleid door Eurocities die de basis vormt voor het initiëren van Europese projecten op het snijvlak van ICT & Energie. Het is gericht op enerzijds het verduurzamen van de ICT functie zèlf en anderzijds de rol die ICT kan bijdragen aan oplossingen voor het energie- en duurzaamheidsvraagstuk. 3.4.4 Intermediairs en kennisontwikkeling; Centrum voor Topsport en Onderwijs en Sports & Technology Na een strenge accreditatieprocedure heeft het ministerie van VWS in 2009 Eindhoven aangewezen als één van de vier CTO (Centrum voor Topsport en Onderwijs) locaties in Nederland met als ambitie om wereldwijd tot de top 10 sportlanden te behoren, de sportinfrastructuur te professionaliseren en talent te binden. Het CTO is een vruchtbare basis om sport(technologische) ontwikkeling in Eindhoven mogelijk te maken. gemeente Eindhoven 23 Sports & Technology is verantwoordelijk voor het “makelen en schakelen” met (inter)nationale partners en is spin in de samenwerking tussen Fontys (lectoraat i.o.), de TU/e (o.a. Industrial Design), TNO en de fieldlabs. Sports & Technology organiseert jaarlijks het “Sport, Wetenschap & Technologiecongres”. 3.4.5 Online Platform Er gebeurt veel in de regio. Partijen weten dit onvoldoende van elkaar. Zoektochten naar innovatieve oplossingen worden opgestart terwijl op andere plekken deze oplossingen al voorhanden zijn. Dit is althans de beleving van alle partijen die in de aanloop nar dit Lokaal Innovatieprogramma hebben gebrainstormd over innovatie in het publieke (gemeentelijke) domein. Er moet invulling gegeven worden aan een zichtbaar platform voor slimme samenwerking tussen de overheden en verschillende thematische (maatschappelijke) partners, kennisinstellingen en het innovatieve bedrijfsleven (MKB). Hiermee kunnen de momenteel nog te versnipperde innovatie- en opschalingsactiviteiten gebundeld, versterkt, versneld en benut. Dit platform willen we op innovatieve wijze gestalte gaan geven. Door toe te werken naar een Open en Duurzaam platform gestoeld op het Open Data principe. We willen data (vanuit de verschillende maatschappelijke domeinen zoals zorg en educatie), openstellen zodat deze door iedereen vrij te gebruiken is om hier producten en diensten uit te laten ontstaan die bijdragen aan een nog leefbaarder Eindhoven. Door het Open Data principe te volgen en te promoten zullen data-leveranciers, de data-wizzards en eindgebruikers elkaar gaan vinden bij het ontwikkelen van nieuwe diensten en innovatieve oplossingen. Wij geloven dat door Openheid te geven aan alle betrokken actoren dit de innovatie oplossingen in het veld alleen maar meer zullen stimuleren en bevorderen. 3.4.6 Onderzoek / benchmarking Het is van belang kennis te delen met andere steden, te leren van “best practices”van anderen en de samenwerking op te zoeken. Participeren in (vergelijkend) onderzoek biedt daartoe een mogelijkheid. Het lectoraat “Innovatie in het Publieke Domein” aan de Hogeschool Arnhem is geïnteresseerd in het betrekken van Eindhoven in een nieuw op te zetten onderzoek. Zo mogelijk wordt daarop aangesloten. 24 gemeente Eindhoven 4 Financiën Ambtelijke inzet Met het Lokaal Innovatieprogramma willen we innovatie op onze eigen taakvelden stimuleren. Een belangrijk deel van de gemeentelijke inspanning is gericht op het leggen van de juiste verbindingen, het bij elkaar brengen van verschillende partijen zodat samenwerking ontstaat en projecten ontwikkeld worden. De bestuurder (en haar ondersteuning) speelt hierin een agenderende rol. De sector Strategie (inclusief de afdeling BIC i.v.m. Europese kansen) is in haar procesverantwoordelijkheid aan zet. De ambtelijke inzet die met deze regie- en verbindingstaken gepaard gaat wordt belegd binnen de reguliere formatie. De (inhoudelijke) sectoren zijn verantwoordelijk voor de innovatieprojecten op het eigen werkveld. Het is aan de sectoren zelf om te voorzien in de benodigde ambtelijke inzet, zo mogelijk binnen de reguliere formatie, waar nodig aangevuld met externe verkregen middelen (uit bijvoorbeeld Europa). Maximaal inspelen op (Europese) financieringskansen In het kader van de Innovation Union zullen zich in de komende jaren majeure kansen voordoen om Europese financiering binnen te halen voor projecten in lijn met dit Lokaal Innovatieprogramma. Mogelijk zal ook het nieuwe innovatiebeleid van minister Verhagen handvatten bieden, specifiek waar het het inkoopen aanbestedingsbeleid betreft. Europa lijkt echter vele malen kansrijker. Deze kansen moeten zoveel mogelijk worden verzilverd. In nauwe samenwerking met het bureau internationale coördinatie en de directieraad zullen de mogelijkheden nauwgezet gemonitord worden en zullen inhoudelijke sectoren en/of eventuele externe partners gemobiliseerd worden t.b.v. het indienen van een projectvoorstel bij een kansrijke call. In het kader van innovatie zal mogelijk ook de provincie een partner kunnen zijn, bijvoorbeeld in een vervolg op de huidige “Slimme Zorg”-projecten. Sluitende Businesscase Een sluitende businesscase is noodzakelijk alvorens innovatieprojecten in uitvoering worden genomen. Uitgangspunt is dat projecten te allen tijden gefinancierd worden door meerdere partijen. De eventuele middelen die vanuit de gemeente noodzakelijk zijn om een businesscase sluitend te maken zullen in eerste instantie gezocht worden binnen de reguliere (programma)begroting. In het kader van de conveanten met de kennisinstellingen is co-financiering vanuit de “innovatiemiddelen” een optie. Innovatieprogramma Om uitvoering te geven aan dit Lokaal Innovatieprogramma zijn de volgende middelen noodzakelijk: b Convenantsprojecten met de kennisinstellingen, waarvoor een budget van € 350.000,- per jaar gereserveerd wordt. Dit bedrag is gebaseerd op de regeling zoals deze tot nog toe werd gehanteerd binnen de convenanten: 2 projecten per kennisinstelling per jaar ad maximaal € 35.000,- gemeente Eindhoven 25 b b b b b b gemeentelijke bijdrage op voorwaarde van minimaal 50% co-financiering door de kennisinstelling (5 * 2 * € 35.000 ).. In aanmerking komen projecten die bijdragen aan de doelstellingen van het Lokaal Innovatieprogramma. € 350.000,- per jaar Innovatiechallenges. € 50.000,- per jaar Ontwikkeling en onderhoud van het online platform dat de slimme samenwerking op regionaal niveau zichtbaar moet maken en intensiveren. € 50.000,- eenmalig en € 15.000 per jaar Verglazing: € 50.000,- per jaar Brains Award: € 15.000,- in 2013 en 2014 Organisatiekosten en werkbudget. € 40.000,- per jaar Deelname begeleiding & onderzoek door Lectoraat Innovatie in het Publieke Domein: p.m. Reeds gealloceerde middelen (Fieldlabs) Sport Vanuit de innovatiemiddelen wordt jaarlijks € 400.000,- gereserveerd voor de innovatieprojecten “Sport & Bewegen” Hier worden de verschillende fieldlabs uit gefinancierd alsmede de bijdragen aan het Centrum voor Topsport & Onderwijs en de stichting Sports & Technology. 26 gemeente Eindhoven BIJLAGE: Overzicht programmalijnen en projecten PROGRAMMALIJN INNOVATIE, ZORG & GEZONDHEID (FOCUS 2011 en 2012) Nr. Z1 Z2 Project Virtuele Zorgcampus / Living Lab Platform Zorg Living Lab e-Health Eindhoven Doelstellingen / resultaten Ontwikkelen van een “Life Sciences6 Netwerk” waarin alle relevante partijen uit de regio die een rol spelen in zorginnovatie met elkaar worden verbonden en verschillende actielijnen worden samengebracht met oog op: 1. gezamenlijke projectontwikkeling en een krachtig profiel richting EU (t.b.v. het binnenhalen van het KIC Health en Europese financiering, aansluiting op EU Taskforce e-Health). 2. En met als doel aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt, (nieuwe) relevante opleidingen op het snijvlak zorg/welzijn/techniek en de opbouw van de onderwijsberoepskolom (een doorgaande ontwikkelingslijn). Partijen zijn o.a. de kennisinstellingen (inclusief VMBO, MBO en HBO inzake opleiding van technici en zorgpersoneel, universiteiten, kennisinstituten, KIC’s, …), het bedrijfsleven (van Philips Medical Care t/m het MKB), zorginstellingen, intermediaire organisaties (Brainport Health Innovation, Syntens, KvK, BOM, …), overheden. Open proeftuin waar op een laagdrempelige manier nieuwer innovatieve e- -Provinciale middelen “Slimme Zorg” healthdiensten i.s.m. de eindgebruikers ontwikkeld en getest worden. Het Living + (daarvoor reeds gealloceerde) Lab e-Health is gestart met slimme zorgdiensten voor Turkse ouderen in Tongelre. middelen Woonservice Doelstelling is de doorontwikkeling (meer wijken, nieuwe diensten en - Designmiddelen 2011 (COPD Pilot) doelgroepen) en verduurzaming (verankering). - “Nieuw Sociaal Beleid” - In 2011 en 2012 wordt een pilot uitgevoerd met e-Health Diensten voor COPD7 6 “Life Sciences” is de benaming van het topgebied “Zorg” binnen de bedrijvenbrief van het ministerie van ELI gemeente Eindhoven Financiën (Personele inzet deelnemende partijen) 27 patiënten (financiering vanuit programma Design). Z3 Living Labs Global Summit / Innovatieweek 2011 - koppeling van slimme zorgdiensten aan collectieve voorzieningen in de wijk (zoals de in ontwikkeling zijnde Huiskamers+) - Doorontwikkeling van projecten in nauwe aansluiting op mogelijkheden en kansen vanuit Europa (EU Taskforce E-Health) Van 21 t/m 23 november 2011 wordt de Living Labs Global Summit 2011 / t.a.v. doorontwikkeling en verduurzaming: p.m. (EU, Rijk, zorgverzekeraars,…) - gedekt binnen begroting STR Innovatieweek in Eindhoven georganiseerd. Het thema is zorg in relatie tot sport, licht en wellbeing. De aansluiting wordt gemaakt met het Congres rondom EHealth dat door Smart Homes in het Evoluon georganiseerd wordt op 23 juni. Genodigden zijn internationale leden van Living Labs Global en organisaties en MKB bedrijven uit de regio op het domein zorg & technologie. Doelstelling is om internationaal t/m regionaal de samenwerking te intensiveren en o.a. middels pitches door het MKB deze ook te verduurzamen. Z4 Z5 Z6 RECAP (Regional Care Portals) Health Lab Healthy Aging Licht en Gezondheid Intereg4b project gericht op het op afstand diagnosticeren, behandelen en monitoren van hartpatiënten met Telehealth-oplossingen. Transnationaal project met als Eindhovense partners: Brainport Health Innovation, Catharina Ziekenhuis en TU/e. Project betreft het piloten van systemen, het ontwikkelen van besluitvormingsstructuren om op afstand te kunnen behandelen en het ontwikkelen van een transnationale Hub (Transnational Health Innovation Portal) Project gericht op Partners: Brainport (lead), Univ. van Leuven, Barcelona (St.Cugat), Budapest, Kopenhagen-Oresund, Cambridge, Budapest - EU (Intereg4b) Sound Lighting (Sound Spaces) is een project van het Intelligent Lighting Institute p.m. (convenantsmiddelen /innovatiemiddelen8, nieuw sociaal beleid, derden,..) (Tu/e, Philips, etc…) gericht op het ontwikkelen van intelligente lichtsystemen die bijdragen aan welbevinden en de gezondheid optimaliseren. Thans een nauwe 7 8 'Chronic Obstructive Pulmonary Disease” oftewel Chronische bronchitis en longemfyseem Zie hoofdstuk financiering 28 gemeente Eindhoven - Brainport Development - Catharina Ziekenhuis - EU (intereg4C) - Brainport Development / Brainport Health Innovation samenwerking met GGZE t.b.v. het welbevinden van Psychiatrisch patiënten. - in 2011 en 2012 uitwerking van een pilot op het gebied van Licht en Dementiepatiënten (dag- en nachtritme, ontlasting mantelzorgers, langere zelfredzaamheid Z7 Lobby financieringssystematiek - Mogelijk later ook (i.s.m. GGZE ) pilots licht t.b.v. het welbevinden van in de wijk/ zelfstandig wonende psychiatrisch patiënten (extramuraal) Lobby gericht op de vorming van (bijvoorbeeld) een egalisatiereserve zodat projecten gericht op preventie mede gefinancierd kunnen worden door partijen die hier de revenuen van plukken (bijvoorbeeld zorgverzekeraars) (bestuurlijke en ambtelijke inzet) PROGRAMMALIJN INNOVATIE EN EDUCATIE9 (FOCUS 2013) Nr. E1 Project Educatie en Licht Doelstellingen / resultaten Project i.s.m. TU/e/Intelligent Lighting Institute inzake de interactie mens en licht in de leer- en werkomgeving. E2 Schoolnet Eindhoven en Schoolnet Brabant Op initiatief van de gemeente Eindhoven is door een groot aantal Eindhovense onderwijs (gelieerde) instellingen Schoolnet Eindhoven opgezet. Dit samenwerkingsinitiatief geeft invulling aan een optimale (collectieve) benutting van Breedband en ICT voor het Eindhovense onderwijs in het belang van zowel de bedrijfsvoering als wel de educatieve vernieuwing en ontwikkeling. Op dit moment zijn het merendeel van de Eindhovense onderwijsinstellingen aangesloten op een unieke infrastructuur en worden vele pilots en 9 Financiën € 25.000 (MM/JGD) p.m. (mogelijk convenantsmiddelen / innovatiemiddelen) Provincie Noord-Brabant (Brabantstad) Onderwijs- en kennisinstellingen Bedrijfsleven Ambtelijke inzet gemeente Eindhoven N.B. Het aantal projecten op de domeinen Educatie, Duurzaamheid en Burgerparticipatie is thans nog beperkt. Dit hangt samen met het feit dat in 2011 en 2012 gefocust wordt op ‘Zorg en Gezondheid”. In de themajaren Educatie (2013) en Duurzaamheid (2014) zal de focus liggen op het aanbrengen van structuur om samenwerking en projectontwikkeling op die betreffende domeinen te stimuleren. Dat is het moment om samenhang en verdere diepgang te realiseren. gemeente Eindhoven 29 samenwerkingsverbanden geoperationaliseerd ten einde het maximale te bereiken voor de onderwijsbedrijfsvoering en de educatieve vernieuwing. E3 Educatie en Serious Gaming E4 Passende omgeving t.b.v. passend Onderwijs E5 Brains Award 10 Schoolnet Brabant heeft als doel om de verschillende lokale schoolnet-initiatieven in Brabant te ondersteunen, te stimuleren en te versterken. Onder regie van de Gemeente Eindhoven wordt i.s.m. vele onderwijsinstellingen aan de opbouw van kennis, activiteiten, samenwerking, etc.. Het is de doelstelling van de gemeente Eindhoven om te komen tot een duurzame faciliterende organisatie voor en met het onderwijs, waarbij de exploitatie gedragen wordt door onderwijsinstellingen, kennisinstellingen en het bedrijfsleven. Serious gaming maakt het mogelijk om leerlingen kennis en vaardigheden bij te brengen op een wijze die voor hen aantrekkelijker (en dus effectiever) is, tijd- en plaatsonafhankelijk kan worden aangeboden en efficiëncyvoordelen biedt (minder begeleiding van docenten noodzakelijk). - In 2011 zal in het kader van muziekeducatie een serious game ontwikkeld en aangeboden worden aan het basisonderwijs, waarmee basisschoolkinderen op een aantrekkelijke manier kennismaken met muziek(onderwijs). - Uitbreiding in 2012 (themajaar Educatie) met projecten inzake aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt . Concentratievermogen en leerrendement van leerlingen kunnen onder bepaalde condities (licht, ergonomie, klimaat) aanmerkelijk toenemen. Via de inzet van ICT kan in het kader van de verplichting om passend onderwijs te bieden (leerlingen met een beperking moeten deelnemen aan het reguliere onderwijs, als gemeente willen we schooluitval zoveel mogelijk beperken) om zorg in combinatie met onderwijs zo dicht mogelijk bij de leerling geplaatst te krijgen Innovatieprijs “Brains” waarmee studenten in het MBO, HBO en WO uitgedaagd worden om nieuwe, creatieve en maatschappelijk relevante ideeën of producten voor te leggen aan een vakjury. Een prettiger woon-, werk- en leefklimaat in Zie hoofdstuk Financiering 30 gemeente Eindhoven Designmiddelen 2011 2012 e.v.: p.m. (mogelijke cofinanciering vanuit innovatiemiddelen gemeente Eindhoven10) p.m. Gedekt t/m 2011 (sector EC) Voor de periode 2012 t/m 2015 is een Eindhoven staat centraal bij de beoordeling. gemeentelijke bijdrage nodig van 4* € 15.000 op een totale begroting van 4* €75.000,- (de overige € 60.000,- / jaar wordt gedekt door de kennisinstellingen, KvK, Brabant Centre of Entrepreneurship) PROGRAMMALIJN INNOVATIE EN DUURZAAMHEID11 (FOCUS 2014) Nr. D1 Project Verduurzaming gemeentelijk vastgoed Doelstellingen / resultaten - Energiebesparende maatregelen gemeentelijk vastgoed, waaronder de sportaccomodaties. Innovatief inkopen van intelligente producten en systemen gericht het creëren van energieneutrale gemeentelijke gebouwen (Aanvraag voor EU-project i.s.m. Birmingham, Helsinki en Barcelona binnen de “Product Procurement for Innovation”call) D2 11 Innovatieve verlichting Openbare Ruimte Financiën Collegebesluit: er mag geïnvesteerd worden in energiebesparende maatregelen die binnen 5 jaar worden terugverdiend. EU in het kader van het Competitiveness & Innovation Programme Waaronder: - EU -BLISS (Better lighting in Sustainable Streets. Intereg4b project dat doorloopt t/m - Strijp S 2013. - Provincie N.B. Het aantal projecten op de domeinen Educatie, Duurzaamheid en Burgerparticipatie is thans nog beperkt. Dit hangt samen met het feit dat in 2011 en 2012 gefocust wordt op ‘Zorg en Gezondheid”. In de themajaren Educatie (2013) en Duurzaamheid (2014) zal de focus liggen op het aanbrengen van structuur om samenwerking en projectontwikkeling op die betreffende domeinen te stimuleren. Dat is het moment om samenhang en verdere diepgang te realiseren. gemeente Eindhoven 31 -Creating a Public Lighting Experience i.s.m. Philips op Strijp S - Sport - LED-verlichting Sportvelden / Fieldlab Sportstimulering - Convenantsmiddelen / innovatiemiddelen - Verduurzamen openbare verlichting (i.s.m. Brabantstad) - Roadlighting: ontwikkeling Intelligent en Veilig buitenverlichtingssysteem (Onderzoek en testbed op TU/e Campus door Intelligent Lighting Institute) - Living Lab Achtste barrier i.s.m. TU/e Industrial Design / Intelligent Lighting Institute - Lichtstraat Stratumseind (Pilot site / living lab intelligente led-verlichting t.b.v moodmanagement & duurzaamheid. Onderdeel EU-project Inroads) D3 Duurzaam Energiebedrijf EU, Bavaria, Philips, designmiddelen 2011 Doelstelling is de verduurzaming van de gemeentelijke organisatie en beheersing Binnen de hiervoor gealloceerde van de gemeentelijk energierekening (op stedelijk niveau). Het duurzaam middelen in de saldireserve energiebedrijf is een netwerkorganisatie (waarin ook het KIC ICT en het KIC algemeen (€ 214.000,-) + ambtelijke INNOENERGY een belangrijke rol spelen) die coördineert en verbindingen legt inzet ORVM zodat innovatieve projecten op het gebied van duurzame energie van de grond kunnen komen. Projecten worden pas in uitvoering genomen als sprake is van een sluitende businesscase. D4 Challenge duurzaam “Glas” (evenementen) Doel is het voorkomen van bergen afval van plastic bekertjes in de openbare ruimte € 50.000,- (innovatiemiddelen12) bij en na (grootschalige) evenementen in Eindhoven. Middels een “innovatiechallenge” zal de vraagstelling in de stad weggezet worden om een innovatief, duurzaam (en kostenneutraal) systeem te ontwikkelen / ontwerpen inclusief een duurzaam en identiteitsbepalend “Eindhovenglas”. D5 12 Smart Cities & Communities Europees project (aanvraag) in samenwerking met het KIC INNOENERGY en het KIC EU-middelen: Kaderprogramma (KP7) ICT om de transformatie naar een “Low Carbon Economy”bevorderen. Andere en “Regions of Knowledge”. betrokken Europese partners zijn onder meer Stockholm en Barcelona Middelen ORVM, woningcorporaties Zie hoofdstuk financiering 32 gemeente Eindhoven en KIC’s PROGRAMMALIJN INNOVATIE EN BURGERPARTICIPATIE Nr. B1 Project Online Co-Creatie & Crowd sourcing B2 Zeggenschap Onderhoud Openbare Ruimte Doelstellingen / resultaten Doorontwikkeling op eerdere online co-creatie (co-creatie challenge inzake communicatie met de burger, online co-creatie inzake uitvoeringsprogramma creatieve industrie, online co-Creatie Stadsvisie,..) onder meer in het kader van ‘Samenspraak”. Het ontwerpen van een functioneel systeem waarmee de buurt zeggenschap krijgt over (een deel van) het onderhoud van de openbare ruimte. Besparingen die worden gerealiseerd worden geherinvesteerd in de openbare ruimte. Doelstelling is verhoging van de kwaliteit van de openbare ruimte. Financiën Binnen reguliere budgetten sectoren Onderhoudsbudgetten ORVM PROGRAMMALIJN INNOVATIE EN SPORT Nr. S1 Project Fieldlab Breedtesport S2 Fieldlab Zwemmen gemeente Eindhoven Doelstellingen / resultaten Het fieldlab Breedtesport op het complex Eindhoven Noord tracht met behulp van de nieuwste technologische speel- en beweegtoestellen de inwoners in de stad aan het bewegen te krijgen. Het betreft een intensieve samenwerking tussen de kennisinstellingen, bedrijven en overheden mede gericht op kennisontwikkeling inzake breedtesport. Versterken van de kennisontwikkeling binnen de Sporttak zwemmen door het verzamelen en analyseren van informatie over zwemmen (top- en breedtesporters) m.b.v. de nieuwste technologiën. 33 Financiën Brainport, InnosportNL, innovatiemiddelen gemeente Eindhoven Brainport, InnosportNL, innovatiemiddelen gemeente Eindhoven S3 Fieldlab aangepast Sporten bij Blixembosch Versterken van de mogelijkheden van aangepast sporten in Eindhoven alsmede versterken van de kennisontwikkeling door het verzamelen en analyseren van informatie over aangepast sporten m.b.v. de nieuwste technologiën. Samenwerkingsverband tussen kennisinstellingen, bedrijven en overheden. Provincie Noord-Brabant Fondsen Innovatiemiddelen gemeente Eindhoven ONDERSTEUNENDE PROJECTEN (ICT, INKOOP EN AANBESTEDING,…) Nr. R1 Project Breedband en externe ICT (Glasrijk Eindhoven) Doelstellingen / resultaten - De realisatie van een OPEN NGAN (glasvezel)netwerk in voor alle bedrijven, instellingen en inwoners in samenwerking en gefinancierd vanuit de markt. - Invulling te geven aan een neutraal maatschappelijk (technologisch) platform (onderdeel van het netwerk) voor de realisatie van passende “interconnectievoorwaarden” gericht op opschaling en innovatie van maatschappelijke en economische diensten ten behoeve van burgers, bedrijven en instellingen. De diepte investeringen hiervoor worden gevonden in de markt. Financiën Ambtelijke inzet EC EU (Innovation Union, Digital Agenda) € 50.000,-/jaar innovatiemiddelen - Invulling te geven aan een optimale benutting ten behoeve van de gemeentelijke organisatie en haar (subsidie)partners. Waardoor innovaties, thematische benutting en bezuinigingen hand in hand kunnen gaan. R2 Open Data - Haalbaarheidsonderzoek naar de mogelijkheid om als gemeente Open Data te bieden. Doorontwikkeling van Open Data indien het haalbaarheidsonderzoek daar aanleiding toe geeft. - Deelname Platform Open Data (i.s.m. bedrijven, TU/e, Fontys Hogescholen, particulieren,..) - Symposium Open Data 34 gemeente Eindhoven p.m. (bekend na haalbaarheidsonderzoek) Ambtelijke inzet I&B R3 Making Knowledge Work R4 Innovatiegericht inkopen en aanbesteden Gemeente Eindhoven gemeente Eindhoven - Wedstrijd Apps voor Eindhoven Brainport Development is partner in het Europese Intereg4C project “Making Knowledge Work” dat als doel heeft kennis en goede praktijkvoorbeelden uit te wisselen op het terrein van valoriseren van kennis. Onderdeel van dit project is de Good Practice van Helsinki Region “Innovative Public Procurement”. Brainport Development maakt zich sterk om dit op de agenda te krijgen van de Brainport overheden, waaronder de gemeente Eindhoven. Invoeren innovatiegerichte inkoop en aanbesteding binnen de gemeente Eindhoven. Gestart wordt met het innovatief inkopen van (intelligente) producten en systemen gericht op het creëren van energie-neutrale gemeentelijke gebouwen (EU-project i.s.m. Birmingham, Helsinki en Barcelona). 35 EU (Intereg 4C) Brainport Development EU (Product Procurement for Innovation call binnen programma Competitiveness & Innovation)
