college voor de rechten van de mens

College voor de Rechten van de Mens
DE AMBTENAAR EN HET
RECHT OP GELIJKE
BEHANDELING
Oprichting van het College
• College bij wet opgericht op 1 oktober
2012
• Lange geschiedenis: VN-resolutie 1993 =>
Paris Principles => A-status
• Paris Principles: breed mandaat en
garanties voor onafhankelijkheid, met
name t.o.v. de overheid
Oprichting van het College
Organisatorisch
• Samengevoegd met de CGB
• CGB had al B-status
• Synergie in taken
Oprichting van het College
Taken in de wet vastgelegd
• Onderzoek: alle mensenrechtelijke
onderwerpen, w.o. gelijke behandeling
• Advisering
• Rapporteren
• Educatie
• In nauw contact met ‘Civil Society’
Oprichting van het College
Missie: het College voor de Rechten van de
Mens belicht, bewaakt en beschermt
mensenrechten, bevordert de naleving van
mensenrechten (inclusief gelijke
behandeling) in praktijk, beleid en
wetgeving, en vergroot het bewustzijn van
mensenrechten in Nederland
Oprichting van het College
Prioriteiten
• Ouderenzorg en mensenrechten
• Migratie en mensenrechten
• Toegang tot de arbeid
• Mensenrechteneduactie
• Gelijke behandeling
Gelijke behandeling
• Wettelijke taak van het College:
* individuele klachten over discriminatie
onderzoeken en beoordelen
* oordeel over het eigen handelen
* breder onderzoek uit eigen beweging
• Voortzetting van het werk van de CGB
Hoofdlijnen gelijke behandeling 1
• Bestrijden van uitsluiting en achterstelling op de
belangrijke terreinen van het leven: arbeid en
dienstverlening
• Op gronden die er niet zouden moeten doen:
geslacht, ras, seksuele gerichtheid, godsdienst,
levensovertuiging, politieke
gezindheid,nationaliteit, burgerlijke staat,
handicap of chronische ziekte, leeftijd,
arbeidsduur vaste of tijdelijke aanstelling
Hoofdlijnen gelijke behandeling 2
• GB-wetten: uitwerking van artikel 1 van de
grondwet
=> de wetten gelden voor iedereen:
symmetrie
• Lappendeken: AWGB, WGBH/CZ,
WGBm/v, WGBL, BW, Ambtenarenwet,
WOA, WOBOT
• Integratiewet?
• WGBH/CZ, WGBL zien (nog) alleen op de
arbeid en niet op de dienstverlening
• BW, Aw, WOA en WOBOT zien per
definitie alleen op de arbeid
Hoofdlijnen gelijke behandeling 3
• Sterk ingebed in Europese wetgeving:
verdrag en richtlijnen
• En in jurisprudentie van het Europese Hof
van Justitie
Hoofdlijnen gelijke behandeling 4
• Gelijke gevallen gelijk behandelen,
ongelijke gevallen ongelijk behandelen
• Kernbegrip: ONDERSCHEID
* direct
* indirect
• Onderscheid is verboden, tenzij:
* wettelijke uitzondering (direct)
* objectieve rechtvaardiging (indirect)
Hoofdlijnen gelijke behandeling 5
• Bijzondere positie van de overheid
• Eenzijdig overheidshandelen vs. de
overheid als werkgever
• College kan alleen de overheid als
werkgever beoordelen: zelfde toets als bij
private werkgevers
Uitwerking: bewijsvermoeden
• Discriminatie is vaak moeilijk te bewijzen
• Verschuiving van de bewijslast: feiten die
onderscheid kunnen doen vermoeden
• Tegenbewijs:
* geen onderscheid gemaakt
* wel onderscheid gemaakt, maar het
onderscheid is niet verboden
Uitwerking: direct onderscheid
• Direct onderscheid: verboden, tenzij een
specifieke wettelijke uitzondering
NB: WGBL, WOA, WOBOT
• Gesloten systeem, de wetgever heeft de
belangenafweging gemaakt
• Voorkeursbeleid: geslacht (t.b.v. vrouwen), ras
en handicap/chronische ziekte
Uitwerking: indirect onderscheid 1
• Neutraal criterium dat personen met een
bepaald beschermd kenmerk bijzonder
treft in vergelijking met andere personen:
* getalsmatig
* intrinsiek/causaal
• Als concept van enorm belang voor het
tegengaan van discriminatie
• Verboden, tenzij het onderscheid objectief
gerechtvaardigd is
Uitwerking: indirect onderscheid 2
Objectieve rechtvaardiging
• Waarom?
=> het doel
• Hoe?
=> het middel
• Passendheid: bereik je op die manier je
doel?
• Kan het ook op een andere manier?
• Is het niet buiten proportie?
Uitwerking: indirect onderscheid 3
Valkuilen bij de rechtvaardiging van
onderscheid:
• De overheid als werkgever beroept zich
op: formele wet, amvb (ARAR),
ministeriële regeling, beleidsregel
• Niet anders dan bij een private werkgever
die zich beroept op de toepasselijke CAO
Voorbeelden in de sfeer van de
overheid
• Trouwambtenaar
• Rendementseis bij functies die functioneel
leeftijdsontslag kennen: maximumleeftijd
• Maximumleeftijd bij indiensttreding in
sommige functies bij Defensie.
Bijzondere bescherming
Victimisatieverbod: het is verboden om
werknemer te benadelen die zich op een
GB-wet beroept
Tot slot
Vragen?
Meer informatie: www.mensenrechten.nl