Hoofdstuk 12: Internationale samenwerking 12.1: Internationale

Hoofdstuk 12: Internationale samenwerking
12.1: Internationale samenwerking
economische integratie:
1. Vrijhandelsgebied:
onderling alle handelsbelemmeringen afgeschaft voor goederen
certificaat vaan oorsprong → anders buitenland invoeren van goedkoopste land
handelsverschuiving → verplaatsing van handel naar landen die goedkoper zijn geworden
handelsverruiming → toeneming van de handel
2. Douane-unie:
gemeenschappelijk buitentarief → voorkomen import via goedkoopste land
handelsaftapping → handel met landen buiten de unie neemt af
3. Gemeenschappelijke markt:
vrij verkeer van goederen, diensten, arbeid en kapitaal
4. Economische unie:
gemeenschappelijke markt + economische politiek
5. Monetaire unie:
wisselkoers vast/gemeenschappelijke geldeenheid
→ economische + financiële politiek
12.2: De Europese Unie
EGKS + EEG + Euratom = EU
Doelstellingen van EU:
1. vorming van gemeenschappelijk markt
2. vorming van monetaire unie (euro)
3. gemeenschappelijk economische, sociale en financiële politiek
4. scheppen van een institutioneel kader
5. contact opzetten met derde landen door middel van associatieverdragen
Instellingen EU:
1. Raad van Ministers: vertegenwoordigers van lidstaten (varieert naar belang
onderwerp), voorzitterschap draait elke 6 maanden
2. Europese Commissie: voorbereiding + uitvoering besluiten Raad van Ministers,
toezien of lidstaten zich aan richtlijnen houden
3. Europese Parlement: 1x per maand, internationaal georganiseerde politieke
groeperingen, elke 5 jaar verkiezingen, oefent controle op Commissie, begroting
4. Europese Hof van Justitie: in Luxemburg
supranationale organisatie: organisatie die boven de nationale regering staat
→ landen moeten aan EU wetten voldoen
intergouvermentele organisatie: behoud van de nationale soevereiniteit gewaarborgd
→ subsidiariteitsbeginsel
→ raad van minister
12.3: Gemeenschappelijk beleid
Landbouwbeleid:
gelijke prijs op interne markt
sommige producten → richtprijs: je krijgt er altijd deze prijs voor
→ oriëntatieprijs: invoer af te remmen als marktprijs te ver daalt
doel = zelfvoorzienend
protectionistische karakter ↔ protest
medeverantwoordelijkheidsheffing + superheffing → straf als teveel produceren
quotums
lagere prijs subsidies → beter aansluiten aan wereldprijsniveau
Budget: 70% gedaald tot 45%
Regionaal beleid:
verschillen tussen de Europese regio's te verkleinen
Structuurfondsen: verbetering van de structuur
Cohesiefonds: landen waarvan BBP <90% van gemiddelde EU
kritiseert: nationale bijdrage bij project van 15 tot 50%
negatief voor rijke landen
Concurrentiebeleid:
kartels zijn verboden (tenzij uitzondering)
discriminatie door middel van belasting en economische machtsposities verboden
Handelspolitiek:
EU onderhandelt als eenheid met niet-EU-landen
Technologiebeleid:
Europese industrie toont achterstand
Eureka → ondernemingen + universiteiten + onderwijsinstellingen samenwerken
12.4: Hulp aan ontwikkelingslanden
financiële hulp: schenking of leningen tegen gunstige voorwaarden zoals: lage rente, lange looptijd
technische hulp: zenden/opleiden van deskundigen
voedselhulp
probleem: landen worden afhankelijk van hulp
multilaterale hulp: niet gebonden
via internationale instellingen
bilaterale hulp: direct van land tot land
beter aangepast aan situatie
programmalanden: landen die bilaterale hulp krijgen van Nederland
voorwaarde: hulp moet naar armste mensen gaan
12.5: Het EU-beleid ten opzichte van de ACS-landen
ACS-landen: voormalige Europese koloniën in Afrika, Caribisch gebied en stille Oceaan
Verdragen van Lomé: gemeenschappelijk markt van EU opengesteld aan ACS-landen
uitzonderingen → vaak voor goederen die belangrijk waren voor die
landen
Akkoord van Cotonou: 2000
vervanging Lomé: resultaat op economische gebied was beperkt + ging
niet overheen met regels van de WTO
12.6: Mondiale samenwerking: internationaal betalingsverkeer
Bretton Woods 1944
IMF
doelstelling:
1. voorzien in de behoefte van internationale liquiditeiten
2. financiële steun verlenen aan landen met betalingsbalansproblemen
Instrumenten:
1. vaste wisselkoers via goud-dollar standaard
2. aanpassing wisselkoers bij fundamentele onevenwicht
3. onderlinge inwisselbaarheid van de valuta's
4. krediet aan lidstaten met tekort
elk land moet bepaalde quotum geven (afhankelijk van BBP + aandeel internationale handel)
→ betaalt: 25% in reservevaluta's en 75% in nationale valuta
→ quotum bepaalt aantal stemmen dat een land krijgt
SDR: Special Drawing Right
Trekkingsrecht: 1 → goudtranche: gelijk aan de storting in reservevaluta's
2 t/m 5 → krediettranches → naarmate land meer leent stelt IMF meer voorwarden
→ IMF-conditionaliteit
Wereldbank:
kapitaal naar arme landen brengen, via projecten → “ontwikkelingshulp”
een project wordt voorstellen → wordt goedgekeurd → geld om project waar te maken
IDA → armste landen → lagere rente + langere looptijd
12.7: Mondiale samenwerking: internationaal handelsverkeer
WTO
internationaal handelsverkeer
verminderen van handelsbelemmeringen
non-discriminatiebeginsel → alle lidstaten gelijke behandeling → meestbegunstigingsclausule
Uruguay-onderhandelings-ronde:
1. verlaging invoerrechten van gemiddeld 40%
2. verlaging exportsubsidies op landbouw producten
3. afschaffing van de invoerquota
4. bescherming van patenten en auteursrechten → tegengaan nagemaakte goederen
5. vermindering van de handelsbelemmeringen in het dienstenverkeer
antidumpingsmaatregelen + beschikbaar stellen van goedkope medicijnen
UNCTAD
1x per 4 jaar
discussieforum voor wereldhandelsconferenties → niet tevreden met GATT
rijke landen moeten 0.7% van hun BBP aan ontwikkelingshulp geven
buffervoorraden → voorraden verkopen als oogst gering is → gefinancierd door grondstoffenfonds
OESO
begin OEES → alleen voor Europa voor advies voor Marshall Hulp
nu ook: VS, Canada, Japan, Australië en Nieuw-Zeeland
taak als intergouvernementeel overlegorgaan voor drie groepen vraagstukken:
1. methoden economische politiek voor volledige werkgelegenheid, welvaartsgroei, financiële
stabiliteit
2. bevordering van de economische ontwikkeling van achtergebleven gebieden
3. verruiming van de wereldhandel, met als doel non-discriminatiebeginsel