nieuwsbrief - Sparring Company

AVANTI
NIEUWSBRIEF
Nr. 2, januari 2008
voorspellen en monitoren. Het afgelopen jaar zijn de benodigde
Fondsenwerving blijft noodzakelijk
methodieken opgezet. Met de subsidie van Avanti zullen we
Met alle goede berichten over de FES-gelden en het grote fonds
in staat zijn om de salarissen van onderzoekers te betalen om
Stichting Avanti/STR zou de indruk kunnen ontstaan dat ook de
de veelbelovende methoden toe te passen in het onderzoek
financiële doelstellingen bereikt zijn. Dat is niet waar. Om daad-
aan lichaamsmateriaal van longkankerpatiënten dat verzameld
werkelijk een beroep te kunnen doen op de FES-gelden dient de
Dat was de tekst die we drie jaar geleden kozen, als slogan van
Kijkend naar de toekomst staan we wederom voor een
wordt in verschillende klinische studies met nieuwe anti-kanker-
aanvrager 50% van het benodigde bedrag zelf vrij te maken.
de Vrienden van Avanti. Daarmee maakten we duidelijk dat het
nieuwe ‘sprong’. Avanti gaat samen met de stichting STR
middelen. De gevonden specifieke eiwitten of eiwitcombinaties
Dat betekent in de praktijk dat het VUMC voor elke miljoen
resultaat van de inspanningen van nu, soms pas jaren later duide-
(‘Stichting Translational Research’) verder onder de naam Stichting
zullen worden ontwikkeld tot nieuwe diagnostische toepassingen.
FES-bijdrage een gelijk bedrag zelf ter beschikking moet stellen.
lijk wordt. We zijn er dan ook trots op dat we, aan het begin van
Avanti/STR. STR was één van de drie stichtingen die zich in naam
Meer informatie over de activiteiten van het OncoProteomics
Om
onder-
dit nieuwe jaar, een aantal belangrijke resultaten met u kunnen
bezighield met toegepast onderzoek binnen het VUMC, maar die
Laboratorium kunt u vinden op www.oncoproteomics.nl.
zoeken daadwerkelijk uit te
delen. Want, wat is er het afgelopen jaar veel gebeurd op het ge-
tot voorheen in de praktijk veelal bredere doelstellingen had. Met
voeren, is een bedrag van
bied van stimulering en financiering van translationeel onderzoek!
de beoogde fusie is het totale fonds gelabeld voor translationeel
4 tot 8 miljoen op jaarbasis
Zo werd door de overheid uit de aardgasbaten (de zogenaamde
kankeronderzoek en krijgen we aansluiting bij een belangrijk vermo-
nodig. Een gat dat gedicht
FES-gelden) een belangrijk bedrag toegewezen aan de bevorde-
gen dat noodzakelijk is om aanspraak te maken op de gereserveerde
In het kader van het samengaan van de besturen van de stichtin-
moet worden vanuit private
ring van toegepast kankeronderzoek en zette het KWF dit type
FES-gelden. Daarmee is het translatio-
gen Avanti en STR zullen Egbert van der Pol, Maarten Koopman en
middelen. Uw bijdrage als
translationeel onderzoek eindelijk hoog op de agenda van 2008.
neel kankeronderzoek aan het VUMC
Brigitte Gorsira terugtreden als bestuurslid.
Vriend of donateur is dus
Aan beide ontwikkelingen heeft Avanti door haar initiërende
op de kaart gezet en zeker gesteld.
Ook prof. dr. Beppe Giaccone is niet langer lid van het bestuur.
nog steeds hard nodig!
rol belangrijk bijgedragen! Ook opende het Cancer Center
Wat dat betreft durven wij nu al te
Hij aanvaardde een nieuwe functie als hoofd van het gerenom-
Amsterdam haar deuren, waarmee het VUMC de beschik-
spreken over een goed nieuw jaar.
meerde National Cancer Institute in Amerika. Vanwege zijn nauwe
king heeft gekregen over een professionele, goed geoutilleerde
Natuurlijk wensen we ook u persoonlijk
organisatie voor kankeronderzoek.
het allerbeste voor 2008.
Bestuurswisseling
de
gewenste
Straks begrijpen we
de sprongen van nu...
band en persoonlijke betrokkenheid bij Avanti, zal prof. Giaccone
Praktische informatie
worden gevraagd toe te treden tot de Medische Adviesraad van de
Voor u als donateur, Vriend of ambassadeur zal er in de praktijk
Terugkijkend naar de oorspronkelijke
Stichting Avanti/STR. Deze raad zal advies geven over de weten-
weinig veranderen. Bestaande Vriendencontracten worden voort-
doelstelling van de Avanti stich-
schappelijke kwaliteit en de praktische relevantie van de onder-
gezet en ook voor nieuwe aanmeldingen blijft het Projectbureau
ting (‘het bevorderen en het ver-
zoeksvoorstellen.
Fondsenwerving Avanti het aanspreekpunt. Met vragen over de
Paul Berger blijft aan als bestuurs-
nieuwe samenwerking, informatie over de onderzoeken of zaken
lid en neemt zitting in het Dagelijks
van administratieve aard, kunt u op maandag, dinsdag en donder-
Bestuur (de kerngroep) van Stich-
dag tijdens kantooruren terecht op telefoonnummer: 010-2859476.
ting Avanti/STR, tezamen met Frits
Via e-mail: [email protected].
Goldschmeding, John Brennink-
We rekenen ook het komende jaar weer op uw steun.
meijer, Winald Gerritse en Bernadette Vehmeijer.
leggen van geldstromen ten behoeve van translationeel kankeronderzoek’), stelt het bestuur vast dat een belangrijk deel van deze
doelstelling is bereikt.
Maarten Koopman
������������������
De rol van Avanti
voorzitter Avanti Stichting
Verder in deze nieuwsbrief
Een actieve, sturende rol voor Avanti vormde een belangrijk onderdeel in de gesprekken over een samenwerking met de stichting
• De gesponsorde onderzoeken
STR. Ook binnen de gefuseerde stichting zal het Avanti fonds, als
• PDGF
2
zogenaamd “fonds op naam” aangewend worden voor overigens
• Proteomics
3
niet-financierbaar “high risk research” door topwetenschappers
• Bestuurswisseling
4
die zich inzetten voor baanbrekende resultaten op het gebied van
• Fondsenwerving blijft noodzakelijk
4
translationeel kankeronderzoek.
• Praktische informatie
4
De duidelijke en zichtbare positionering van Avanti sluit
goed aan bij de wens van STR om als organisatie een slag te
maken en met een herkenbaar gezicht naar buiten te treden
Avanti is trots dat zij, mede dankzij uw steun, op deze manier toegang heeft gekregen tot een structureel groter vermogen, waarmee
4
het translationeel kankeronderzoek aan het VUMC is veiliggesteld.
1
STRAKS BEGRIJPEN WE DE SPRONGEN VAN NU
De gesponsorde onderzoeken
remmen van PDGF ervoor zorgt, dat de fibroblasten minder worden
wel 400.000. Verder is de uiteindelijke vorm van een eiwit niet
De bijdrage van Avanti aan de onderzoeken van het
geactiveerd. Dankzij de financiële steun van Avanti hebben wij in
goed te voorspellen aan de hand van het DNA. Afhankelijk van
VUMC concentreren zich op een tweetal onderwerpen:
het laboratorium modellen ontwikkeld voor nieuwe middelen die
de omstandigheden in de cel kunnen allerlei chemische groepen
PDGF enproteomics. Onderstaand een kort verslag van-
vergelijken hoe goed ze PDGF, en dus de stromareactie, remmen.
aan eiwitten gehangen worden, die de functie beïnvloeden.
uit het VUMC over de vorderingen van het afgelopen
Bovendien zijn de modellen te gebruiken om het onder-
jaar en de toekomstplannen.
zoek uit te breiden naar andere vormen van kanker.
- PDGF
- Proteomics
Avanti heeft een startsubsidie gegeven om remming
Avanti zal subsidie geven voor de ontwikkeling van
van PDGF als nieuwe behandeling van patiënten met
een nieuwe proteomics benadering die biomarkers
kanker te onderzoeken. De fondsen die Avanti werft
lokaliseert. Deze wordt ingezet bij het onderzoek
worden onder meer ingezet om nieuw onderzoek op het
aanlichaamsmateriaal van patiënten met kanker.
gebied van kanker financieel te ondersteunen.
Wat is proteomics en wat doet het VUMC-CCA Onco-
Zo heeft Avanti tot einde 2006 voor een
periode van twee jaar de salarissen betaald van
onderzoeker dr. Maarten Janmaat en analist
Maaike van Berkel. Zij hebben zich verdiept in
de rol van PDGF (een groeifactor) bij de groei van
eierstokkanker.
TUMORCELLEN
FIBROBLASTEN
BLOEDVAATJES
Eierstokkanker: tussen de eilandjes tumorcellen bevindt zich het
stroma. Dit stroma wordt grotendeels gevormd door fibroblasten.
Geactiveerde fibroblasten zijn rood aangekleurd. In het stroma
bevinden zich ook nieuwe bloedvaatjes.
Proteomics Laboratorium? Wat we graag willen is:
(1) vroeg kanker opsporen, (2) een goede diagnostiek
ontwikkelen, (3) patiënten indelen in risicogroepen
en behandelgroepen, en (4) het effect van behandeling bekijken. Hiertoe richten wij ons onderzoek op de eiwitten
Daarom richten wij ons onderzoek op de analyse van eiwitten.
in bloed en weefsels. We zijn daarbij op zoek naar de eiwitten die
Vanwege het grote aantal eiwitten, doen we de analyse grootscha-
specifiek zijn voor een bepaalde conditie (bv kanker (sub)type)
lig. Het onderzoeksveld dat zich daarmee bezighoudt, wordt proteo-
ofwel de biomarkers. In 2000 is de DNA code van de menselijk
mics genoemd. Een centrale techniek daarin is massaspectrometrie,
Dit project wordt begeleid door prof. dr. Epie Boven,
de tumorcellen bevindt. Dit stroma bestaat uit een netwerk van
medisch oncoloog. Waarom kijken wij juist naar
allerlei normale cellen, waarin eilandjes tumorcellen liggen. Onder
de techniek van het meten van molecuulgewich-
PDGF? Bij veel vormen van kanker, zoals
deze normale cellen bevinden zich bijvoorbeeld ontstekingscellen,
ten. De meest moderne massaspectrometers zijn
eierstokkanker, maar ook bij longkanker,
die de tumorcellen proberen aan te vallen, maar ook een grote
fantastische instrumenten, omdat ze zeer gevoelig
borstkanker en dikke darmkanker, is de
hoeveelheid fibroblasten. Fibroblasten zorgen onder normale
en nauwkeurig complexe mengsels met honder-
aanmaak van bloedvaatjes van wezenlijk
omstandigheden voor nette wondgenezing, zodat er een mooi lit-
den componenten aankunnen in 1 meting. Daarmee
belang voor overleving van de kankercel-
teken overblijft. Een tumor wordt ook wel eens beschouwd als een
zijn massaspectrometers dus bij uitstek geschikt
len. Daarbij spelen groeifactoren, zoals
open wonde, maar hier is sprake van abnormale littekenvorming.
om eiwitextracten in kaart te brengen in bloed
VEGF, een belangrijke rol. Het is geble-
Tumorcellen activeren fibroblasten namelijk tot groei, en omgekeerd
en weefselbiopten van patiënten. Met een start-
ken dat kankercellen deze groeifac-
stimuleren de fibroblasten de tumorcellen tot celdeling. Zo’n stroma-
subsidie van het VUMC Cancer Center Amsterdam
toren zelf produceren en daarmee
reactie bevordert dus de tumorgroei. Bovendien wordt door de grote
(CCA)
de bloedvaatjesvorming stimule-
hoeveelheid stroma de toevoer van chemotherapie vanuit de bloed-
Laboratorium van start gegaan in het nieuwe
ren. Kankercellen maken ook PDGF.
stroom naar de kankercellen belemmerd. Sommige tumoren bestaan
erfelijke informatie gekraakt. De huidige schatting is dat het
CCA gebouw waarin al het kankeronderzoek van het VUMC
In ons onderzoek bij eierstokkanker
zelfs voor meer dan 50% uit stroma. Momenteel worden nieuwe
DNA ongeveer 24.000 genen bevat die via twee vertaalslagen
gebundeld is. Onder andere zijn twee geavanceerde tandem
hebben wij aangetoond dat PDGF niet
geneesmiddelen getest in de kliniek, die erop gericht zijn om VGEF, dus
omgezet worden in de eiwitten. Die bepalen wat er gebeurt in een
massaspectrometers aangeschaft en is mankracht gekomen om de
alleen een rol speelt bij de aanmaak van
bloedvaatjesvorming, te remmen. Wij onderzoeken nu of middelen
cel. Omdat er onderweg allerlei veranderingen kunnen optreden,
apparatuur te bedienen. In het onderzoek dat Avanti zal financieren
bloedvaatjes, maar wellicht nog belangrijker
die naast VEGF ook PDGF remmen, wellicht nog belangrijker zijn om
overstijgt het aantal verschillende eiwitten vele malen het
richten we ons met name op biomarkers en biomarkerpatronen in
bij de ontwikkeling van het stroma dat zich rond
in te zetten als behandeling. Wij hebben namelijk aangetoond dat
aantal genen – de schattingen lopen uiteen van 100.000 tot
bloed van kankerpatiënten waarmee we therapierespons kunnen
2
is
in
mei
2006
het
OncoProteomics
3