Moving forward in Property 2016 Visie door data Moving forward in Property Stijging schaderatio en kostenratio Herstel in natura zit in de lift De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers VISIE DOOR DATA 1 Moving forward in Property Een woning of een veilig thuis? Een andere kijk. CED. 2 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Editorial Moving forward! Property heeft voor CED een brede betekenis. Een huis dat als een echt thuis CED heeft een heldere visie: we beschermen en behouden wat voor mensen van waarde is. We werken vanuit de gedachte dat wat voor iemand van waarde is, van waarde moet blijven. Net zoals we dat voelt, een machine die essentieel is voor de continuïteit van een onderneming, een oogst die niet mag mislukken of die antieke ring van oma. Property staat voor bezittingen, klein of groot, waarachter unieke betekenissen schuilgaan. voor onszelf zouden willen. Je huis en interieur is veel meer dan alleen stenen Low interest? en meubels: het is je thuis, een plek vol herinnerin- ‘Schadeverzekeringen zijn low interest producten, gen. Die ene machine van een bedrijf is niet zomaar daar zijn consumenten niet in geïnteresseerd’. inventaris, maar cruciaal voor de continuïteit van Hoe vaak ik dat niet hoor. Toch is niets minder waar. de onderneming. Bezittingen, klein en groot, heb- Achter elke verzekeringspolis schuilen bezittingen ben betekenis en waarde. We zijn ons daar vaak pas die betekenis hebben voor de verzekerde. Worden echt bewust van als die waarde wordt bedreigd, of die bezittingen aangetast, dan betekent dat voor daadwerkelijk wordt aangetast. Op die momenten een verzekeraar dat deze de unieke kans heeft om gaat het niet om een schadeclaim, maar om het her- mensen bij te staan op het moment waarop het echt stel van waarde, van dat wat écht belangrijk is voor belangrijk is. Bij CED zijn we er allang van overtuigd iemand. dat die toegevoegde waarde een opstal-, inboedelof bedrijfsschadeverzekering wel degelijk tot een ‘high interest’ product maakt. Verhalen achter de cijfers De cijfers in dit Trendrapport Property laten dat goed zien: elk jaar krijgen meer dan 6.000 mensen in ons land te maken met brand in hun woning. Dat zorgt voor verdriet: er zijn doden en gewonden te betreuren en bezittingen zijn letterlijk in rook opgegaan. Elke dag wordt er in Nederland 175 keer ingebroken. Dat betekent dat 65.000 keer per jaar iemands gevoel voor veiligheid wordt aangetast. De economische schade die veroorzaakt is door de extreme hagel- en onweersbuien in de afgelopen maanden heeft vele ondernemers in het bedrijfsleven en in de agrarische sector tot wanhoop gedreven. VISIE DOOR DATA 3 Moving forward in Property Editorial Achter al deze getallen zitten persoonlijke en zullen zijn om schade te voorkomen en zo de betekenisvolle verhalen. Dat maakt de impact van waarde van bezit te behouden en te vergroten. dit soort gebeurtenissen groot. Op die momenten Een toekomst waarin we de schade door branden, maakt CED het verschil door oog te hebben voor diefstal en allerlei andere calamiteiten tot misschien de waarde die bezittingen hebben voor mensen. wel 0 kunnen terugbrengen. Tweede editie FWD, visie door data Vooruit kijken betekent ook weten waar je vandaan komt. Wat zijn de belangrijkste schadeoorzaken, welke verschuivingen zien we in schadeoorzaken, welke mogelijkheden zijn er voor schadelastbeheersing en preventie? Die gegevens delen we graag met u en dat heeft geleid tot deze tweede editie van FWD, visie door data. Vorig jaar hebben we de markt voor motorrijtuigenverzekeringen in kaart gebracht. Nu ligt er een haarscherpe analyse voor u van de verzekeringsmarkt brand. We willen uw visie inspireren door data te delen, achtergronden te geven en mogelijkheden voor (technologische) vooruitgang te benoemen. Wij wensen u veel inspiratie toe met dit Trendrapport Property, een waardevol naslagwerk voor iedereen die onze ambitie deelt: moving forward! Vooruit kijken Marcel van Dijk Wij gaan echter nog een stapje verder. CED wil Commercieel directeur de waarde van bezit beschermen en behouden. Met andere woorden: we willen voorkomen dat er problemen ontstaan. Zelf ben ik ervan overtuigd dat technologie ons hiervoor ongekende mogelijkheden biedt. Denk aan internet of things, domotica en robotica. Onze bezittingen worden meer en meer uitgerust met sensoren die ‘preventief monitoren’, zoals het identificeren van locatie, beweging, temperatuur of vocht. We wonen straks in huizen waarin de slimste in de kamer de kamer zelf is. Bij CED geloven we dat we in de toekomst meer dan ooit in staat 4 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property VISIE DOOR DATA 5 Moving forward in Property Visie door data Verzekeringsmarkt Brand: een diverse en drukke markt 8 65 geregistreerde schadeverzekeraars strijden om een groeiende markt van 3,4 miljard euro waarin de woningvoorraad gegroeid is van 7,4 miljoen naar 7,7 miljoen Stijging schaderatio en kostenratio 17 Bruto Combined Ratio met 6% verslechterd ten opzichte van vorig jaar, voor elke euro aan geïnde premie verdient een verzekeraar 5 eurocent Innovaties en verschuivingen in de schadebehandelketen 23 Verzekeraars investeren in verdere automatisering, straight-through-processing en mobile apps om bedrijfskosten te beheersen en klanttevredenheid te verhogen De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers 26 Overstromingskans Nederland reëel, economisch risico loopt op tot 176,4 miljoen euro. Klimaat heeft grote invloed op schadelast 6 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Colofon Focus op fraude 54 Jaarlijks wordt er voor 79 miljoen euro gefraudeerd, meestal door mannen van 35 jaar. Kijk mee door de bril van een fraudeonderzoeker en ontdek hoe een fraudeur tegen de lamp liep 31 FWD Visie door Data Moving forward in Property Redactie Marcel van Dijk Hamza Jap-Tjong Ischa Harnam Maaike Botden Laurens van Graafeiland Alwin van Steensel Realisatie Signgraphics Fotografie en Illustraties CED fotografie 123RF.com Schadelastbeheersing & preventie 58 Toenemende preventiemaatregelen zorgen voor minder schades, verschuiving naar herstel in natura leidt tot lagere schadelast en hogere klanttevredenheid Acht trends die de branche gaan ontwrichten 62 Van Smart Home tot Peer-to-Peer en van on-demand naar Blockchain, 8 trends die deze markt gaan disrupten en voor nieuwe businessmodellen gaan zorgen Redactie-adres CED Group Rietbaan 40-42 Postbus 393 2900 AJ Capelle aan den IJssel Nederland T +31 (0)10 284 34 34 E [email protected] W www.ced.group CED heeft een heldere visie: we beschermen en behouden wat voor mensen van waarde is. Met ruim 1500 medewerkers in 14 landen maken we die belofte waar. Dat doen we onder andere voor bedrijven in de verzekeringssector, vastgoedbedrijven, woningbouwcorporaties, leasemaatschappijen, zorgverleners, grote corporates en overheden. De kracht van CED is ons geïntegreerde aanbod; van taxaties, preventie, schadebehandeling tot herstel. Dat maakt CED tot een full-service dienstverlener. Of liever nog, tot een waardespecialist. Auteurs Coproductie van CED en Baken Adviesgroep VISIE DOOR DATA 7 Moving forward in Property 1 Verzekeringsmarkt brand: een diverse en drukke markt 1. Verzekerings- markt brand: een diverse en drukke markt milieuschade, vergoeding van kosten van het opruimen van asbest na een storm, of het afdekken van ‘cyberschade’, als gevolg van een hack of verlies van data. In sommige gevallen zijn de te dragen risico’s zo complex of financieel omvangrijk dat deze te groot zijn om door één verzekeraar gedragen te worden. In dat geval, waarbij het veelal gaat om de zwaardere 1.1 Marktomschrijving Brand bedrijfsmatige of industriële brandrisico’s, kunnen meerdere verzekeraars op één polis als risicodrager Verzekeringsmarkt Brand optreden. Zij spreken af welke verzekeraar welk deel Verzekeringen die risico’s afdekken van schades van het risico voor zijn rekening neemt. Om de polis aan woningen, bedrijfsgebouwen en de bedrijfsuit- goed op maat samen te stellen voor zowel de rusting, gebouwen, inboedel, inventaris en goede- verzekerde als de verzekeraars, zijn er assurantie- ren die zich in deze panden bevinden, vormen de makelaars die met alle betrokkenen in overleg gaan. verzekeringsmarkt ‘brand’. Dergelijke verzekeringen Dit segment van de markt wordt de co-assurantie- dekken overigens niet alleen schade ontstaan door markt genoemd, ook wel bekend als `beurs’. Het brand, maar ook als gevolg van bijvoorbeeld storm, gedeelte van de markt dat normale risico’s betreft vandalisme, diefstal of inbraak. Het particuliere ge- kennen we als het provinciale deel van de markt. deelte van de markt valt grofweg op te delen in de Hier opereren ook volmachten en direct writers. opstalverzekeringen, die schade aan een huis zelf dekken, en inboedelverzekeringen, die schade aan de bezittingen in het huis dekken. Ook het zakelijke segment kent een opstalverzekering. Gaat het echter over de eigendommen in het pand, dan spreekt men van een inventaris- en goederenverzekering. Behalve voor materiële schade, kunnen bedrijven en instellingen zich ook voor de financiële gevol- Verzekeringen die risico’s afdekken van schades aan woningen, bedrijfsgebouwen en de bedrijfsuitrusting, gebouwen, inboedel, inventaris en goederen die zich in deze panden bevinden, vormen de verzekeringsmarkt ‘brand’. gen van een schade verzekeren. Bedrijven kunnen immers ook schade lijden omdat de bedrijfsacti- 8 viteiten geheel of gedeeltelijk stil komen te liggen Verzekeraars na een schade. Een bedrijfsschadeverzekering kan Provinciale brandverzekeringen beslaan na motor- in zulke gevallen bijvoorbeeld garanderen dat een rijtuigenverzekeringen het grootste deel binnen de bedrijf de vaste lasten en de brutowinst óf de omzet totale schademarkt en vormen - net als motorrijtui- met uitzondering van de variabele kosten vergoed genverzekeringen - een zeer competitieve markt. In krijgt. Daarnaast biedt de zakelijke brandverzekering 2015 vielen 65 schadeverzekeraars onder toezicht tegenwoordig nog meer opties zoals het dekken van van De Nederlandse Bank (DNB). Dit waren er vier VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Verzekeringsmarkt brand: een diverse en drukke markt minder dan in 2014. Allianz (Allianz en London) heeft worden voornamelijk via intermediairs verkocht. de activiteiten in de Benelux geïntegreerd en rap- Zij gebruiken wel steeds vaker offertetools van porteert nu voor het tweede jaar niet meer aan DNB. verzekeraars voor het berekenen van de premie Daarnaast hebben de regionale onderlinge maat- maar wijken hier vaak van af om, vanuit commercieel schappijen van Univé een reorganisatie ondergaan. oogpunt, een goed prijsvoorstel neer te kunnen Hierbij zijn twee maatschappijen gefuseerd en is leggen. Extra risico’s voor bijvoorbeeld de bedrijfs- Nederlanden van Nu opgegaan in Generali. voering, huurdersbelang of andere kosten zijn vaak 1 ook af te dekken - al dan niet onder een extra polis. De meeste spelers hebben één of meerdere labels, die voornamelijk online de particuliere opstal- en Daarnaast zijn er nog bijna 300 gevolmachtigden inboedelverzekeringen verkopen: Achmea met actief op de markt waarvan de meeste ook brand- Centraal Beheer Achmea, FBTO, InShared en HEMA, verzekeringen voeren. Onder deze gevolmachtigden a.s.r. met Ditzo, Delta Lloyd met Ohra, Generali met bevinden zich zowel huisvolmachten als service- De Nederlanden van Nu en Reaal met Proteq en providers. Huisvolmachten zijn bedrijven die bin- Zelf.nl. Vrijwel al deze verzekeringen zijn af te nen afgesproken kaders zelfstandig verzekeringen sluiten via online vergelijkingssites die in handen kunnen afsluiten, administreren, premie incasseren zijn van verzekeraars en tussenpersonen. en schade behandelen. Dit doen zij voor rekening Daarnaast verkoopt een aantal grotere, van oudsher en risico van de verzekeraar. Verder spelen ver- intermediairverzekeraars (verzekeraars die werken gelijkingssites zoals Independer en hoyhoy.nl een met de tussenkomst van tussenpersonen, zoals belangrijke rol in de markt. Hier kunnen consumen- Aegon, Allianz, Delta Lloyd, Nationale-Nederlanden ten eenvoudig verzekeringen vergelijken op prijs en en Univé), inmiddels ook onder eigen label direct via voorwaarden. de eigen website. De zakelijke brandverzekeringen VISIE DOOR DATA 9 Moving forward in Property 1 Verzekeringsmarkt brand: een diverse en drukke markt Figuur 1.1 geeft het marktaandeel qua premievolume voor de verschillende spelers in 2014 en 2015. Het marktaandeel qua bruto geboekte premies voor de verschillende verzekeraars in 2014 en 2015 (o.b.v. bruto geboekte premie). Figuur 1.1 25,0% 24,5% 1. Achmea Schade 3. Delta Lloyd Schade 9,8% 10,1% 2. Nationale-Ned. 10,1% 10,0% 8,6% 8,4% 4. a.s.r. 6,3% 5,8% 5. Reaal 6. Aegon 5,7% 5,6% 7. Univé 5,6% 5,4% 4,2% 4,4% 8. Amlin 3,1% 3,2% 9. ABN Amro verz. 3,1% 3,1% 10. Allianz* 1,9% 2,2% 11. UVM 1,9% 2,1% 12. NH van 1816 15. Goudse 1,7% 1,7% 14. Hagelunie 1,8% 1,7% 13. HDI-Gerling 1,8% 1,7% 16. Generali 1,6% 1,6% 17. Klaverblad 1,0% 1,0% 18. Donatus 0,9% 0,9% 19. London* 0,8% 0,8% Overig 2014 5% 5,9% 2015 Bron: DNB, *inschatting 1.2 Ontwikkeling aantal gebouwen Lichte groei aantal woningen Als gevolg van nieuwbouw, splitsing, verbouwing of verandering van gebruiksfunctie groeit de woningvoorraad (het totaal aantal koop- en huurwoningen bedoeld voor wonen) en het aantal huishoudens1 licht door de jaren heen. Figuur 1.2 laat een groei zien in zowel huishoudens als woningvoorraad voor de periode 2012 tot 2016. Het aantal huishoudens is groter dan het aantal woningen. Dat is te verklaren door het feit dat er in sommige woningen meerdere huishoudens zitten (bijvoorbeeld in studentenhuizen). Daarnaast zijn er bewoners die in instellingen wonen en geen eigen woning (meer) hebben. 1 Met huishoudens worden hier particuliere huishoudens bedoeld: één of meer personen die samen een woonruimte bewonen daar zichzelf voorzien in de dagelijkse levensbehoeften. Daarnaast bestaan er ook institutionele huishoudens waarbij de bewoners bedrijfsmatig in de dagelijkse levensbehoeften voorzien worden zoals bijvoorbeeld in een verpleeghuis. 10 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Verzekeringsmarkt brand: een diverse en drukke markt (a) Ontwikkeling woningvoorraad en huishoudens (× 1.000) (b) Index woningvoorraad en huishoudens (2012 = 100) (c) Mutaties woningvoorraad Figuur 1.2 a b c 105 7.665 7.632 7.513 7.569 7.535 7.734 7.699 104 104 103 103 103 102 7.5907.581 101 42.193 53.336 52.643 Overige onttrekking 63.837 101 101 34.242 30.015 45.170 48.381 464 -11.519 100 48.668 100 7.387 86.014 103 102 102 62.534 99 98 97 Nieuwbouw 49.311 11.604 4.196 -13.653 -12.903 371 -10.989 -18.427 -16.151 -14.005 2013 2014 2015 -26.278 Overige toevoeging Sloop Correctie 96 2012 2013 2014 Huishoudens 2015 2016* 2012 Woningvoorraad 2013 2014 Huishoudens 2015 2016* 2012 Woningvoorraad Bron: 1CPB, ABG, raming Baken Adviesgroep. 2CBS cijfers per 1 jan. *prognose Het aantal nieuwbouwwoningen was in 2015 zo’n De verwachting is dat het percentage koopwoningen 50 duizend. Volgens het EIB zal de productie dit in 2016 verder zal toenemen. Van de 43,5% huur- jaar flink verder stijgen tot ongeveer 60 duizend woningen is ruim 70% in bezit van woningcorpora- woningen. Naar verwachting zullen we daarna ties. De rest van de huurwoningen is in handen van terugkeren naar het niveau van voor de crisis. particuliere en institutionele beleggers. Het aandeel Tot aan 2008 werden er ongeveer 80 duizend sociale huurwoningen is de afgelopen jaren gedaald. woningen per jaar gebouwd. Het aantal inboedelverzekeringen loopt in lijn met Vrijwel alle woningen zijn verzekerd via een opstal- de ontwikkeling van het aantal huishoudens. Vrijwel verzekering. Verzekeringen die via VVE’s, woning- ieder huishouden heeft een inboedelverzekering. corporaties en overige private verhuurders lopen, worden in het algemeen tot de zakelijke markt Figuur 1.3 gerekend. Ontwikkeling aandeel koopwoningen in de woningvoorraad Het percentage particuliere opstalverzekeringen 55,9% 56,0% 56,1% wordt bepaald door het percentage koopwoningen dat niet onder een VVE valt. In figuur 1.3 is te 55,3% 55,2% zien dat het aandeel koopwoningen in de woningvoorraad de laatste jaren gegroeid is naar circa 56%. 2012 2013 2014 2015* 2016* Bron: Socrates & Syswov, * inschatting Baken Adviesgroep VISIE DOOR DATA 11 1 Moving forward in Property 1 Verzekeringsmarkt brand: een diverse en drukke markt Grootste toename in panden logies en gezondheidszorg In totaal waren er over 2015 gemiddeld 1,12 miljoen niet-woningen. Dit zijn gebouwen die niet bedoeld zijn om in te wonen maar wel een specifieke gebruiksfunctie hebben, zoals een kantoor of sportaccommodatie. De industriële bedrijfsruimtes vormden in 2015 de grootste groep niet-woningen (186 duizend), gevolgd door winkels (130 duizend) en logiespanden (129 duizend). Het aantal logiespanden is met een toename van 8,2% ook flink gegroeid. Alleen het aantal gebouwen voor de gezondheidszorg is nog sterker toegenomen: +8,5%. Figuur 1.4 geeft een overzicht van de verschillende niet-woningen en de groei ten opzichte van 2014. Ontwikkeling voorraad niet-woningen 2015 Figuur 1.4 Voorraad aantal niet-woningen 2015 (jaargemiddelde) Ontwikkeling voorraad aantal niet-woningen 2014-2015 (jaargemiddelde) Industrie; 185.510 Industrie 1,3% Logies 8,2% Winkel Logies; 128.541 Overig; 472.470 0,7% Kantoor 1,1% Bijeenkomst 0,8% Gezondheidszorg Winkel; 130.397 Onderwijs Sport Sport; 9.474 8,5% -1,2% 0,0% Kantoor; 97.566 Onderwijs; 14.901 Gezondheidszorg; 21.565 Bijeenkomst; 59.080 Overig Niet-woning totaal 1,8% 2,2% Bron: CBS Minder vierkante meters kantoorruimte Kenmerkend voor de kantorenmarkt is dat deze erg conjunctuurgevoelig is. Neemt de vraag naar kantoorruimte toe, dan komen er direct nieuwbouwplannen. Neemt de vraag af, dan zijn nog veel van deze nieuwe kantoormeters in ontwikkeling. Op het moment dat de nieuwbouw opgeleverd wordt, ontstaat er een overaanbod. De voorraad kantoorruimte in Nederland bedraagt ongeveer 49,6 miljoen m , waarvan een groot deel zich in de Randstad 2 bevindt. Zie figuur 1.5(a). De laatste jaren daalt het aantal toegevoegde vierkante meters en stijgt het aantal onttrokken vierkante meters. Zie figuur 1.5(b). 12 VISIE DOOR DATA Als de economie weer aantrekt, neemt de vraag naar kantoorruimte toe en neemt de leegstand iets af. Toch blijkt het grootste deel van de beschikbare panden niet voldoende aantrekkelijk voor de tegenwoordige vraag. Een recente ontwikkeling is dat men besluit tot een rigoureuze renovatie en herinrichting of zelfs nieuwbouw. Dit betekent dat voor het grootste deel van het aanbod een heel andere bestemming gezocht zal moeten worden of dat sloopt uiteindelijk de beste optie is. Moving forward in Property Verzekeringsmarkt brand: een diverse en drukke markt De leegstand op de kantorenmarkt bedraagt momenteel circa 17% (circa 8,5 miljoen m2). Ongeveer 64% van de kantoorruimte betreft verhuur, het overige deel is in eigendom. (a) Ontwikkeling in verhuurbare kantoorvloeroppervlakte (b) Toevoegingen en onttrekkingen in kantoorruimte Figuur 1.5 a Miljoen m2 verhuurbare vloeroppervlakte 60 60 50 50 40 40 30 30 20 20 10 10 0 1991 0 1995 1991 2000 1995 Voorraad 2005 2000 2010 2005 b Miljoen m2 verhuurbare vloeroppervlakte per jaar 2015 2010 2,5 2,5 2 2 1,5 1,5 1 1 0,5 0,5 0 19902015 0 1995 1990 2000 1995 2005 2000 2010 2005 Toevoegingen Toevoegingen Onttrekkingen Voorraad 2010 Onttrekkingen Bron: Bak, bewerking PBL Leegstand winkels vooral in middelgrote steden en op C-locaties De totale voorraad winkelruimte in Nederland was per 1 april 2015 30,8 miljoen m2. De omvang van deze winkelruimte is sterk gerelateerd aan het aantal inwoners. Een relatief groot gedeelte is dan ook te vinden in dichtbevolkte gebieden zoals de Randstad. De leegstand van winkels neemt al een decennium toe. In oppervlakte was deze na het eerste kwartaal van 2015 opgelopen tot zo’n 9%. (a) Winkelvoorraad (b) Toevoegingen en onttrekkingen aan de winkelvoorraad Figuur 1.6 a Miljoen m2 winkelvloeroppervlakte 35 35 30 30 25 25 20 20 15 15 10 10 5 5 b Miljoen m2 winkelvloeroppervlakte per jaar 1,2 1,2 1 1 0,8 0,8 0,6 0,6 0,4 0,4 0,2 0,2 0 0 0 2004 2004 2005 2006 2004 2007 2005 2008 2006 2009 2007 2010 2008 2011 2009 2012 2010 2013 2011 2014 2012 2015 2013 2014 2015 Voorraad Voorraad 0 2006 2004 2008 2006 2010 2008 2012 2010 2014 2012 2014 Toevoegingen Toevoegingen Onttrekkingen Onttrekkingen Bron: Bak, bewerking PBL VISIE DOOR DATA 13 1 Moving forward in Property 1 Verzekeringsmarkt brand: een diverse en drukke markt Ook in het eerste halfjaar van 2016 heeft Locatus B-locaties in de omringende straten en C-locaties een toename in leegstand in oppervlakte gecon- in aanloopstraten. stateerd. Het faillissement van V&D heeft hier zijn stempel op gedrukt door een ongebruikt oppervlak De aanloopstraten bevinden zich in winkelcentra van 350 duizend vierkante meter na te laten, onge- die buiten het kernwinkelgebied liggen en waaieren veer 1% van de totale winkelvoorraad. De toename vaak uit richting parkeerterreinen, stations en uit- in leegstand doet zich echter met name voor in valswegen. De leegstand op deze C-locaties is de middelgrote steden, in de grote steden neemt de afgelopen jaren enorm toegenomen: soms tot meer leegstand zelfs af. Er vindt dus een duidelijke ver- dan één op de drie tot vier winkels. Naar schatting is schuiving plaats. Als verklaring wordt genoemd dat ongeveer 10% tot 15% in eigendom, de rest betreft voor het recreatief winkelen ofwel kiest voor gemak huur. en online gaat shoppen, ofwel men ziet het winkelen als een uitje en gaat graag naar de grote stad waar Opslag- en distributieruimtes: een schatting meer winkels bij elkaar zijn. Het bekendste type niet-woning is de opslag- en distributieruimte, meestal gebruikt door logistieke Naast een verschil in leegstand in grote en middel- dienstverleners. Vanwege het dynamische karakter grote steden is er ook verschil in leegstand qua is de omvang van deze markt niet goed bekend. locatie binnen winkelcentra. Hierbij worden A-, B- en Er is ruim 24 miljoen m2 aan logistiek vastgoed. C-locaties onderscheiden. Over het algemeen zijn Hiervan is ongeveer 61% koop en 39% huur. A-locaties te vinden in de hoofdwinkelstraat, 14 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Verzekeringsmarkt brand: een diverse en drukke markt Inventarisatie zakelijk segment Figuur 1.7 Opname naar sector buitenring 2015 - medio 2016, binnenring 2006 - medio 2016 (‗ ≥ 750 m2 v.v.o.) Voorraad bedrijventerreinen (ha) 9% 24% 2% 18% 25% 2% 45% 24% 31% 20% Nederland Industrie en bouw Transport ICT 54.000 1.400 53.000 1.200 52.000 1.000 51.000 800 50.000 600 49.000 400 48.000 200 47.000 Handel Dienstensector 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Voorraad 2013 2014 0 Jaarlijkse uitgifte Bron: DTZ, Zadelhof, Nederland Compleet, medio 2016 2015: recordjaar miljoenenbranden In 2015 vonden 130 zogenaamde miljoenenbranden plaats die voor een gezamenlijke schadelast van 707,5 miljoen euro hebben gezorgd. Miljoenenbranden zijn branden met een geschatte schadelast van één miljoen euro of meer. Dit is het hoogste schadebedrag ten gevolge van miljoenenbranden sinds de start van de registratie ervan in 1998. Het vorige record dateert uit 2003 en bedroeg 636,8 miljoen euro en is nu flink overschreden. In de afgelopen 10 jaar is er een stijgende trend te zien in het aantal grote branden en in de schadelast. Tabel 1.1 Overzicht miljoenenbranden tot en met het derde kwartaal 2015 (× mln.) Schade (x € mln.) Aantal 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 73 79 108 96 105 100 91 120 148 129 130 1e kwartaal 82,7 73,0 49,7 80,3 71,7 56,2 134,0 81,0 99,0 74,5 81,0 2e kwartaal 56,2 60,7 161,8 236,6 106,3 41,2 76,0 109,0 171,5 117,0 153,5 3e kwartaal 52,4 76,5 103,9 73,9 101,9 72,7 61,5 82,0 233,0 188,0 271,0 4e kwartaal 59,9 83,0 130,5 64,9 89,3 214,9 73,5 93,1 133,0 Jaartotaal 251,2 293,2 445,9 455,7 369,1 385,0 345,0 365,1 636,5 115,5 202,0 495,0 707,5 Bron: Nivre De meeste van deze miljoenenbranden vinden plaats bij bedrijven met industriële panden, groothandels, detailhandel en agrarische panden. Vaak bepaalt één extreme brand of een paar extreme branden een groot deel van de totale schadelast. Zo vond er in 2014 een brand plaats met een schade van ongeveer 85 miljoen euro en een brand met een schadelast tussen de 40 en 50 miljoen euro, samen goed voor ongeveer een kwart van de totale schadelast. VISIE DOOR DATA 15 1 Moving forward in Property 1 Verzekeringsmarkt brand: een diverse en drukke markt In 2015 waren er maar liefst twee branden met een geraamde schadelast tussen de 100 en 200 miljoen euro en daarmee ook verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van het totaal. Deze hele grote miljoenenschades worden vaak op de co-assurantiemarkt verzekerd door een mix van internationale en Nederlandse verzekeraars. Daarnaast vergoeden herverzekeraars vaak een deel van de schade. Tabel 1.1 geeft een overzicht van de miljoenenbranden van 2005 tot en met 2015 zoals geregistreerd door het NIVRE. Groei verwacht in premievolume Het totale premievolume brand particulieren en bedrijven bedroeg in 2015 naar schatting circa 3,37 miljard euro: 1,90 miljard voor woonhuizen en 1,47 miljard voor zakelijke panden (provinciaal en beurs). Het aantal inboedelverzekeringen nam in 2015 toe in lijn met de groei van het aantal huishoudens. Het aantal opstalverzekeringen voor woonhuizen groeide ongeveer even sterk, omdat het aandeel koopwoningen is toegenomen. De gemiddelde premie van inboedel en opstal bleef ongeveer gelijk. Inboedel steeg licht (+0,1%) terwijl de gemiddelde premie van opstal juist licht daalde (-0,1%). De zakelijke markt was qua premievolume in 2015 met een stijging van 0,1% vrijwel gelijk aan die van 2014. Voor 2016 wordt een groei verwacht voor zowel de particuliere markt als de zakelijke markt. De particuliere markt blijft doorgroeien in lijn met de groei van het aantal huishoudens en de verbetering van de koopwoningmarkt. De zakelijke markt groeit mee met de groei van de economie, zij het minder sterk. Zowel het aantal bedrijven, als de omzet en de bedrijfsinvesteringen nemen toe. Figuur 1.8 geeft de ontwikkeling van het totale premie-inkomen van verzekeraars in de woonhuizenmarkt en bedrijvenmarkt. Ontwikkeling premie-inkomen woonhuizen Opstal en Inboedel en Brand bedrijven Figuur 1.8 Bruto geboekte premies (x € mln.) Index bruto geboekte premies (2011 = 100) 115 3.274 3.428 3.407 3.345 3.377 3.422 110 1.468 1.445 1.554 931 946 951 929 939 943 898 928 935 953 960 971 985 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1.522 1.463 1.467 1.463 105 Opstal woonhuizen Inboedel woonhuizen Bron: Baken Adviesgroep, DNB, CVS 16 3.367 VISIE DOOR DATA 969 100 Brand bedrijven 95 2009 2010 Opstal woonhuizen 2011 2012 Inboedel woonhuizen 2013 2014 Brand bedrijven 2015 Totaal Moving forward in Property Stijging schaderatio en kostenratio 2.Stijging schaderatio en kostenratio In figuur 2.1 is te zien dat in 2015 verzekeraars in totaal ongeveer 2,1 miljard euro aan geboekte schades registreerden. Verhoudingsgewijs is de geboekte schaderatio goed voor circa 61% van de bruto premie in 2015, een daling in vergelijking met 2014. Er is ook een lichte daling te zien in de kostenratio. Ook de absolute bedrijfskosten zijn licht gedaald in 2015, terwijl het premievolume licht is gestegen. Deze daling is voornamelijk toe te schrijven aan kostenreductieprogramma’s bij verzekeraars op het gebied van beheers- en personeelskosten. De wijzigingen voorzieningen zijn juist sterk toegenomen. In 2014 droeg Achmea voor een derde bij aan het negatieve saldo wijzigingen voorzieningen (- 105 miljoen euro). Dit is volledig toe te schrijven aan wijzigingen in de jaren voor 2014. In 2015 is het saldo van Achmea licht positief (+ 15 miljoen euro). Ontwikkeling geboekte premie en geboekte schades Figuur 2.1 Ontwikkeling bruto geboekte premie en geboekte schades Brand (x € mld.) Ontwikkeling ratio’s Brand bruto geboekte premie 110 3,43 3,41 3,38 3,37 3,35 1,91 98 89 88 95 90 70 2,16 93 1,94 2,12 63 56 58 33 32 32 -4 -1 2011 2012 2,06 50 63 61 34 33 30 8 10 0 -9 -10 2011 2012 Bruto geboekte premie 2013 2014 Bruto geboekte schades 2015 2013 2014 2015 Kostenratio, bruto Geboekte schade ratio, bruto Combined ratio Wijzigingen voorzieningen ratio Bron: Baken Adviesgroep, DNB, CVS VISIE DOOR DATA 17 2 Moving forward in Property 2 Stijging schaderatio en kostenratio Figuur 2.2 geeft de schade en kostenratio’s weer voor de verschillende spelers in 2014 en 2015. Figuur 2.2 Schade en kostenratio’s brandverzekeringen Schade- en kostenratio’s brandverzekeringen per verzekeraar 2014 en 2015 1. Amlin 79% 57% 31% 28% 2. Reaal 63% 71% 44% 3. Klaverblad 69% 63% 37% 39% 4. Hagelunie 87% 45% 59% 56% 6. Nationale-Ned. 7. ABN Amro verz. 66% 64% 8. Achmea Schade 65% 57% 13. Delta Lloyd Schade 14. Generali 17. Donatus Totaal 96% 88% 32% 59% 69% 31% 29% 21% 34% 31% 37% 8% 61% 63% Schaderatio 9. NH van 1816 93% 92% 10. UVM 93% 93% 11. a.s.r. 92% 92% 12. HDI-Gerling 91% 92% 91% 99% 13. Delta Lloyd Scha de 90% 100% 14. Generali 87% 76% 15. Univé 42% 22% 9% 98% 100% 8. Achmea Schade 59% 65% 63% 54% 16. Goudse 102% 105% 5. A egon 31% 17% 14% 36% 106% 58% 97% 93% 35% 36% 50% 40% 4. Hagelunie 7. AB N A mro verz. 74% 77% 12. HDI-Gerling 106% 102% 31% 29% 29% 30% 57% 56% 11. a.s.r. 107% 115% 2. Reaal 6. Nationale-Ned. 33% 35% 64% 63% 10. UVM 110% 85% 39% 44% 31% 60% 57% 9. NH van 1816 15. Univé 41% 39% 1. Amlin 3. Klaverblad 19% 13% 61% 66% 5. Aegon 44% Bruto Combined Ratio (BCR) 17. Donatus 33% 34% Kostenratio 71% 16. Goudse 30% 96% 51% 95% 89% Totaa l 2015 2014 Bron: DNB, bovenste staaf is 2015 en onderste is 2014 In hoofdstuk 5 en hoofdstuk 6 geven we inzicht in de ontwikkeling van de verschillende schadeoorzaken in deze afzonderlijke gedeeltes van de markt. 18 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property De markt van taxaties en risico-inspecties 3.De markt van taxaties en risico-inspecties Behoefte om ‘in control’ te zijn Sinds 1 januari 2016 is de Europese richtlijn Solvency II van kracht. Met behulp van deze richtlijn houdt DNB toezicht op verzekeraars. Solvency II is een risicogebaseerd toezichtsraamwerk dat bestaat uit drie pijlers: Resultaten brandportefeuille onder druk • daaruit volgen Veel verzekeraars zien de resultaten op hun brandportefeuille onder druk staan. Dit is niet alleen het • Risicomanagement en bedrijfsvoering van de verzekeraar gevolg van de stevige concurrentie in dit marktsegment, maar ook van de steeds uitgebreidere Risicobeoordeling en solvabiliteitseisen die • Rapportage aan de toezichthouder dekkingen waarmee verzekeraars zich in de afgelopen jaren hebben geprobeerd te onderscheiden van De eerste pijler bepaalt de verhouding tussen het hun concurrenten. risico dat de verzekeraar draagt en de vereiste solvabiliteit. Hoe meer onzekerheid, hoe meer ver- Om als verzekeraar succesvol te zijn in de brand- mogen een verzekeraar beschikbaar moet hebben. markt, is een portefeuille nodig van enige omvang. Zeker in het zakelijke segment gaat het bij een Andersom betekent dat dus dat hoe beter een schade immers al snel om honderdduizenden euro’s, verzekeraar de risico’s in kaart heeft en houdt, hoe ook bij relatief eenvoudige risico’s. In een wat klei- lager de solvabiliteitseisen zijn. Zowel de druk op nere portefeuille kan een total loss van zo’n risico al de resultaten van brandverzekeraars als de eisen snel leiden tot een negatief resultaat van een heel vanuit Solvency resulteren in een sterke behoefte boekjaar. bij verzekeraars om risico’s in beeld te hebben en ‘in control’ te zijn. Veel verzekeraars hebben hiervoor eigen risicodeskundigen in dienst. Veel verzekeraars zien de resultaten op hun brand portefeuille onder druk staan Risicobeoordeling biedt kansen Om tot de beste beoordeling van een te verzekeren risico te komen, beoordeelt een risicodeskundige een pand op locatie en gaat in gesprek met de ondernemer in kwestie. Zo’n risicobeoordeling geeft de verzekeraar inzicht in het risico dat zij (willen gaan) verzekeren, het ondersteunt de acceptant bij zijn/haar beoordeling en het is een uitgelezen kans om de ondernemer te helpen om risico’s te verkleinen. Dat laatste vormt een belangrijke meerwaarde. VISIE DOOR DATA 19 3 Moving forward in Property 3 De markt van taxaties en risico-inspecties Verzekeringsadviseur wordt risicomanager “Wist u dat de meeste oplossingen van de risicodeskundigen zo goed als niets kosten, maar slechts een kwestie zijn van anders organiseren?” De risicogebaseerde benadering wint echter op meer vlakken aan terrein. De verzekeringsadviseur van vroeger verandert namelijk in een risicomanager. Het intermediair voegt meer waarde toe door het signaleren en analyseren van risico’s en het adviseren over maatregelen om risico’s te voorkomen of te Door de introductie van geavanceerde tools is het verkleinen. Het verkopen van een polis is niet langer niet altijd meer nodig om een risicodeskundige ter het doel op zich; een verzekering fungeert meer als plaatse te sturen. Zo is het steeds vaker mogelijk dat middel om de restrisico’s mee af te dekken. een risicobeoordeling op afstand wordt afgenomen. Door persoonlijk contact tussen de ondernemer en Deze verandering in de markt is ook af te lezen aan risicodeskundige, kan op een kostenefficiënte wijze de toenemende behoefte van het intermediair om een voldoende betrouwbare beoordeling uitgevoerd zich te laten scholen op het gebied van risico- worden op kleinere risico’s. Hierdoor kunnen onder- management, ook in de meest praktische zin. Hoe nemers met kleinere risico’s alsnog een beoorde- ontstaat brand, hoe kan ik mijn klant helpen om ling ontvangen en is er een mogelijkheid om op schade te voorkomen, waar moet ik op letten als ik een laagdrempelige wijze advies in te winnen over door het bedrijf loop, waarom vindt de verzekeraar preventiemaatregelen. het zo belangrijk om de schoorsteen jaarlijks te laten vegen? Data creëert waarde Het uitvoeren van risicobeoordelingen levert een grote hoeveelheid data op. Door deze data te gebruiken voor verdiepende analyses, ontstaat kennis over veel voorkomende tekortkomingen in bepaalde branches en over gemiddelde risicowaarderingen per bedrijfstype. Dat is waardevolle informatie voor de risicodeskundige, maar deze kennis is zeker zo relevant voor verzekeraars om hun inspectie- en acceptatiebeleid op te baseren. Wie nog een stap verder gaat, combineert de zelf gegenereerde data met andere (openbare) bronnen. Hiermee kan een goede analyse uitgevoerd worden op de portefeuille. Worden risicoinspecties en taxaties wel in de juiste branches en regio’s toegepast of blijkt na een verdiepende analyse dat andere branches in de portefeuille risicogevoeliger zijn? 20 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property De markt van taxaties en risico-inspecties Nederland is onderverzekerd Figuur 3.1 Het zijn berichten die met regelmaat in de vakmedia verschijnen: “Nederland is onderverzekerd.” In figuur 3.1 zien we het percentage aan onderverzekering. 100% In het paars is de verzekeringswaarde aangegeven 90% die door de verzekeringsnemer is opgegeven. Het 80% blauwe gedeelte geeft aan wat de daadwerkelijke verzekeringswaarde zou moeten zijn. Verschil in opgegeven verzekeringswaarde en daadwerkelijke verzekeringswaarde 70% 60% 50% 40% Feitelijk is de verzekeringnemer verantwoordelijk voor de juiste verzekerde bedragen op de polis. Maar de meeste particulieren en ondernemers 30% 20% 10% 0% 2006 2007 2008 2009 2010 ontbreekt het aan de kennis om tot de juiste waarde Opgegeven verzekeringswaarde 2011 2012 2013 2014 2015 Additionele verzekeringswaarde te komen. Het is de taak van de verzekeringsadviseur om de verzekeringnemer daarbij te helpen. Bron: CED Dat kan door middel van tools waar de verzekeringsadviseur de beschikking over heeft, of met eigen kennis en kunde. Vooral in het zakelijke segment zijn de belangen bij brandverzekeringen doorgaans groot.. Verzekeringsadviseurs adviseren hun zakelijke relaties dan ook in toenemende mate om een deskundigentaxatie te laten uitvoeren om tot de juiste verzekerde bedragen te komen. VISIE DOOR DATA 21 3 Moving forward in Property 3 De markt van taxaties en risico-inspecties Met zo’n taxatie heeft de klant de zekerheid dat hij onrechtvaardigheid, als de schadeuitkering wordt de juiste premie betaalt en dat de schaderegeling verminderd door onderverzekering, terwijl het de op de getaxeerde waarde wordt gebaseerd. Bijko- totale schade het verzekerde bedrag niet overstijgt. mend voordeel is dat de adviseur geen risico loopt Om dit te voorkomen, bieden veel verzekeraars als dat hij aangesproken wordt op een onjuist advies. service aan om de waardes door een onafhankelijk bureau vast te laten stellen. Dit zorgt ervoor dat de klant zekerheid krijgt, dat de adviseur kan voldoen aan de zorgplicht voor zijn relaties en dat de verzekeraar een eventuele schade (veel meer) naar tevredenheid van de verzekeringnemer kan afhandelen. De kosten voor het laten verrichten van waardebepalingen moeten uiteindelijk door de klant worden betaald. Hoewel de waardebepalingsservice een goed verkoopargument is gebleken, mogen de kosten van een verzekering met deze service niet veel hoger liggen dan een verzekering zonder deze service. De bureaus die de waardebepalingen verrichten, zijn daarom in toenemende mate bezig met de ontwikkeling van waardebepalingen op afstand. Met behulp van beschikbare data kunnen taxateurs in veel gevallen een waardebepaling uitvoeren Toch zijn lang niet alle ondernemers bereid om zonder het gebouw te bezoeken. Sinds dit jaar is kosten te maken voor een juiste waarde op de het ook mogelijk om de waarde van inventaris, polis. Zo komt het dat er veel polissen zijn met bedrijfsschade en voorraden op afstand te verzekerde bedragen die door de ondernemer waarderen. zelf zijn ingeschat en niet of onregelmatig worden geactualiseerd. Ontstaat er schade, dan kan het de verzekeringnemer duur komen te staan als zijn inschatting te laag bleek te zijn. De uitkering wordt dan namelijk naar rato van het aandeel dat verzekerd was, uitgekeerd. In zulke situaties zijn er alleen maar verliezers. De schadevergoeding die de klant krijgt, voldoet niet aan zijn/haar verwachting en is niet toereikend om helemaal schadeloos gesteld te worden. Vooral bij deelschades voelt de klant een soort 22 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Innovaties en verschuivingen in de schadebehandelketen 4.Innovaties en verschuivingen in de schadebehandelketen In de schadebehandelketen hebben huiseigenaren, huurders, verzekeraars, tussenpersonen, schadespecialisten (claims management en expertisebureaus) en schadeherstellers ieder hun eigen rol. Voor verzekeraars is het van belang om goed inzicht te hebben in de omvang en ontwikkelingen van de kosten van de verschillende activiteiten in de schadeherstelketen. Op die manier kunnen zij ‘aan de knoppen draaien’ en hun schadelast onder controle houden. Voor verzekeraars is het ook van belang om goed inzicht te hebben in de ‘drivers’ van klanttevredenheid. Op die manier kunnen zij zich onder- 70% van alle inboedel- en opstalschades kan geautomatiseerd worden behandeld scheiden in klantwaardering. Uiteindelijk vertaalt zich dat in een lagere premie en een hogere klantretentie. De schadebehandelketen is op de volgende pagina weergegeven in de vorm van een beslissingsdiagram. Trends en ontwikkelingen in de schadebehandelketen Er is een aantal trends zichtbaar in de schadebehandelketen: • Verzekeraars en gevolmachtigden investeren massaal in geïntegreerde automatisering en straightthrough-processing aan zowel de polis- als de schadekant. Doelstelling is om zoveel mogelijk processen in de schadebehandelketen geautomatiseerd, geïntegreerd en in een minimaal aantal contactmomenten af te wikkelen. Met data-gedreven filters worden afwijkende schades (bijvoorbeeld omdat ze frauduleus zijn) uit het automatische proces gefilterd. CED heeft in 2015 een uniek schadebehandelplatform op de markt gebracht. Met het nieuwe platform kan CED 70% van alle inboedel- en opstalschades volledig geautomatiseerd behandelen, is de doorlooptijd meer dan gehalveerd en heeft de klanttevredenheid een gigantische vlucht genomen. VISIE DOOR DATA 23 4 Moving forward in Property 4 Innovaties en verschuivingen in de schadebehandelketen • In toenemende mate richten verzekeraars hun pijlen op herstel in natura. Bij herstel in natura wordt de reguliere schadeuitkering vervangen door het herstellen van de schade. Dit leidt tot hogere klanttevredenheid. Immers: verzekerden hoeven geen offertes meer op te vragen en geen rekeningen meer voor te schieten en in te dienen. Steeds meer verzekeraars nemen zelf de regie in herstel in natura. Dat doen ze bijvoorbeeld in samenwerking met CED, dat een landelijk netwerk heeft van zorgvuldig geselecteerde schadeherstellers. Met de juiste hersteller op de juiste plek, zorgt de verzekeraar voor extra gemak voor zowel de particuliere als de zakelijke verzekerde. • Technologische ontwikkeling maakt preventie gemakkelijker. Door de inzet van sensoren weten verzekerden zelf sneller te reageren op schades die dreigen te ontstaan. In samenwerking met HomeWizard heeft Interpolis ‘ThuisMeester’ ontwikkeld. Met diverse melders die in verbinding staan met een app, weet Interpolis een veiligere thuissituatie voor haar verzekerden te creëren. • De ondergrenzen voor fysieke expertise worden steeds hoger. Dat betekent dat expertisebureaus minder opdrachten krijgen van verzekeraars. Expertisebureaus brengen nu applicaties op de markt die expertise op afstand mogelijk maken. Gedupeerden of schadeherstellers, waaronder CED, brengen het beschadigde item simpelweg in beeld terwijl de expert vanachter zijn bureau de situatie bekijkt, analyseert en aanwijzingen kan geven. • Een merkbare ontwikkeling is het vervangen van vaste ondergrenzen voor fysieke expertise door flexibele ondergrenzen, afhankelijk van de specifieke situatie. Daarmee lijkt schadelastbeheersing en juiste aandacht voor de klant steeds meer de boventoon te voeren ten opzichte van het beperken van kosten. 24 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Schadebehandelketen 5.Schadebehandelketen A Brandweer wordt ingezet en beoordeelt of een Salvage coördinator nodig is B Salvage coördinator ontfermt zich over de gedupeerde(n) en neemt alle zorgen uit handen B A Verzekerde heeft schade C Salvage coördinator regelt onderdak voor gedupeerde(n) en meldt schade bij de verzekeraar Verzekerde meldt dit bij zijn/haar verzekeraar De claim wordt in behandeling genomen 3 4 Verzekerde kan de schade vervolgens laten herstellen 1 2 Afhankelijk van het schadebedrag (gebaseerd op een offerte bijv.) kan er een expert worden ingeschakeld. Expert stelt het schadebedrag vast a Afwijzing indien dit niet gedekt is onder de polis b € Verzekerde betaalt de rekening zelf en ontvangt van de verzekeraar een vergoeding ter hoogte van de nota Verzekeraar zet herstel in natura in VISIE DOOR DATA 25 5 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers 6.De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers wegnemen zonder hierbij schade aan het gebouw te maken, bijvoorbeeld omdat er een deur open stond. Als we kijken naar hoe vaak de verschillende vormen van schades zich voordoen, staat waterschade eenzaam aan de top. Waterschade komt maar liefst vier keer zo vaak voor als de nummer twee oorzaak stormschade. De kosten lopen sterk uiteen per 6.1 Totale markt 2015 oorzaak. Een ontwikkelde brand brengt natuurlijk Oorzaken van schade veel meer schade met zich mee dan een lekkende Een ongeluk zit in een klein hoekje en schades leiding. Zo is brand in euro’s de belangrijkste kunnen op tal van manieren ontstaan. De meest schadeoorzaak. In 2015 bedroeg het totale schade- voorkomende oorzaken zijn waterschade en schade bedrag door brand zo’n 728 miljoen euro. Dit is maar door storm, brand, diefstal, inbraak en aanrijding. liefst 39% van de totale schadelast terwijl het slechts Andere oorzaken, zoals bijvoorbeeld vandalisme of 9% van de schadegevallen betreft. Niet alleen in blikseminslag komen een stuk minder voor. Inbraak totaal, ook per geval brengt brand de meeste kosten en diefstal hebben veel met elkaar te maken, maar met zich mee. Een gemiddelde brand kost zo’n zijn niet hetzelfde. Een inbraak zal vaak gepaard 6.900 euro. Figuur 6.1 geeft een overzicht van de gaan met diefstal maar dit hoeft niet het geval te zijn. meest voorkomende schadeoorzaken in 2015, hun Bijvoorbeeld wanneer een inbraakpoging mislukt. frequentie, de totale schadelast en de gemiddelde Andersom kan een dief ook spullen uit een pand schade per geval. Schade-aantallen en -bedragen 2015 verdeeld naar de meest voorkomende schadeoorzaken Figuur 6.1 Aantal schades (x 1.000) Schadebedrag (x € mln.) 728 611 466 260 161 105 65 Brand Waterschade Diefstal Stormscha de 137 37 40 Inbra ak Aa nrijding 147 120 78 Overig Brand Waterschade Diefstal Stormscha de Inbra ak 45 Aa nrijding Gemiddeld schadebedrag (€) Brand Waterschade 6.927 763 Diefstal Stormschade 4.024 917 Inbraak 2.128 Aanrijding Overig 1.131 881 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, CBS/Brandweer, Politie 26 VISIE DOOR DATA Overig Moving forward in Property De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Particulier versus zakelijk schade en is daarmee ongeveer 3,6 keer zo duur In de totale verzekeringsmarkt brand was het jaar als een particuliere schade, die gemiddeld `slechts’ 2015 goed voor bijna 1,2 miljoen schades met een 1.345 euro bedraagt. Figuur 6.2 geeft een overzicht totale schadelast van meer dan 1,8 miljard euro. van de verdeling van de schades naar het particu- Kijkend naar het aantal schadegevallen, dan betref- liere en zakelijke segment. fen deze voor het grootste deel particuliere schades. Ongeveer 87% van alle schades betreft een schade in of aan een woonhuis. Dit is ongeveer 6,6 keer zoveel als de 13% bedrijfsmatige schades. Qua kosten is het verschil echter een stuk minder groot. Daar is het particuliere segment met 62% van de totale schadelast maar 1,8 keer zo groot als het zakelijke. Dit is te verklaren door het feit dat een zakelijke schade vaak gepaard gaat met veel hogere kosten: bedrijven hebben immers vaak kostbare machines of grote aantallen goederen op voorraad waardoor de schadelast snel omhoog gaat wanneer er een ongeval plaatsvindt. Gemiddeld gaat een zakelijke schade gepaard met 4.902 euro aan Schade-aantallen en -bedragen 2015 verdeeld naar het particuilere en zakelijke segment Figuur 6.2 Aantal schades (totaal 2015 = 1.155.000) 1.003 87% Schadebedrag (totaal 2015 = € 1.845 mln.) 152 13% Particulier 1.178 64% Zakelijk 668 36% Particulier Zakelijk Gemiddeld schadebedrag (€) (totaal 2015 = € 1.598) Particulier 1.174 Zakelijk 4.389 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, CBS, Politie, Brandweer VISIE DOOR DATA 27 6 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Sommige oorzaken van schade komen veel vaker voor in ofwel het particuliere, of juist in het zakelijke segment. Betreft een particuliere schade slechts in 2% een aanrijding, in maar liefst 12% van de gevallen gaat het bij een zakelijke schade om aanrijding. Aanrijding komt dus zakelijk veel vaker voor dan particulier. Dit is niet zo vreemd: bij veel bedrijven is transport van goederen in en rond het bedrijfspand aan de orde van de dag. Omgekeerd geldt dat waterschade juist veel vaker voorkomt in het particuliere segment dan in het zakelijke. Een schade aan het woonhuis betreft in maar liefst 56% van de gevallen een waterschade waar dit bij bedrijfspanden in 34% van de schades het geval is. Naast verschillen in frequentie kunnen ook de bijbehorende kosten sterk uiteenlopen. Zakelijke schades zijn over het algemeen een stuk duurder dan particuliere schades. Gemiddeld zo’n 3,6 keer. Met name brand gaat gepaard met een aanzienlijk hogere schadelast in het zakelijke segment. Een zakelijke brand heeft gemiddeld een schadelast van maar liefst 22,6 duizend euro, een particuliere schade `slechts’ 4,2 duizend euro. Een schade als gevolg van brand gaat in het zakelijke segment met ruim 5 keer zoveel kosten gepaard als in het particuliere segment. Simpelweg omdat bedrijven vaak veel meer machines of kostbare goederen in huis hebben. 6.2 Particuliere markt Ontwikkelingen schadeoorzaken In totaal zijn er in 2015 circa 1 miljoen schades aan schadelast. Tabel 6.1 geeft een overzicht van de inboedel en opstal geweest in Nederland. Door de ontwikkeling van de schadefrequentie de meest jaren heen zien we dit aantal stijgen. Het jaar 2015 voorkomende oorzaken van 2010 tot en met 2015. was hierin, net als 2013, een uitschieter. In deze jaren zijn er flinke stormen geweest die veel schades tot gevolg hebben gehad met in totaal een flinke 28 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Ontwikkeling van het aantal schades voor verschillende schadeoorzaken (x 1.000) Tabel 6.1 Oorzaak 2010 2011 2012 2013 2014 2015 115 120 122 116 101 84 584 578 663 736 753 560 Diefstal 54 58 60 61 49 44 Stormschade 61 56 52 189 39 144 Inbraak 40 43 45 42 35 24 Aanrijding 23 24 26 26 25 22 Overig 98 101 117 159 148 125 Totaal 974 979 1.084 1.330 1.150 1.003 Brand Waterschade Het totale schadebedrag in 2015 bedroeg bijna 1,2 miljard euro. Hiervan neemt alleen waterschade met 384 miljoen euro schade al ruim een derde voor zijn rekening. Brand komt met 330 miljoen euro op een goede tweede plaats. Figuur 6.3 geeft de onderverdeling weer van de totale schadelast naar de verschillende oorzaken. Schadebedrag naar oorzaak (x € mln.) Figuur 6.3 384 33% 106 9% 41 3% 18 2% 463 39% 215 18% 83 7% 330 28% Brand Waterschade Diefstal Stormschade Inbraak Aanrijding Overig Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, CBS/Brandweer, Politie VISIE DOOR DATA 29 6 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers De kosten van schades aan of in het huis kunnen sterk uiteenlopen, maar over het algemeen zijn deze schades vrij prijzig. Gemiddeld kost een opstal- of inboedelschade maar liefst 1.174 euro. Waterschade is de meest voorkomende, maar wel de goedkoopste schade met een gemiddelde van zo’n 686 euro. Diefstal is de duurste schade. Gestolen goederen kosten gemiddeld maar liefst ruim 4.838 euro. Tabel 6.2 geeft de gemiddelde schadelast weer van de verschillende oorzaken. Gemiddeld schadebedrag per schadeoorzaak in 2015. Particulier segment. Tabel 6.2 Oorzaak 2015 Brand € 3.920 Waterschade € 686 Diefstal € 4.838 Stormschade € 739 Inbraak € 1.735 Aanrijding € 823 Overig € 665 Gemiddeld € 1.174 Brandpreventie lijkt vruchten af te werpen Overzicht van de belangrijkste brandcijfers over de periode 2010-2015 Figuur 6.4 Aantal schades (x 1.000) 115 120 122 116 Aantal schades per 1.000 huishoudens 15,5 101 16,0 16,2 15,3 84 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Totale schadebedrag (x € mln.) 316 2010 2011 VISIE DOOR DATA 2010 2011 2012 2013 312 305 2012 2013 330 2014 2014 2015 4.017 3.920 2014 2015 Gemiddeld schadebedrag (€) 2015 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, CBS/Brandweer 30 10,9 406 399 13,2 3.326 2.746 2010 2011 2.544 2.634 2012 2013 Moving forward in Property De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers In figuur 6.4 zien we dat het aantal branden de laatste jaren sterk is gedaald. Het gemiddelde schadebedrag fluctueert enigszins, en is in 2015 lager dan in 2014. Een strenger portefeuillebeheer en een strenger acceptatiebeleid hebben bijgedragen aan een lagere schadelast. Daarnaast zijn de brandweer en verzekeraars begin 2015 een samenwerking met elkaar aangegaan. De bundeling van de krachten van deze experts op het gebied van brandpreventie is ook een mogelijke oorzaak van deze daling. Defecte apparaten of verkeerd gebruik hiervan voeren de lijst aan van oorzaken van brand. Veelal is kortsluiting de boosdoener. Brandstichting en broei/zelfverhitting staan op een tweede en derde plaats. Het CBS heeft in 2013 in samenwerking met de Nederlandse Brandweer gepubliceerd in hoeveel gevallen de verschillende oorzaken tot een brand leiden. Zie figuur 6.5. Figuur 6.5 Oorzaken van binnenbranden 1,6% 17,1% 19,2% Brandstichting 1,3% Spelen met vuur door kinderen Roken 6,7% Brandgevaarlijke werkzaamheden Defect/verkeerd gebruik apparaat/product Broei/zelfverhitting 12,0% Vuurwerk 42,1% Bron: CBS/Brandweer Bijzonder grote branden kunnen veel impact hebben op het totale schadebedrag van een brandportefeuille. Uit gegevens van het NIVRE blijkt dat op de zakelijke en particuliere markt de 130 branden die meer dan 1 miljoen euro aan schade hebben opgeleverd, verantwoordelijk zijn voor ongeveer 58% van het totale schadebedrag in 2014. Door dergelijke grote branden is er een flinke fluctuatie in het totale en gemiddelde schadebedrag. Hoewel de kans op een hele grote brand vrij klein is, is de schade zo hoog dat dit alsnog voor een groot risico zorgt. Een opkomende trend van de laatste jaren is dat wanneer er geen mensenlevens in het geding zijn, de brandweer een object gecontroleerd laat uitbranden. Reden hiervoor is de veiligheid van brandweerlieden. Immers, bij een repressieve inzet moeten de gevaren door instorting of vrijkomende gassen of dampen vaak in een fractie van een seconde worden gemaakt. Omdat in het verleden hierbij teveel brandweermensen om het leven zijn gekomen, kiest de brandweer er steeds vaker voor om alleen de omliggende panden voor schade te behoeden. VISIE DOOR DATA 31 6 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Minder claims waterschade In figuur 6.6 zien we in 2015 een sterke daling van zowel het aantal claims als van het totale schadebedrag. Tegelijkertijd vertoont het gemiddelde schadebedrag een opwaartse trend sinds 2013. In vergelijking met 2010 is het gemiddelde schadebedrag toegenomen met 4,7%. Het aantal schades is in 2015 met ongeveer 16% gedaald. Dit kan het resultaat zijn van onderhoud aan zwakke punten door de hevige regenbuien uit de voorafgaande jaren. Figuur 6.6 toont het overzicht van de belangrijkste watercijfers over de periode 2010-2015. Overzicht van de belangrijkste watercijfers over de periode 2010-2015 Figuur 6.6 Aantal waterschades (x 1.000) 584 578 2010 2011 663 2012 736 2013 Aantal waterschades per 1.000 huishoudens 753 2014 560 78,7 77,3 2015 2010 2011 Totale schadebedrag (x € mln.) 402 2010 381 2011 424 401 333 2012 2013 87,9 97,1 98,6 72,5 2012 2013 2014 2015 Gemiddeld schadebedrag (€) 688 384 660 686 605 564 453 2014 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, CBS/Brandweer, Politie Net als bij de schadeoorzaken diefstal en inbraak, Om slachtoffers van overstromingen te helpen, is de stijging in het gemiddelde schadebedrag een schiet de overheid te hulp met de Wet Tegemoet- gevolg van een herstel in koopkracht. Men is in koming Schade. toenemende mate in staat om ’oude’ inboedel te vervangen, waardoor de waarde van de inboedel stijgt. Het Amsterdamse assurantiekantoor Klap biedt Het gevolg hiervan is een stijgende schadelast. sinds juli dit jaar de mogelijkheid om een overstromingsrisicoverzekering af te sluiten. Op basis van Een nieuwe ontwikkeling is die van de overstromings- het meest actuele inzicht in het overstromingsrisico risicoverzekering. Overstromingen vallen niet onder de in Nederland, wordt er een risico-inschatting op- inboedel/opstalpolis. Sinds de waternoodsramp in 1953 gesteld. De resultaten van Veiligheid Nederland in zijn overstromingen als gevolg van doorgebroken dijken Kaart (VNK) zijn hierbij leidend. Het invoeren van of beschadigde waterkeringen, onverzekerbaar. een postcode en huisnummer leidt tot een uniek overstromingsprofiel. 32 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Tabel 6.3 Top 5 dijkringgebieden per overstromingskans, economisch risico en slachtoffer risico Dijkringgebied Overstromings- Economisch Slachtoffer- kans risico risico (per jaar) (M€ / jaar) (n / jaar) Vollenhove > 1/100 6,3 0,2 Noord-Holland > 1/100 12,1 0,4 Alblasserwaard en Vijfheerenlanden > 1/100 118,9 8,2 Zuid-Beveland West > 1/100 6,4 1,5 West-Brabant > 1/100 1 0,02 Overstromings- Economisch Slachtoffer- kans risico risico (per jaar) (M€ / jaar) (n / jaar) Betuwe, Tieler- en Culemborgerwaarden > 1/100 176,4 3,7 Alblasserwaard en Vijfheerenlanden > 1/100 118,9 8,2 Gelderse Vallei 1/180 37,9 0,8 Kromme Rijn 1/200 31 0,6 1/170 30,3 1,5 Overstromings- Economisch Slachtoffer- kans risico risico (per jaar) (M€ / jaar) (n / jaar) Alblasserwaard en Vijfheerenlanden > 1/100 118,9 8,2 Betuwe, Tieler- en Culemborgerwaarden > 1/100 176,4 3,7 1/170 30,3 1,5 > 1/100 6,4 1,5 1/180 22,2 1,2 Gebieden met de hoogste overstromingskans Dijkringgebied Gebieden met de hoogste economische risico Lopiker- en Krimpenerwaard Dijkringgebied Gebieden met de hoogste slachtoffer risico Lopiker- en Krimpenerwaard Zuid-Beveland West Friesland en Groningen VNK inventariseert tevens de overstromingskans in combinatie met het economisch risico van een overstroming. Tabel 6.3 geeft van de top 5 dijkringgebieden de overstromingskans, economisch risico en slachtoffer risico weer. De gemiddelde kans op een overstroming van een dijkringgebied bedraagt circa 0,4%. De top 5 dijkringgebieden hebben allen een overstromingskans van meer dan 1%. Het dijkringgebied Alblasserwaard en Vijfheerenlanden staat daarnaast ook nog als respectievelijk 2e en 1ste in de top 5 van Economisch Risico en Slachtoffer Risico. Hoewel de kans op overstroming reëel lijkt en de gevolgen groot zijn, is het verzekeren van de risico’s nog geen gemeengoed. VISIE DOOR DATA 33 6 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Hoger gemiddeld schadebedrag bij diefstal Overzicht van de belangrijkste diefstalcijfers over de periode 2010-2015 Figuur 6.7 Aantal schades (x 1.000) 54 2010 58 60 Aantal schades per 1.000 huishoudens 61 49 2011 2012 2013 2014 7,3 187 2010 2011 247 2012 2015 212 208 215 2013 2014 2015 Het aantal diefstallen is de laatste jaren gedaald. Hoewel we het gemiddelde schadebedrag in 2013 zien afnemen, in figuur 6.7, heeft het de twee jaren er na een sterke stijging meegemaakt. Ten opzichte van 2010 is het gemiddelde schadebedrag gestegen met 60%. Doordat het totaal aantal schades is afgenomen, heeft dit als gevolg dat het totale schadebedrag ‘maar’ gestegen is met 22% in 34 VISIE DOOR DATA 8,1 6,4 2010 2011 2012 2013 2014 5,8 2015 Gemiddeld schadebedrag (€) Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, Politie vergelijking met 2010. 8,0 44 Totale schadebedrag (x € mln.) 217 7,8 3.477 3.729 2010 2011 4.236 4.111 4.838 3.460 2012 2013 2014 2015 Moving forward in Property De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers De toename in het gemiddelde schadebedrag is voornamelijk toe te schrijven aan de positieve ontwikkeling van de koopkracht en een sterke stijging in de huishoudelijke consumptie. Figuur 6.8 en 6.9 geven de koopkrachtontwikkeling en de consumptie van huishoudens weer. Men is steeds meer in staat om nieuwe producten aan te schaffen, vooral als de economie verbetert. Nieuwe producten hebben nu eenmaal een hogere waarde dan oudere producten waardoor het gemiddelde schadebedrag van diefstal stijgt. Koopkrachtontwikkeling Figuur 6.8 2 1,5 1 0,5 0 -0,5 -1 -1,5 2010 2011 2012 2013 2014 Bron: CBS Consumptie Huishoudens - Indexcijfers Figuur 6.9 142 140 138 136 134 132 130 128 126 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bron: CBS De verwachting van het CPB is dat de koopkracht in 2015 met 1,1% toeneemt, in 2016 met 2,7% en in 2017 met 0,7%. Voor de consumptie van huishoudens wordt verwacht dat de index verder toeneemt in 2016 en 2017, in 2016 met 1,3% en in 2017 met 1,7%. VISIE DOOR DATA 35 6 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Overzicht van de belangrijkste stormcijfers over de periode 2010-2015 Figuur 6.10 Aantal schades (x 1.000) Aantal schades per 1.000 huishoudens 189 25,0 144 61 56 52 2010 2011 2012 39 2013 2014 2015 Totale schadebedrag (x € mln.) 18,7 8,2 7,5 6,8 2010 2011 2012 5,1 2013 2014 2015 Gemiddeld schadebedrag (€) 1.056 159 842 764 106 64 2010 43 2011 31 2012 602 739 524 21 2013 2014 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, Politie Stormschade: een grillig fenomeen Storm kan potentieel enorme schade aanrichten. In de meeste gevallen valt het mee, maar als de storm hevig genoeg is loopt de schadelast flink op. Dit is duidelijk terug te zien in de cijfers uit figuur 6.10. In 2013 en 2015 raasden zware stormen over Nederland. In die jaren ligt dan ook zowel het aantal schadegevallen als de totale schadelast een stuk hoger dan gemiddeld. Is een gemiddelde storm goed voor 20 tot 60 miljoen euro, in 2013 zorgde storm voor maar liefst 159 miljoen euro aan schade bij consumenten. Wel is er een neerwaartse trend te ontdekken in het gemiddelde schadebedrag. Een storm zelf is natuurlijk niet te voorkomen. Maar de schade die deze aanricht is wel te beperken. Grote schadeveroorzakers bij storm zijn losliggende spullen, zoals tuinmeubelen, parasols, plantenbakken en losliggende dakpannen. 36 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Opgetild door de wind kunnen deze veel schade regen. Verstopte dakgoten maar ook weggewaaide aanrichten. Stormschade aan woningen is niet dakdelen kunnen dan resulteren in waterschade zelden hetgevolg van een verkeerd ontwerp, onvol- binnenshuis. Ook kan storm zorgen voor schade doende uitvoering, slechts onderhoud of een combi- aan auto’s: losbrekende takken of hele bomen die natie daarvan. Storm gaat vaak gepaard met heftige omvallen op auto’s zijn geen uitzondering bij storm. Politiekeurmerk effectief tegen inbraak Overzicht van de belangrijkste inbraakcijfers over de periode 2010-2015 Figuur 6.11 Aantal schades (x 1.000) 40 43 45 Aantal schades per 1.000 huishoudens 42 5,4 35 5,7 6,0 5,6 4,6 24 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Totale schadebedrag (x € mln.) 58 61 2010 2011 2012 2013 2014 36 2015 Gemiddeld schadebedrag (€) 65 49 2010 3,1 1.358 1.349 2011 2012 1.539 1.735 1.389 41 896 2011 2012 2013 2014 2015 2010 2013 2014 2015 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, Politie In figuur 6.11 zien we sinds 2013 een forse daling in het aantal inbraken. Dit is onder andere het gevolg van preventieve maatregelen die consumenten genomen hebben in ruil voor korting op hun premie. Zo bezit inmiddels zo’n 10% van de huishoudens het Politiekeurmerk Veilig Wonen (PKVW), waarmee de kans op een geslaagde inbraak met 95% vermindert. Om dit keurmerk te verkrijgen, moeten consumenten onder andere gecertificeerd hang- en sluitwerk aanbrengen op bereikbare ramen en deuren en zorgen voor verlichting bij de buitendeuren. Het succes van dit keurmerk illustreert dat er op het gebied van inbraakpreventie nog veel ruimte is om het risico te verkleinen. Daarnaast is het ministerie van Veiligheid en Justitie eind 2014 een campagne gestart onder de noemer Maak het ze niet te makkelijk waarin o.a. met behulp van televisiespotjes mensen geïnformeerd worden hoe ze zelf maatregelen kunnen treffen om woninginbraak of diefstal te voorkomen. VISIE DOOR DATA 37 6 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Zo bleek eerder dat jaar dat 1 op de 4 inbraken eenvoudig voorkomen kan worden door simpelweg de deur op slot te doen. Een deur die wel is dichtgetrokken maar niet op slot is gedaan, is in veel gevallen kinderlijk eenvoudig te openen. Simpele maatregelen zoals het op slot doen van de deur, ook als je maar even weg bent, of het huis een bewoonde indruk laten maken verkleinen het risico aanzienlijk. Een andere ontwikkeling is dat veel bewoners met de buurt een whatsapp-groep in het leven roepen om elkaar en de politie attent te maken op verdachte situaties. Dit beeld komt overeen met de landelijke inbraakcijfers. Het aantal geregistreerde woninginbraken daalde afgelopen jaar in heel Nederland met 9%. Niet overal in Nederland nam woninginbraak even sterk af in 1 op de 3 gemeenten nam in 2015 het aantal woninginbraken zelfs toe. Ook in voorgaande jaren week de ontwikkeling in een deel van de gemeenten af van de landelijke trend. Dat wijst erop dat lokale omstandigheden ook een aanzienlijke rol spelen in de ontwikkeling van het aantal woninginbraken. Figuur 6.12(a) geeft de woninginbraak ontwikkeling per regio weer. 38 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers (a) Ontwikkeling woninginbraken in 2015 en (b) Percentage inbraken per aantal adressen Figuur 6.12 a 25% daling of meer b 20 tot 25% daling 15 tot 20 % daling Groningen -24% 10 tot 15% daling Friesland -12% 5 tot 10% daling Tussen 5% daling en 5% stijging 25% stijging of meer Noord-Holland -4% Flevoland -17% Utrecht -16% Zuid-Holland -4% Zeeland 0% Friesland 0,7% Drenthe -9% 5 tot 25% stijging Groningen 0,8% Drenthe 0,9% Noord-Holland 1,2% Flevoland 1,2% Overijssel -20% Utrecht 1,1% Zuid-Holland 1,1% Gelderland -12% Noord-Brabant -12% Overijssel 0,8% Gelderland 1,0% Noord-Brabant 1,2% Zeeland 0,7% Limburg 1,5% Limburg -5% 0,7% 1,5% Bron: CBS, CCV Volgens het CBS vinden, relatief gezien, de meeste inbraken (woning, schuur en garage) plaats in de provincies Limburg, Flevoland en Noord-Brabant. Frappant is wel dat juist veel adressen in de provincies Flevoland en Noord-Brabant een keurmerk hebben, zoals te zien is in tabel 6.4. Utrecht is daarentegen een provincie met relatief veel keurmerken en tevens een laag inbraakpercentage. De politiekeurmerken blijken dus niet in elke regio het gewenst effect te hebben. Tabel 6.4 Overzicht keurmerken per provincie Provincie Totaal aantal keurmerken Aantal geldige keurmerken Percentage inbraken per aantal adressen Limburg 3% 1,4% 1,5% Flevoland 10% 6,2% 1,2% Noord-Brabant 10% 8,2% 1,2% Noord-Holland 9% 4,3% 1,2% Zuid-Holland 12% 8,7% 1,1% Utrecht 18% 7,2% 1,1% Gelderland 8% 4,5% 1,0% Drenthe 5% 1,8% 0,9% Overijssel 6% 3,7% 0,8% Groningen 3% 1,4% 0,8% Zeeland 2% 1,4% 0,7% Friesland 4% 1,8% 0,7% VISIE DOOR DATA 39 6 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Aanrijding: een ongeluk zit in een klein hoekje Het klinkt in eerste instantie misschien niet erg voor de hand liggend, maar toch is een aanrijding één van de meest voorkomende oorzaken van schade aan het huis. Iemand verliest de macht over het stuur en komt tegen een woning tot stilstand. Of men raakt bij het aan komen rijden net de zijkant van de carport. Hierdoor ontstaat met enige regelmaat schade aan de opstal. In figuur 6.13 zijn we het aantal schades en het schadebedrag dat hiermee gemoeid gaat. Overzicht van de belangrijkste aanrijdingscijfers over de periode 2010-2015 Figuur 6.13 Aantal schades (x 1.000) 23 2010 24 2011 26 26 Aantal schades per 1.000 huishoudens 3,4 25 22 2012 2013 2014 2015 Totale schadebedrag (x € mln.) 19 2010 2010 15 15 2013 2014 3,3 2,9 2011 2012 2013 2014 883 18 18 2012 3,2 2015 Gemiddeld schadebedrag (€) 836 21 2011 3,1 3,5 2015 823 694 2010 2011 2012 562 600 2013 2014 2015 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, Politie Na een stijging van bijna 20% in 2012 en 2013, is het aantal schades veroorzaakt door een aanrijding teruggevallen naar een ouder niveau. Deze ontwikkeling staat haaks op de ontwikkeling van het totale schadebedrag. Waar het aantal schades afnam, nam de schadelast toe en resulteerde hiermee in een hoger gemiddeld schadebedrag. In 2015 is de totale schadelast, ten opzichte van 2014, gestegen met 33% en heeft hierdoor geleid tot een toename van het gemiddelde schadebedrag. 40 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers 6.3 Zakelijke markt Ontwikkelingen schadeoorzaken In de zakelijke markt is in 2015 voor zo’n 668 miljoen euro aan schade geleden. Dit is ongeveer 1,8 keer minder dan in de particuliere markt. Het aantal schades in het zakelijke segment ligt echter ongeveer 6,6 keer zo laag, zodat het gemiddeld schadebedrag een stuk hoger uit komt ten opzichte van particuliere schades. Dit is logisch te verklaren door de gemiddeld hogere waarde die gebouwen en inhoud vertegenwoordigen. Het aantal bedrijfspanden is aanzienlijk kleiner dan het aantal woningen, wat het verschil in aantal schades deels verklaart. Bovendien: leidt een schade tot bedrijfsstilstand, dan resulteert derving van de brutowinst in een nog hogere schadelast. Tabel 6.5 geeft een overzicht van de meest voorkomende schadeoorzaken. Tabel 6.5 Oorzaak Ontwikkeling van het aantal (× 1.000) schades per oorzaak van 2010 tot en met 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Brand 29 27 31 24 25 21 Waterschade 72 60 66 51 76 51 Diefstal 30 28 25 25 22 20 Stormschade 10 8 8 21 5 17 Inbraak 22 20 18 18 16 13 Aanrijding 21 22 24 21 18 18 Overig 14 15 14 12 13 12 Totaal 198 180 186 172 175 152 Kijken we naar de schadebedragen, dan voert brand overduidelijk de lijst aan: van de in totaal 668 miljoen euro schade in 2015 was maar liefst 398 miljoen euro het gevolg van brand. Een groot deel van dit bedrag is te herleiden naar slechts een paar enkele extreme gevallen, de zogeheten miljoenenbranden, waarbij de schadelast hoger ligt dan een miljoen euro. Figuur 6.14 geeft de onderverdeling van de schadelast naar de verschillende oorzaken. Tabel 6.6 geeft de gemiddelde schadebedragen per oorzaak. VISIE DOOR DATA 41 6 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Figuur 6.14 Schadebedrag naar oorzaak (x € mln.) 41 6% 37 5% 45 7% 398 60% 270 40% 27 4% 38 6% 82 12% Brand Waterschade Diefstal Stormschade Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, CBS/Brandweer, Politie Tabel 6.6 42 Gemiddelde schadebedragen per oorzaak Oorzaak 2015 Brand € 19.066 Waterschade € 1.603 Diefstal € 2.235 Stormschade € 2.428 Inbraak € 2.851 Aanrijding € 1.517 Overig € 3.109 Gemiddeld € 4.389 VISIE DOOR DATA Inbraak Aanrijding Overig Moving forward in Property De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Brand is grootste kostenpost het betreft in dit verslag enkel de schades die door Brand is de schadeoorzaak die voor veruit de hoog- Nederlandse verzekeraars gedekt zijn. Het aantal ste schadelast zorgt. Breekt er brand uit in bijvoor- branden per duizend bedrijven nam licht af van 17,7 beeld een fabriek, dan zorgt verwoesting van de in 2014 tot 13,9 in 2015. De gemiddelde schadelast opstallen en van de vaak kostbare machines en blijft echter stijgen en de absolute bedragen zijn erg apparatuur al snel voor een enorme schadelast. variabel. Het gemiddelde schadebedrag ligt met Extreme gevallen zijn de zogeheten miljoenen- ruim 19 duizend euro in het zakelijke segment dan branden, zoals de brand aan de TU Delft in 2008 ook een stuk hoger dan in het particuliere deel van waarbij voor 140 miljoen euro aan schade ontstond. de markt waar dit ongeveer 3.900 euro bedraagt. Een groot deel van de miljoenenbranden wordt ge- In figuur 6.15 zien we het aantal schades en (gemid- dekt door buitenlandse verzekeraars. Dat gedeelte delde) schadebedragen behorende tot de schade- is in deze rapportage buiten beschouwing gelaten, oorzaak brand. Overzicht van de belangrijkste brandcijfers over de periode 2010-2015 Figuur 6.15 Aantal schades (x 1.000) 29 2010 Aantal schades per 1.000 huishoudens 23,1 31 27 2011 2012 24 25 2013 2014 20,7 23,0 17,1 17,7 21 2015 Totale schadebedrag (x € mln.) 13,9 2010 2011 2012 2013 2014 Gemiddeld schadebedrag (€) 462 445 430 418 2015 15.015 17.176 17.790 17.612 2013 2014 19.066 13.456 421 398 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2010 2011 2012 2015 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, CBS/Brandweer VISIE DOOR DATA 43 6 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Water heeft al gauw grote schade tot gevolg Overzicht van de belangrijkste watercijfers over de periode 2010-2015 Figuur 6.16 Aantal schades (x 1.000) Aantal schades per 1.000 huishoudens 76 72 60 2011 2012 2013 46,2 51 51 2010 58,5 66 2014 2015 Totale schadebedrag (x € mln.) 36,8 2010 2010 86 2012 2013 2013 2014 2015 2.046 1.692 1.603 1.370 1.366 91 2012 1.928 116 2011 2011 34,4 Gemiddeld schadebedrag (€) 156 99 53,2 49,0 82 2014 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, CBS/Brandweer In figuur 6.16 zien we in vergelijking met 2010 een toiletten naar boven komt. Het herstellen van water- daling van 32% in het aantal waterschades. Bij hevige schade kan bedrijfsstilstand tot gevolg hebben, wateroverlast kan het voorkomen dat (gemeente- waardoor ondernemers omzetverlies kunnen lijke) rioleringen de hoeveelheid water niet meer aan ondervinden. De kosten van een gemiddelde water- kunnen. Bij het ontbreken van een waterkering is het schade zijn na twee jaar van flinke stijging weer dan mogelijk dat het water uit afvoerleidingen en gedaald en bedroegen in 2015 ongeveer 1.600 euro. 44 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Aantal inbraken en diefstallen daalt, maar kosten gaan omhoog Overzicht van de belangrijkste inbraak- en diefstalcijfers over de periode 2010-2015 Figuur 6.17 Aantal schades (x 1.000) 52 2010 48 2011 Aantal schades per 1.000 huishoudens 42 43 2012 43 2013 38 2014 32 33 2015 Totale schadebedrag (x € mln.) 87 82 2010 2012 2012 2013 93 83 82 1.569 2011 2011 31 2013 2014 26 2014 22 2015 Gemiddeld schadebedrag (€) 71 2010 37 2015 2010 1.798 1.932 2011 2012 2.460 2.475 2014 2015 1.647 2013 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, Politie Inbraak en diefstal zijn sterk aan elkaar gekoppeld. Overheid en bedrijven werken samen om criminali- Bij een geslaagde inbraak zal er meestal ook iets teit tegen bedrijven en winkels terug te dringen. Zo gestolen zijn. Hoewel inbraak en diefstal dus vaak kunnen kleine bedrijven een gratis veiligheidsscan hand in hand gaan, kunnen deze toch als aparte laten uitvoeren waarna zij onafhankelijk advies op schades geregistreerd worden. In de gegevens maat en toegespitst op hun branche en vestiging wordt niet gekeken of het bij een diefstal en een krijgen. De scan is onderdeel van de nieuwe aanpak inbraak om hetzelfde geval gaat. Zo kan het aantal Veiligheid kleine bedrijven (VKB) van het Centrum schades zoals gegeven in figuur 6.17 hoger uitvallen voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid. Worden dan het aantal keer dat er daadwerkelijk is ingebro- op basis van deze scan bijvoorbeeld alarminstal- ken. Hoe dan ook, beiden zijn afgelopen jaren sterk laties of camera’s geplaatst of andere maatregelen gedaald bij bedrijven. Als we kijken naar de inbraken genomen, dan wordt de helft van de kosten vergoed en diefstallen samen zijn deze de afgelopen 5 jaar tot een maximum van 1.000 euro. Ook zogeheten gemiddeld met bijna 9% per jaar gedaald. Waren dit Bedrijveninvesteringszones (BIZ) dragen bij aan ver- er in 2010 nog 52 duizend, in 2015 is dit afgenomen mindering van inbraak. Hierin betalen ondernemers tot 33 duizend. samen mee aan bijvoorbeeld extra toezicht, verlichting, camerabewaking om de omgeving veiliger te maken. VISIE DOOR DATA 45 6 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Daarnaast is er het Keurmerk Veilig Ondernemen het keurmerk verstrekt. De maatregelen lijken hun (KVO) ontwikkeld. Het KVO helpt ondernemers in vruchten af te werpen. Wordt er echter toch iets winkelgebieden of bedrijventerreinen om geza- gestolen, dan brengt dit veel kosten met zich mee. menlijk afspraken te maken, ook met de gemeente, Het gemiddelde schadebedrag is de laatste twee politie en brandweer. Problemen omtrent veiligheid jaar sterk gestegen. Het afgelopen jaar was het ge- worden in kaart gebracht, er wordt naar oplossingen middelde schadebedrag ongeveer 2.475 euro terwijl gezocht en er worden maatregelen genomen. dit twee jaar eerder in 2013 nog zo’n 1.647 euro was. Wanneer maatregelen zoals betere verlichting of georganiseerd toezicht zijn gerealiseerd, wordt 46 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Veel stormschade in 2013 en 2015 Figuur 6.18 Overzicht van de belangrijkste stormcijfers over de periode 2010-2015 Aantal schades (x 1.000) Aantal schades per 1.000 huishoudens 22 15,9 17 10 2010 11,3 8,4 7 8 2011 2012 5,7 6,1 3,5 5 2013 2014 2015 Totale schadebedrag (x € mln.) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Gemiddeld schadebedrag (€) 3.310 2.968 60 2.749 2.460 2.428 41 26 22 17 10 2010 2011 2012 2013 2014 1.232 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, CBS/Brandweer, Politie Een hevige storm heeft grote gevolgen voor het aantal schades én voor de totale schadelast. Zo zijn de stormen van oktober 2013 en juli 2015 duidelijk terug te zien in de cijfers. Zo onvoorspelbaar als een storm zelf, zo varieert ook het gemiddelde schadebedrag per jaar. Dit is de laatste twee jaar zeer sterk gestegen van zo’n 1.200 euro tot maar liefst ongeveer 3.300 euro. In 2015 daalde de gemiddelde kosten weer tot ongeveer 2.400 euro en zitten daarmee weer op hetzelfde niveau als in 2010. Figuur 6.18 toont het aantal schades en het (gemiddelde) schadebedrag van de schadeoorzaak storm. VISIE DOOR DATA 47 6 Moving forward in Property 6 De belangrijkste schadeoorzaken in cijfers Aanrijdingen steeds duurder De schadeoorzaak aanrijdingen komt in de zakelijke context ongeveer even vaak voor als bij particulieren, ondanks dat bij veel bedrijven het transporteren van goederen een wezenlijk onderdeel van de bedrijfsvoering uitmaakt. Zowel het aantal aanrijdingen als de gemiddelde kosten lijken het afgelopen jaar gestabiliseerd. Toch neemt het aantal schades relatief gezien af omdat het aantal bedrijven is toegenomen. Omdat in de twee jaren ervoor het aantal schades sterk is gedaald en tegelijkertijd de totale schadelast juist toenam, is ook het gemiddelde schadebedrag flink gestegen. In figuur 6.19 zien we dat het gemiddelde schadebedrag in 2012 ongeveer 922 euro bedroeg, in 2015 heeft dit toegenomen naar gemiddeld 1.517 euro aan kosten. Overzicht van de belangrijkste aanrijdingscijfers over de periode 2010-2015 Figuur 6.19 Aantal schades (x 1.000) 21 2010 22 2011 Aantal schades per 1.000 huishoudens 24 16,9 21 2012 2013 18 18 2014 2015 Totale schadebedrag (x € mln.) 2010 2011 22 23 2012 2013 2014 27 2015 Bron: CED databestand, Verbond van Verzekeraars, CVS, CBS/Brandweer, Politie 48 VISIE DOOR DATA 15,1 2012 2013 1.447 27 2010 2011 17,5 12,6 11,9 2014 2015 Gemiddeld schadebedrag (€) 32 23 17,1 1.083 2010 922 2011 2012 1.505 1.517 2014 2015 1.089 2013 Moving forward in Property Extreem weer zomer 2016 richt enorme schade aan 7.Extreem weer zomer 2016 richt enorme schade aan Eind juni 2016 vielen er met name in het zuiden van Nederland fikse hagelstenen uit de lucht. Ze zorgden voor enorme schade aan woningen, auto’s en (agrarische) bedrijven. Een inventarisatie van het Centrum voor Verzekeringsstatistiek (CVS) wijst uit dat de veroorzaakte schade geschat wordt op minimaal 500 miljoen euro. Dit betreft alleen de verzekerde schade; het totale schadebedrag ligt nog hoger. Hagelschade is, in de meeste gevallen, op een agrarische of zakelijke polis namelijk niet standaard meeverzekerd. Een eerste inventarisatie van de zakelijke markt komt uit op 175 miljoen euro schade, waarbij vooral de agrarische bedrijven hard zijn getroffen. Hagelstenen zo groot als tennisballen hebben vele kassen verwoest. Na de extreme hoos- en hagelbuien stonden velden en akkers nog een tijd lang onder water. De verwachting is dat de kostenpost nog verder zal gaan oplopen. Volgens de huidige inzichten komt de schade voor particulieren uit op 325 miljoen euro, waarvan 40% schade aan woonhuizen. De restcategorie bestaat merendeels uit personenauto’s en caravans. Zie figuur 7.1 voor de verdeling particulier/zakelijk. De verwachting is dat dit soort extreme buien steeds vaker voor zullen komen. Het KNMI voorziet een verdubbeling van het aantal extreme hagelbuien: met hagelstenen die een doorsnede hebben van meer dan 2 centimeter. VISIE DOOR DATA 49 7 Moving forward in Property 7 Extreem weer zomer 2016 richt enorme schade aan Overzicht van de verdeling particulier/ zakelijk en woningen/auto’s Figuur 7.1 Particulier 65% Woningen 26% Zakelijk 35% Auto’s 39% Bron: CVS In het vorig jaar verschenen klimaatrapport van het weersverzekeringen aantrekkelijker worden. Verbond van Verzekeraars wordt geconstateerd dat De recente extreme hoos- en hagelbuien toonden alleen al de jaarlijkse particuliere schade als gevolg aan dat diverse bedrijven, vooral in de land- en van extreme neerslag (nu 90 miljoen euro) en hagel akkerbouw en boom- en sierteelt, een vrij povere (35 miljoen euro) de komende decennia kan verdub- brand- of stormpolis hebben die geen hagelschade belen als er door instanties (zoals de overheid) niet dekt. Agrariërs in de tuinbouw en fruitteelt zijn over voldoende wordt geanticipeerd op de klimaatveran- het algemeen beter verzekerd tegen dergelijke dering. Het Verbond van Verzekeraars wil met over- weersomstandigheden. Een groter aantal verze- heden, waterschappen en ingenieursbureaus gaan kerden zal deze brede weersverzekeringen, die nu praten over maatregelen die de schadelast kunnen deels gesubsidieerd worden, aantrekkelijker maken, beperken. zo vindt ook het ministerie van Economische zaken. Voor de zakelijke markt zal dit soort veranderingen Het Verbond van Verzekeraars gaat hierover in ook gevolgen hebben. Als de frequentie van het overleg met de Land- en Tuinbouworganisatie aantal buien in Nederland stijgt, zullen brede (LTO) Nederland. 50 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Extreem weer zomer 2016 richt enorme schade aan In 2014 bracht het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) haar nieuwe rapport uit over de klimaatverandering. Het KNMI heeft de onderzoeksresultaten van dit onderzoek op wereldniveau vertaald naar de gevolgen voor Nederland. De uitkomsten hiervan zijn gegeven in het rapport KNMI’14-klimaatscenario’s waarin het KNMI vier verschillende scenario’s qua veranderingen in temperatuur en luchtstromen als uitgangspunt neemt en voor elk scenario de gevolgen voor onder andere temperatuur, neerslag, zeespiegel en wind doorrekent. Het Centrum voor Verzekeringsstatistiek (CVS) van het Verbond van Verzekeraars heeft op zijn beurt de KNMI’14-klimaatscenario’s doorgerekend op schadelast en de uitkomsten gepubliceerd in het rapport Klimaatverandering & schadelast. Hierin wordt geconcludeerd dat weersveranderingen de schadelast flink zullen laten toenemen. In het meest Klimaatverandering stuwt schadelast gunstige scenario zal extreme regen leiden tot een omhoog stijging van de schadelast van ongeveer 5% in 2085. In het meest ongunstige scenario is dit maar liefst Wereldwijd is men bezorgd over de invloed van 139%. De schadelast als gevolg van hagel neemt klimaatverandering op de schadelast. Carmen Bell, ook fors toe. verzekeringsadviseur bij Insurance Europe, verklaarde aan Reuters dat een temperatuurstijging Daarnaast dragen ook overstromingen bij aan de van 2 graden kan leiden tot een gebrek aan be- toename van de schadelast. Het CVS heeft hier taalbare verzekeringen. Nu al zijn de dagen waarop echter geen prognose voor gemaakt omdat hier het meest schade wordt geleden voornamelijk het geen historische data over beschikbaar is: schade gevolg van de weersomstandigheden. De storm door overstromingen wordt immers niet door alle van 23 juni 2016 heeft naar verwachting voor ruim verzekeraars gedekt. Dat klimaatverandering ervoor 100 miljoen aan schade veroorzaakt. Hiermee komt zorgt dat de schadelast toeneemt, is duidelijk. Het deze datum, voor Nederland, terecht in de top 3 is dan ook zaak hier tijdig op te anticiperen. Zo wil van hoogste schadedagen van dit millennium. het Verbond met overheden, waterschappen en In combinatie met de extreme hagel in de maand ingenieursbureaus in gesprek om niet zomaar op juli zal 2016 te boek komen te staan als een duur maaiveldniveau te bouwen en om bij ruimtelijke jaar in termen van schadelast. inrichting meer rekening te houden met grotere pieken in neerslag en kans op overstromingen. VISIE DOOR DATA 51 7 Moving forward in Property 8 Verschillen in regio’s lopen flink uiteen per regio. Waar over heel Neder- 8.Verschillen in regio’s land gemiddeld een schade ongeveer 1.600 euro bedraagt is deze in Noord-Brabant met ongeveer 2.000 euro per schade een kwart duurder. In Zeeland brengen de schades gemiddeld de minste In 2015 vond bijna een kwart van alle schades (24%) plaats in Zuid-Holland. Dat Zuid-Holland een groot aandeel in aantal schades en schadelast heeft is niet verwonderlijk: de provincie heeft immers de meeste huishoudens en in deze provincie zijn ook de meeste bedrijven gevestigd. Met een aandeel van slechts 1,5% is Zeeland de provincie waar de minste schades plaatsvinden. kosten met zich mee: met iets meer dan 1.000 euro is dit bijna twee keer zo weinig als in Noord-Brabant. Het beeld is echter wel enigszins vertekend doordat er zich in Noord-Brabant een aantal branden hebben voorgedaan met een zeer hoge schadelast. Dat drijft het gemiddelde omhoog. Particulier Dat in de provincies met de meeste huishoudens de Waar veel schades plaatsvinden zal het totale schadebedrag ook hoog zijn. Toch gaat dit niet helemaal op. De gemiddelde schadebedragen meeste schades plaatsvinden is niet verwonderlijk. Het is eerlijker te kijken naar het aantal schades per (duizend) huishouden(s). Opvallend is dat de verschillen dan niet helemaal lijken te verdwijnen. (a) Aantal huishoudens per provincie (b) Aantal schades per duizend huishouden Figuur 8.1 a Aantal in Nederland (x dzd.) Aantal huishoudens perschades provincie Groningen 25.899 Friesland 19.693 Flevoland 24.802 Zeeland 15.034 Flevoland 150 Overijssel 46.209 Utrecht 139 Zuid-Holland 147 Gelderland 106.953 Noord-Brabant 177.508 244.208 Drenthe 93 Noord-Holland 121 Overijssel 95 Gelderland 120 Noord-Brabant 161 Zeeland 88 Limburg 165 Limburg 85.532 15.034 Groningen 89 Friesland 69 Drenthe 19.783 Noord-Holland 158.649 Utrecht 78.833 Zuid-Holland 244.208 b Relatief aantal schades in Nederland (per dzd. huishoudens) Relatief aantal schades in Nederland (per 1.000 huishoudens) 69 165 based onand Longitude Map based on Longitude (generated) and Latitude (generated). Color shows sum of Aantal_Schades_PAR. The marks are labeledMap by Provincie sum of (generated) and Latitude (generated). Color shows sum of Aantal_Schades_HH. The marks are labeled by Provincie and sum of Antal_Schades_HH. Details are shown for Provincie. Aantal_Schades_PAR. Details are shown for Provincie. Bron: CBS, CED 52 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Verschillen in regio’s 8 De zes provincies met het meest aantal huishoudens tellen ongeveer 141 schades per duizend huishoudens, in de zes provincies met het minst aantal huishoudens is dit aantal gemiddeld 94. Juist Flevoland, de allerkleinste provincie in termen van aantal huishoudens, vormt de uitzondering op de regel. Het afgelopen jaar heeft ongeveer 150 op de duizend huishoudens in Flevoland te maken gehad met een vorm van schade. Figuur 8.1 geeft het aantal huishoudens per provincie en het aantal schades per duizend huishoudens voor de verschillende provincies in 2015. Zakelijk De schadefrequentie van zakelijke schades ligt logischerwijs het hoogst in de provincies met het meest aantal bedrijven. Opvallend is dat in de provincies waar relatief veel schades per huishouden plaatsvinden, ook de meeste schades per bedrijf voorkomen. Net als in het particuliere segment vinden in Limburg relatief de meeste schades plaats. Figuur 8.2 geeft het aantal bedrijven per provincie en het aantal schades per duizend bedrijven voor de verschillende provincies in 2015. Figuur 8.2 (a) Aantal bedrijven per provincie (b) Aantal schades per duizend bedrijven a Aantal schades in Nederland (x dzd.) Aantal bedrijven per provincie Groningen 3.909 Friesland 3.807 Flevoland 3.477 Flevoland 107 Overijssel 7.111 Utrecht 79 Zuid-Holland 114 Gelderland 16.950 33.292 Overijssel 82 Gelderland 101 Noord-Brabant 151 Zeeland 61 Limburg 163 Limburg 12.915 1.874 Drenthe 87 Noord-Holland 81 Noord-Brabant 32.953 Zeeland 1.874 Groningen 94 Friesland 71 Drenthe 3.209 Noord-Holland 23.295 Utrecht 9.324 Zuid-Holland 33.292 b schades Nederland (per dzd. bedrijven) Relatief Relatief aantalaantal schades in in Nederland (per 1.000 bedrijven) 61 163 Map based on Longitude Map based on Longitude (generated) and Latitude (generated). Color shows sum of Aantal_Schades_ZAK. The marks are labeled by Provincie and sum of (generated) and Latitude (generated). Color shows sum of Aantal_Schades_BEDR. The marks are labeled by Provincie and sum Antal_Schades_BEDR. Details are shown for Provincie. Aantal_Schades_ZAK. Details are shown for Provincie. Bron: CBS, CED VISIE DOOR DATA 53 Moving forward in Property 9 Focus op fraude 9.Focus op fraude Verzekeringsfraude is van alle tijden. Dagelijks voeren verzekeraars gezamenlijk 85 fraudeonderzoeken uit, waarbij gemiddeld 22 fraudeurs ontmaskerd worden. Hiermee weten de verzekeraars bijna 79 miljoen euro op jaarbasis te besparen. Ondanks verbeterde technieken weten verzekeraars niet alle fraudeurs op te sporen, waardoor de gemiddelde Nederlander circa 100 euro per jaar extra premie moet betalen. De meeste fraude wordt gepleegd door een man van gemiddeld 35 jaar op zijn autoverzekering. Vrouwen frauderen gemiddeld gezien minder, maar zijn wel jonger van leeftijd wanneer zij fraude plegen. Over het algemeen kunnen we twee soorten fraudeurs onderscheiden: de gelegenheidsfraudeur en de professionele fraudeur. Figuur 9.1 (a) Soort fraude en (b) Fraudeurs per provincie Soort fraude Fraudeurs per provincie Overig Zorgverzekering Reisverzekering 4,7% 5,1% Aansprakelijk5,6% heid 6,3% Motorrijtuigen Flevoland 15,1 Zuid Holland 13,7 Limburg 59,6% 12,5 Noord Brabant 11,9 Overijssel 11,2 Drenthe 10,7 Noord Holland 18,7% Brandverzekering treerde fraudegevallenhet hoogst is bij motorrijtuigenverzekeringen, is dit niet het domein waar gemiddeld gezien hoge fraudebedragen voorkomen. De gemiddelde fraudebedragen zijn het hoogst bij verzekeringen waarbij de financiële impact groot is, zoals een levens- of inkomensverzekering. In figuur 9.2 zien we een gemiddeld fraudebedrag van bijna 300.000 euro op de levensverzekering. Bij de motorrijtuigenverzekering, waar de meeste fraudegevallen geconstateerd worden, wordt er gemiddeld voor 8.219 euro per geval gefraudeerd. 54 VISIE DOOR DATA 10,1 Gelderland Friesland Hoewel we in figuur 9.1 zien dat het aantal geregis- 10,4 Groningen Zeeland Bron: Verbond van Verzekeraars 10,4 Utrecht 9,6 8,8 8,1 Moving forward in Property Focus op fraude Gemiddeld bedrag per fraudegeval onderverdeeld naar verzekeringssector Figuur 9.2 € 294.213 € 130.207 € 102.425 € 39.527 € 3.521 € 8.219 Reis Motorrijtuigen Overige Aansprakelijkheid Brandverzekering Inkomen De gelegenheidsfraudeur is geen verzekerde die Het doel van het onderzoek is waarheidsvinding: willens en wetens op zoek is naar manieren om wat is er gebeurd, hoe is de schade ontstaan en fraude te plegen, maar is iemand die snel geneigd is de ingediende claim juist. is om misbruik te maken van de situatie zodra deze zich voordoet. Zo neemt de gelegenheidsfraudeur Om te illustreren hoe een fraudeonderzoek in zijn bijvoorbeeld een niet gedekte parkeerschade mee werk gaat, nemen we u mee in een waar gebeurde bij een wel gedekte aanrijdingsschade of hoogt een fraudecasus. schadebedrag op van bijvoorbeeld 2.000 euro naar 3.000 euro. Professionele fraudeurs daarentegen De casus: zijn er bewust op uit om de verzekeraar op te lichten De forensisch experts van CED werden ingeschakeld en hier (veel) geld mee te verdienen. Gelegenheids- naar aanleiding van een brand in een beddenzaak. fraudeurs hebben een hogere pakkans dan de pro- De brand was relatief klein geweest, maar zorgde fessionele fraudeurs. Bij het vragen naar de bon van wel voor hevige rook- en roetschade. De inventaris een kapotte TV, blijkt al gauw dat de TV iets goedko- en goederen werden als total loss beschouwd. per was dan is aangegeven. Professionele fraudeurs zorgen in zo’n geval juist voor een nepbon. Ze gaan precies te werk om de schade zo reëel mogelijk te laten lijken. Als er een verdenking van fraude is, is het soms noodzakelijk om grondig onderzoek te doen naar de oorzaak en toedracht van een schade. Zo’n onderzoek kan zich bijvoorbeeld richten op de moraliteit van de verzekerde, op de vaststelling van aan- “Een total loss van een klein risico is toch een grote schade” sprakelijkheid of op de mogelijkheden tot regres. VISIE DOOR DATA 55 9 Moving forward in Property 9 Focus op fraude nog een tweede persoon te zien was. Het was niet te zien of de verzekerde inderdaad één van die twee personen was. Vervolgens was op de camerabeelden te zien dat een fietser rond 01.00 uur het pand via de achterdeur betrad en ongeveer twee minuten later weer verliet, waarbij lichtflitsen (van vuur) te zien waren. Het viel de onderzoekers op dat de fietser geen jerrycan bij zich had. Die moesten dus al vooraf in de zaak zijn gebracht. Op de beelden was zichtbaar dat de fietser enkele seconden bij de achterdeur stond. Op dat moment heeft hij waarschijnlijk met de vuisthamer tegen de ‘u’-vorm geslagen. Dat gaf behoorlijk lawaai en op de beelden zie je De totale schade aan gebouw en inhoud bedroeg ongeveer 2 miljoen euro. Al voor het onderzoek begon, gingen er op internet vermoedens van brandstichting rond. In het bedrijf was namelijk op dat moment een opheffingsuitverkoop gaande. Wilde verzekerde van de zaak af? Het technisch onderzoek: Het technisch onderzoek naar de brand en het ontstaan hiervan wees al snel uit dat er sprake was van brandstichting. In het gebouw werden 4 jerrycans aangetroffen, gevuld met motorbenzine. Uit het onderzoek kwam ook duidelijk naar voren dat er geen braakschade was. Opvallend was wel de fietser ook enkele seconden dekking zoeken. Er kwam niemand op het geluid af waardoor de fietser het blijkbaar voldoende veilig vond om naar binnen te gaan. Hieruit volgde dat deze fietser in het bezit moet zijn geweest van een sleutel, ofwel dat de achterdeur niet afgesloten is geweest. De onderzoekers voerden een eerste uitgebreid gesprek met de verzekerde. Deze verklaarde dat hij op de maandag voor de brand alléén in de zaak was geweest en bij vertrek om 16.00 uur geen boorgaten in de achterdeur had gezien. Volgens de verzekerde klemde de achterdeur en had hij op maandag een vuisthamer gekocht om de deur te kunnen stellen. dat er in de achterdeur ter hoogte van de deursluiting 35 boorgaten zaten in de vorm van een omgekeerde ‘u’. In de omgekeerde ’u’ bevonden zich deuken, waarschijnlijk toegebracht met een hamer. Van vermoeden naar bewijs: Al in een vroeg stadium van het onderzoek bestond het vermoeden dat verzekerde negatief bij de brand betrokken was. Dat vermoeden werd gevoed door Tactisch onderzoek: Het tactisch onderzoek richt zich op de toedracht en de omstandigheden van en rondom de brand. Uit de bekeken camerabeelden bleek dat bij het vertrek uit de zaak via de achterdeur om 16.00 uur een aantal factoren. Zo stond vast dat er een opheffingsuitverkoop in de winkel was. Verzekerde wilde van de zaak af. De onderzoekers constateerden geen braakschade. Daarnaast bleek uit onderzoek dat de achterdeur niet klemde (hoewel de verzekerde verklaarde van wel). 56 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Focus op fraude De onderzoeker heeft nu een vermoeden van fraude. De confrontatie: De onderzoeker sprak vervolgens een werkneemster Verzekerde werd geconfronteerd met de bevindin- van de beddenzaak. Zij verklaarde dat de achterdeur gen van het technisch onderzoek aan de achterdeur. een dag voor de brand nog prima functioneerde en Nu vertelde de verzekerde zonder blikken of blozen niet klemde. Vervolgens werd ook de constructeur dat de klink van de achterdeur niet goed werkte. van de achterdeur bij het onderzoek betrokken. De Eerder verklaarde verzekerde dat hij met de hamer deur werd onderzocht en de constructeur verklaarde de deur zou stellen, omdat de deur klemde. De dat de deur prima werkte. Daarnaast verklaarde hij vorige keer had de verzekerde niet verteld dat er ook nog dat de deur niet ‘zomaar’ kon worden ge- iemand bij hem was geweest. Vervolgens werd hij in steld - en zeker niet met een hamer. dit gesprek geconfronteerd met het feit dat er twee personen het pand hadden verlaten rond 16.00 uur. Dan waren er nog de opmerkelijke gaten in de ach- Hij verklaarde daarover dat hij toen ‘een stuk van de terdeur. Bij de reconstructie in deze zaak werden in dag kwijt was’. een soortgelijke deur gaten geboord. Het boren van 35 gaten zou in het meest gunstige geval 6,5 minuut Later is bekend geworden wie die tweede persoon duren. De onderzoeker constateerde vervolgens dat was: een oud-collega van de verzekerde. Het bleek dit, gezien de tijdlijn die de camera ons gaf, nooit om een persoon te gaan met een strafblad. De door de fietser gedaan kon zijn: die was namelijk verzekerde had abusievelijk vergeten zijn naam te slechts 35 seconden bij de achterdeur gezien. De melden. boorgaten moesten dus al eerder zijn aangebracht. Vervolgens werd met een vuisthamer op de aan- Het vervolg: getroffen ‘u’ in de deur geslagen, maar de deur gaf Op basis van de resultaten van het onderzoek geen millimeter mee. besloot de verzekeraar de schade niet uit te keren en aangifte te doen tegen de verzekerde. De zaak Het vermoeden bestond dat de dader met de vuist- kwam bij de rechter. Het OM eiste 30 maanden hamer hard tegen de achterdeur heeft geslagen ter onvoorwaardelijke gevangenisstraf tegen de verze- hoogte van de omgekeerde ‘u’-vorm, in de veron- kerde. Het OM nam het de verzekerde vooral kwalijk derstelling deze omgekeerde ‘u’-vorm als flap naar dat hij als ‘first offender’ op deze listige manier brand binnen om te kunnen slaan en zodoende via hand- had gesticht of had laten stichten. De verzekerde reiking de knop aan de binnenzijde van de deur bleef ook in de rechtszaal hardnekkig ontkennen. om te kunnen draaien. Uit de door ons uitgevoerde De rechter vond het merkwaardig dat de verzekerde reconstructie bleek echter dat dit niet kon. Nu de zo’n last van zijn geheugen had gehad. Hoewel de deur (door middel van de gecreëerde flap) niet rechter het waarschijnlijk achtte dat de verzekerde meegaf, ging het oorspronkelijke plan niet meer op. de brand niet zelf had gesticht, was hij wel van De dader moest nu toch naar binnen (daar stonden mening dat de verzekerde opdracht had gegeven immers de vier jerrycans op hem te wachten). tot de brandstichting. Hem werd een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van 28 maanden opgelegd en terugbetaling van 25.000 euro aan de verzekeringsmaatschappij voor de gemaakte onderzoekskosten. VISIE DOOR DATA 57 9 Moving forward in Property 10 Schadelastbeheersing & preventie 10.Schadelast beheersing & preventie een keurmerk tot 95% minder kans op inbraak. Verzekeraars spelen hier goed op in door tot wel 25% korting op de premie te geven. Naast preventie richten verzekeraars zich tevens op het beperken van de schadelast, bijvoorbeeld door met sensoren waterlekkage te detecteren. Maar Zeker in de schadewereld geldt dat voorkomen technologie is niet altijd benodigd. Ook met behulp beter is dan genezen. Preventie is tweeledig: van kleurstof is te controleren of bepaalde afvoeren enerzijds proberen verzekeraars veilig gedrag van lekken. Door verschillende kleuren te gebruiken voor hun klanten te stimuleren en anderzijds zorgen verschillende afvoeren kan worden afgeleid welke (technologische) ontwikkelingen voor slimme en afvoer eventueel lekt. Hierdoor zijn tegen minimale veiligere huishoudens. kosten lekkages in een vroeg stadium zichtbaar. Iedere maand de leidingen controleren op lekkage Informatievoorziening speelt een sleutelrol bij pre- kan op termijn veel schade voorkomen. ventie. Veel bewoners zijn zich niet bewust van de gevaren die in hun eigen woning kunnen ontstaan. Ook de opkomst van herstel in natura is een vorm Vanuit diverse (overheids-)instanties zijn er campag- van schadelastbeheersing. Waar vroeger een nes gestart om deze bewustwording te vergroten. schade-uitkering werd gedaan op basis van een offerte of nota, laat de verzekeraar steeds vaker zelf Particuliere inboedel/opstalverzekeringen de schade herstellen. Hierdoor heeft de verzekeraar De afname in het aantal geregistreerde woning- de schadelast in eigen hand door zelf de herstellers inbraken is mede het gevolg van de campagne te kiezen. Daarnaast ontlast deze vorm van dienst- ‘Maak het ze niet te makkelijk’. Dit is een initiatief verlening de verzekerde en dat verhoogt weer de van het ministerie van Veiligheid en Justitie waarbij klanttevredenheid. informatie en tips worden verstrekt om de eigen veiligheid te vergroten. Door burgers te attenderen Zakelijke brandverzekeringen op diverse risicoverhogende factoren, is een daling Bij zakelijke verzekeringen worden vaak risicodes- in gang gezet in het aantal inbraken. kundigen ingeschakeld om ondernemers te adviseren over maatregelen om hun bedrijf veiliger te Daarnaast heeft de politie het Politiekeurmerk maken. Deze risicodeskundigen adviseren vaak ook Veilig Wonen (PKVW) geïntroduceerd. Een woning de behandelend acceptant over de aard en kwali- met gecertificeerd hang- en sluitwerk op ramen en teit van het te verzekeren bedrijf en over bijzondere deuren en verlichting bij de buitendeuren komt in voorwaarden of clausules die onderdeel van de polis aanmerking voor een keurmerk. Zichtbare stickers worden. en inbraakvertragers blijken al snel reden genoeg te zijn voor inbrekers om een woning links te laten liggen. Volgens statistieken hebben bewoners met 58 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Herstel in natura zit in de lift 11 11. Herstel in natura zit in de lift extreme weersomstandigheden is het opvallend hoe de individuele verzekeraar kansen ten aanzien van naturaherstel laat liggen. Velen bouwen een administratieve workload op zonder te beseffen dat ze met naturaherstel de gedupeerde direct kunnen helpen met een urgent probleem. Daarnaast ontlast naturaherstel ook de schadebehandelaar die bij De procentuele ontwikkeling van schadesturing calamiteiten enorme pieken te managen heeft. richting naturaherstel is gematigd groeiend. Bij auto-, ziektekosten- en overlijdensverzekeringen is herstel In de meest efficiënte situatie kan een naturaherstel in natura al langer gemeengoed, maar bij opstal- bedrijf de verzekeraar enorm van dienst zijn bij in en gebouwverzekeringen blijft deze ontwikkeling termen van bereikbaarheid (24/7), administratieve nog met circa 15% fors achter. Zeker in vergelijking ontlasting en regie over het herstelproces, mits met andere landen zoals het Verenigd Koninkrijk en hierover goede afspraken gemaakt zijn. Spanje, waar meer dan 60% in natura hersteld wordt. Figuur 11.1 Verdeling Naturaherstel Opvallend is dat in Nederland herstel voornamelijk ingezet wordt bij schades tussen de 500 en 1.000 euro. Terwijl de juiste inzet van naturaherstel kan zorgen voor een significante schadelastbeheersing, ongeacht de hoogte van een schade. Een ander voorbeeld hiervan is een van de opgestelde protocollen: als de hersteller constateert dat zijn opdracht afwijkt van de fysieke situatie terplekke, bijvoorbeeld door fraude of door de staat van onderhoud, kan hij dit aangeven. Alleen al bij bouwschades wordt jaarlijks een afwijking geconstateerd van circa 13%. Bij de traditionele behandeling (zonder inzet van expert) zouden in veel gevallen de schades uitgekeerd zijn. Bouwkundig herstel (timmeren/schilderen etc.) Vloerenherstel & reconditionering Lekdetectie Overig Ook in tijden van calamiteiten als gevolg van Bron: CED VISIE DOOR DATA 59 Moving forward in Property 11 Herstel in natura zit in de lift Klantbeleving telt toegevoegde waarde steeds meer randvoorwaarde. In de race om loyale verzekerden groeit het belang Zo wordt het steeds vanzelfsprekender dat een van de Net Promotor Score (NPS) als meetinstru- hersteller die een inbraakschade komt repareren, ment om de uitstroom naar andere partijen te de bewoners van het huis ook meteen van preven- limiteren. Het persona principe ‘the right man to tietips voorziet die de kans op een volgende inbraak the right place’ wordt steeds vanzelfsprekender. verkleinen. Deze extra dienstverlening wordt door Bij herstel in natura is dat goed toepasbaar. Door de gedupeerde erg gewaardeerd. In figuur 11.2 zien de klant bijvoorbeeld uit te vragen op klantprofiel, we dat dit bijdraagt aan een hogere NPS score en emotie en schadesoort kan een hersteller ingezet daarnaast draagt het bij aan een groter gevoel van worden die het beste scoort bij dit type gedupeer- veiligheid. Een mooi neveneffect is de indirecte den. De eerste uitkomsten laten verbluffende re- bijdrage aan een lagere schadelast bij een eventuele sultaten zien. Omdat het herstellen van een schade volgende inbraak. steeds meer gemeengoed wordt, is het leveren van Gemiddelde NPS-score bij het aantal contactmomenten en de wijze van compensatie Figuur 11.2 9 9 8 7,9 7,6 7 5 5 4 4 3 3 2 2 1 1 6,8 Meer dan 5 keer 5 keer 4 keer 31% 0% 1 keer Bron: CED VISIE DOOR DATA 3 keer 37% 20% 40% 2 keer 3keer 6,5 4,9 0 0 60 7,3 6 5,8 5,5 8,1 7,9 7 7 6,3 6 8 19% 60% 4keer 2 keer 5keer Geen 1 keer 7% 3%4% 80% meer dan 5 keer 100% 10% 0% Geldgeheel Gelddeels 30% 20% Reparatiegeheel 16% 40% Reparatiedeels 27% 60% 8% 80% geen compensatie geld volledig geld deels reparatie volldig reparatie deels weet niet Weet niet 9% 100% Moving forward in Property Herstel in natura zit in de lift 11 Procesinnovatie = kostenreductie Nieuwe technologieën Het scheiden van eenvoudige processen en kennis- Nieuwe technologieën zoals domotica creëren intensieve processen op de schadeafdeling wordt legio mogelijkheden voor schadelastbeperking en steeds noodzakelijker. Als gevolg van de vergrijzing -beheersing. Door schades als ruitbreuk, waterover- op de afdeling, maar zeker ook vanuit het oogpunt last en rook en /of brand te detecteren, kan vroeg- om kosten te besparen en pieken beter het hoofd tijdig ingegrepen worden. Als er een callcenter is te kunnen bieden. Zo heeft CED zich door middel dat de melding ontvangt en gepaste maatregelen van procesinnovatie weten te transformeren van een treft, kan de klant veel ellende bespaard worden. traditioneel expertisebureau naar een technologiegedreven dienstverlener. CED is schadeafhandeling op een andere manier gaan benaderen: schades worden geautomatiseerd behandeld waar het kan en persoonlijk waar het moet. Dit gebeurt met CED Connect Claims, een ingenieuze koppeling van systemen die zorgt voor ketenintegratie. Het koppelen van systemen levert enorme kostenreducties op voor verzekeraars en dat levert een belangrijke bijdrage aan de dienstverlening door CED. Het herstelnetwerk van CED is een voorbeeld van een succesvolle koppeling van systemen. Binnen dit netwerk wordt rechtstreeks samengewerkt met herstelbedrijven uit het hele land. Door middel van de juiste IT en logistiek komen de verschillende partijen in de ‘herstelketen’ bij elkaar. In toenemende mate worden gedupeerden in contact gebracht met herstelbedrijven waar het herstelproces gestart wordt in naam en met uitstraling van de verzekeraar. Door de 24/7/365 bereikbaarheid en de schadebeperkende maatregelen die getroffen kunnen worden ongeacht de dekking, heeft de gedupeerde het gevoel direct geholpen te worden zonder door een administratief proces heen geleid te worden waarvan de uitkomst onzeker is. Deze vorm van ketenintegratie vraagt een goede samenwerking tussen opdrachtgever en hersteller, maar levert ook veel op: in termen van schadelastbeheersing, maar zeker ook qua klanttevredenheid. VISIE DOOR DATA 61 Moving forward in Property 12 Acht trends die de branche gaan ontwrichten 12.Acht trends die de branche gaan ontwrichten Insurance on demand InsurTech startups Een voorbeeld van een zeer innovatieve InsurTech startup is het Australische Trōv. Met Trōv kun je eenvoudig kiezen welke inboedel je wel en welke je niet wilt verze- Sinds 2015 zien we een snelle opkomst keren. Zo kun je bijvoorbeeld je laptop wel van het aantal tech startups in de verzeke- verzekeren maar je fiets niet. Trōv is volledig ringswereld. Deze zogenaamde InsurTech te bedienen vanaf de smartphone en biedt startups willen het verzekeren eenvoudiger, de mogelijkheid om per product op elk sneller en persoonlijker maken. Zij bieden gewenst moment de dekking te wijzigen. een nieuw verzekeringsmodel of een nieu- Zo kun je besluiten je fiets toch te verze- we, innovatieve manier om een bestaande keren, maar alleen voor zolang als je erop functie van een verzekeraar uit te voeren. rijdt. Hiermee biedt Trōv een innovatief en Het wordt steeds duidelijker dat InsurTech concurrerend concept tegenover de stan- niet zomaar een hype is, maar de verze- daard inboedelpakketten die de traditione- keringswereld naar alle waarschijnlijkheid le verzekeraars bieden. Trōv is momenteel blijvend zal veranderen. Ook de investe- nog niet beschikbaar op de Nederlandse ringen in deze bedrijven nemen toe: uit de markt. Ze streven er echter wel naar om InsurTech database van Baken Adviesgroep hun producten wereldwijd te lanceren. blijkt dat er in 2015 ongeveer 1,5 miljard euro is geïnvesteerd, in 2014 was dit nog ongeveer 270 miljoen euro. De verwachting is dat ook in 2016 de investeringen flink zullen toenemen. 62 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Acht trends die de branche gaan ontwrichten 12 Smart homes Met je smartphone zien wie er voor je deur staat en deze openen en sluiten waar je dan ook bent. Een thermosstaat die zich automatisch aanpast aan wat jij prettig vindt en je tegelijkertijd helpt om energie te besparen. Een slimme sensor die detecteert dat het gas openstaat en zo een explosie kan voorkomen. Of een sensor die signaleert dat een waterleiding bevroren is en je zo weet te behoeden voor waterschade. Huizen worden steeds slimmer en maken ons leven gemakkelijker en veiliger. Zulke ‘smart homes’ bieden ook op het gebied van verzekeren mogelijkheden, voor zowel consument als verzekeraar. Het bespaart de consument de ellende die schade met zich meebrengt en het levert de verzekeraar besparingen op in de schadelast. Om deze win-winsituatie zoveel mogelijk te stimuleren bieden verzekeraars consumenten een korting op de premie wanneer zij dergelijke apparaten in gebruik nemen. Deze aanpak is niet nieuw: ook nu al krijgen verzekerden die preventiemaatregelen hebben getroffen tegen inbraak bij veel verzekeraars korting op hun inboedelpremie. Veel ‘smart apparaten’ brengen nog een groot ander voordeel met zich mee: ze verzamelen data en kunnen die ook delen. En deze data kan interessant zijn voor verzekeraars, bijvoorbeeld om gedragspatronen van mensen te ontdekken en zo risico’s beter in te kunnen schatten. Voor consumenten kan dit weer leiden tot premiekorting. Behalve de duidelijke voordelen roept het ruilen van privégegevens voor korting ook vragen rond privacy op. Is de verzekeraar wel open over wat er precies met de data gedaan wordt? Wordt deze niet aan derden gegeven? Hoewel er nog een pasklare antwoorden zijn op deze vragen, lijken de voordelen groot en aantrekkelijk genoeg om deze ontwikkeling te stimuleren. VISIE DOOR DATA 63 Moving forward in Property 12 Acht trends die de branche gaan ontwrichten Blockchain Blockchain wordt genoemd als één van de meest interessante en veelbelovende technologieën binnen InsurTech. Deze technologie lag oorspronkelijk aan de basis van de Bitcoin en maakt gebruik van een grootboek, een zogeheten ledger, waarin informatie decentraal wordt aangeboden, geverifieerd en opgeslagen. Wijzigingen of toevoegingen aan dit grootboek moeten door het gezamenlijke netwerk worden geverifieerd. Zo vormt het grootboek als het ware een ketting van geverifieerde blokken informatie die bij iedereen in het netwerk bekend is. Op deze manier wordt fraude tegengegaan en heeft verlies of schade van data bij een individuele deelnemer in het netwerk niet langer gevolgen. Naast cryptocurrency zoals Bitcoin, faciliteert de Blockchain technologie ook zogeheten Smart Contracts oftwel slimme contracten. Contracten gebaseerd op algoritmes die tot betaling/uitkering overgaan zodra er aan een bepaalde voorwaarde is voldaan. Een agrarische verzekering kan (deels) gevat worden in een Smart Contract. Een agrarische ondernemer heeft zijn gewassen verzekerd tegen schade door extreem weer. Bij extreem weer claimt de ondernemer zijn schade. Een Smart Contract is verbonden met diverse bronnen en kan bijvoorbeeld aan de hand van de KNMI-database aflezen dat er inderdaad extreem weer heeft plaatsgevonden in die regio. Als vervolgens aan andere criteria voldaan is, kan een Smart Contract geautomatiseerd tot betaling overgaan. Sharing Economy (deeleconomie) De ‘Sharing Economy’ is al lang geen hype meer en heeft zijn plek in onze samenleving reeds verworven. In toenemende mate worden zaken als auto’s, huizen en decoupeerzagen uitgeleend aan onbekenden. Hoewel dit in de meeste gevallen goed afloopt, bestaat er altijd de kans dat er schade ontstaat aan het geleende object. Veel startups richten zich dan ook op het verzekeren van geleende goederen. Cuvva is hier een mooi voorbeeld van. Deze Engelse startup biedt autoverzekeringen per uur aan. Bij het lenen van de auto van een buurman of vriend, kan er middels de app een verzekering afgesloten worden voor de duur van het lenen. Hierdoor ben je als lener altijd verzekerd tegen schade. 64 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Acht trends die de branche gaan ontwrichten 12 Peer-to-Peer insurance Een Peer to Peer verzekeringsvoorbeeld zou er als volgt uit kunnen zien: De 32-jarige Product Manager Pieter woont in Amsterdam en rijdt een Volkswagen Golf. Peer to Peer (P2P) is een verzekeringsmodel waarin verzekeringen binnen een groep worden samengevoegd, evenals de schade-uitkeringen Pieter rijdt veilig en heeft tot op heden vier schadevrije jaren opgebouwd. Op basis van deze informatie is de basispremie 500 euro per jaar. die binnen deze groep plaatsvinden. Groepen kunnen samengesteld worden op basis van bepaalde Pieter krijgt vervolgens de keuze om zich bij eigenschappen, waardoor gelijkgezinden zich een groep te voegen. Hoe groter de groep kunnen groeperen. Premies worden binnen de is, des te lager de contributie. Pieter kiest groep gepoold en uitkeringen vinden plaats vanuit deze pool. Indien de gepoolde premie niet wordt uitgekeerd, vloeit deze terug naar de leden van de groep. Een deel van de premie gaat naar de een groep van 29 andere leden. Bij deze groep hoort een contributieverhouding van 70%/30%. Dit houdt in dat 350 euro (70%) van de premie naar de verzekeraar gaat en 150 euro (30%) naar de groep. verzekeraar die de groep ondersteunt in het geval de schadelast de gepoolde premie overstijgt. Als alle leden uit de groep van Pieter, de groepscontributie van 150 euro betalen dan Peer to Peer lijkt in veel opzichten op het verzekeringsmodel zoals dat begin vorig eeuw werd gehanteerd. Ook met Peer to Peer is het noodzakelijk om een groep/pool te creëren die groot bedraagt de waarde van de groep 4.500 euro. Als er in een jaar schade wordt gemeld, dan wordt het bedrag van de groepscontributie afgehaald. Bij een schade van 1.500 euro zal dit leiden tot een uiteindelijke groepswaarde genoeg is om de risico’s af te dekken. Hier ligt van 3.000 euro. Het jaar er op moeten alle voornamelijk de uitdaging. leden de groepswaarde aanvullen tot de beoogde 4.500 euro. Omdat er reeds 3.000 euro aanwezig is, hoeven de 30 leden in plaats van de initiele 150 euro, nog maar 50 euro bij te dragen. Een besparing van 66% op de contributie en 20% op de gehele premie. VISIE DOOR DATA 65 Moving forward in Property 12 Acht trends die de branche gaan ontwrichten Airbnb Ook de opkomst van Airbnb heeft interessante gevolgen voor de particuliere Robo-Advice brandverzekeringen. Airbnb verhuur is namelijk vaak niet gedekt in het standaardpakket. Hierdoor zijn verhuurders regelmatig onderverzekerd en zich niet bewust van de risico’s. Als reactie hierop heeft Airbnb Steeds meer startups richten zich op de Airbnb Verhuurders Garantie in het leven geroepen. bots: computerprogramma’s die kunnen Dit programma fungeert als een primaire verzekering spreken als mensen. Doordat Facebook en biedt onder bepaalde voorwaarden schadevergoe- recentelijk een ontwikkelkit heeft vrij- dingen tot maximaal 800.000 euro voor verhuurders. gegeven om eenvoudig bots te ontwik- Dit is echter geen vervanging voor een opstal- of kelen voor het Facebook Messenger inboedelverzekering. Zo is in de Airbnb Verhuurders platform, schieten de bot-gerelateerde Garantie de persoonlijke aansprakelijkheid bijvoor- start-ups als paddestoelen uit de grond. beeld niet meeverzekerd. Daarnaast moet de verhuur- Zo is er de bot van Ikea waar je met elke der eerst aankloppen bij de eigen woonverzekering, bouwvraag bij terecht kunt. Met Mypoo- voordat hij kan claimen op de Verhuurders Garantie. lin kun je eenvoudig een rekening verdelen over een groep en direct betalen. Verzekeraars spelen hierop in door een dekking voor Ook voor de verzekeringssector ontstaan tijdelijke verhuur aan te bieden in het standaardpak- er bots. Zo is er Spixii die op basis van ket en zo te voldoen aan de vraag van de consument. een aantal vragen voor jou op zoek gaat Toch blijkt uit een enquête van GfK dat twee derde van naar de beste polis en jou adviseert de Nederlandse verhuurders zich niet extra wil verze- in welke je moet kiezen. Deze nieuwe keren. Andere verzekeraars bieden een aanvullende adviesvorm zal steeds vaker voorkomen, verzekering aan om dit risico te dekken. De verzeke- ook bij verzekeringen. Het is niet voor ringswereld houdt er duidelijk rekening mee dat de niets dat de term robotadviseur opgeno- deeleconomie (Uber, BlaBlaCar etc.) steeds groter men zal worden in de WFT. wordt. Deze ontwikkeling kent echter ook valkuilen. Zo bestaat de mogelijkheid dat de groei van Airbnb verhuurders leidt tot hogere premies. Uit onderzoek van MoneyView blijkt dat de allriskdekkingen het afgelopen jaar flink in prijs zijn gestegen. Bij een inboedelverzekering gaat dat om een stijging van zo’n 7%, bij de zogenoemde opstalverzekeringen om 12,5%. 66 VISIE DOOR DATA Moving forward in Property Acht trends die de branche gaan ontwrichten 12 2017 brengt ons... SmartHome verzekeringspremies Insurance on-demand Peer-to-Peer Insurance VISIE DOOR DATA 67 Moving forward in Property 13 Bijlage: Definities 13.Bijlage: Definities Beschrijving opschaling CED bestand Brand Disclaimer Alle rechten voorbehouden Het databestand met brandschades van CED representeert een steekproef van de Nederlandse schades. Er zijn afzonderlijke wegingsfactoren voor ieder jaar, voor de aantallen en de schadebedragen berekend. De wegingsfactoren zijn zoveel mogelijk gespecificeerd naar oorzaak van de schade (inbraak, diefstal, brand etc.) Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van CED group en Baken Adviesgroep. De volgende bronnen zijn gebruikt: • CBS • Politie • Verbond van • Brandweer Verzekeraars • ABF • CVS • VNK • DNB • Nivre Disclaimer De cijfers betreffen landelijke schadeaantallen en bedragen en zijn tot stand gekomen op basis van het CED bestand. De vertaalslag van het CED bestand naar landelijk is gemaakt door per jaar aparte weegfactoren voor de aantallen en bedragen te bepalen. De schades zijn onafhankelijk van de polis waaronder deze vallen. Dat wil zeggen dat deze schades in het bestand zowel onder het provinciale als het beurssegment van de markt kunnen vallen. Hier wordt geen onderscheid in gemaakt. Schaden Schaden zijn uitkeringen aan polishouders bestaande uit schadevergoedingen en uitkeringen betaald aan polishouders. Zij omvatten tevens de interne en externe schadebehandelingskosten die direct verband houden met het behandelen en afwikkelen van uitkeringen en schaden. Onder interne schadebehandelingskosten alle directe en indirecte kosten meenemen zoals ook kosten voor overhead en huisvesting. (Te) ontvangen bedragen uit hoofde van salvage en subrogatie worden eveneens in aanmerking genomen. 68 VISIE DOOR DATA Alle informatie is afkomstig uit openbare bronnen en bronvermelding is overal gebruikt. De trends en ontwikkelingen zijn niet uitputtend maar een opsomming van de meest opvallende zaken. Aan dit rapport kunnen geen rechten worden ontleend. CED group en Baken Adviesgroep zijn niet aansprakelijk voor welke schade dan ook die kan ontstaan als gevolg van het gebruik van informatie uit dit rapport of onduidelijkheid of onvolledigheid van de gegevens opgenomen in dit rapport. Prognoses kunnen afwijken van eerdere prognoses als gevolg van gewijzigde (economische) omstandigheden en/of nieuwe inzichten. Over de auteurs Dit rapport is het resultaat van een sterk partnerschap van CED en Baken Adviesgroep. CED is al 45 jaar de full-service schadespecialist van Europa. Dat betekent dat we bijna een halve eeuw aan data, kennis en ervaring in huis hebben. Baken Adviesgroep is een fact-based marketing intelligence adviesbureau in de verzekeringsbranche. De expertise van Baken Adviesgroep ligt op het gebied van big data analyses, markt- en concurrentieanalyses en marktonderzoeken. Het onderzoeken en analyseren van de juiste marktinzichten geeft verzekeraars de mogelijkheid om de juiste keuzes te kunnen maken voor een ambitieuze toekomst. Moving forward in Property Coming up Next! VISIE DOOR DATA 69 Wat van waarde is, moet van waarde blijven Je gezondheid, een fijn thuis, de continuïteit van je onderneming, de mogelijkheid om te kunnen gaan en staan waar je wilt. Bij CED begrijpen we wat voor mensen van waarde is. We zetten ons dan ook dag en nacht in om die waarde te beschermen en te behouden. Vanuit de gedachte dat wat voor iemand van waarde is, van waarde moet blijven. Net zoals we dat voor onszelf zouden willen. Als wat van waarde is onverhoopt toch wordt aangetast, dan lossen we dat op. Snel, efficiënt en met empathie. En we doen er alles aan om toekomstig ongemak te voorkomen. De kracht van CED is ons geïntegreerde aanbod: van preventie, noodhulpverlening tot herstel. Dat maakt ons tot een full-service dienstverlener. Of liever nog, tot een waardespecialist.