Data base autisme - De Cliënt van Social Work

HOGESCHOOL UTRECHT
Data base autisme
Oriëntatie op werkveld en beroep
Social Work 2006
Propedeuse
door
Carla van den Brink, Bas Lauwers, Annemieke Rikhof, Wim van Urk, Annie Wicherts
In deze data base hebben wij geprobeerd informatie te verzamelen voor iedereen die meer wil
weten over autisme.
Autisme.
Autisme is een niet gemakkelijk te vatten handicap, zelfs een eenduidige naamgeving aan de
stoornis van deze mensen blijkt geen eenvoudige zaak en is onderhevig aan veranderende
wetenschappelijke inzichten. De Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA) spreekt over
een “spectrum van autistische stoornissen”.
Mensen met een autistische stoornis vormen een bond gekleurd gezelschap. Geen autistisch
mens is hetzelfde. Ze verschillen zo erg dat er altijd “hulp-op-maat”geboden moet worden. Er
is daarom geen sprake van eenduidige handelingsadviezen.
(Artikel: Stoornissen in het autistisch spectrum, door drs A.Peelen 2005, CCE consulent)
Inhoudsopgave:
Autistische stoornissen algemeen: .................................................................. 2
Methoden en therapieën:................................................................................. 2
Instellingen: ...................................................................................................... 3
Onderwijs en autisme: ..................................................................................... 3
Onderwijs over autisme: ................................................................................. 4
Belangenverenigingen: .................................................................................... 4
Algemene sites: ................................................................................................. 4
Boekensites, tijdschriften: ............................................................................... 5
Boekenlijst Autisme algemeen: ....................................................................... 5
Boekenlijst Behandeling autistische kinderen: ............................................. 7
Romans: ............................................................................................................ 8
1
Autistische stoornissen algemeen:
 www.autisme-nva.nl
Nederlandse Vereniging voor Autisme (NVA).
 www.autisme-nva.nl/autismealgemeen.htm
Terminologie van verschillende aandoeningen binnen het autisme spectrum.
 http://www.autismeinfocentrum.nl
Publicaties ‘Zoeken op titel’of ‘onderwerp’
Aanbevolen publicaties:
-Wat is autisme
-Communicatie met verstandelijk gehandicapte autisten.
-Behandelingsstrategie met betrekking tot autistische kinderen.
Zeer aanbevelingswaardig artikel voor de hulpverlener. Veel praktische tips voor ouders.
Auteurs: A.Schenk, C. Hellingman, I van Berckelaer-Onnes, Universiteit van leiden,
orthopedagogiek
 www.nvvp.nl
Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie
Publicatie:
-Autisme en verwante stoornissen
 Geestelijke gezondheid.nl
Wat houdt autisme in?
Methoden en therapieën:
 www.autismeinbalans.nl
Advies en ondersteuning aan mensen met een autismespectrum stoornis.
 UCSD Autism Research Program V.S.
Onderzoeksprogramma van de University of California, San Diego. Zij ontwikkelen een
methode om ouders te helpen omgaan met autisme. (Pivotal Response Training)
 Trainingsprogramma PRT NL
PRT is een wetenschappelijk onderzochte behandeling die is gebaseerd op
gedragstherapeutische principes. Tijdens de behandeling leren ouders technieken om
kerngebieden te stimuleren en interacties met hun kind te optimaliseren.
 www.autistisch-spectrum.nl
Methode: Geef me de vijf.
 Masse therapie
Motivatie, Aandacht, Spel, Stimulering, Enthousiasme.
Instituut voor toegepaste gedragsanalyse & taalverwerving.
2

Matrixmathode
Instellingen:






Leokannerhuis
Centrumautisme
Zorg en welzijn
Centrum voor Consultatie en Expertise
Mee
Thuisbegeleiding Autisme
Wonen:
 www.autisme-nva.nl/autismewonen.html
 www.ribw.nl
 www.pasnederland.nl
 www.thomashuizen.nl
Woonvoorzieningen voor volwassen autisten.

De Akkerwinde
Onderwijs en autisme:
 Mattheusschool
School voor SO/VSO- ZMLK kernschool voor autistische kinderen te Rotterdam
 De Zonnehoek
De zonnehoek is een centrumschool in de regio Gelderland voor kinderen met autisme
 www.landelijknetwerkautisme.nl/
Waar kan mijn kind heen als het niet goed gaat op school?
 www.autisme-nva.nl/autismeonderwijs.htm
Speerpunten huidige onderwijsbeleid NVA
 www.autisme-nva.nl/onderwijswetgeving.html
Leerlingen met autisme komen voor in alle soorten onderwijs. Krijgen te maken met veel
verschillende wet en regelgeving.
 www.onderwijsconsulenten.nl
Wanneer een passende school niet gevonden wordt.
 www.oudersenrugzak.nl
Begeleiding van autisme op reguliere scholen.
3
 www.onderwijsenhandicap.nl
Informatie over naar school gaan met een zichtbare of onzichtbare beperking.
Onderwijs over autisme:

Opleidingscentrum Autisme Theo Peeters
 www.autisme-nva.nl/autismealgemeen.htm
Basiscursus autisme van de NVA vanuit het perspectief van mensen met autisme, hun ouders
of partners: [email protected]
 http://www.landelijknetwerkautisme.nl/
Scholing over autisme aan leerkrachten
 www.fontys.nl/opleidingen
Bijscholingsaanbod op het gebied van autisme. ‘zoeken op autisme’.

Faculteit sociale wetenschappen UU
Belangenverenigingen:
 Autsider
Autsider geeft een eigen stem aan het autisme in plaats van het alleen te beperken tot het
gespreksonderwerp. Voor vragen en contact met lotgenoten.
 www.balansdigitaal.nl.
Balans, Landelijke vereniging voor ontwikkelings-, gedrags- en leerproblemen.
 www.autisme.opzijnbest.nl/
 Autisme steunpunt
 www.npcf.nl
 www.cg.raad.nl
 www.leefwijzer.nl
 www.autismeverzamelgids.nl
 www.lasoos.nl
Ontmoetingsplaats voor mensen met een autistische stoornis.
Algemene sites:

www.autisme.startpagina.nl
4
Boekensites, tijdschriften:
 www.ocautisme.be/main/index.htm
Boekenlijst opleidingscentrum Theo Peeters.
 www.autismeboek.nl
Hier vindt je een actueel overzicht van alle publicaties, boeken, videobanden en ander
voorlichtingsmateriaal over autisme. ‘Zoeken op onderwerp’.
 www.autismesteunpunt-nhn.nl/literatuur/lit.html
Boeken, Tijdschriften, Video`s
 www.autisme-nva.nl/engagement.htm
Tijdschriften:
-Engagement Tijdschrift NVA tweemaandelijks.
-WTA, Wetenschappelijk tijdschrift Autisme. 3 x per jaar.
[email protected]
 Journal of autism and developmental disorders.
Maandelijkse uitgave van kluwer: [email protected]
Boekenlijst Autisme algemeen:
Asperger in meervoud, autisme en haar randgebieden. Delfos, M.F. Uitgeverij SWP 2005
Autisme wordt vanuit verschillende en vooral de nieuwste theorieën verkend
Autisme: aanpassen veranderen. Mulders, M.A.H., Hansen, C.J.A., Roosen C.J.A.
Handboek voor de ambulante praktijk. Beschrijft een scala van mogelijkheden uit de
ambulante praktijk van de hulpverlening aan autisten. Het richt zich daarbij op het totale
spectrum van autistische stoornissen.
Autisme is zo gek nog niet. Quak, G. en Smeets, K. Uitgeverij CPS 2003
Dit boek is vooral geschreven voor ouders en leerkrachten/begeleiders van leerlingen met
autisme in het reguliere en speciale basisonderwijs. Het boek verduidelijkt autisme zowel
vanuit de praktijk als vanuit een theoretisch kader. Het is een zeer gestructureerd, duidelijk en
informatief boek dat heel gemakkelijk te lezen is.
Autisme, Sleutel tot het raadsel. Frith, U. Houtekiet 1996
In dit boek wordt voor de eerste keer een bevredigend psychologisch verslag gegeven van wat
er in een autistische geest plaatsgrijpt.
Autisme Spectrum stoornissen bij normaal begaafde volwassenen. Horwitz, E.H.,
Lammeren, A.M.D.N. van, Ketelaars, C.E.J. Uitgeverij Gorcum b.v., Konink.Van 2004
In deze uitgave wordt door een groep Nederlandse specialisten op dit gebied een overzicht
gepresenteerd van hetgeen tot nu toe bekend is geworden over deze ASS, met aandacht voor
aspecten als de klinische presentatie, neuropsychologische verklaringsmodellen en
behandeling. Verder wordt uitgebreid ingegaan op de voorkomende co-morbiditeit, dit alles
verhelderd door middel van casuïstiek.
5
Autisme: van begrijpen tot begeleiden. Peeters. T. Uitgeverij Houtekiet
Het boek geeft praktische tips, mogelijke oplossingen, talloze getuigenissen van ouders en
autisten en de allerlaatste inzichten op het vlak van auti-behandeling.
Autisme, medisch en educatief. Peeters, T. en Gillberg, C. Uitgeverij Houtekiet 2003
Autisme wordt in dit boek beschreven vanuit ontwikkelings-, neurologische- en biologische
hoek. Lichamelijke afwijkingen, hulpmiddelen en medicatie komen ook aan bod. In het
educatieve deel staat het zoeken naar visuele communicatie centraal, omdat personen met
autisme niet in woorden maar in beelden denken. Dan volgt het streven naar zo groot
mogelijke zelfstandigheid, aangepast werk en georganiseerde vrije tijd.
Autisme : derealisatie, depersonalisatie: een nieuwe psychologische kijk. Rood, S, van
Op basis van haar eigen ervaringen met depressiviteit poogt de auteur autisme in een nieuw
theoretisch kader te plaatsen.
Dag vreemde man. Beel, V
Over partners met autisme.
Denk en doe. Degrieck, S. Epo 2002
Praktische ideeën voor de eerste stappen in het leerproces bij mensen met autisme en mensen
met een ontwikkelingsachterstand.
Handboek autismespectrum stoornissen en verstandelijke beperking. Kraijer D en Kraijer,
D.W. 2004
Overzicht van de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van de etiologie, de preventie, de
differentiaaldiagnostiek, de specifieke problemen en de vereiste bejegening en opvang.
Hulpgids autisme. Williams, C. & Wright, B. Uitgeverij Nieuwezijds 2005
Een toegankelijk en compleet naslagwerk vol onmisbare informatie en praktische
aanwijzingen voor ouders en begeleiders
Een vreemde wereld. Delfos, M.F. Uitgeverij SWP 2003
Over autisme , het syndroom van Asperger en PDD-NOS: voor ouders, partners,
hulpverleners en de mensen zelf.
Het asperger syndroom. Peeters, Theo en Quak, Gery
Autisme in het regulier en speciaal onderwijs. Praktische gids voor leraren en begeleiders.
De meeste probleemgedragingen en emotionele problemen moeten worden gezien als
symptomen. We moeten proberen om het autistisch denken te begrijpen en de wereld waar te
nemen en te ervaren zoals mensen met autisme dat doen. Op die manier proberen we inzicht
te krijgen in de oorzaken van hun moeilijkheden. Zich verplaatsen in de denk- en
belevingswereld van iemand met autisme en van binnenuit proberen te handelen kan helpen
bij het voorkomen van problemen. Het is niet makkelijk om in die andere wereld binnen te
stappen. Toch hebben kinderen met autisme leerkrachten en begeleiders nodig met een sterk
inlevingsvermogen.
Het syndroom van Asperger, Attwood, T. Zwets & Zeitlinger 2001
Een gids voor ouders en hulpverleners.
6
Over autisme en communicatie. Vermeulen, M.H. en Vermeulen, P. Uitgeverij Epo 2001
Waar loopt het fout? Verhelderen. Hoe zeg en schrijf je het? Tips voor aanpak bij
verstandelijke handicap en bij normale begaafdheid
Voor alle duidelijkheid. Vermeulen, P. Uitgeverij Epo
Leerlingen met autisme in het gewoon onderwijs.
Waarnemingen en zintuiglijke ervaringen bij mensen met autisme. Bogdashina, O.
Uitgeverij Garant 2004.
Zien, horen, proeven aanraken en ruiken; een andere betekenis.
Werk maken van autisme en vrije tijd. Degrieck, S.
Aanwijzingen voor hulpverleners en ouders om zowel normaal begaafde als verstandelijk
beperkte autisten vrijetijdsvaardigheden aan te leren.
Ze doen het niet expres. Bruininks, A.C. uitgeverij SWP 2002
Een structuurverlenende aanpak bij aandachtsstoornissen en hyperactiviteit.
Boekenlijst behandeling autistische kinderen:
Autisme en Thuisbehandeling. Berckelaer – Onnes, I.A. van en Kwakkel- Scheffer,
J.J.C.(1988) Boom, Meppel
Wat kan home training betekenen voor een autistisch kind.
Behandelingsstrategieën bij kinderen en jongeren met autisme. Huskens B.E.B.M.,
Didden, R. Bohn Stafleu Van Loghum 2002
Erik. Kuiper, H (1988)
Boom, Meppel
Het asperger syndroom. Myles, B. e.a. Uitgeverij Pica Huizen, 2000.
In dit boek wordt op heldere wijze uiteengezet wat er precies fout gaat bij de sensorische
integratie van kinderen met het syndroom van Asperger, en welke problemen dit oplevert. Er
worden veel voorbeeldsituaties gegeven die voor ouders en andere familieleden, verzorgers,
leerkrachten en therapeuten zeer herkenbaar zijn. Vervolgens worden praktische oplossingen
aangedragen voor thuis en op school, waardoor het kind met minder ongemak en met meer
zekerheid kan deelnemen aan (sociale) activiteiten.
Inspelen op baby`s en peuters. Riksen- Walraven, M (1981)
In zichzelf gekeerd. Wing, L. (1981)
Lemniscaat, Rotterdam.
Kinderen en Autisme. Onderkenning, behandeling en begeleiding.
Berckelaer-Onnes, I.A. en Engeland, H. van, (2e druk 1992).
Meppel/Amsterdam: Uitgeverij Boom.
7
Kinderen met een contact stoornis. Dijkshoorn, P. Swets en Zeitlinger 1998
Een groepsbehandeling voor PDD-NOS kinderen en hun ouders
Nieuwe ontwikkelingen in de opvoeding van autistische kinderen. Snijders- Oomen,
A.W.M. (1978)
Omgaan met kinderen van 1 ½ - 4 Orthovisies Leemans, E., en Bruinsma, M (1990)
Wolters Noordhoff, Groningen.
Ontwikkelingsspelletjes.
Van Loghum Slaterus, Deventer
Opvoedingsadviezen voor ouders van autistische kinderen. Schenk, A (1989)
Scriptie orthopedagogiek , RU Leiden
Social and emotional skills and understanding of children with autism spectrum
disorders. Begeer, S. (2005)
Huisdrukkerij VU Amsterdam
The treatment of autistic children. Professor Michael Rutter, (1985)
Uit zichzelf gekeerd. Peeters, Th (1984)
Dekker en v.d. Vegt, Nijmegen.
Romans:
Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht. Haddon, M. De Fontein 2003
Roman in detectivevorm over een 15-jarige jongen met een wiskunde-knobbel en PDD. Geeft
een beeld van hoe de hoofdpersoon kijkt, denkt, doet. Voor jongeren en volwassenen.
De gek op de heuvel. Vermeiren, K. Uitgeverij Mateau
De relatie tussen twee hoofdpersonen wordt totaal beheerst door de autistische zoon van één
van de hoofdpersonen.
8