j.j. bos b.v. Mechanische Spanningen Meten 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Wat is Spanning – Wat is Rek Wat kunnen we meten Hoe kunnen dat meten De rekstrook De brug van Wheatstone De installatie De toepassingen j.j. bos b.v. wat willen we weten? j.j. bos b.v. wat is SPANNING? F F A = doorsnede oppervlakte Niet direct meetbaar j.j. bos b.v. wat is REK? l + Δl F 1 2 F Belaste staaf A = doorsnede oppervlakte j.j. bos b.v. Rek vs Spanning 1679 Robert Hooke Relatie tussen rek ε en spanning σ Elasticiteitsmodulus “E” in N/m² of Pa σ=E*ε j.j. bos b.v. Poissson Rek • Dwarscontractie = de “negatieve rek in de dwarsrichting” • Poisson verhouding ( ν ) • Materiaal constante l Onbelaste staaf 2 1 l + Δl F Belaste staaf εx 1 2 εy A = doorsnede oppervlakte F Poisson ratio (v) ligt voor de meeste metalen tussen de 0,28 en 0,33 j.j. bos b.v. Rek uitgedrukt in percentage 1 Micro Rek με 1.000 µm/m 10.000 µm/m 100.000 µm/m = 0,000001Meters/Meter 1*10-6 = 0,001 m/m (x100) = 0,1%ε = 0,01 m/m (x100) = 1%ε = 0,1 m/m (x100) = 10%ε j.j. bos b.v. Vervormingen NIET gerelateerd aan spanning ΔL L Wel uitzetting geen spanning j.j. bos b.v. hoe meten we rek ? j.j. bos b.v. rek in een elektrische geleider De weerstand van een geleider wordt bepaald door: l 2 1 R = de weerstand in Ohm (Ω) ρ = soortelijke weerstand van het materiaal van de draad in Ω mm²/m L = de lengte van de draad in m A = de oppervlakte van de doorsnede in mm² meetdraad R l + Δl meetdraad F F R + ΔR j.j. bos b.v. Gevoeligheidsfactor K (Gf) Verhouding tussen lengte verandering en weerstandsverandering ΔR / R KF ΔL / L j.j. bos b.v. Gevoeligheidsfactor K (Gf) R = Oorspronkelijke weerstand van de gauge ΔR = Weerstand verandering L = Oorspronkelijke lengte van de gauge ΔL = Lengte verandering ε = Rek j.j. bos b.v. Draad rekstrookje Simmons (1936, Cal Tech), Ruge (1938 MIT) Op papier geplakte draad j.j. bos b.v. te meten weerstand verandering K (Gf) = 2.0 R = 120Ω / 350 Ω Resolutie 1µε = 1*10‾⁶ ε Voor 1 Micro rek verandering moet je multimeter 120,00024Ω meten Dat betekent 8 digits met 5 decimalen j.j. bos b.v. Rek gevoelige legeringen j.j. bos b.v. Hoe is een rekstrook opgebouwd Meest gebruikte folie/draad materialen A – Constantaan voor algemene toepassingen. (3% tot 5% rek) P – Uitgegloeid constantaan voor zeer hoge rekken. (10% tot 20% rek) [niet cyclisch belasten.] D – Isoelastisch, slechte temperatuur compensatie, goed dynamisch gedrag, ED-DY serie. K – Gemodificeerd Karma, nikkel/chroom legering. (hogere temperaturen). TK, WK, SK series j.j. bos b.v. Hoe is een rekstrook opgebouwd De backing / drager Het meest gebruikte dragermateriaal: Polyamide (E) De favoriete combinatie EA: Polyamide / Constantaan (open-faced) Het meest toegepast CEA: encapsulated (afgedekt grid) j.j. bos b.v. Hoe is een rekstrook opgebouwd Verschillende rekstrook dragers j.j. bos b.v. Hoe is een rekstrook opgebouwd Weerstand geleider (grid / folie) is tot 5 duizendste mm dun, hiervoor is dus een backing (drager) nodig. Waarom is het grid / folie zo dun?: 1. Zodat de weerstand van de draad zo groot mogelijk is. 2. Zodat de draad de rek van het materiaal, waaraan gemeten moet worden goed zal volgen. j.j. bos b.v. Dwarsgevoeligheid (Poisson’s rek) Rekgevoeligheid Coëfficiënt Kt ε lengte Grote van Kt (Zie ook TechNote TN-509) ε dwars j.j. bos b.v. Dwarsgevoeligheid (Poisson’s rek) Correctie condities: Bekend moet zijn: Elastisch gedrag van het materiaal en Kt, ν en Kn ε lengte Kt = Dwarsgevoeligheid (%) -8% (zie pakje) ν = Poisson’s Ratio van het materiaal (aluminium) 0,33 Kn = Nominale K-factor van de gauge of (Gf) van het pakje (2,115) Kcorr = correctie K-factor ε dwars j.j. bos b.v. Voorbeeld van rekstrook Nomenclatuur Gauge Length Measurement Axis Gauge Alignment Marks Transverse Axis Grid Line Grid Area Matrix or Backing End Loops Solder Tabs j.j. bos b.v. Voorbeeld van verschillende soorten rekstrook patronen ‘T’ Rosette j.j. bos b.v. Voorbeeld van verschillende soorten rekstrook patronen Afschuiving of torsie rekstrook ½ brug j.j. bos b.v. Voorbeeld van verschillende soorten rekstrook patronen 3 elementen 45 graden rosette j.j. bos b.v. Voorbeeld van verschillende soorten rekstrook patronen Strip rekstrook j.j. bos b.v. Rekstrook lijm – de ideale eigenschappen 1. Een sterke verbinding. 2. Eenvoudig te mixen 3. Overal te gebruiken 4. Lange houdbaarheidsdatum (voldoende handelingstijd) 5. Een zo dun mogelijke lijmlaagdikte. j.j. bos b.v. Rekstrook lijmen M-bond 200 Cyanoacrylaat M-bond AE10 Epoxy M-bond AE15 Epoxy M-bond 600 verdunde Epoxy-fenol M-bond 610 verdunde Epoxy-fenol Vele andere typen j.j. bos b.v. Brug van Wheat Stone Brug is in balans als: P+ R1 R2 V S- S+ R3 R4 P- j.j. bos b.v. Vervormingen NIET gerelateerd aan spanning ΔL L Wel uitzetting geen spanning j.j. bos b.v. Rekstrook reactie als gevolg van de temperatuur j.j. bos b.v. Rekstrook temperatuur compensaties j.j. bos b.v. Volle brug circuit- trek staaf j.j. bos b.v. Volle brug circuit- buig staaf j.j. bos b.v. Volle brug circuit- torsie staaf aaaaaaaa j.j. bos b.v. Voorbeelden rekstrooktoepassingen j.j. bos b.v. Voorbeelden rekstrooktoepassingen j.j. bos b.v. Voorbeelden rekstrooktoepassingen j.j. bos b.v. Diverse krachtopnemers j.j. bos b.v. Kolom load cell j.j. bos b.v. S-beam - schuifkrachten Load washer j.j. bos b.v. Piezo resistieve versnellingsopnemers j.j. bos b.v. j.j. bos b.v. j.j. bos b.v. j.j. bos b.v. j.j. bos b.v. j.j. bos b.v. j.j. bos b.v. Toepassingsgebied is zeer breed Omdat de rekstrook op vrijwel alle materialen is aan te brengen, zijn de toepassingen slecht beperkt door de creativiteit van de bedenker • • • • • • • Metalen Kunststoffen Hout Beton Composiet materiaal Bot (levend) ?? Proefstaven / constructie delen / industrieel wegen, badkamer weegschaal / geneeskunde / tandheelkunde / trillingsmeting -bewaking / scheepsassen – voorstuwing – torsie bewaking – vermogensbewaking / Eurocopter hoofdas bewaking / etc. / etc. j.j. bos b.v.