Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek

Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Auteur
Aline de Vries
Laatst gewijzigd
12 november 2015
Licentie
CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Webadres
https://maken.wikiwijs.nl/67609
Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet. Wikiwijs is
hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, maakt en deelt.
Inhoudsopgave
Gedrag, gedragsaspecten en gedragsdeterminanten
Gedrag
Menselijk gedrag
Gedragsaspecten
Gedragsdeterminanten
Stromingen in ontwikkelingspsychologie
Over dit lesmateriaal
Pagina 1
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Gedrag, gedragsaspecten en gedragsdeterminanten
In dit arrangement ga je thema 2 uit het boek `Cliënt en omgeving` ontdekken en maak je opdrachten
die aansluiten op de lesstof uit dit thema. Aan de linkerkant van deze pagina zie je verschillende titels
staan die je ook terug kan vinden in je boek. Het arrangement is zo opgebouwd dat je de
verschillende titels van boven naar beneden maar ook afzonderlijk van elkaar kan maken. Je begint
bij de bovenste titel en drukt onder aan de pagina op volgende om door te gaan. Zo werk je door het
gehele thema.
Het is zeker raadzaam om het boek bij dit arrangement te gebruiken. Het arrangement dient ter
ondersteuning van het boek en dus niet ter vervanging.
Veel leerplezier toegewenst!
Gedrag
Wanneer je als SCW`er werkt, heb je te maken met mensen en dus met menselijk
gedrag. De omgeving waarin de persoon zich bevindt, zorgt ervoor dat hij bepaald
gedrag laat zien. Het is belangrijk om te weten hoe je invloed kan uitoefenen op het
menselijk gedrag en welke ontwikkelingen de persoon doormaakt.
Waar denk jij aan als je aan het woord `gedrag` denkt?
Maak een woordspin met in het midden het woord `gedrag` en hieromheen woorden
die in jou opkomen als je hieraan denkt.
1.
2.
a.
Maak een woordspin op je computer
b.
of op papier
Menselijk gedrag
Als we het hebben over gedrag, dan bedoelen we hiermee:
- Een optelsom van gevoelens, gedachten, waarnemingen, meningen en bewegingen
- Uitdrukking van denken, vinden en voelen
Wat hiermee gezegd wordt, is dat alles wat mensen doen of juist niet doen, gedrag is.
Pagina 2
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Als je kijkt naar de afbeelding van Loesje hierboven dan zie je dat de gedachte haar gedrag bepaald.
Een uitdrukking van denken dus.
Sociale wetenschappen
Een stukje kennis over sociale wetenschappen is nodig wanneer je met mensen werkt. Je bent in
staat om mensen te begrijpen, motiveren en eventueel gedrag te beïnvloeden. Sociale
wetenschappen houden zich bezig met het menselijk gedrag. Je hebt er drie, de psychologie, de
sociologie en pedagogiek.
Zoek in het boek `Cliënt en omgeving` (hoofdstuk 2) de verschillen op tussen deze 3 wetenschappen
en leg daarna in eigen woorden uit wat de verschillen zijn. Je antwoorden mogen in onderstaande
vakje ingevuld worden.
Gedragsaspecten
Gedrag is te onderscheiden in 3 belangrijke aspecten:
1. (KUNNEN) Motorische aspect
Kruipen, lopen, springen, uithoudingsvermogen en lenigheid
2. (DENKEN) Cognitief aspect
Kennis, inzicht, geheugen, waarneming, concentratie
Pagina 3
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
3. (VOELEN) Sociaal-affectief aspect
Ontwikkeling eigen identiteit! Sociale ontwikkeling = omgang met anderen/spelgedrag. Affectief =
ontwikkeling emoties/gevoelens.
Bij de seksuele ontwikkeling spelen sociaal-affectieve aspecten een grote rol. Het is de ontwikkeling
van seksueel gedrag en lichaams- en lustbeleving.
Versiertrucs
kn.nu/ww.f57b090 (youtu.be)
Bekijk de bovenstaande video over versiertrucs
Welke verschillende gedragsaspecten kun je benoemen in deze video
Dingen die we meemaken roepen verschillende gedachten bij ons op. Deze gedachten leiden tot
gevoelens en die leiden weer tot handelingen.
Bekijk de volgende video over `een muis in de val. Beantwoord tijdens of na de video de 3 vragen.
Een muis in de val
kn.nu/ww.3bf90f5 (youtu.be)
1. Wat denk ik?
Pagina 4
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
2. Welk gevoel heb ik tijdens het bekijken van de video?
3. Hoe zou mijn handelen, door het zien van deze video, beïnvloed kunnen worden?
Reclamemakers spelen in op de gedachten en gevoelens van mensen om zo gedrag te beïnvloeden.
In de video wordt gebruik gemaakt van de muis. Veel mensen vinden muizen `eng` (gedachte). Een
emotie hierbij kan zijn `angst`. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat sommigen hun handen voor de
ogen slaan (handeling)
Als mensen de muis in de val zien liggen, denken ze dat deze dood is (gedachte). Emoties hierbij
kunnen zijn `verdriet` of `opluchting`. Een handeling die gestuurd wordt door die gedachte en emotie
kan zijn dat men een verdrietige 'ooooh' laat horen.
Pagina 5
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Gedragsdeterminanten
Gedragsdeterminanten zijn factoren die ons gedrag verklaren tot op zekere hoogte. 100% verklaring
of begrijpen van bepaald gedrag is nooit aan de orde.
Gedragsdeterminanten
kn.nu/qfzav
Pagina 6
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
In de oefeningen komen de verschillende gedragsdeterminanten aan bod. Gebruik bij het
beantwoorden van de vragen de informatie uit het boek `Cliënt en omgeving`.
Psychosociale factoren
Bedenk bij 2 van de 4 psychosociale factoren een praktijkvoorbeeld
Aanlegfactoren
Onder aanlegfactoren vallen de volgende termen
a. Milieu, normen en waarden en cultuur
b. Erfelijkheid, persoonlijkheid en temperament
Aanlegfactoren
Welke woorden missen er?
Eigenschappen als _______ en _______ zijn erfelijk en hebben familieleden vaak
gemeen. Er is veel discussie over de invloed van _______ en _______ op elkaar. In veel
gevallen heeft het te maken met een _______.
Beschikbare keuzes:
uiterlijk, persoonlijkheid, omgeving, wisselwerking, aanleg
Pagina 7
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Organische factoren
De organische factoren kun je indelen in 3 groepen. Welke 3 factoren zijn dit?
Dit zijn de _______________ , _______________ en _______________ factoren
Organische factoren
In het boek `Cliënt en omgeving` zijn verschillende voorbeelden te vinden voor de organische
factoren.
Voorbeelden van lichamelijke factoren zijn: honger/uiterlijk/ziektes/beperkingen.
Voorbeelden van biochemische factoren zijn: alcohol en drugs
Voorbeeld van hormonale factoren is: de menstruatie bij een vrouw
Bedenk nu zelf 2 voorbeelden die onder de organische factoren kunnen vallen.
Stromingen in ontwikkelingspsychologie
De ontwikkelingspsychologie bestudeert het menselijk gedrag in alle levensfasen. Het gaat hierbij om
de normale ontwikkeling. Door verschillende onderzoekers is de ontwikkeling van mens en zijn
leergedrag onderzocht. Hierbij zijn verschillende stromingen te benoemen namelijk:
- Het behaviorisme
- Het cognitivisme
- Het constructivisme
Lees de informatie over de verschillende stromingen in je boek `Cliënt en omgeving`. Onderstaande
video en afbeeldingen kunnen je helpen bij het onderscheiden van de 3 stromingen.
Het behaviorisme
kn.nu/ww.9bc9c10 (youtu.be)
Pagina 8
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
3 stromingen in de ontwikkelingspsychologie
Welke stroming zie je binnen jouw school?
Pagina 9
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Een school is een goed voorbeeld van een plaats waar je een leertheorie zou kunnen gebruiken.
Als je aan je eigen school denkt, welke leertheorie zou daar dan het beste bij passen?
Onderbouw je antwoord met ten minste 3 argumenten.
Pagina 10
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Antwoorden
Wanneer je als SCW`er werkt, heb je te maken met mensen en dus met menselijk
gedrag. De omgeving waarin de persoon zich bevindt, zorgt ervoor dat hij bepaald
gedrag laat zien. Het is belangrijk om te weten hoe je invloed kan uitoefenen op het
menselijk gedrag en welke ontwikkelingen de persoon doormaakt.
Waar denk jij aan als je aan het woord `gedrag` denkt?
Maak een woordspin met in het midden het woord `gedrag` en hieromheen woorden
die in jou opkomen als je hieraan denkt.
1. b
2. a
Sociale wetenschappen
Een stukje kennis over sociale wetenschappen is nodig wanneer je met mensen werkt. Je bent in
staat om mensen te begrijpen, motiveren en eventueel gedrag te beïnvloeden. Sociale
wetenschappen houden zich bezig met het menselijk gedrag. Je hebt er drie, de psychologie, de
sociologie en pedagogiek.
Zoek in het boek `Cliënt en omgeving` (hoofdstuk 2) de verschillen op tussen deze 3 wetenschappen
en leg daarna in eigen woorden uit wat de verschillen zijn. Je antwoorden mogen in onderstaande
vakje ingevuld worden.
Komen je eigen antwoorden overeen met de volgende zinnen?
Psychologie: Bestuderen menselijk gedrag en onderzoeken hoe gedrag te beïnvloeden.
Sociologie: Bestuderen mensen in groepen en wisselwerking van functioneren van mens in die
groepen.
Pedagogiek: Bestuderen van opvoedingsproces en het sturen ervan.
Bekijk de bovenstaande video over versiertrucs
Welke verschillende gedragsaspecten kun je benoemen in deze video
Welk gedrag heb je kunnen waarnemen?
Bij welke van de 3 aspecten hoort dit gedrag dat je hebt gezien?
1. Wat denk ik?
Welke gedachte komt in je op bij het zien van de video?
Pagina 11
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
2. Welk gevoel heb ik tijdens het bekijken van de video?
Was je misschien blij, verdrietig, angstig, boos etc.?
3. Hoe zou mijn handelen, door het zien van deze video, beïnvloed kunnen worden?
Welke zichtbare handelingen heb je misschien al wel gedaan tijdens het kijken van de video?
Antwoorden: Gedragsdeterminanten
Psychosociale factoren
Bedenk bij 2 van de 4 psychosociale factoren een praktijkvoorbeeld
Bijvoorbeeld:
Welke invloed heeft jouw opvoeding op jouw gedrag?
Heb je bepaalde ervaringen/emoties die jouw gedrag beïnvloeden?
Aantal punten juist antwoord: 1
Aanlegfactoren
Onder aanlegfactoren vallen de volgende termen
1. Milieu, normen en waarden en cultuur
2. Erfelijkheid, persoonlijkheid en temperament
Pagina 12
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Aantal punten juist antwoord: 1
Aanlegfactoren
Welke woorden missen er?
Eigenschappen als uiterlijk en persoonlijkheid zijn erfelijk en hebben familieleden vaak
gemeen. Er is veel discussie over de invloed van aanleg en omgeving op elkaar. In veel
gevallen heeft het te maken met een wisselwerking.
Aantal punten juist antwoord: 1
Organische factoren
De organische factoren kun je indelen in 3 groepen. Welke 3 factoren zijn dit?
Dit zijn de _______________ , _______________ en _______________ factoren
Juist antwoord:
De organische factoren kun je indelen in 3 groepen. Welke 3 factoren zijn dit?
Dit zijn de lichamelijke , biochemische en hormonale factoren
Aantal punten juist antwoord: 1
Organische factoren
In het boek `Cliënt en omgeving` zijn verschillende voorbeelden te vinden voor de organische
factoren.
Voorbeelden van lichamelijke factoren zijn: honger/uiterlijk/ziektes/beperkingen.
Voorbeelden van biochemische factoren zijn: alcohol en drugs
Voorbeeld van hormonale factoren is: de menstruatie bij een vrouw
Bedenk nu zelf 2 voorbeelden die onder de organische factoren kunnen vallen.
Kun je een voorbeeld verzinnen van een lichamelijke factor die jouw gedrag kan beïnvloeden?
Kun je een voorbeeld verzinnen van een biochemische factor die jouw gedrag kan beïnvloeden?
Kun je een voorbeeld verzinnen van een hormonale factor die jouw gedrag kan beïnvloeden?
Pagina 13
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Aantal punten juist antwoord: 1
Welke stroming zie je binnen jouw school?
Een school is een goed voorbeeld van een plaats waar je een leertheorie zou kunnen gebruiken.
Als je aan je eigen school denkt, welke leertheorie zou daar dan het beste bij passen?
Onderbouw je antwoord met ten minste 3 argumenten.
Vragen die jij jezelf zou kunnen stellen:
- Hanteert mijn school het straffen en belonen systeem?
- Krijg je op jouw school les vanuit eenrichtingsverkeer of in wisselwerking met omgeving?
- Mag jij weleens een vrije keuze maken in opdrachten of lesvorm?
Pagina 14
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek
Over dit lesmateriaal
Colofon
Auteur
Aline de Vries
Laatst gewijzigd
12 november 2015 om 14:41
Licentie
Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons
Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de
voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om:
het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk
medium of bestandsformaat
het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken
te maken
voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden.
Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie
Aanvullende informatie over dit lesmateriaal
Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar:
Eindgebruiker
leerling/student
Moeilijkheidsgraad gemiddeld
Trefwoorden
saw
Bronnen
Bron
Type
Versiertrucs
https://youtu.be/au5mBZKpWyU
Video
Een muis in de val
https://youtu.be/x2PIVKm3nvM
Video
Het behaviorisme
https://youtu.be/Hy0C1NG4_B0
Video
Pagina 15
Thema 2 Ontwikkelingspsychologie en pedagogiek