Parochiebladenservice oktober 2006

Parochiebladenservice april 2012
Teksten
• WETENSWAARDIGHEDEN I t/m IX (redactie)
- Wordt de pijn van de crisis duurzaam verdeeld? Zondag van de Arbeid (29 april
2012) (zie illustratie)
- Expositie ‘Vaticanum II door de ogen van Frederick Franck’ (zie illustratie)
- Inspiratiedag ‘Abdijliturgie in de Nicolaas’
- Nieuwe publicatie: ‘Op weg naar verzoening en genezing’ (zie illustratie)
- 16 april: studiemiddag ‘Religieuzen en de nieuwe media’
- Op bedevaart naar Lourdes
- Matthäus Passion in poëtische vertaling
- Website voor jongeren over armoede in Nederland
- Inspiratiedag Week Nederlandse Missionaris 2012
• GELOOF IN BEELD ‘Kruisteken’ (T. Brekelmans) (zie illustratie)
• LITURGISCH JAAR ‘De viering van Pasen’ (E. de Jong)
• SPIRITUALITEIT ‘Concert’ (L. Leneman)
• KERK EN JODENDOM ‘Pasen en Pesach’ (Gerard Rouwhorst, Werkgroep Liturgie en
Pastoraat, Katholieke Raad voor Israël)
Illustraties




Bij ‘Wordt de pijn van de crisis duurzaam verdeeld? Zondag van de Arbeid (29 april
2012)’
Bij Expositie ‘Vaticanum II door de ogen van Frederick Franck’
Bij Nieuwe publicatie: ‘Op weg naar verzoening en genezing’
Bij ‘Kruisteken’
__________________________________________________________________________
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
WETENSWAARDIGHEDEN I
Wordt de pijn van de crisis duurzaam verdeeld?
Zondag van de Arbeid (29 april 2012)
“De ingrepen in de Wet Werk en Bijstand (Wwb), Wet Investeren in Jongeren (WIJ), Wet
Voorzieningen arbeid en zorg alleenstaande ouders (Vazalo), Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening
voor jonggehandicapten (Wajong) en Wet Sociale Werkvoorziening (Wsw) zijn de grootste bezuiniging
op de sociale zekerheid sinds de stelselherziening werknemersverzekeringen in de jaren ‘80. Ook de
bezuinigingen in de zorgwetgeving en ziektekostenverzekering zijn niet gering te noemen.” FNV
bestuurder Leo Hartvelt start direct met het noemen waar volgens hem de grootste pijn gaat zitten in
2012.
De schrik slaat Erna om het hart als zij denkt aan de veranderingen die eraan komen in de Wwb,
vooral de invoering van een huishoudentoets. Betekent dit dat haar zoon zijn zelfverdiende zakgeld
straks aan zijn moeder moet afdragen als bijdrage aan het gezinsinkomen? “Hoe crimineel wil je
jongeren maken?”, vraagt Erna zich hardop af. “Ze pakken hem dan zijn eigen ding, waar hij plezier
aan beleeft, af. Hoe denk je dat jongeren daarop zullen reageren?”
De crisis in beeld
De handreiking Wordt de pijn van de crisis duurzaam verdeeld? opent met een analyserend artikel,
waarin de achtergronden van de huidige crisis worden opgezocht. Natuurlijk zoeken overheden
oplossingen, maar de kritische vraag wordt gesteld of de forse bezuinigingen in de collectieve
voorzieningen en de sociale zekerheid de juiste richting aangeven. De pijn van die bezuinigingen komt
in concrete verhalen met mensen onderaan de arbeidsmarkt in beeld. In het kleiner worden van de
biodiversiteit blijkt ook hoe de pijn allesbehalve ecologisch duurzaam verdeeld wordt. Hoe kijken
jongeren aan tegen het betaalbaar houden van de pensioenen? Hoe kunnen jongeren met een
gedeeltelijke handicap aan een reguliere baan komen? Om de pijn van de crisis duurzaam te verdelen
is moed vereist voor verzet tegen de neoliberale logica. Aangegeven wordt dat er ook andere
manieren zijn bedacht om zowel te bezuinigen als de economie duurzamer te maken. Er zijn
verwijzingen naar boeken en websites en voorbeelden van hoe kerken mee kunnen doen aan
duurzame activiteiten. Tevens is een liturgisch katern samengesteld. Een recensie van het boek van
de filosoof Hans Achterhuis, De utopie van de vrije markt, biedt een kritische benadering van het
heersende neoliberale marktdenken, terwijl een recensie van de uitgave Wat zegt de crisis over onze
moraal? de ethiek voor een duurzame verdeling in beeld brengt.
Liturgische momenten in het jaar
Wordt de pijn van de crisis duurzaam verdeeld? is bedoeld voor gebruik in kerken en geeft veel tips,
suggesties en werkvormen voor parochies. In protestantse kerken is er de traditie om rond biddag (op
14 maart 2012) en dankdag voor gewas en arbeid (op 7 november 2012) aandacht te geven aan
sociaal-economische thema’s. In de rooms-katholieke kerk is er de Zondag van de Arbeid (op 29 april
2012). De handreiking biedt voor deze dagen uitgebreide teksten en preeksuggesties voor liturgisch
gebruik. Ook is er materiaal voor een themadienst te vinden. Vanuit het motto De Vastenaktie van...
wordt inzicht gegeven in de campagne van de Vastenaktie richting de Paastijd.
Wordt de pijn van de crisis duurzaam verdeeld? (84 pag., € 2,50 excl. verzendkosten) is een special
van het tijdschrift Ondersteboven van Arbeidspastoraat DISK en kan besteld worden bij landelijk
bureau DISK, Luijbenstraat 17, 5211 BR ’s-Hertogenbosch, 073-6128201; e-mail: [email protected] of via www.disk-arbeidspastoraat.nl
Hub Crijns, directeur van landelijk bureau DISK
(552 woorden)
NB redacties: bij dit artikel is een illustratie beschikbaar
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
WETENSWAARDIGHEDEN II
Expositie ‘Vaticanum II door de ogen van Frederick Franck’
Dit jaar is het vijftig jaar geleden dat het Tweede Vaticaans Concilie (1962-1965) werd
geopend. In 1959 aangekondigd door de beminnelijke paus Joannes XXIII als een
aggiornamento, een bij de tijd brengen van de kerk, kende het concilie ook zijn
tegenkrachten. Het was vooral aan paus Paulus VI om een gulden middenweg te vinden
tussen traditie en vernieuwing. Aan de hand van archiefstukken, publicaties, foto's en
affiches heeft het Katholiek Documentatie Centrum in Nijmegen een tentoonstelling
samengesteld die de jaren van het concilie doen herleven.
In de tentoonstelling wordt onder meer aandacht besteed aan de conciliepausen, waarbij
Joannes XXIII centraal staat: zijn verkiezing, de aankondiging van het concilie en zijn
overlijden. Tevens wordt aandacht besteed aan de voorbereiding en openingsceremonie van
het concilie, aan vrouwen op en rond het concilie, aan het oecumenische aspect, aan
conciliedagboeken, en natuurlijk aan de Nederlandse bisschoppen in die jaren. Een hoofdrol
in de expositie is daarnaast weggelegd voor de tekeningen en aquarellen die indertijd 'live'
werden gemaakt door de Nederlands-Amerikaanse tandarts Frederick Franck.
Datum:
Locatie:
Meer informatie:
26 januari t/m 30 april 2012
‘De Verdieping’ – Universiteitsbibliotheek Radboud Universiteit,
Erasmuslaan 36 in Nijmegen
www.ru.nl/kdc
(197 woorden)
NB redacties: bij dit artikel is een illustratie beschikbaar
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
WETENSWAARDIGHEDEN III
Inspiratiedag ‘Abdijliturgie in de Nicolaas’
Bij gelegenheid van 125 jaar St. Nicolaaskerk Amsterdam
Dit jaar bestaat de Amsterdamse St. Nicolaaskerk 125 jaar. Dat wordt op feestelijke wijze
herdacht en gevierd. Speciale aandacht is er daarbij voor de liturgie in de Nicolaas. Deze
liturgie, Abdijliturgie genoemd, kenmerkt zich door stilte en contemplatie. De wijze van vieren
bindt mensen met verschillende achtergronden en heeft zich een vaste plaats verworven in
hartje Amsterdam. Dankzij deze liturgie is de Nicolaaskerk voor velen een thuis.
Tijdens een inspiratiedag abdijliturgie op zaterdag 21 april worden korte inleidingen verzorgd,
waarbij vanuit eigen achtergrond of vakgebied kenmerken van de abdijliturgie worden
toegelicht. De dag begint, zoals gebruikelijk in een abdij, met het getijdengebed (lauden) en
de uitleg daarvan. Er wordt verteld over Benedictijnse spiritualiteit en haar liturgie, over het
gebruik en het zingen van psalmen en over liturgische houdingen en gebaren, alsook over
gebruiksvoorwerpen en gewaden in de liturgie. De dag wordt afgesloten in de kerk met de
vespers.
Datum:
Locatie:
Aanmelden:
Kosten:
21 april, 09.45-17.30 uur
St. Nicolaaskerk en -pastorie, Prins Hendrikkade 73 in Amsterdam
Secretariaat St. Nicolaaskerk, tel. 020-6248749 of via e-mail:
[email protected]
geen
(188 woorden)
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
WETENSWAARDIGHEDEN IV
Nieuwe publicatie: ‘Op weg naar verzoening en genezing’
In de oecumenische dialogen neemt de verhouding tussen de rooms-katholieke Kerk en de
oud-katholieke Kerk een bijzondere plaats in. In het rapport van de Internationale Roomskatholieke / Oud-katholieke Dialoogcommissie (IRAD) uit 2009 wordt deze verhouding
getypeerd als een intern katholiek probleem dat de kenmerken vertoont van een familieruzie.
Voor Nederland geldt dat wel heel bijzonder omdat de kerkscheuring in de katholieke Kerk
zich in ons land in de 18e eeuw voltrok, na een lang en moeilijk proces dat teruggaat tot de
tweede helft van de 16e eeuw.
Dankzij de oecumenische ontmoetingen en dialogen in de 20e eeuw zijn in het algemeen de
verhoudingen tussen de verschillende kerken sterk verbeterd. Dat geldt ook voor de
verhouding tussen de rooms-katholieke en oud-katholieke Kerken. Het IRAD-rapport dat in
oktober 2009 in Nederlandse vertaling werd gepubliceerd in de reeks Kerkelijke
Documentatie verwoordt ten eerste de overeenstemming over de Kerk. Op die basis brengt
het rapport heel precies de nog openstaande vragen in kaart die op de weg naar het herstel
van de volledige gemeenschap nog moeten worden beantwoord.
Om bekendheid te geven aan de voortgang van deze bijzondere dialoog die de roomskatholieke Kerk met de oud-katholieke Kerken voert, schreven Geert van Dartel en Ton
Scheer de brochure Op weg naar verzoening en genezing. De brochure is bedoeld om een
breed publiek kennis te laten nemen van de bereikte overeenstemming, de methodologie
van de gedifferentieerde consensus die aan het oecumenisch gesprek ten grondslag ligt en
van de nog openstaande vragen.
De brochure ‘Op weg naar verzoening en genezing’ is te bestellen bij het secretariaat van de
Katholieke Vereniging voor Oecumene via tel.: (030) 2326907 of via
[email protected] voor € 5,- (excl. verzendkosten).
(285 woorden)
NB redacties: bij dit artikel is een illustratie beschikbaar
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
WETENSWAARDIGHEDEN V
16 april: studiemiddag ‘Religieuzen en de nieuwe media’
Miljoenen mensen zijn actief op sociale netwerksites als Hyves, Facebook en Twitter. Kerken
en religieuze instituten hebben echter vaak weinig ervaring met de aanwezigheid op internet
of het present stellen daarop van geloof, spiritualiteit of missie. Enkele pioniers bepalen het
gezicht van de kerk online en zoeken op internet nieuwe manieren om gemeenschap te
vormen. Zij bedenken bezinningswebsites, twitter-novenen, Hyves-psalmen, chatkathedralen, wiki-gebeden, digitale pelgrimages en vormen van internetpastoraat. Maar voor
veel religieuzen en kerkmensen zijn dit nieuwe begrippen uit een onbekende wereld. Hoe
werken sociale netwerksites? Hoe kan je die sites benutten voor de eigen missie, zonder
belerend of opdringerig te worden of zonder beschuldigd te worden van digitale
zieltjeswinnerij?
Om te helpen de digitale schroom te overwinnen, organiseert de Konferentie Nederlandse
Religieuzen (KNR) in de eerste helft van 2012 een tweetal studiedagen rond nieuwe media.
De eerste bijeenkomst vindt plaats op maandag 16 april. Het karakter zal vooral oriënterend
zijn.
Medewerkers aan deze bijeenkomst:
- Eric van den Berg, verantwoordelijk voor de website Isidorusweb/Katholiek.nl en auteur van
het handboek ‘Kerk en internet’
- Zuster Marianne van Haastrecht o.s.c. (lid van gemeenschap ‘De Bron’ in Nijmegen en
actief op twitter)
- Broeder Bernardus Peeters o.c.s.o. (lid van de gemeenschap in abdij Koningshoeve en
actief op internet via http://www.koningshoeven.nl/nl/weblog.php).
Datum:
Locatie:
Aanmelden:
Meer informatie:
maandag 16 april
Klooster Mariënburg te Den Bosch
via [email protected]. U ontvangt dan t.z.t. een uitnodiging met een
definitief programma en een aanmeldingsformulier.
www.knr.nl
(245 woorden)
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
WETENSWAARDIGHEDEN VI
Op bedevaart naar Lourdes
Een reis met meerwaarde! Zo kan een bedevaart naar Lourdes het beste worden
omschreven. Het plaatsje in Zuid-Frankrijk werd ruim 150 jaar geleden wereldberoemd door
de verschijningen van ‘een mooie dame’, die het meisje Bernadette Soubirous hier zag.
Sindsdien bezoeken jaarlijks vele miljoenen mensen het stadje aan de voet van de
Pyreneeën.
Het was op een koude dag in februari 1858. De 14-jarige Bernadette ging samen met haar
zusje en een vriendinnetje hout sprokkelen langs het riviertjes de Gave. Plotseling hoorde
Bernadette het geruis van een windvlaag en toen zag ze in een nis in de rotswand een
meisje staan. Bernadette heeft nooit gezegd dat ze Maria zag, maar sprak altijd over een
‘mooie dame’.
In totaal heeft Bernadette achttien keer een verschijning gehad. Bij een van die
gelegenheden noemde de dame zichzelf de ‘Onbevlekte Ontvangenis’. Dit was voor de Kerk
reden om de gebeurtenissen als authentieke Mariaverschijningen te erkennen. Sindsdien
heeft Lourdes zich ontwikkeld tot een van de grootste bedevaartplaatsen ter wereld. Jaarlijks
bezoeken meer dan zes miljoen pelgrims het stadje van Bernadette.
Geheel verzorgde reis
Ook vanuit Nederland vinden er elk jaar bedevaarten naar Lourdes plaats. De Organisatie
Limburgse Bedevaarten biedt al meer dan 90 jaar geheel verzorgde reizen aan voor pelgrims
uit heel Nederland. De reizen vinden plaats per trein, bus of vliegtuig. Overnachtingen vinden
plaats in moderne hotels. Professionele reisleiders en pastores staan borg voor een
onvergetelijke week in het Pyreneeënstadje.
Tijdens de bedevaart wordt een volledig Nederlandstalig programma aangeboden. Voor
eventueel zieke of minder valide pelgrims is medische en verpleegkundige begeleiding
beschikbaar. Een grote groep vrijwilligers zorgt desgewenst voor rolstoelvervoer.
Individueel of als groep
U kunt als individuele pelgrim inschrijven, maar ook als groep. De Limburgse Bedevaarten
verzorgt ook de Lourdesreizen voor pelgrims van diverse ziektekostenverzekeraars. Bent u
verzekerd bij CZ, Agis of VGZ dan kunt u onder bepaalde voorwaarden in aanmerking
komen voor een tegemoetkoming in de reiskosten.
Overige bestemmingen
Naast Lourdes, organiseert de Limburgse Bedevaarten ook reizen naar Rome, Israël, Ierland
en Banneux. In Ierland volgen we het spoor van de heilige pater Karel Houben. Nieuw in
2012 is een wandelbedevaart in de Franse Bourgognestreek over een stuk van de route naar
Santiago de Compostela.
Meer informatie
Vraag nu vrijblijvend een brochure aan of kijk op de website www.bedevaarten.com.
Organisatie Limburgse Bedevaarten, Raadhuisplein 1, 6226 GN Maastricht.
Telefoon: 043-3215715, e-mail: [email protected].
(392 woorden)
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
WETENSWAARDIGHEDEN VII
Matthäus Passion in poëtische vertaling
Bij Uitgeverij Boekencentrum verscheen onlangs een poëtische hertaling van de Matthäus
Passion, die de gelovige inhoud van de het oratorium respecteert en de letterlijke tekst van
het meesterwerk van Johann Sebastian Bach op de voorliggende muziek als uitgangspunt
neemt. De uitgave van dichteres Ria Borkent (Apeldoorn, 1950) is een must voor liefhebbers
van religieuze poëzie en is onmisbaar voor iedereen die graag wil weten wat er werkelijk in
de Matthäus Passion staat en de teksten in zijn/haar eigen taal wil proeven. In het boekje is
zowel de Duitse tekst (linkerpagina) als de Nederlandse tekst (rechterpagina) terug te
vinden. Tevens bevat het een woord vooraf, overwegingen bij de tekst en tekstvarianten. De
vocale eindredactie en eerste uitvoering zijn in handen van Pieter Jan Leusink.
Titel:
Auteur:
Uitgeverij:
ISBN:
Prijs:
‘Matteüs Passie – Een poëtische hertaling’
Ria Borkent
Boekencentrum
9789023926115
€ 12,90
(144 woorden)
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
WETENSWAARDIGHEDEN VIII
Website voor jongeren over armoede in Nederland
Armoede en de belangstelling voor armoede in Nederland groeien, ook bij scholen en
jongerenorganisaties. De werkgroep Arme Kant van Nederland/EVA heeft daarom een
website gelanceerd waarop het onderwerp op een voor jongeren aansprekende manier
wordt belicht: www.armekant-eva.nl/jongeren. De site heeft rubrieken als ‘Wat is armoede?’,
‘Wie zijn arm?’ en ‘Wat kun je zelf doen?’ Door de hele site heen zijn er veel links naar
filmpjes, ervaringsverhalen, spellen, quizzen, muziekclips, etc. te vinden. Die zijn ook nog
eens gebundeld in de rubriek '€xtra'. Zo ontstaat een levendige site met veel (bewegend)
beeldmateriaal, bondige informatie en doorklikmogelijkheden voor wie meer wil weten.
Meer informatie: www.armekant-eva.nl/jongeren
(110 woorden)
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
WETENSWAARDIGHEDEN IX
Inspiratiedag Week Nederlandse Missionaris 2012
Elk jaar voert de Week Nederlandse Missionaris (WNM) met de Pinksteractie campagne voor
werk en welzijn van Nederlandse missionarissen en missionair werkers wereldwijd. Zij zetten
zich, geïnspireerd door ons geloof, in voor de arme en uitgesloten medemens. Zij gaan naast
hen staan, leven samen met hen en weten zo als geen ander wat er nodig is. Maar zij
kunnen dat niet zonder steun van de Week Nederlandse Missionaris. Dit jaar loopt de
Pinksteractie van 17 mei t/m 28 mei.
Ook dit jaar organiseert de WNM voorafgaand aan de Pinksteractie een inspiratiedag, om
zoveel mogelijk mensen te inspireren voor de Pinksteractie. Zet zaterdag 21 april alvast in
uw agenda. U kunt genieten van lezingen van Agnes van Ardenne (oud-minister van
ontwikkelingssamenwerking), pater Sonnemans en Lenneke Tange. Joke Litjens, bekend
van de KRO, is dagvoorzitter. Aan het einde van de dag is er een gezellige lunch. De
toegang is gratis. Iedereen is van harte welkom!
Datum:
Locatie:
Meer informatie:
Zaterdag 21 april van 10 tot 14 uur
Grote Kerk, Kerkstraat 20 in Den Bosch
www.weeknederlandsemissionaris.nl
(178 woorden)
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
GELOOF IN BEELD
Kruisteken
De vroegste gegevens over het kruisteken als gebaar komen uit het begin van de derde
eeuw. Toen beschreef de kerkvader Tertullianus op een overdreven manier een veelvuldig
gebruik: ‘Bij iedere stap, bij iedere beweging, thuiskomend en uitgaand, wanneer we onze
kleding en schoeisel aandoen, in bed en aan tafel, wanneer we de lampen aansteken en
naar bed gaan, wanneer we gaan zitten en bij iedere bezigheid tekenen wij ons voorhoofd
met het kruis.’ Oorspronkelijk werd het kruisteken maar met één vinger, wijsvinger of duim op
het voorhoofd gemaakt. In de volgende eeuwen gebeurde het met twee en drie vingers.
Paus Innocentius III (1108-1216) schreef dat het kruisteken met drie vingers gemaakt moest
worden onder aanroeping van de heilige Drievuldigheid, de Vader, de Zoon en de heilige
Geest. Deze wordt gesymboliseerd door die drie vingers. Het gebaar van het kruisteken
wordt volgens de paus van het hoofd naar de borst en van de linker- naar de
rechterschouder gemaakt. Ook hier geldt volgens Innocentius een symboliek. Van boven
naar beneden verwijst naar Christus die van de hemel neerdaalde naar de aarde. Links heeft
een negatieve en rechts een positieve betekenis. Links betekent ellende en dood, maar
rechts leven en glorie, zoals Christus overging van dood naar verrijzenis.
Wanneer het kruisteken in de volgende eeuw met de volle hand werd gemaakt, betekenden
de vijf vingers de vijf wonden van Christus aan het kruis. In deze tijd ontstond dus het
gebaar, waarmee we tegenwoordig het kruisteken maken. De middeleeuwse symboliek,
waarvan de gewone gelovige zich waarschijnlijk nauwelijks bewust was, lijkt ons vergezocht,
maar wellicht is het interessant om hiervan kennis te nemen. Het gebaar van het kruis, niet
over het lichaam, kwam en komt nog talrijk voor in zegeningen en wijdingen door de priester
of bisschop. Ze staan in het Rituale Romanum dat in 1999 verschenen is, maar minder
zegeningen bevat dan de oudere edities.
Toon Brekelmans
Kerkhistoricus
(315 woorden)
NB Redacties: bij dit artikel is een illustratie beschikbaar
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
LITURGISCH JAAR
De viering van Pasen
Het hoogfeest van Pasen wordt op een bijzondere wijze gevierd tijdens de Paaswake. Zoals
het woord Paaswake zelf al aangeeft is het kenmerk ervan het nachtelijke waken waarin
wordt uitgezien naar de opstanding van Jezus uit de doden. Deze wakendienst krijgt reliëf
door een groot aantal schriftlezingen. Zij vindt haar bekroning in de verkondiging van de
verrijzenis in het Evangelie (dit jaar volgens Marcus). De viering begint met het ontsteken
van het nieuwe licht, teken van de verrijzenis, dat bezongen wordt in de paasjubelzang.
Deze dienst van waken en gebed gaat, na de gedachtenis van ons mede verrijzen in het
doopsel, over in de viering van de Eucharistie, de bekroning van het nachtelijk samenzijn.
De schriftlezingen
Wij luisteren in de paasnacht uitgebreid naar de heilige Schrift omdat – zo wordt gebeden in
het gebed na de zevende lezing – 'God ... ons onderricht met de geschriften van het Oude
en Nieuwe Testament om het Paasmysterie te vieren'. De lezingen verduidelijken ons de
betekenis van het Paasfeest.
Van de negen lezingen die zijn voorzien, zijn er zeven uit het Oude of Eerste Testament. Om
pastorale redenen mag men echter dit aantal lezingen beperken tot drie. De belangrijkste
echter, die uit het boek van de Uittocht, mag niet achterwege blijven. Daarin horen wij hoe in
de doortocht van de joden door de Rietzee hun levens gered worden. Deze doortocht is het
beeld van Jezus' doortocht door de dood heen naar het nieuwe leven als de verrezen Heer
om ons te redden.
De betekenis van de lezingen
De vier eerste lezingen doen denken aan de 'vier nachten' van de joodse traditie.
- Het scheppingsverhaal – de eerste lezing – laat zien hoe God licht brengt in de duisternis
die God nacht noemde.
- De beproeving zijn zoon Isaak te offeren, aldus de tweede lezing, verduistert de belofte aan
Abraham dat zijn nageslacht talrijk zal zijn. Abraham onthoudt God zijn zoon niet, daarom
spaart God Isaak en herhaalt zijn belofte. Zo verkrijgt Abraham in Isaak een groot
nageslacht. Voor ons is Isaak het beeld van Christus.
- Aan de nacht van de onderdrukking in Egypte komt een einde, wanneer de Israëlieten 's
nachts droogvoets door de zee trekken. Zo verhaalt de derde lezing.
- De vierde lezing komt uit het zogenaamde 'boek van de vertroosting' waarin de profeet
Jesaja in een woord van de Heer aankondigt dat God als verlosser op het einde der tijden de
nacht van Israëls verstoting en onderdrukking zal verlichten.
De laatste oudtestamentische lezingen verwijzen naar het doopsel: 'Komt naar Mij en gij zult
leven', 'Wie de wet van Gods geboden vasthoudt, zal leven' en 'Ik zal zuiver water over u
sprenkelen en u een nieuw hart geven'.
E. de Jong
(451 woorden)
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
SPIRITUALITEIT
Concert
Wie in een krant of weekblad de culturele agenda naleest, kan ontdekken dat er opvallend
veel muziekensembles op de zondagochtend optreden. Omstreeks elf uur, half twaalf,
worden er – ironie van het lot – vaak in voormalige kerken en kapellen uitvoeringen gegeven.
Voor sommigen een pijnlijke en wrange constatering. Voor anderen een aanvaardbaar
alternatief. Op de tijd en plaats, waarop er vroeger Eucharistievieringen plaatsvonden,
worden er nu concerten ten gehore gebracht
Met winkelen op ‘de dag des Heren’ zullen buitenkerkelijke gelovigen wellicht nog moeite
hebben; een innerlijk taboe weerhoudt hen ervan. Een klassiek concert echter heeft voor hen
iets sacraals, zeker als het religieuze muziek betreft.
Nu velen zich wat de zondag aangaat vrij voelen om te kiezen, in tegenstelling tot vroeger,
toen men zich verplicht voelde om ter kerke te gaan, wordt een bewuste keuze voor een
kerkdienst er des te waardevoller door. Zeker als het moeite kost om zich in alle vroegte naar
een Godshuis te reppen. De muziek en de gezangen die daar weerklinken, zijn niet altijd van
professioneel niveau; de intentie echter is het wezenlijke dat telt. Koorleden, organist en
andere musici zetten zich belangeloos en trouw in, letterlijk pro Deo. Dat heeft een krachtige
uitwerking.
Wat de sportclubs aangaat, ook daarbij kunnen we op de zondag onze persoonlijke keuzes
maken. Wandelen of rennen met medetrimmers in het frisse ochtendbos, in een formatie op
de racefiets zoeven langs ‘s Herenwegen, je uitleven op het voetbal- of hockeyveld; al die
aanlokkelijke activiteiten kunnen ons ervan weerhouden rustig in een kerkbank plaats te
nemen. Doen we het toch, dan leert de ervaring, dat we er niets door tekort komen.
Integendeel. Het schenkt ons innerlijke vrede. We zijn ingegaan op de uitnodiging van de
Enige die ons deze vrede kan geven. Daar kan geen concert of sportclub tegenop.
Meerdere onderzoeken in binnen- en buitenland tonen aan dat praktiserende gelovigen over
het algemeen gezonder en gelukkiger zijn.
Het geheim? Degene die onze harten peilt, kent het!
Louise Leneman
(327 woorden)
__________________________________________________________________________
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl
KERK EN JODENDOM
Pasen en Pesach
Wat vieren christenen op Pasen? Wanneer je die vraag voorlegt aan Nederlanders die enige
affiniteit hebben met de christelijke traditie – en dus niet alleen maar denken aan het voorjaar
en aan kuikens en paashazen –, zullen ze waarschijnlijk antwoorden: de verrijzenis of,
wanneer ze een protestantse achtergrond hebben, de opstanding van Christus.
Maar waarom noemen wij Pasen dan 'Pasen'? Waarom niet gewoon feest van de verrijzenis
of van de opstanding?
De naam 'Pasen' herinnert christenen aan iets dat ze allicht dreigen te vergeten: Pasen
(afkomstig van het Hebreeuwse woord 'Pesach') is een van oorsprong joods feest waarop de
Joden de bevrijding uit de slavernij in Egypte vieren. Die slavernij kan veel vormen
aannemen en veel gezichten hebben. Dat is de reden waarom Joden elk jaar Pesach blijven
vieren. Voor de christenen is die slavernij zonder meer een universeel menselijk gegeven dat
mensen, mannen en vrouwen, sinds de dagen Adam en Eva, in haar ban heeft gehouden en
steeds dreigt te houden. Die slavernij houdt in dat mensen hun leven laten bepalen door de
angst voor de dood die iedereen op de knieën krijgt, door hebzucht en de neiging om
medemensen te onderdrukken. Pasen, Pesach, herinnert ons aan de bevrijding uit die
onderdrukking: God wil de mensheid bevrijden. Dat is voor christenen door de verrijzenis, de
opstanding van Christus, op een heel bijzondere manier zichtbaar geworden.
Laten wij als christenen Pasen dus 'Pasen' blijven noemen. Dat kan helpen voorkomen dat
wij onze verbondenheid met de joodse traditie uit het oog verliezen. Het kan ons ook helpen
om het christelijke paasfeest beter te begrijpen en om aan de dynamiek en de diepste
betekenis ervan meer en beter recht te doen.
Gerard Rouwhorst, Werkgroep Liturgie en Pastoraat, Katholieke Raad voor Israël
(291 woorden)
__________________________________________________________________________
Een project van het College van Perschefs (Perschefs van de Nederlandse bisdommen en van de kerkprovincie).
Redactie-adres: Secretariaat RKK, Pers & Communicatie, Postbus 13049, 3507 LA Utrecht, tel.: 030 232 69 11, fax: 030 233 46 01,
e-mail: [email protected], www: http://www.rkkerk.nl