Pastoraal beleidsplan 2010 – 2015 Parochie Paus Johannes XXIII Wees Woord voor iedereen! Voorwoord Het schrijven van een beleidsplan vraagt veel voorbereiding en tijd. Veel mensen zijn in de aanloop van dit plan actief geweest in het schrijven en bedenken van doelstellingen, concrete projecten en visie-ontwikkelingen. De profielpastores hebben samen met hun geprofileerd bestuurlijk overleg een eerste aanzet gegeven op het gebied van hun eigen profiel. Vervolgens heeft het pastoraal team twee maal een bezinningsdag gehouden onder leiding van projectmedewerker Henk Brussel van het Aartsbisdom Utrecht. Uit deze bezinningsdagen is ons thema “Wees Woord voor iedereen” naar voren gekomen. Dit thema ziet u verder uitgewerkt in onze missie en visie. Uiteindelijk lagen er ruwe plannen klaar waarin zowel het beleid als de concretisering beschreven stonden. Het pastoraal team heeft een onderscheid gemaakt tussen het ‘beleidsplan’ en het ‘jaarwerkplan’. Het beleidsplan is voor derden en voor onszelf. Het beleidsplan is voor de leesbaarheid beknopt gehouden, in tegenstelling tot het jaarwerkplan. Het jaarwerkplan is met name geschreven voor intern gebruik. In de jaarwerkplannen staan meer achtergronden beschreven om zo de vertegenwoordigers in het profielberaad een goed inzicht te geven in het hoe en waarom van bepaalde projecten. Zij hebben als taak om het beleid in hun geloofsgemeenschap uit te dragen. Een inhoudelijk overzicht en inzicht is daarbij een goede steun. Uiteindelijk zullen het pastoraal team, de profielberaden en het parochiebestuur de voortgang van het jaarwerkplan in de gaten houden door middel van een jaarlijkse rapportage. Zoals gezegd worden deze plannen gedragen door zowel de bestuur, het pastoraal team en de geprofileerde bestuurlijke overleggen. Deze bestuurlijke overleggen zullen na de fusie profielberaden gaan heten. Om die reden spreken we in dit beleidsplan in het vervolg van profielberaad. Naast de profielen catechese, diaconie, gemeenschapsopbouw en liturgie vindt u ook het bijzonder project jongerenpastoraat. In onze parochie vinden we het jongerenpastoraat zo belangrijk dat we daarvoor een aparte plaats in ons beleidsplan inruimen. Ook zal de in 2010 startende jongerenpastor dit speerpunt verder kracht bijzetten. Het vele voorwerk is gedaan door talloze vrijwilligers en door het pastoraal team. We spreken de hoop uit dat dit beleidsplan structureel op de agenda komt te staan van de verschillende beraden. Het is in ieder geval een beleidsplan waarin op alle terreinen een ambitie is waar te nemen om de parochie Paus Johannes XXIII Woord voor iedereen te laten zijn. Het pastoraal team: Gerard Peters Lidy van der Graaf Annemiek de Jong-van Campen Wouter de Paepe Lilian Weijman Edwin van der Zande November 2009 2 Inhoudsopgave Missie ......................................................................................................................... 4 Liturgie: Beeldbepalend en divers .............................................................................. 6 Catechese: Inwijdend en levenslang leren ................................................................. 9 Diaconie: ‘Als de kerk niet dient, dient zij tot niets’ ................................................... 12 Gemeenschapsopbouw: Versterken van de draagkracht ........................................ 15 Jongerenpastoraat: Uitdagend en weerbarstig ......................................................... 18 3 Missie Huidige situatie De parochie Paus Johannes XXIII is een bestuurlijk geheel van acht geloofsgemeenschappen. Deze fusieparochie is voortgekomen uit het R.K. parochieverband De Krommerijnstreek. De komende beleidsperiode 2010-2015 is erop gericht de parochie tot een organisch geheel te maken, waarin iedere geloofsgemeenschap wel haar eigen kleur behoudt. Het beleid is bestemd voor de parochie als geheel, waarbij de concrete uitwerking per geloofsgemeenschap verschilt. De missie van onze parochie is: Wees Woord voor iedereen Woord voor iedereen: Wij willen leven en werken vanuit de bijbel (het Woord van God) naar het voorbeeld van Jezus Christus. Oord voor iedereen: Wij willen een open en dynamische gemeenschap zijn die erop gericht is mensen met elkaar te verbinden. Oor voor iedereen: Wij willen omzien naar ieder mens, als beeld en gelijkenis van God. De missie nader uitgelegd Woord voor iedereen: De bijbel wordt ook wel het Woord van God genoemd. In het evangelie van Johannes wordt ook Jezus het Woord van God genoemd. Hij wilde daarmee zeggen dat Jezus heeft laten zien wat het betekent te leven volgens Gods bedoelingen. Als gemeenschap van gelovigen hebben we de opdracht dit voorbeeld in praktijk te brengen en de mensen in contact te brengen met Gods Woord. Zo is het Woord geen dode letter, maar gaat het leven in ons. Wil het Woord gaan leven in ons, dan vraagt dat om een vertaalslag. De vertaalslag vereist begrijpelijke taal en aansluiting op menselijke ervaring. Het serieus nemen van de menselijke ervaring betekent in de praktijk dat we verhalen uit de Bijbel en de traditie op allerlei manieren relevant en actueel maken. Dit vraagt van het pastoraal team en vrijwilligers een innovatieve, flexibele en ontvankelijke houding. Oord voor iedereen: Een geloofsgemeenschap is een verzameling van kleine groepen waar het Woord klinkt, leeft en gevierd wordt. Mensen voelen zich op eigen wijze verbonden met de parochiegemeenschap. Om een gemeenschap te (blijven) vormen, moet er cohesie zijn tussen de diverse groepen in de geloofsgemeenschap. Bovendien vraagt het om een open houding naar mensen die niet of minder bekend zijn. We willen een thuis 4 bieden voor deze mensen waar zij persoonlijk gekend worden en een eigen plek mogen innemen. Groepen zijn zich ervan bewust deel uit te maken van een groter geheel; dit geldt zowel op het niveau van de geloofsgemeenschap als ook op het niveau van de parochie. Een oord betekent ook een plek: een plaats met meerdere ruimtes die gastvrij en uitnodigend ingericht zijn om elkaar te ontmoeten, maar waar je ook kan thuiskomen bij jezelf of bij God. Oor voor iedereen: Oog en oor hebben voor iedereen houdt in dat mensen zich gekend, gezien en gehoord voelen. Dit geldt niet alleen voor de (kern)vrijwilligers, maar ook voor minder actieve parochianen en passanten. Het betreft een basishouding van gastvrijheid en omzien naar elkaar. In het bijzonder vraagt het om een gelovige antenne om de kwetsbare mens in onze samenleving te signaleren. Uitgangspunt is dat we iedere mens beschouwen als beeld en gelijkenis van God, met andere woorden: voor God is iedereen gelijk. Door de schaalvergroting komt de pastorale nabijheid onder spanning te staan. Daarom is het nodig om een systematische aanpak van zowel structurele als incidentele betrokkenheid te organiseren. Op het gebied van structurele betrokkenheid hebben pastoraatsgroepen een kerntaak, bijgestaan door het pastoraal team en iedere parochiaan. Bij incidentele betrokkenheid denken we aan creatieve manieren om mensen met de kerk in contact te brengen en te houden. 5 Liturgie: Beeldbepalend en divers Inleiding Binnen de vier profielen van het pastoraat neemt liturgie een beeldbepalende plaats in. Voor veel parochianen vormt de liturgie het eerste en vaak ook enige contact met de kerk. Maar dat betekent niet dat liturgie in de parochie op zichzelf staat. Liturgie is het sterkst wanneer zij is ingebed in geloofsverdieping, diaconie en opbouw van de gemeenschap. In onze parochie is er een diversiteit aan vieringen die mede bepaald wordt door de verschillende koren en de acht verschillende plaatsen om vieringen te houden in onze parochie. De H. Eucharistie geldt voor ons parochieleven als bron en hoogtepunt en krijgt ook de vanzelfsprekende aandacht. De komende jaren staat echter de diversiteit onder druk door onder andere een inkrimpend aantal koorleden. Naast de bedreigingen voor de diversiteit zien we ook kansen met name in het ontwikkelen van liturgische initiatieven voor mensen die verder van het kerkelijk leven afstaan. We omschrijven liturgie als volgt: Het samenkomen van gelovigen rond de Heer, om het leven te vieren in woord en gebaar, om zo op mysterievolle wijze God en elkaar te ontmoeten. Beleid In onderstaande beleidslijnen is er aandacht om het bestaande liturgische aanbod kwalitatief te verbeteren, alsmede nieuwe initiatieven te ontplooien. We vatten dat samen in de woorden ‘kwaliteitsverbetering’ en ‘diversiteit’. Voor de komende vijf jaar zal er een geconcentreerde aandacht zijn voor drie projecten waarin zowel bestaande als vernieuwende liturgie plaats zal vinden. Algemene doelstelling: De kwaliteit en diversiteit van het liturgisch aanbod binnen de parochie Paus Johannes XXIII versterken en verbeteren. Subdoelstellingen: Kwaliteit, diversiteit en levendige liturgie 1. Verzorgen van levendige liturgie die aansluit bij het levensritme, het kerkelijk jaar, het parochieleven, de wereldkerk en de actualiteit; 2. Versterken van de gastvrijheid bij aanvang en bij uitgaan van liturgische samenkomsten; 3. Bestendigen en ontwikkelen van ‘bijzondere’ vieringen; 4. Aandacht voor koren met betrekking tot ‘verjonging’ en ‘kwaliteit’; 5. Opstellen kwaliteitsnormen liturgie. Structuur, organisatie en vrijwilligers 6. Verzorgen van ‘verplichte’ toerusting voor allen die een actieve rol spelen in de voorbereiding en uitvoering van de liturgie; 7. Zorg dragen voor een inhoudelijk profielberaad liturgie; 8. Vorming en werving van misdienaars; 9. Stroomlijnen van voorbereiding liturgie, met name de bijzondere vieringen; 10. Vernieuwen liturgische materialen voor voorbereidingsgroepen. 6 Projecten voor de komende vijf jaar Liturgie rond het Woord voor iedereen: vraagt om kwaliteit. Beleid is structurele toerusting en aandacht te geven aan alle vrijwilligers die direct bij de liturgie betrokken zijn. Bijzondere aandacht deze periode gaat uit naar vitalisering en kwaliteitsverbetering en uitwisseling van koren. Project 1: Korenslag De titel is ontleend aan het bekende TV-programma Korenslag van de Evangelische Omroep, waarin koren strijden om de eerste plaats. De koren kennen een verschillend repertoire en een verschillende achtergrond en toch doen ze mee aan één wedstrijd. Kenmerkend voor die wedstrijd is de aandacht voor kwaliteit en de uitdaging andere dingen te doen. En juist die twee kenmerken zullen dit project Korenslag kenmerken. De acht vierplekken kennen afzonderlijk meerdere koren voor de weekendliturgie en voor de rouw- en trouwliturgie. Wanneer we naar de lange termijn kijken, dan zien we dat het voortbestaan en ook de kwaliteit van veel koren onder druk komen te staan. Om de kwaliteit van nu te behouden en op sommige plaatsen te verbeteren is het verstandig nu beleid te ontwikkelen. Kernwoorden zijn: verjonging en kwaliteit. Verjonging spreekt voor zichzelf. Het voortbestaan hangt in grote mate af van nieuwe leden. Dat vraagt om keuzes. Men kan en mag niet verwachten dat nieuwe leden naadloos in een bestaande groep passen. Het gaat dan om keuzes over het repertoire, over de gewoonten op het koor, etc. Ten tweede is kwaliteit een belangrijk aandachtspunt. Kwaliteit wordt door verschillende factoren bepaald. Het is van belang om binnen het profielberaad gezamenlijk tot een formulering van kwaliteitsnormen te komen. Een derde slag die we willen maken is de inzet van koren in de acht geloofsgemeenschappen. Concreet kan men denken aan een rouw- en trouwkoor voor de hele parochie, als ook aan de inzet van koren op verschillende vierplekken. Er zijn veel vrijwilligers betrokken bij dit beleidspunt en daarom wil het pastoraal team er projectmatig aan werken. Het beleid rond de koren vraagt om zorg, geduld en aandacht. Liturgie is een oord voor iedereen: gastvrijheid is de komende beleidsperiode een speerpunt. Project 2: Gastvrijheid: een nieuw vaandel In de traditie kennen we voor talloze verenigingen en feestdagen vaandels. Die vaandels verbeeldden iets van de identiteit van de club of de afbeelding van een heilige. Die gewoonte is in onbruik geraakt ten noorden van de grote rivieren. Maar als we het vaandel van onze parochie zouden moeten ontwerpen, dan zou spreekwoordelijk gastvrijheid er hoog in komen te staan. De drempel om een liturgie bij te wonen is hoog. De vanzelfsprekendheid is er niet meer. Met name bij vieringen rond de initiatiesacramenten en de uitvaart zijn veel niet-kerkelijke en niet-gelovige mensen aanwezig. In de zondagse 7 liturgie is er voor een ‘gast’, een ‘nieuwsgierige’ in veel van onze vierplekken geen vanzelfsprekend welkom. Die aandacht kunnen we deels organiseren en structureren door mensen aan het begin van iedere viering gastvrij te ontvangen. Ook de voorgangers kunnen zich nooit genoeg bewust zijn van ‘gasten’. Moeilijker is het om de kerkgangers van deze verantwoordelijkheid te doordringen. Dat vraagt om een mentaliteitsverandering. Het verschilt weliswaar per geloofsgemeenschap, maar over het algemeen zijn katholieken op zichzelf, of in gebed op God betrokken. Door de invoering van de vredeswens is er liturgisch ook aandacht voor de ‘naaste’ gekomen. Die aandacht voor ‘gasten’ willen we tot speerpunt maken. De uitwerking van dit speerpunt is aan het profielberaad liturgie. Liturgie met oor voor iedereen: aandacht voor mensen die zowel voor het eerst, als ook vaker rond het Woord samenkomen. Project 3: Gezinsviering Extra! Voor de komende beleidsperiode hebben we de gezinsviering om meerdere redenen in het vizier. Op meerdere plaatsen in onze parochie blijkt dat juist bij een gezinsviering het mogelijk is aansluiting te vinden bij een activiteit in het dorp. Te denken valt aan de Tour de Schalkwijk in Schalkwijk, Sint Maarten en Oogstdankdag in ’t Goy. Uitdaging is om op alle plekken per jaar ten minste een dergelijke viering te ontwikkelen. En niet alleen een viering, maar ook een activiteit ervoor of erna. Een activiteit die juist de gezinnen bij de gemeenschap betrekt, een extra biedt. Extra zou ook de succesvolle gezinsviering van 4 oktober 2009 kunnen worden. Deze gezinsviering was een gezamenlijke viering voor al onze geloofsgemeenschappen met medewerking van alle kinderkoren. Het is zinvol om te onderzoeken of dit een jaarlijkse gebeurtenis kan worden. Het kan een impuls zijn voor de kinderkoren. Het profielberaad zal dit punt verder uitwerken. Bovendien is de gezinsviering speerpunt in deze periode om juist de gezinnen in onze parochie als doelgroep extra in het vizier te krijgen. Een goede afstemming met scholen, op feesten in het kerkelijk jaar en ook goede PR vergroten de aanwezigheid van gezinnen in deze vieringen. In het bijzonder voor deze vieringen kijken we naar kwaliteit. Kwaliteit in de voorbereiding, in de materialen en in de uitvoering. Een extra impuls dient ook om het aantal vrijwilligers in de werkgroepen te vergroten. Deze extra impuls en de ontwikkeling uit project 1 voor de kinderkoren moeten leiden tot een versteviging van de gezinsviering de komende vijf jaar. 8 Catechese: Inwijdend en levenslang leren Inleiding Als bron van inspiratie geldt voor ons dat God een relatie met mensen wil aangaan en dat mensen zoeken hoe te antwoorden op deze uitnodiging. De christelijke geloofstraditie biedt een weg waarop gelovigen en spirituele zoekers worden ingewijd in het geheim van de relatie tussen God en mensen. De Schrift, het Woord, geldt daarbij als bronboek dat laat zien hoe mensen lerend in deze relatie stonden. In het bijzonder worden wij geïnspireerd door de relatie van Jezus Christus met God, die Hij als zijn en onze Vader zag. Wij voelen ons opgeroepen om in zijn Geest onze levensweg te gaan, die voert tot menswording en gemeenschapsvorming, om een oord te creëren waar men vrijmoedig met het Woord kan omgaan. We omschrijven catechese als volgt: Catechese is een systematisch proces van inwijden en leren waarbij de eigen geloofservaring in gesprek gaat met de Schrift en andere bronnen uit de christelijke traditie om te komen tot een verdieping van het geloofsinzicht die bijdraagt aan de menswording van de catechisanten en het uitgroeien tot vrije en kritische christenen. Beleid We brengen in ons catechetisch beleid een drieslag in manieren van leren aan, namelijk: 1) geloofsinformatie, 2) geloofstoe-eigening en 3) geloofscommunicatie. In het aanbod dat voor de komende periode voorzien is, zal de nadruk steeds op één van de drie genoemde leerwijzen liggen, zonder de twee andere leerwijzen uit te sluiten. In dat aanbod zijn verschillende vormen van permanente catechese, sacramentencatechese en missionaire catechese opgenomen, die al langer bestaan in onze parochie. Algemene doelstelling: We willen het huidige catechetische aanbod bestendigen en uitbouwen en de deelname van ouders in de sacramentencatechese vergroten. Subdoelstellingen: Structuur en organisatie: 1. Zorgdragen voor een inhoudelijk profielberaad catechese; 2. Zorgen voor een warm en gastvrij onthaal in een sfeervolle ruimte; 3. Catechetische werkgroepen samenbrengen om elkaar te inspireren en van elkaar te leren; 4. Toerusten van een aantal vrijwilligers voor volwassenencatechese, als ook van de vrijwilligers die bezig zijn met de voorbereiding op heilig doopsel, eerste heilige communie en heilig vormsel; 5. Aandacht vragen in de liturgie op enkele momenten in het jaar specifiek voor catechese naast de nu al bestaande initiatiesacramenten. Ook organiseren we overlappende projecten met de andere profielen; 6. Sacramentenvoorbereiding herstructureren door teruglopend aantal vrijwilligers; 7. Actualiseren catechetische materialen in de geloofsgemeenschappen; 9 Geloofsinformatie: 8. Sacramentencatechese bestendigen en inbedden in een doorlopend en aansluitend catechetisch aanbod voor kinderen en volwassenen; 9. Opzetten van een parochiebrede Werkgroep Huwelijksvoorbereiding; 10. In alle 8 geloofsgemeenschappen een ‘Opfriscursus’ ten minste één maal in deze vijf jaar aanbieden; 11. Opzetten en uitvoeren van een minicursus “geloofsopvoeding”; 12. Ontwikkelen van ad hoc aanbod voor verschillende doelgroepen, waaronder ‘vrijwilligers’, ‘niet-katholieken’, ‘herbeginners’ en ‘zoekende mensen’; Geloofstoe-eigening: 13. Bestendigen van het catechumenaat; 14. Ontwikkelen van kloosterweekends; 15. Ontwikkelen en uitvoeren van bezinningavonden; Geloofscommunicatie: 16. Voorbereiden en begeleiden van Geloven nu!-groepen; 17. Opzetten en begeleiden van themagroepen, ad hoc en structureel. Projecten voor de komende vijf jaar In het jaarwerkplan vindt u een beschrijving van de concrete plannen op het gebied van geloofsinformatie, geloofstoe-eigening en geloofscommunicatie. Het gaat hier om de reeds lopende catechetische activiteiten die we willen bestendigen in aanbod en kwaliteit. Hieronder beschrijven we een drietal projecten die de komende vijf jaar extra en intensieve aandacht vragen. Catechese rond het Woord vindt tijdens vele fasen van het leven plaats. De sacramentencatechese biedt volgens ons kansen om mensen ook in contact te brengen met andere vormen van catechese. Vereiste is dat de kwaliteit goed is en dat mensen ook kunnen doorstromen. In deze periode krijgt de catechese in de huwelijksvoorbereiding prioriteit. Project 1: “Huwelijksvoorbereiding: samen sterk!” De kerkelijke huwelijkssluiting is voor mensen een bewuste keuze. Men is bereid zich terdege voor te bereiden om en aan deze mooie dag ook een verdieping te geven. Binnen onze parochie bestaat er niet of nauwelijks een gestructureerde huwelijksvoorbereiding. Voor de komende periode willen we een werkgroep Huwelijksvoorbereiding opzetten, toerusten en voor een groot deel de voorbereiding laten uitvoeren. Gezien het aantal huwelijken in de parochie is één werkgroep voldoende. Niet alleen in het huwelijk ben je samen sterk, maar ook is samenwerking binnen de parochie in deze vorm van catechese een sterk punt. Naast de structuur en organisatie dient er ook een catechetische methode ontwikkeld te worden. De methode dient aan te sluiten bij de belevingswereld van de mensen die willen trouwen. Catechese biedt voor mensen een veilig oord om hun vragen te stellen. Het draait om de vragen en niet om de antwoorden. We proberen de vragen in het bredere kader van de christelijke traditie te plaatsen. Het eerste en belangrijkste oord waar 10 vragen gesteld worden, is het gezin. Daarom krijgt de ontwikkeling en uitvoering van ‘geloofsopvoeding’ prioriteit de komende periode. Project 2: “Geloofsopvoeding: niets bijzonders!” Geloofsopvoeding is een integraal onderdeel van de totale opvoeding. Je kunt beide niet splitsen. In die zin moet je geloofsopvoeding niet meer bijzonder maken dan het is. Het is een onderdeel van de opvoeding waarbij evenveel gezocht wordt naar antwoorden, naar houdingen, naar omgaan met vragen. In die zin niets bijzonders. Aan de andere kant ervaren ouders vaak wel een bepaalde onzekerheid bij geloofsvragen. Voornaamste uitgangspunt is dat hun eigen geloof het belangrijkste materiaal is waarmee ze werken. Dat ze hun eigen geloof ten dienste stellen van de opvoeding. Naast deze bewustwording is het samen leren, het samen zoeken naar antwoorden, maar ook het vertrouwd raken met rituelen en andere elementen in de geloofsopvoeding een welkome aanvulling. Tenslotte sluit dit project nauw aan op het project Gezinsviering Extra!. Beide projecten zijn gediend bij een goede afstemming op elkaar. Catechese is je oor te luister leggen naar de vragen die niet, half of wel uitgesproken worden. Veel mensen hebben sinds hun lagere schooltijd nauwelijks nog catechese gevolgd. Ook vrijwilligers die als actieve groep in de parochie vertrouwder is met geloof en kerk, zijn minder bekend met de rijkdom die catechese je kan bieden. Project 3: “Opfriscursus: een nieuw begin!” Op een aantal plaatsen in onze parochie is de opfriscursus al een groot succes. Van vrijwilliger tot rand-kerkelijke, er is een behoefte aan een cursus waarin alles gevraagd kan worden. De opfriscursus is een plek waar de meest elementaire zaken van het christelijk geloof worden verteld en uitgelegd. Veelal ontstaat er bij mensen een honger naar meer. In onze parochie kan men doorstromen naar bij voorbeeld Geloven nu! Het succes van deze cursus willen we uitbreiden naar andere geloofsgemeenschappen om zo ook daar een structureel inwijdend geloofsleerproces te laten plaatsvinden. Elke plek vraagt om een eigen benadering en vraagt om een zorgvuldige voorbereiding. 11 Diaconie: ‘Als de kerk niet dient, dient zij tot niets’ Inleiding ‘Als de kerk niet dient, dient zij tot niets’, is een uitspraak van de Franse bisschop Gaillot. Deze uitspraak is bepalend voor het bestaansrecht van de parochie samen met de andere taken van gemeenschapsopbouw, catechese en liturgie. Het profiel diaconie wil het missiestatement van onze parochie “Wees Woord voor iedereen” op vele wijzen gestalte geven. Daar waar diaconaal wordt gehandeld, komt God aan het licht en wordt het Woord impliciet verkondigd. Gods goedheid en liefde tegenwoordig stellen kan alleen wanneer de diaconie aansluit bij de noden en vragen van mensen. Dit vraagt van ons dat we oog en oor hebben voor de eigen leefomgeving van mensen dichtbij en ver weg. Uit dit alles vloeit voort dat wanneer diaconie in haar handelen aansluit bij de noden en vragen van de naasten - de eigen naaste, de naaste dichtbij en de naaste ver weg -, dat zij de parochie als een fysiek of spiritueel toevluchtsoord kunnen en mogen ervaren. De definitie voor diaconie die we hanteren, is ontleend aan het Landelijk Pastoraal Overleg (1987) en luidt als volgt: Allerlei manieren waarop groepen christenen (waaronder parochies) zich solidariseren met mensen in nood of werken aan het oplossen van maatschappelijke problemen. Binnen deze werkdefinitie komen de zogenaamde drie “S”-en aan bod, namelijk Steun, Solidariteit en Strijd. Het gaat om steun aan mensen in geestelijke, dan wel materiële nood. Deze mensen verdienen vanuit een christelijke gemeenschap solidariteit. Strijd betekent het onder de aandacht brengen van maatschappelijke noden bij kerkelijke en politieke organisaties en het werken aan meer rechtvaardigheid. Beleid De ondersteunende beleidslijnen zijn tot stand gekomen in het Bestuurlijk Overleg Diaconie (in de parochie het huidige profielberaad diaconie). De inspiratie voor het beleid ontlenen we grotendeels aan de acht werken van barmhartigheid zoals verwoord in het evangelie van Matteüs 25,31-40. Die werken van barmhartigheid bestrijken een aantal groepen in de toenmalige maatschappij: hongerigen, dorstigen, vreemdelingen, naakten, zieken en gevangenen. In het Jodendom en later in het Christendom is ook het begraven van de doden opgenomen als officieel werk van barmhartigheid. In de praktijk van alle dag moet het diaconaal handelen zich aanpassen aan de dan aanwezige of groeiende noden. Zo is in onze dagen ook het vrede stichten een belangrijk werk van barmhartigheid. Het aanpassen aan de vragen van onze tijd vereist een periodieke heroriëntatie op de formulering van de Bijbelse werken van barmhartigheid. Dat brengt hun actuele waarde aan het licht en lukt het ook om ze adequaat te doen zijn voor huidige 12 maatschappelijke ontwikkelingen. Een nadere begripsanalyse helpt de horizon te verbreden, zodat de “moderne noden” niet aan onze aandacht ontsnappen. Ook vergroot het het bewustzijn dat de dienende taak van de Kerk ieders verantwoordelijkheid is. Het is niet realistisch om te denken dat we binnen vijf jaar dit bewustzijn bij iedere parochiaan hebben ontwikkeld. Wel zetten we onze eerste stappen bij de diaconale vrijwilligers om vanuit deze kring het bewustzijn door te laten dringen naar andere parochianen. Algemene doelstelling: We houden een periodieke heroriëntatie op de formulering en uitvoering van de werken van barmhartigheid en we vergroten het bewustzijn in de geloofsgemeenschap dat de dienende taak van de Kerk ieders verantwoordelijkheid is. Subdoelstellingen: Structuur en organisatie: 1. Zorg dragen voor een inhoudelijk profielberaad diaconie; 2. Diaconale beraden en werkgroepen bouwen aan een netwerk van contacten met andere kerken en maatschappelijke instellingen in de verschillende geloofsgemeenschappen; 3. Diaconale beraden en werkgroepen initiëren en bevorderen contacten met andere (profiel)werkgroepen binnen de parochie; 4. Toerusten van vrijwilligers in de uiteenlopende diaconale werkgroepen, waar het gaat om hun eigen uitvoerende taak; 5. Werven van nieuwe vrijwilligers; Periodieke heroriëntatie en projecten: 6. Toetsingsinstrument ontwikkelen, uitvoeren en toe laten passen door vrijwilligers ten dienste van een evaluatie van diaconale activiteiten; 7. Initiëren, toerusten en begeleiden van rouwgroepen; 8. Tweejaarlijkse projecten en speerpunten formuleren en initiëren, onder andere op basis van de moderne vertaling van de werken van barmhartigheid; 9. Toekomstige visie en beleid ontwikkelen voor PCI (Parochiële Caritas Instelling); 10. Gezamenlijke keuze voor vastenactiedoel vaststellen en waar mogelijk materiaal en gastsprekers uitwisselen en gebruiken; 11. Versterken en uitbreiden van de Gideonsbende. Projecten voor de komende vijf jaar: Diaconaal handelen vindt zijn inspiratie in het Woord, zoals het door de Bijbel tot ons komt. Deze oude woorden vragen om een vertaling naar de moderne tijd. Tegelijkertijd dienen niet alleen die oude woorden vertaald te worden, maar is het ook noodzakelijk telkens onze ‘ogen’ te scherpen en te focussen, zodat we de huidige noden ook echt zien. Project 1: “Werken van barmhartigheid: toen en Nu!” Dit project heeft het meest betrekking op de grondslagen van de diaconie. Wat betekent diaconaal handelen in deze moderne tijd? Leden van diaconale werkgroepen vinden het vaak lastig om te komen tot een moderne vertaling 13 van de Bijbelse werken van barmhartigheid. Bovendien richten zij zich voornamelijk op de eigen parochianen en hun noden. De werken van barmhartigheid vragen juist ook onze blik naar buiten te richten. Een moderne vertaling willen we stimuleren door ons handelen meer op gestructureerde wijze te evalueren. De profielpastores en de leden van het profielberaad diaconie stellen zich tot taak de werkgroepen een toetsingsinstrument in handen te geven, dat geënt is op het missiestatement Wees Woord voor iedereen. Hierdoor zal een nieuwe manier van werken ontstaan: meer projectmatig en kleinschalig van gestalte. Dit zal ook nieuwe vrijwilligers moeten aantrekken, als ook het bewustzijn vergroten dat de diaconie ieders verantwoordelijkheid is. Dit project oefent de periodieke heroriëntatie en vergroot het bewustzijn van ieders verantwoordelijkheid in de dienende taak van de Kerk. Je oren laten luisteren naar wat mensen wel en niet zeggen. Het meeste wordt nog gezegd tussen de regels door. Luisteren met aandacht naar mensen in een rouwproces van welke aard ook is een kernvaardigheid in diaconie en pastoraat. Project 2: “Rouwverwerking: aandacht voor verlies!” Binnen de parochie hebben enkele geloofsgemeenschappen al langer ervaring met rouwverwerkingsgroepen. Het gaat om volwassenen die langer dan een half jaar geleden een dierbare hebben verloren. In groepsverband komt ieders rouwproces met verschillende werkvormen aan bod. De eerste stappen zijn gezet voor een rouwgroep voor kinderen. In de toekomst willen we dit aanbod uitbreiden ook naar andere soorten van verlieservaringen. In onze geloofsgemeenschappen zijn verschillende werkgroepen actief bij het bezoeken/ begeleiden van mensen in rouw. In overleg met de profielpastores worden toerusting en bezinning geboden aan deze werkgroepen. De parochie is al eeuwenlang een oord waar men terecht kan voor pastorale nood. We denken aan nood van financiële en van geestelijke aard. Deze uiteenlopende noden vragen om een projectmatige aanpak. Het gaat om nieuwe speerpunten, maar ook om langer lopende projecten die een impuls nodig hebben. Project 3: “Speerpunten: woorden in daden!” Het profielberaad diaconie stelt zich ten doel om tweejaarlijks in iedere geloofsgemeenschap een speerpunt te omschrijven en als project op te starten. Het werken met speerpunten, opgesteld door de geloofsgemeenschap zelf, vergroot de draagkracht en daarmee ook de slagingskans van een project. Het maakt het diaconaal werken tastbaar en concreet. De speerpunten betreffen zowel nieuwe initiatieven die naar voren komen uit de ‘getoetste’ evaluaties, als ook langer lopende activiteiten. Door de intensieve aandacht aan een klein onderdeel binnen het diaconale takenpakket verstevigen we uiteindelijk het geheel van de diaconie. Het spreekt voor zich dat ideeën uit project 1 als speerpunt terug kunnen komen in dit project. In het jaarwerkplan 2010 staan voor de komende twee jaar per geloofsgemeenschap de speerpunten uitgeschreven. 14 Gemeenschapsopbouw: Versterken van de draagkracht Inleiding Willen we kunnen opbouwen, dan moeten we eerst de rol van de kerk en in het bijzonder de plaats van de kerk in de samenleving onder de loep nemen. Het gebied van de parochie is van oudsher een agrarische regio. Binnen deze regio zijn plaatsen als Houten en Bunnik groeigemeenten, Wijk bij Duurstede kent een stedelijke geschiedenis. De andere plaatsen zijn kleine agrarische dorpen. Hoewel er een bepaalde diversiteit is in onze regio zien we ook dat de rol van de kerk in de samenleving in toenemende mate aan verandering onderhevig is. Rekening houdend met de cultuur van iedere locatie, is de vraag: Hoe kunnen we met wat we hebben, uitbouwen en opbouwen? Vanuit deze vraag komt het Profielberaad Gemeenschapsopbouw tot de volgende visie: Gemeenschapsopbouw begint met aandacht voor mensen (oor) aan de basis en brengt hen met elkaar in verband (oord), teneinde mensen – die beeld en gelijkenis van God zijn - te laten groeien in hun geloof op weg naar het Rijk van God (Woord). Hierbij zijn inspiratie, kwaliteit, communicatie en verbondenheid in geloof de sleutelbegrippen voor de opbouw van een vitale parochie en van vitale, hun eigenheid behoudende, geloofsgemeenschappen in de Krommerijnstreek. Beleid In de komende beleidsperiode staan voor gemeenschapsopbouw drie zaken centraal, namelijk: a. Lokale geloofsgemeenschappen zijn vitaal en ontwikkelen van binnenuit een blijvende inspiratie, een gewaarborgde kwaliteit en een gestroomlijnde communicatie binnen de parochie, die daardoor wordt gevoed. b. Vanuit een gezamenlijke verbondenheid in het geloof laat de kerk haar stem horen en draagt door haar aanwezigheid bij aan maatschappelijke verantwoordelijkheden in de samenleving van eigen stad, dorp of regio. c. We scheppen voorwaarden waardoor parochianen – individueel of groepsgewijs – de nodige zorg en aandacht voor zichzelf en voor elkaar kunnen hebben. Juist voor het profiel gemeenschapsopbouw is er een cruciale rol weggelegd voor het laten functioneren van de ene parochie met acht geloofsgemeenschappen. Daarom ligt in de komende beleidsperiode het accent juist op het opbouwen van het gevoel te behoren tot één vitale en inspirerende parochie. Door de fusie is er speciale aandacht voor contacten die in het gedrang zouden kunnen komen, zoals die binnen de oecumene en de scholen, die een lokaal karakter hebben. Algemene doelstelling: We versterken de draagkracht van de plaatselijke geloofsgemeenschappen in hun structuur en organisatie en we accentueren dát wat de acht geloofsgemeenschappen tot een nieuwe parochie bindt. 15 Subdoelstellingen: Structuur, organisatie en opbouw: 1. Zorg dragen voor een inhoudelijk profielberaad gemeenschapsopbouw; 2. Begeleiden pastoraatsgroepen na installatie- en verkenningsfase; 3. Bewustzijn en krachten versterken dat parochianen dragers van de geloofsgemeenschap zijn; 4. We organiseren ‘gelovige’ aandacht voor persoonlijke gebeurtenissen waarvoor niet altijd vanzelfsprekend een pastoraal ‘oog’ en ‘oor’ is; 5. We inventariseren bij parochianen vaardigheden, wensen en interesses ten bate van het vrijwilligerswerk; 6. We brengen werkgroepen in het profiel gemeenschapsopbouw samen voor uitwisseling, inspiratie en verbondenheid; 7. We maken kerkgebouwen tot voor iedereen toegankelijke plekken in de samenleving; 8. We bevorderen actief contact tussen kerk en samenleving; Van 8 geloofsgemeenschappen naar 1 parochie: 9. Uitdragen en versterken van de identiteit van de nieuwe parochie Paus Johannes XXIII; 10. Interne en externe communicatie verbeteren en stroomlijnen; 11. We bewaken en verzorgen de oecumenische contacten van de ene parochie – middels haar locaties - met de verschillende zusterkerken in de regio; 12. We bevorderen de contacten tussen de parochie – middels haar locaties - en de scholen. Projecten voor de komende vijf jaar: Het Woord is tot ons gekomen, en ook wij willen God ter sprake brengen door dat Woord te delen, door dat Woord naar elkaar en naar de maatschappij te communiceren. Dat zo’n communicatie werkt, blijkt uit het feit dat wij nog steeds samenkomen rond het levende Woord van de Heer. In deze tijd met haar vele communicatiemiddelen en –technieken is het voor de opbouw van de gemeenschap van vitaal belang goed beleid te voeren op communicatie. Project 1: “Communicatie: schept gemeenschap!” Communicatie schept gemeenschap (communio). Gemeenschap en verbondenheid zijn de kernwaarden van het katholiek geloof. Vanuit die kernwaarden willen we de komende vijf jaren de interne en externe communicatie nauwkeurig onder de loep nemen. Wat betreft de interne communicatie zijn met name het parochieblad en de website de belangrijkste peilers. De externe communicatie geschiedt eveneens via de website als ook de lokale pers. Belangrijkste doel naar binnen toe is dat de communicatie en informatie goed gestroomlijnd is teneinde frustraties onder vrijwilligers en parochianen door gebrekkige informatievoorziening te voorkomen. Voor zowel de interne als externe berichtgeving stellen we ons ten doel dat de nieuwe parochie zich meer en meer een plaats verovert onder gelovigen en in de maatschappij en dat daarmee haar bekendheid vergroot wordt. 16 De parochie is altijd een oord geweest waar mensen terecht konden voor pastorale zorg en aandacht. De pastorie was bewoond en dat gaf de mensen een ‘gerust’ gevoel. Om die pastorale aanwezigheid te waarborgen hebben we een aantal jaren geleden de pastoraatsgroepen in het leven geroepen. Project 2: “Pastoraatsgroep: presentie en aandacht!” Nu alle pastoraatsgroepen gepresenteerd zijn komen we in een volgende fase. Voor iedere pastoraatsgroep is het zoeken naar een plek binnen het geheel van de plaatselijke geloofsgemeenschap. De acht kerkplekken zijn verschillend in organisatie, structuur, grootte en cultuur. Bovendien zijn de vrijwilligers in de pastoraatsgroepen ook verschillend met onderscheidende talenten. Al deze verschillen betekenen dat iedere functie-omschrijving reeds is aangepast aan de eigenheid van de locatie. Niettemin blijft het ook dan nog een zoeken naar een eigen invulling van die omschrijving. Naast het zoeken van een eigen plek en invulling willen we ook de bekendheid vergroten en de aanwezigheid versterken. De pastoraatsgroepen hebben een spilfunctie in het welslagen van dit pastorale beleidsplan. Met name hun aanwezigheid en hun aandacht zijn van vitaal belang voor de toekomst en het bestaan van de plaatselijke geloofsgemeenschap. Om die reden geven we ook de komende vijf jaren de pastoraatsgroepen de aandacht die zij verdienen en nodig hebben. Het voortbestaan van de parochie en met name het vele werk dat verzet wordt, ligt in handen van heel veel vrijwilligers. Door verschillende omstandigheden staat hun werk onder druk. De schaalvergroting van de parochie, de op afstand staande pastores en de schaarste aan nieuwe vrijwilligers zijn bedreigingen voor een goed draaiend vrijwilligerskader. De komende vijf jaren leggen we daarom goed ons oor te luister bij juist deze groep parochianen. Project 3: “Vrijwilligers: dragers van de gemeenschap!” Zonder vrijwilligers zou het parochieleven saai en doods zijn. De inbreng van vrijwilligers brengt inspiratie, creativiteit en vernieuwing in een parochie. Voor het pastoraal team zijn de vrijwilligers van groot belang. Het pastoraal beleid kan alleen in samenwerking met anderen slagen. In onze parochie hebben we in de vorige beleidsperiode een tevredenheidsonderzoek gehouden onder vrijwilligers. De resultaten van dit onderzoek bieden voldoende informatie om de komende periode het vrijwilligersbeleid tot één van de kernactiviteiten te maken van zowel pastoraal team als ook parochiebestuur. In het kader van gemeenschapsopbouw geldt bovendien dat aandacht, zorg en waardering voor vrijwilligers gewaarborgd dient te worden. Door de waan van de dag lijkt juist deze aandacht en zorg het kind van de rekening te worden. De vrijwilligers dragen de gemeenschap. 17 Jongerenpastoraat: Uitdagend en weerbarstig Inleiding Naast de vier bekende profielen onderscheiden we een bijzonder project in onze parochie, namelijk het jongerenpastoraat. Per 1 mei 2010 zal er ook een jongerenpastor worden aangesteld. De jongerenpastor zal het ingezette beleid verder uitwerken en continueren. We schenken apart aandacht aan het jongerenpastoraat, omdat we daarmee het belang ervan willen onderstrepen. Ten tweede hebben we een visie op jongerenpastoraat en jongerenwerk die het niet toelaat deze vorm van pastoraat binnen één van de profielen in te delen, maar heel expliciet bij alle profielen te benoemen. Dat bevordert een intensieve samenwerking tussen de verschillende profielen en het bijzonder project jongerenpastoraat. De keuze voor een bijzonder project jongerenpastoraat dient als waarborg jongeren een eigen plek en aandacht te geven om ze niet tussen de wal en het schip te laten vallen. De ervaring in onze parochie leert dat wanneer je tijd en ruimte vrij maakt voor jongeren en hen aandacht kan geven dat het jongerenwerk groeit. In die zin is het een uitdagend onderwerp. Het is constant zoeken naar de juiste sleutel. Het jongerenpastoraat is ook weerbarstig omdat het slagen van het ene project niet inhoudt dat het volgende project ook automatisch slaagt. Jongeren hebben een veelheid aan activiteiten, een druk programma waarin de kerk meestal niet de eerste prioriteit heeft. Het is daarom ook leren omgaan met teleurstellingen. Allereerst formuleren we onze werkdefinitie. Jongerenpastoraat is het brede spectrum van parochiële activiteiten door en voor jongeren van 11-30 jaar met als doel hen te betrekken bij de Rooms-katholieke geloofsgemeenschap, waarbij ze enerzijds meedraaien in de organisatie en anderzijds deelnemer zijn van specifieke jongerenactiviteiten. Beleid Het jongerenpastoraat is in de acht geloofsgemeenschappen verschillend van invulling en intensiteit. Naast de plaatselijke initiatieven zijn er georganiseerde en spontane parochiebrede activiteiten ontstaan. In de toekomst willen we het jongerenpastoraat verankeren in iedere geloofsgemeenschap op een wijze die haalbaar en realistisch is voor de plaatselijke kerk. Daarnaast stimuleren we ook de gezamenlijke ontmoetingen om ook via de jonge generatie te werken aan een gedeelde identiteit van de ene parochie. Algemene doelstelling: We geven in onze parochie jongeren fysiek en geestelijk de ruimte en bieden hen een veilige plaats waar zij zich gelovig kunnen ontwikkelen in contact met elkaar en met de geloofsgemeenschap. Subdoelstellingen: Structuur en organisatie in de parochie 1. Zorg dragen voor een inhoudelijk werkoverleg jongerenpastoraat; 2. Werven en toerusten van vrijwilligers; 18 3. Stimuleren en begeleiden van lokale stuurgroepen en het platform Jong Origineel Katholiek (JOK); 4. Onderlinge contacten tussen verschillende jongerengroepen bevorderen; 5. Vernieuwen van materialen ten dienste van jongerenpastoraat en –werk; Veelzijdig jongerenpastoraat: voor ieder wat wils 6. Organiseren en begeleiden van parochiële Taizé-reis; 7. Organiseren en begeleiden van Wereldjongerendagen 2011 in Madrid; 8. Begeleiden en coachen van plaatselijke jongerengroepen; 9. Bezoeken van jongerenkoren; 10. Ontwikkelen van materiaal voor groepen van 11-17-jarigen; 11. Initiëren van jongerenpastoraat waar het nog niet georganiseerd is; 12. Jongeren fysiek en geestelijk een eigen plek bieden; 13. Begeleiden van 18+ groepen; 14. Samenwerking met de vier profielen in jongerenwerk voor 7 tot en met 11jarigen en 11+. Projecten voor de komende vijf jaar De komende beleidsperiode onderscheiden we een drietal projecten. Deze projecten zijn verschillend van aard. In de projecten komen de subdoelstellingen gedeeltelijk aan de orde. Jongerenpastoraat rond het Woord vindt op uiteenlopende manieren plaats. In jongerengroepen, jongerenvieringen en op reis naar andere plaatsen. Project 1: “Wereldjongerendagen: voor wereldse jongeren!” In onze parochie is al een bescheiden ervaring met de organisatie van de Wereldjongerendagen in Keulen en Sydney. De afgelopen jaren hebben we de WJD in ieder geval breed onder de aandacht kunnen brengen. Die bekendheid en de relatief korte afstand tot Madrid maken de kansen groter dat er deze keer meer jongeren zich in zullen schrijven. We stellen een projectgroep samen om de WJD in onze parochie te organiseren, te promoten en te sponsoren. De WJD bieden jongeren in ons land een kans om te ervaren wat het betekent deel uit te maken van een wereldkerk. Tijdens deze dagen ontmoet je talloze jongeren uit de hele wereld en je kunt deelnemen aan uiteenlopende activiteiten. Voor veel jongeren betekent dit een rijke geloofservaring, een verdieping en ook een stimulans om het geloof in het dagelijks leven een ruimere plek te geven. Voor de parochie betekent een reis naar de WJD, evenals naar Taizé, een kans om jongeren met elkaar te verbinden. Samen reizen, voor langere tijd weg zijn in een ‘gelovige’ omgeving is van grote waarde voor het opbouwen van het jongerenpastoraat. In deze beleidsperiode zal ook een volgende WJD vallen. Na de WJD van Madrid volgt een evaluatie door de projectgroep met aanbevelingen voor de WJD in 2014. Het jongerenpastoraat kan weerbarstig zijn vanwege het dynamische leven van jongeren. Op papier kun je mooie plannen uitdenken die in de praktijk net even 19 anders uitpakken. Om die reden is het belangrijk constant voeling te houden met de leefwereld van jongeren, je oor te luisteren leggen. Project 2: “Hefboomtechniek: beginnen met wat er is!” Het uitgangspunt van het jongerenpastoraat is vooral te kijken naar wat we al hebben. Een goede manier om verder beleid op het jongerenpastoraat te ontwikkelen is de hefboomtechniek. In deze manier van werken zijn er drie bewegingen. Eerst is er de analyse van wat je al hebt in een parochie. Kijk naar wat er al aanwezig is. De tweede fase is de droomfase. Wat zou je willen dat er zou zijn? De bedoeling is ‘vrij’ te dromen, zonder je te laten beperken door de werkelijkheid. De derde fase is de evaluatie. De dromen uit fase 2 worden geëvalueerd en je kiest voor het meest interessante en belovende idee. Het idee achter deze werkwijze is, om dat wat je hebt, je als hefboom kunt gebruiken om iets nieuws te creëren. Het werkoverleg jongerenpastoraat en de jongerenpastor stellen zich ten doel op deze wijze het jongerenpastoraat zowel in de geloofsgemeenschap als in de parochie stap voor stap te verstevigen en uit te breiden. Deze manier van werken is projectmatig en gericht op kleine successen die motiverend werken voor de vrijwilligers en de jongeren. Elk jaar doorlopen we de drie fasen. In dit project stellen we ons ook ten doel een goede projectomschrijving te geven om ook extra subsidie, of sponsorgeld van derden te kunnen aanvragen. Een eigen plek, een eigen oord voor jongeren. Die plek kan op verschillende manieren geboden worden. Het creëren van een plek voor kinderen en jongeren brengt ook langzamerhand een verandering in bewustzijn met zich mee. Een zichtbare plek zorgt ervoor dat jongeren niet opgaan in de massa en dat ze zo voorbij gelopen worden. Tussen de generaties groeit daardoor wederzijdse waardering. Project 3: “Een eigen plek” Voor jongeren is het belangrijk een eigen plek te hebben in de geloofsgemeenschap. Een eigen plek in fysieke en geestelijke zin. Door de aanstelling van de jongerenpastor bieden we een ‘geestelijke plek’, omdat op deze wijze een professional vrijgesteld is om juist deze doelgroep de pastorale aandacht te geven die nodig is. Sommige geloofsgemeenschappen hebben ook een fysieke plek voor de jongeren. Zo’n eigen ruimte werkt stimulerend en laat zien dat de geloofsgemeenschap belang hecht aan de aanwezigheid van jongeren. Vanuit die eigen plek, is de ervaring, worden ook stappen gezet naar andere plekken in de geloofsgemeenschap. Het is niet de bedoeling dat men zich isoleert. Een eigen plek moet er ook zijn in de communicatiemiddelen, zoals het parochieblad en de website. Samen met jongeren willen we in deze periode onderzoeken op welke wijze we invulling geven aan deze ‘plek’. Dit project heeft als doel per jaar te bezien hoe jongeren zichtbaar zijn voor andere jongeren, voor de geloofsgemeenschap en ook dat ze doelgroep gericht pastoraat ontvangen. Ook zal binnen dit project een intensieve samenwerking gelden met andere profielen. Voor de liturgie geldt de eigen plek in en door de jongerenvieringen. Voor gemeenschapsopbouw zijn initiatieven als de paasnachtwake en de 20 Driekoningenvoettocht belangrijke activiteiten die verbindend werken door alle generaties heen. Voor diaconie komt bij voorbeeld de actie Diaconaction in beeld, maar ook het diaconale bewustzijn in jongerengroepen. Voor catechese is er samenwerking in de zogenaamde tussencatechese, tussen eerste heilige communie en heilig vormsel, maar ook wat betreft geloofsinwijding in jongerengroepen en gespreksgroepen van jong-volwassenen. 21