Top margin 1

IP/08/1771
Brussel, 26 november 2008
Commissie lanceert groot herstelplan voor groei en
werkgelegenheid om de vraag te stimuleren en het
vertrouwen in de Europese economie te herstellen
De Europese Commissie heeft vandaag een groot herstelplan ingediend
waarmee zij Europa uit de huidige economische crisis wil halen. Het plan
heeft twee pijlers, die elkaar versterken. De eerste pijler omvat maatregelen
op korte termijn om de vraag te stimuleren, banen te behouden en het
vertrouwen te herstellen. De tweede pijler bestaat uit doordachte
investeringen die op langere termijn voor meer groei en duurzame welvaart
zorgen. In het plan wordt gepleit voor een tijdige, doelgerichte en tijdelijke
budgettaire stimulans van ongeveer 200 miljard euro, of 1.5% van het bbp in
de EU. Daarvoor zouden zowel de nationale begrotingen (ongeveer 170
miljard euro, 1,2% van het bbp) als de begrotingen van de EU en de Europese
Investeringsbank worden aangesproken (ongeveer 30 miljard euro, 0,3% van
het bbp). Elke lidstaat wordt verzocht ingrijpende maatregelen te nemen die
zowel zijn eigen inwoners als de rest van Europa ten goede komen. De
lopende hervormingen in het kader van de Lissabonstrategie voor groei en
werkgelegenheid zullen met het herstelplan meer vaart en substantie krijgen.
Er wordt ook gedacht aan uitgebreide maatregelen op nationaal en EU-niveau
ter ondersteuning van de huishoudens en de industrie, vooral voor degene
die het zwaarst zijn getroffen. Er staan concrete maatregelen in om
ondernemerschap, onderzoek en innovatie te promoten, onder meer in de
automobielbranche en het bouwbedrijf. Het herstelplan moedigt ook aan om
de aanpak van de klimaatverandering gepaard te laten gaan met het
scheppen van broodnodige werkgelegenheid, bijvoorbeeld door strategische
investeringen in energiezuinige gebouwen en technologieën.
José Manuel Barroso, de voorzitter van de Commissie: “Uitzonderlijke tijden vragen
om uitzonderlijke maatregelen. De banen en het welzijn van onze burgers staan op
het spel. Europa moet zijn gecoördineerde aanpak van de financiële markten naar
de reële economie doortrekken. Het herstelplan is groot en ambitieus maar ook
strategisch en duurzaam. Het bouwt voort op de Commissievoorstellen van 29
oktober, die de eerste aanzet vormden om verder te gaan dan crisissteun in de
financiële sector en de problemen in de reële economie aan te pakken. Tot mijn
genoegen heb ik vastgesteld dat dit een inspiratiebron is geweest voor de
maatregelen die de lidstaten sindsdien hebben aangekondigd”.
De voorzitter voegt daaraan toe: “Het herstelplan kan op korte termijn miljoenen
werknemers aan de slag houden. Het kan van deze crisis een kans maken om
voortaan schone groei te creëren en meer en betere banen te scheppen. Door de
tijdige, doelgerichte en tijdelijke budgettaire stimulans wordt het gemakkelijker om
onze economie weer op de juiste koers te krijgen binnen het stabiliteits- en
groeipact.
Dankzij doordachte investeringen in toekomstgerichte vaardigheden en
technologieën vergroten wij onze inspanningen in het kader van de
Lissabonstrategie om een dynamische koolstofarme economie van de 21ste eeuw te
worden. Als Europa de uitvoering van dit herstelplan resoluut aanpakt, kunnen wij
weer de weg naar duurzame groei inslaan en de kortetermijnoverheidsschuld
terugbetalen. Als we nu niets doen, dan dreigt er een neerwaartse recessiespiraal te
ontstaan van dalende koopkracht en belastinginkomsten, toenemende werkloosheid
en almaar stijgende begrotingstekorten”.
Een budgettaire stimulans van 1,5% van het bbp
Het herstelplan activeert alle beleidsinstrumenten. Het omvat een gecoördineerde
budgettaire stimulans van ongeveer 200 miljard euro, of 1,5% van het bbp. Hiervan
zouden de lidstaten ongeveer 170 miljard euro (1,2% van het bbp) voor hun rekening
nemen en de EU en de Europese Investeringsbank ongeveer 30 miljard euro (0,3%
van het bbp). De stimulans blijft binnen de grenzen en maakt volledig gebruik van de
flexibiliteit van het stabiliteits- en groeipact. Lidstaten die stimuleringsmaatregelen
nemen, zullen daar om twee redenen baat bij hebben: zij zullen de vraag in hun
eigen economieën aanzwengelen; en zij zullen ook de vraag in andere lidstaten
stimuleren, wat voor hun eigen exporteurs een erg goede zaak is. Een
gecoördineerd optreden zal multiplicatoreffecten sorteren en de problemen van een
versnipperde aanpak voorkomen.
Als deel van de EU-bijdrage aan deze stimulans, wordt in het plan voorgesteld
betalingen [tot 6,3 miljard euro] uit de structuur- en sociale fondsen sneller uit te
voeren. Om de energie-interconnectie en de breedbandinfrastructuur te verbeteren,
zal de Commissie voor de periode 2009-2010 5 miljard euro extra uittrekken.
De Europese Investeringsbank zal zijn jaarlijkse kredieten in de EU in 2009 en 2010
met ongeveer 15 miljard euro optrekken.
Beschermen en scheppen van werkgelegenheid
De hoofdprioriteit is de Europese burgers te beschermen tegen de ergste effecten
van de financiële crisis. Werknemers, huishoudens en ondernemers krijgen de
eerste klappen.
De Commissie stelt voor de criteria voor steun uit het Europees Sociaal Fonds te
vereenvoudigen, bestedingen te herprogrammeren en het aantal vooruitbetalingen
vanaf begin 2009 op te voeren. Doel is tot 1,8 miljoen euro sneller beschikbaar te
maken voor de lidstaten om het actieve arbeidsmarktbeleid te versterken, steun
vooral aan de meest kwetsbaren te verlenen, meer opleidingsmaatregelen te nemen
en indien nodig projecten tijdens deze periode volledig door de Gemeenschap te
laten financieren.
Er wordt ook tot 4,5 miljoen aan cohesiefinanciering vervroegd vrijgemaakt, naast
andere maatregelen om grote investeringsprojecten sneller uit te voeren. Dit zal ook
bijdragen aan het beschermen en scheppen van werkgelegenheid.
Het Europees fonds voor aanpassing aan de globalisering (EGAF) zal worden
aangepast zodat het sneller kan optreden en zijn actieterrein zal worden uitgebreid
zodat het zowel werknemers aan de slag kan houden als werkzoekenden kan
helpen bij het vinden van een nieuwe baan. Ook het EGAF-budget zal worden
herzien.
2
In het plan worden de lidstaten verzocht te overwegen de sociale lasten op de lagere
inkomens te verlagen en wordt de Raad gevraagd vóór de voorjaarsbijeenkomst van
de Europese Raad in 2009 de voorgestelde richtlijn aan te nemen die verlaagde btwtarieven permanent maakt voor arbeidsintensieve diensten. Het doel daarvan is de
vraag naar arbeid aan te zwengelen.
Doordachte investeringen
In het herstelplan staan ook concrete voorstellen voor partnerschappen tussen de
openbare sector, met financiering door de Gemeenschap, de EIB en nationale
overheden, en particuliere sectoren ter bevordering van schone technologie door
steun aan innovatie. Voorbeelden zijn een Europees initiatief voor groene auto’s met
een gecombineerde financiering van 5 miljard euro, een Europees initiatief voor
energiezuinige gebouwen met een budget van 1 miljard euro en een initiatief voor
"fabrieken van de toekomst" met naar raming 1,2 miljard aan middelen.
In het hele herstelplan ligt de nadruk op doordachte investeringen. Als meer in
onderwijs en (her)scholing wordt geïnvesteerd, kunnen werknemers gemakkelijker
hun baan behouden en weer op de arbeidsmarkt komen, terwijl zij productiever
worden. Door in infrastructuur en energie-efficiëntie te investeren, blijven
werknemers in het bouwbedrijf aan het werk, wordt energie bespaard en de
efficiëntie verbeterd. Investeren in schone auto’s draagt bij aan de bescherming van
de aarde en zal voor Europese bedrijven een winnende troef zijn op een sterk
concurrerende markt.
Het herstelplan stelt voor om in het verlengde van de regeling voor het midden- en
kleinbedrijf aanvullende steun verlenen aan het mkb. Zo hoeven microondernemingen niet langer een jaarrekening te publiceren, wordt de toegang tot
overheidsopdrachten gemakkelijker en wordt ervoor gezorgd dat overheidsinstanties
hun facturen binnen een maand betalen.
Er wordt ook voorgesteld om de regels inzake staatssteun dusdanig toe te passen
dat er maximale manoeuvreerruimte ontstaat om de crisis te lijf te gaan en er toch
een gelijk speelveld gegarandeerd blijft. Gedacht wordt aan een pakket
vereenvoudigingsmaatregelen om tot een snellere besluitvorming te komen, een
tijdelijke verhoging van de veiligehavendrempel voor risicokapitaal naar € 2,5 miljoen
en een verruiming van de mogelijkheden voor lidstaten om borg te staan voor
leningen aan bedrijven.
Een evenwichtige en aangepaste aanpak
Het uitgangspunt van de budgettaire stimulans is dat alle lidstaten meedoen, maar
niet in hetzelfde keurslijf worden gedwongen, wat niet zou lukken aangezien zij
verschillende vertrekpunten hebben (zie IP/08/1617 over de economische
najaarsprognoses van de Commissie). Zij die de goede tijden gebruikt hebben om
tot stabiele overheidsfinanciën te komen, hebben de grootste manoeuvreerruimte.
De hoogte van de stimulans is evenwichtig. Enerzijds is deze groot genoeg om de
werkloosheid in te perken en miljoenen mkb’s door de crisis heen te helpen.
Anderzijds wordt voorkomen dat de schuld zo hoog blijft dat de economische basis
van Europa op lange termijn wordt ondermijnd en in de toekomst een massale
werkloosheid ontstaat.
De stimulans geldt voor een beperkte periode, waarna lidstaten hun begroting weer
moeten verbeteren. Zij zullen worden verzocht uit te leggen hoe ze voornemens zijn
dit te doen en duurzaamheid op lange termijn te garanderen in bijgewerkte
stabiliteits- en convergentieprogramma’s, die ze tegen het eind van 2008 moeten
indienen.
3
Structurele hervormingen
Om het herstel te bespoedigen en te versterken, en ook om crisissen in de toekomst
te voorkomen, voorziet het herstelplan van de Commissie ook in ambitieuze
structurele hervormingen die toegesneden zijn op de behoeften van de afzonderlijke
lidstaten. Sommige van die hervormingen zullen aanvullend op de fiscale stimulans
ook de vraag stimuleren. Door een verbetering van de marktwerking bijvoorbeeld
kan de koopkracht van consumenten worden ondersteund. Lidstaten moeten de
juiste structurele hervormingen doorvoeren in combinatie met doordachte
investeringen. Zo zullen zij hun onderliggende concurrentiekracht verbeteren en hun
positie versterken, zodat zij schulden kunnen terugbetalen en een platform voor
duurzame groei kunnen bouwen.
Het plan versterkt de beleidsinstrumenten die ervoor zorgen dat lidstaten hun
verbintenissen nakomen in het kader van de Lissabonstrategie voor groei en
werkgelegenheid. De Commissie zal op 16 december landenverslagen uitbrengen
als onderdeel van het jaarlijkse pakket maatregelen in het kader van de
Lissabonstrategie. Daarin zal zij de situatie in elk van de lidstaten beoordelen en
voor elk afzonderlijk land aanvullende voorstellen doen, die zij op de
voorjaarsbijeenkomst van de Europese Raad ter goedkeuring zal voorleggen. Dat
betekent dat EU-leiders zullen besluiten wat elke lidstaat individueel te doen staat
om het herstelplan uit te voeren zonder dat financiële duurzaamheid op middellange
termijn in het gedrang komt. Daarvoor is het van belang dat meer vaart wordt gezet
achter de Lissabonhervormingen om de concurrentiekracht te versterken.
Tenuitvoerlegging
De Commissie vraagt de staatshoofden en regeringsleiders het herstelplan op de
Europese Raad van 11-12 december goed te keuren en vastberaden, collectief en
op een sterk gecoördineerde manier op te treden. Op deze manier kan Europa
wereldwijd het voortouw nemen met krachtdadige maatregelen om de reële
economie te steunen. Eerder was dat al het geval met de top van de G20 op 15
november in Washington, waar een akkoord over de financiële markten kon worden
gesloten.
Zie MEMO/08/735 voor meer informatie.
De volledige tekst van het herstelplan kunt u vinden op:
http://ec.europa.eu/commission_barroso/president/index_en.htm
4