Samenvatting Multiculturele Samenleving

Samenvatting Multiculturele Samenleving
De woorden Multiculturele Samenleving en discriminatie gaan hand in hand. Nederland staat
wel bekend als een tolerant land, maar is dat ook zo. In de vijftiende tot de zeventiende eeuw
waren er ook in Nederland tal van heksenprocessen. Mensen die sociaal buiten de boot
vielen werden al gauw als heks bestempeld. Steeds weer in tijden van sociale onrust, grote
rampen of slechte economisch omstandigheden zien we dat verscheidene groepen de
zwarte piet krijgen toegespeeld (melaatsen, ketters, joden enz)
Dat was niet anders tijdens de jaren van het derde rijk (1933 – 1945 Duitsland). De Joden
werden als zondebok aangewezen voor de algehele malaise in Duitsland. Het is handig als
je er een kunt aanwijzen wiens schuld het is. Het lijkt welhaast of een samenleving mensen
nodig heeft die anders zijn. Afwijkend gedrag van anderen kan aangegrepen worden om
bepaalde zaken in de samenleving aan de kaak te stellen. Je ziet het nu in Nederland
gebeuren door Pim Fortuyn. Bij Fortuyn ligt een heleboel aan de allochtonen.
Veel zaken zijn gebaseerd op verkeerde informatie en vooroordelen. Een vooroordeel is een
oordeel over een iets of iemand zonder dat je kennis van zaken hebt. Het hebben van
vooroordelen is niet altijd negatief geladen. Zo gaat er bijvoorbeeld het vooroordeel dat dikke
mensen gezellig zijn.
Vooroordelen waren ook de oorzaak van het anti-semitisme. De anti-joodse houding van de
Europese staten zorgde voor de onbelemmerde vervolging van de joden in heel Europa.
Discriminatie is het bewust onderscheid maken. Discriminatie heeft alles te maken met het
hebben van vooroordelen. Discrimineren is afwijkend gedrag. In Artikel 1 van de grondwet
staat dat niemand op grond van afkomst, geloof, huidskleur enz mag discrimineren.
Ook bij discriminatie is er niet altijd sprake van negatief. Als er in een advertentie staat: “Bij
gelijke geschiktheid gaat de voorkeur uit naar een vrouw” is er sprake van positieve
discriminatie.
Om iets te begrijpen van discriminatie moet je niet kijken naar het slachtoffer maar naar
degene die discrimineert.
- neiging tot generaliseren: eigenschappen die je aan een persoon van een bepaald
volk toeschrijft, geldt voor alle anderen ook
- neiging tot stereotypering: kenmerken die voor iedereen van een bepaald volk
opgaan
- overmatig eerbied voor gezag: ze hebben allemaal erg overheersende ouders gehad;
gehoorzaamheid is de grootste deugd
- angst voor slechte invloeden van buitenaf: de eigen samenleving is de beste, alles wt
van buiten komt is niet goed
Het is erg moeilijk om vooroordelen te bestrijden. Mensen met vooroordelen zoeken altijd
naar bevestiging van die vooroordelen. Als er met tegenargumenten wordt gekomen, wordt
het afgedaan als een uitzondering.
Discriminatie steekt vooral de kop op als het economisch slechter gaat. De kans is groot dat
er een soort wij-tegen-zij gevoel ontstaat. We hebben daar en mooi voorbeeld van gezien na
de aanslagen van 11 september.
Leven met verschillende culturen binnen een bepaald gebied is niet alleen spannend maar
kan soms ook tot onbegrip leiden. Wat voor de ene cultuur normaal is kan voor de andere
cultuur als bedreigend worden ervaren of als afwijkend. Daarvoor hebben we ook genoeg
voorbeelden, ook binnen onze eigen cultuur. Toen Galileo Galilei beweerde dat de aarde
rond de zon draaide werd hij publiekelijk aan de schandpaal genageld en moest hij verklaren
dat hij zich vergist had. Het geheel van gewoonten en opvattingen vormt de levenswijze of
cultuur van een volk.
Samenvatting Multi-Culturele Samenleving DK 312 Handel IHGH ROC Utrecht, Frans Opveld, 2002
1
De Nederlandse cultuur is de dominante cultuur. Dat wil zeggen dat de meeste mensen in
Nederland (80 – 90%) dezelfde cultuur delen. Binnen de Nederlandse cultuur kennen we ook
een aantal subculturen. Een subcultuur heeft een aantal waarden en normen van de
dominante cultuur overgenomen, maar heeft ook nog zelf een aantal waarden en normen
van de eigen cultuur. Zo kennen we in Nederland de Turkse, de Marokkaanse enz
subcultuur. Bij de eigen normen en waarden moet men voornamelijk denken aan zaken als
godsdienst. Naast de dominante en de subculturen kennen we ook nog tegenculturen. Deze
verzetten zich tegen de dominante cultuur. Hierbij zou je kunnen denken aan rechtsextremistische groeperingen.
Je kunt op verschillende manieren met nieuwkomers in de multiculturele samenleving
omgaan:
- Aanpassen: De nieuwkomers passen zich volledig aan aan de dominante cultuur.
- Integreren: De nieuwkomers nemen het voor een groot gedeelte de dominante
cultuur over maar houden ook nog een stuk eigen identiteit
- Wederzijdse aanpassing: De dominante en de subculturen smelten samen tot een
nieuwe dominante cultuur. De beide culturen passen zich aan elkaar aan.
De Nederlandse overheid gaat uit van Integratie. Men moet zich door middel van
inburgeringcursussen zoveel mogelijk aanpassen aan de Nederlandse dominante cultuur,
maar men mag natuurlijk altijd zijn eigen godsdienst belijden.
Groepsgerichte en individugerichte culturen.
In groepsgerichte culturen gelden belangrijke waarden als: respect, eergevoel en het correct
vervullen van je taak. In een individugerichte culturen gelden waarden als: oprechtheid, je
aan je woord houden en persoonlijke verantwoordelijkheid.
Veel hangt samen met de communicatie. Vaak kunnen problemen bij voorbaat uit de wereld
worden geholpen als mensen leren naar elkaar te luisteren. Soms ook zeg je bepaalde
dingen anders die door de ontvanger van de boodschap verkeerd begrepen worden. Dat
heeft vaak te maken met cultuurverschillen. De manier waarop je communiceert, is dus heel
belangrijk. De toon en de woordkeus zijn daarin heel belangrijk. Op het moment dat je
internationaal zaken doet, moet je daar dus ook rekening mee houden.
Volgens de wet is een vreemdeling, iemand die in Nederland woont, maar geen Nederlands
paspoort heeft. De laatste jaren is dit weer een politiek item geworden, zeker in navolging
van mensen als Pim Fortuyn. In de jaren 50 zijn er veel mensen naar Nederland gekomen.
Vanuit de oude koloniën kwamen de Molukkers en de Surinamers. In de jaren 50 kreeg het
Nederlands bedrijfsleven van de overheid toestemming om arbeidskrachten te werven in het
buitenland. In Nederland was er op dat moment sprake van een overspannen arbeidsmarkt.
Er waren te weinig arbeidskrachten om al het werk te kunnen doen.
De meeste mensen die nu nog naar Nederland komen zijn asielzoekers die om politieke
redenen in hun land van herkomst vervolgd worden en de zogenaamde familieherenigingen.
Mensen die terecht hun land ontvluchten vanwege de politieke situatie in dat land zullen altijd
worden opgenomen door Nederland. Er wordt wel steeds gekeken of het land na verloop van
tijd veilig, dan kunnen de mensen terug. Economische vluchtelingen worden door Nederland
altijd teruggestuurd. Als je in het buitenland met iemand getrouwd bent mag je je partner
laten overkomen naar Nederland. Je moet dan wel aan een aantal voorwaarden voldoen:
- een minimaal inkomen hebben van rond de € 800,-- geschikte woonruimte
- een jaar een vast inkomen hebben
- vooruitzicht op nog een jaar vast inkomen
- je partner moet verplicht een inburgeringcursus doen
Samenvatting Multi-Culturele Samenleving DK 312 Handel IHGH ROC Utrecht, Frans Opveld, 2002
2
Veel gastarbeiders uit de jaren 50 hebben in Nederland ook hun kinderen en in sommige
gevallen al hun kleinkinderen wonen. De tweede en derde generatie zijn niet meer bereid om
terug te gaan naar het geboorteland van hun ouders. Vaak kennen ze dat land alleen via de
vakanties en hebben ze hun heel sociale leven hier in Nederland. De tweede en derde
generatie heeft zich veelal laten neutraliseren tot Nederlands staatsburger. Hun
maatschappelijke positie is in Nederland echter niet geheel rooskleurig. Nog steeds is er een
grote werkloosheid onder allochtone jongeren. Vaak is een te lage opleiding hiervan de
oorzaak. Ook op het gebied van het geloof is er een kentering merkbaar. Net als bij de
autochtone bevolking zien we een teruggang in het geloof. Met name de derde generatie is
al veel individualistischer dan de eerste twee. Het geloof zal zeker in de komende jaren een
steeds minder belangrijke plaats gaan innemen.
Naast de gastarbeiders zijn er in de jaren na de Tweede Wereldoorlog ook veel mensen uit
de voormalige koloniën naar Nederland gekomen. In de jaren 50 kwamen veel Indonesiërs
naar Nederland, omdat Nederlands Indië in 1948 zelfstandig werd. Dat gold ook voor de
meeste Surinamers die halverwege de jaren 70 naar Nederland kwamen. In 1974 werd
Suriname zelfstandig. De Nederlandse Antillen zijn nog steeds een onderdeel van het
Koninkrijk der Nederlanden. Aruba heeft inmiddels een status Aparte, maar is nog voor een
groot deel afhankelijk van financiën uit Nederland. De laatste jaren gaat het economisch wat
minder met de Antillen en zodoende zijn er ook steeds meer Antillianen die de oversteek
maken naar Nederland in de hoop een betere economische toekomst. Dat valt niet altijd mee
want veel Antillianen lopen tegen een muur op. Vaak hebben ze minder scholing genoten
dan hun Nederlandse leeftijdsgenoten en komen ze ook hier in een sociaal en economisch
isolement.
Samenvatting Multi-Culturele Samenleving DK 312 Handel IHGH ROC Utrecht, Frans Opveld, 2002
3