g e s c h i e d e n i s werkwijzer 4 vwo Hoofdstuk 1 Jagers en boeren

geschiedenis
werkwijzer 4 vwo
Hoofdstuk 1 Jagers en boeren
Vaardigheden bij dit hoofdstuk (‘bronnen’ zit bij ieder hoofdstuk):
 Interpretatie: argumenten en vergelijking
 Betekenis geven aan / oordelen over het verleden
Wit = reproductievraag.
Rood = inzichtvraag.
Groen = toepassingsvraag
Hiermee leer je de tekst, krijg je Hiermee testen we of je de
Hiermee testen we of je
overzicht en vat je de § samen.
gebeurtenissen en ontwikkede vaardigheden (zie het
De antwoorden staan letterlijk in lingen niet alleen kunt repro- betreffende werkblad)
de tekst dus worden ze niet in de duceren, maar ook of je ze
kunt toepassen. Wordt
les behandeld, tenzij jij zelf om hebt begrepen. Wordt wel
wel behandeld in de les.
uitleg vraagt.
behandeld in de les.
§1.1 De agrarische revolutie
§1
repro
ductie
vragen
1. Leg uit wat er bedoeld wordt met de vruchtbare halvemaan.
2. Hoe onderscheidde homo sapiens zich van zijn voorgangers? Noem twee
manieren en licht ze toe.
3. Het Griekse woord ‘historiā’ werd onder andere gebruikt met de betekenis
(vrij vertaald) ‘geschreven verslag of verhaal (van het onderzoek)’. Het
woord ‘prehistorie’ is dus te verklaren als de periode.. (vul deze zin aan)..
4. Leg in eigen woorden uit wat de theorie van de archeologen is over
waarom de mensen de overstap naar de landbouw maakten.
5. Leg uit wat er revolutionair was aan de agrarische revolutie: Noem
minimaal vijf ingrijpende gevolgen ervan.
6. Neem het onderstaande schema over (maak het groter) en vul het in.
Jagers en
verzamelaars
Kenmerken
woonomgeving
Sociale indeling
Rolverdeling
man/vrouw
Economie
Geen grote sociale
verschillen
Ruilhandel van de
volgende producten:
………
………
Boeren
7. Bedenk waarom de vruchtbare halvemaan een omgeving was die het
ontstaan van de landbouw mogelijk maakte.
8. Lees de casus “De boeren van Abu Hureyra”.
8a Waarom zouden boeren harder moeten werken om aan voedsel te komen
dan jagers-verzamelaars?
8b. Bedenk een reden waarom de bewoners van Abu Hureyra toch aan
landbouw zijn gaan doen.
9. Bedenk een voordeel en een nadeel van de agrarische revolutie.
10.
Maak op blz. 10 vraag 7 en 9.
11. Lees de casus “De boeren van Abu Hureyra” en maak vr 1 en 2 op p. 7.
12. interpretatie: bronnen Probeer aan te geven of deze bron betrouwbaar is
of juist niet. Geef 2 argumenten voor je keuze.
13. interpretatie: bronnen Probeer aan te geven of deze bron bruikbaar is of
juist niet. Geef 2 argumenten voor je keuze.
14. Je hebt gelezen dat er in Abu Hureyra al rond 11.000 v. C. aan landbouw
werd gedaan. Welke kanttekeningen kun je nu bedenken bij de tijdlijn die
er bij geschiedenis wordt aangehouden? Zie bijv. de tijdlijn op p. 24-25.
15. betekenis geven/oordelen over geschiedenis Maak op blz. 10 vraag 11.
16. interpretatie: bronnen en argumenten ‘Historisch denken’ blz. 11
vraag 15.
§1
inzicht
vragen
§1
toe
passings
vragen
§1.2 Het ontstaan van steden
§2
repro
ductie
vragen
17.
Door de overvloedige oogsten in Mesopotamië ontstonden er
verschillende sociale lagen in de agrarische samenleving. Maak een kort
overzicht (bijv. met pijltjes) van hoe dit kon.
18.
Hoe kwam het dat sociale lagen van elkaar gingen verschillen in
aanzien, rijkdom en macht? Leg dit uit aan de hand van voorbeelden.
19.
Leg uit waarom de ontwikkeling van het schrift een belangrijke
uitvinding was voor het ontstaan van steden.
20.
Maak op blz. 12 vraag 3.
21.
Maak op blz. 14 vraag 7 en 8.
22.
Maak op blz. 15 vraag 12 en 14.
23.
Maak op blz. 17 ‘Historisch denken’ vraag 21. Let op: Maak deze
vraag pas NA het beantwoorden van de toepassingsvragen van §2.
24.
Maak op blz. 12 vraag 2.
25.
interpretatie: bronnen en argumenten: Maak op blz. 17 ‘Historisch
denken’ vraag 19-20.
§2
inzicht
vragen
§2
toe
passings
vragen
§1.3 Machtige rijken in het Midden-Oosten
§3
repro
ductie
vragen
26.
Aboe Simbel was de eerste staat ter wereld. Noem de 4 genoemde
kenmerken van een staat op.
27. Omschrijf het ontstaan van het belastingsysteem in Egypte.
28. Op welke manieren maakten Egyptenaren duidelijk hoe belangrijk de religie
§3
inzicht
vragen
§3
toe
passings
vragen
was in hun leven (en na de dood)?
29. Noem vier overeenkomsten en twee verschillen tussen de godsdiensten in
Egypte en Mesopotamië.
30. Lees de casus op blz. 18 en maak vraag 1.
31. Bedenk waarom voor de farao de priesters zo belangrijk waren.
32.
33.
34.
35.
36.
Interpretatie, bronnen, Maak op blz. 20 vraag 6 over de
betrouwbaarheid van bronnen.
Interpretatie, bronnen, vergelijking en argument, Maak op blz. 20
vraag 7 met behulp van bron 3.
Interpretatie, bronnen, Maak op blz. 23 ‘Historisch denken’ vraag 15
en 18
Interpretatie, bronnen, argument: Lees de bronnen op blz. 23 van
‘Historisch denken’ en concludeer of Akhenaten een hervormer of een
revolutionair was. Leg uit hoe je tot deze conclusie bent gekomen.
Vul het werkblad met Kenmerkende Aspecten in.
Termen:
Landbouwsamenleving
Vruchtbare Halvemaan
Homo sapiens
Jagers-verzamelaars
Prehistorie
Agrarische revolutie
Nieuwe steentijd
Bronstijd
IJzertijd
Staat
Centraal bestuur
Geweldsmonopolie
Polytheïstisch