9252 Brochure Agenda van Twente_16pg_def.indd

de agenda van twente
"ontdek een
krachtige regio"
Wij zijn er trots op u de Agenda van Twente te kunnen presenteren. Het gaat goed en er is nog veel meer mogelijk. Daarom
hebben wij een meerjarenplan ontwikkeld dat primair is bedoeld om onze regio in sociaaleconomisch opzicht te versterken. In de Agenda van Twente komt de enorme potentie van Twente tot uiting. We koppelen innovatieve, ambitieuze plannen aan ondernemerschap. Dat én onze mentaliteit van aanpakken maakt Twente volstrekt uniek.
In 2020 is Twente een dynamische en krachtige regio die minder conjunctuurgevoelig is dan nu. Grote en kleine
bedrijven staan garant voor brede, gevarieerde en duurzame werkgelegenheid. De Universiteit Twente, Saxion
Hogescholen en ROC Twente spelen soepel in op maatschappelijke ontwikkelingen en innovatie is onze tweede
natuur. We wonen er nog steeds met veel plezier. Twente is groen, ruim en veilig. Het fraaie Twentse landschap
wordt met veel liefde geconserveerd. Op cultuurgebied doen we niet onder voor de Randstad en grote evenementen
trekken jaarlijks duizenden bezoekers. Ondernemend Nederland heeft ons gevonden. We zijn goed bereikbaar
voor de Randstad maar ook voor de rest van Europa. En.. de ondernemers hebben ontdekt wat wij al lang weten.
Op elkaar vertrouwen, samen iets aanpakken en gewoon hard werken zit in onze genen. Al eeuwen.
voorwoord
Die mentaliteit inspireert en motiveert ons om van de Agenda van Twente een groot succes te maken.
P.E.J. den Oudsten
voorzitter Regio Twente
2
"het gaat goed
en er is nog veel
meer mogelijk"
De Agenda van Twente is een ambitieus, langjarig investeringsplan met als belangrijkste pijler het duurzaam en
substantieel versterken van de sociaaleconomische structuur van Twente. We spannen ons in voor een productieve
en welvarende regio waar mensen prettig wonen en werken.
De 14 Twentse gemeenten, verenigd in Regio Twente met de provincie Overijssel als betrouwbare en onvervangbare
partner, hebben in april 2007 de eerste aanzet daartoe gegeven. De Agenda laat een voor Twente unieke samenwerking zien. Bestuurders zien er het belang van in over hun eigen 'erf' heen te kijken en laten het gezamenlijke
Twentse belang prevaleren. Dat gaat natuurlijk niet zonder slag of stoot maar er is een groot commitment.
Het adagium: als je snel vooruit wilt ga dan alleen, als je ver wilt komen ga dan samen is hier zeker van toepassing.
De komende 10 jaar is voor de financiering van de projecten € 80 miljoen beschikbaar gesteld door de gemeenten,
Overijssel heeft hiervoor ook € 50 miljoen vrijgemaakt.
"de agenda van
twente gaat de
sociaaleconomische
structuur van twente
versterken"
in tien jaar naar de top
verenigd in de regioraad. € 50 miljoen daarvan is bestemd voor projecten uit de Twentse Innovatieroute. De provincie
3
Twente doet het goed maar we blijven achter in groei in vergelijking met andere regio's. We gaan er de komende jaren
veel energie in steken om nog beter te presteren. Dat is nodig als we mee wil blijven doen in de concurrentieslag
tussen Europese regio's.
Hoe staan we ervoor?
Op sociaaleconomisch gebied kan er veel verbeterd worden. Twente heeft relatief veel laagopgeleiden en een hoge
werkeloosheid. De deelname aan het arbeidsproces en de arbeidsproductiviteit zijn onder de maat. Door die relatief
grote groep mensen met een lage sociaaleconomische status blijft de levensverwachting achter bij het landelijk
gemiddelde.
Maar…
We horen óók al jaren bij de top van innovatieve kennisregio's en willen dat nog veel verder uitbouwen. We zijn
trots op onze uitstekende opleidingen, goede kennisinfrastructuur, ondernemende bevolking en goede bereikbaarheid. Daardoor ontstaat een innovatief klimaat waarin hoogopgeleiden en startende bedrijven veel kansen kunnen
benutten.
de basis
Sociaal gezien is Twente een sterke regio. Er zijn enorm veel connecties tussen inwoners, bedrijven, overheid,
onderwijs- en onderzoeksinstellingen. Mensen uit Twente zijn op elkaar betrokken en er is een sterke sociale
verbondenheid. We voelen ons ongekend veilig. Minpunt is dat we nogal in onszelf gekeerd zijn. We zouden de
luiken best meer open kunnen gooien.
Iedereen roemt het unieke Twentse landschap, de rust en de ruimte. Toch is Twente geen toeristische trekker van
formaat en zouden we ons ook op dat punt veel meer kunnen profileren.
"we horen al jaren
bij de top van
innovatieve
kennisregio's"
4
de basis
5
Bevolkingsontwikkeling, aantal inwoners
Jaar
1995
1996
1997
1998
Twente
15424122
586720
0,45
0,20
15493889
587897
0,47
0,24
15567107
589305
0,56
0,37
% groei per jaar
Nederland
% groei per jaar
Twente
15654192
591486
0,68
0,38
15760225
593751
0,66
0,45
2000
15863950
596394
0,78
0,59
2001
15987075
608827
0,74
0,49
2002
16105285
611797
0,54
0,35
2003
16192572
613932
0,40
0,22
de basis
1999
2004
16258032
615303
0,29
0,26
2005
16305526
616886
0,18
0,13
2006
16334210
617682
0,15
0,09
2007
16357992
618223
0,20
0,13
2008
16390933
619023
0,21
0,11
2009
16425000
619710
0,21
0,12
2010
16460000
620430
0,21
0,11
2011
16495000
621110
0,22
0,10
2012
16532000
621750
Aantal inwoners per Twentse gemeente
Almelo
72.323
Borne
20.774
Dinkelland
Enschede
26.114
154.851
Haaksbergen
24.379
Hellendoorn
36.059
Hengelo
81.085
Hof van Twente
35.183
Losser
22.489
Oldenzaal
Rijssen / Holten
31.588
36.667
Tubbergen
20.792
Twenterand
33.469
Wierden
Totaal
6
Nederland
23.387
619.160
Onze prioriteit is het versterken van de economische pijler. Twente wordt krachtiger en minder conjunctuurgevoelig.
We willen in 2020 bij de top vijf van Europese kennisregio's horen op het gebied van innovatie en technologie.
Dat betekent investeren in innovatie en in het toepassen en op de markt brengen van kennis. Dat gaat hand in hand
met investeren in optimale bereikbaarheid, het creëren van hoogwaardige woon- en werkmilieus en een goed
sociaalcultureel klimaat.
Werken in Twente
Sleutelwoord is innovatie van de Twentse economie waardoor er voldoende en
passende werkgelegenheid voor de gehele Twentse beroepsbevolking
ontstaat. Een kwestie die ook opgelost moet worden is de discrepantie tussen
1
vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Universiteit Twente, Saxion
Hogescholen, ITC en ROC Twente kunnen daar samen met het bedrijfsleven, een grote rol in spelen. Een andere relevante factor is dat de
Twentse bevolking op termijn gaat krimpen en we gebaat zijn bij een goed
opgeleide beroepsbevolking. Daarnaast moet Twente nog aantrekkelijker
worden voor hoogopgeleid talent. Die vertrekken nog te vaak terwijl wij ze
juist graag willen houden.
Mensen in Twente
Als mensen tevreden zijn en zich kunnen ontwikkelen gaat het goed met de regio. Iedereen moet aan bod
kunnen komen en zo lang mogelijk maatschappelijk actief blijven. Twente is de veiligste regio van Nederland
en de gezondheidszorg is er goed geregeld. Dat willen we ook zo houden. Bij een aantrekkelijke regio waar
mensen graag wonen en werken hoort natuurlijk ook een rijk sociaal en cultureel leven. Daar wordt veel in
geïnvesteerd. Het Nationaal Muziekkwartier in Enschede is daar een goed voorbeeld van. Naast
2
twee voetbalclubs in de eredivisie zijn we trots op een aantal zeer aansprekende jaarlijkse
sportmanifestaties. De Military in Boekelo, FBK games in Hengelo, C.S.I. in Geesteren,
innovatief, ondernemend,
met beide benen op de grond
Binnen de Agenda van Twente hebben we daar de volgende vier programma's voor ontwikkeld:
Enschede Marathon en de Triathlon Holten.
Ook voor buitenlandse bedrijven, internationale werknemers en andere hoger
opgeleiden wil Twente een aantrekkelijke regio zijn. De Internationale School
Twente biedt sinds september 2008 internationaal gecertificeerd basisonderwijs
aan ongeveer 25 kinderen. De school, gevestigd in Enschede, heeft een regiofunctie en verbetert het vestigingsklimaat voor bedrijven. Deze internationale
school is mede tot stand gekomen door een bijdrage uit de Agenda van Twente.
7
7
Ruimte en vrije tijd
Iedereen die wel eens in Twente is geweest is het met ons eens: het is hier mooi.
3
Twente koppelt een fraai en afwisselend cultuurlandschap aan rust en ruimte. Je
kunt er urenlang wandelen en fietsen en telkens weer verrast worden door het
volgende adembenemende uitzicht. Dat maakt Twente, balancerend tussen trend
en traditie, een unieke woon- en werkplek. Maar Twente kan als recreatieve
innovatief, ondernemend,
met beide benen op de grond
bestemming nog veel meer op de kaart worden gezet. We gaan werken aan de
8
versterking van de toeristisch-recreatieve sector.
Mobiliteit in Twente
We blijven gefocust op goede bereikbaarheid en hebben daarmee een geweldige troef in handen. Niet alleen
4
via de weg, ook via de digitale snelweg, het spoor, het water en de lucht. Twente ligt in Nederland perifeer
maar in Europa centraler. Onze grootste handelspartner Duitsland is om de hoek. Cruciale aansluitingen zijn
de A1/A35 en de N18 en de verbinding met het Noorden A35, A28, N36. Het luchthavengebied wordt
ontwikkeld en het Twentekanaal is al gedeeltelijk ingericht voor grootschaliger goederentransport.
Het spoor blijft een snelle connectie met de Randstad en Duitsland. Snelle en goede breedbandverbindingen
maken het vestigingsklimaat voor ondernemers nog aantrekkelijker.
De programma's van de Agenda van Twente zijn geconcretiseerd in de hieronder beschreven projecten. Elk project
moet voldoen aan een aantal criteria. Het zwaarst weegt mee of het project bijdraagt aan het hoofddoel: een sterkere
economie voor Twente. Verder overwegen we of het past in het regionale karakter van de Agenda en of en op welke
termijn er effect van een project verwacht mag worden.
De volgende majeure projecten zijn opgenomen:
• Centraal Station Twente
• Toeristische ontwikkeling Twente
• A1, N18, A35
• Gebiedsontwikkeling luchthaven
• Verbeteren arbeidsmarkt Twente
• Kennispark Twente
"een
sterkere economie
voor twente"
• Agglonet Twente
Het station van Hengelo en de directe omgeving, in de wandeling ook wel Hart van Zuid genoemd, ondergaan de
komende jaren een enorme metamorfose. Het Centraal Station Twente is straks een imposant lokaal, regionaal,
nationaal en internationaal knooppunt. De Randstad wordt er via de A1/E30 en de Berlijnspoorlijn verbonden met
grootstedelijke gebieden in Duitsland en Oost-Europa. Hart van Zuid gaat talloze kantoren en bedrijven kwalitatief
hoogwaardige huisvesting in een aantrekkelijke omgeving bieden. Het geplande World Trade Center genereert
naar verwachting veel internationale handelsbetrekkingen voor bedrijven in de Euregio. Het WTC richt zich op
Science and Technology.
projecten
centraal station twente en world trade center twente
Op de volgende bedrijven zal dat een onweerstaanbare
aantrekkingskracht uitoefenen:
• het topsegment van de maakindustrie;
• handelsbedrijven die gefocust zijn op technologie;
• bedrijven die voortkomen uit de maakindustrie
of internationaal georiënteerde onderwijsinstellingen;
• de sales offices van buitenlandse bedrijven;
• het topsegment van de hospitality business
(hotels, conferentie- en andere ontvangstruimtes).
9
toeristische ontwikkeling twente
Eén van de speerpunten van de Agenda van Twente is het ontwikkelen van het toerisme.
In 2017 willen we 30% meer omzet hebben in deze sector. Op dit moment werken we
aan een programma waarin staat hoe het toerisme in Twente er over 10 jaar uit zal
zien. Uitgangspunt is een goede mix van trend en traditie waarbij we o.a. denken
aan: arrangementen gericht op ons industriële erfgoed (Stork in Hengelo) en op
cultureel gebied (Roombeek, tuindorp 't Lansink). Enschede als muziekstad. Kunst
kijken in galeries (Diepenheim en Ootmarsum). Funshoppen in grote en kleine
steden. Nadruk op Twentse gastvrijheid, culinaire ontdekkingen, landgoedfairs,
streekproducten, bestaande en weer tot leven gewekte tradities en evenementen.
Recreëren in een mooi cultuurlandschap met een uitgebreid en goed beschreven
wandel- en fietsnetwerk. Vanuit de Agenda van Twente voert het Twents Bureau voor Toerisme (TBT) de
campagne Twente Jezelf. Een campagne waarin de combinatie van authentiek cultureel erfgoed en
projecten
landschappelijke schoonheid centraal staat.
a1, n18, a35
Het is vanzelfsprekend dat we in Twente, via de weg, goed bereikbaar
willen blijven. Omdat we verwachten dat zowel het personen- als goederenvervoer nog veel meer zullen groeien, handhaven en verbeteren we onze
bereikbaarheid. Cruciaal zijn de rijkswegen A1, N18 en A/N 35. Enerzijds
om internationaal aansluiting te houden anderzijds ook vanwege de
mobiliteit in Twente zelf. Uiterlijk in 2020 moet de A1 over 2 x 3 rijstroken beschikken. Met de betrokken partners zijn wij daarover in gesprek.
Verder willen we duidelijkheid over de korte- en lange
termijn maatregelen tussen Apeldoorn, het knooppunt Azelo en de Duitse grens. We gaan er
momenteel van uit dat in 2012 een start wordt
gemaakt met de uitvoering van de N18. Wij zijn
voorstanders van een goede verbinding met de
regio Arnhem-Nijmegen en bezig om hierover tot
overeenstemming te komen.
Bij de A35 is de connectie met Zwolle aan de orde.
In Twente ligt daarbij het accent op voltooiing van het
deel tussen Wierden en Nijverdal; in combinatie met
de realisatie van een combitunnel in 2013.
10
gebiedsontwikkeling luchthaven twente
De invulling van dit strategisch gelegen gebied moet als vliegwiel fungeren voor
de ontwikkeling van de economische structuur van de regio. Op vier fronten:
innovatie, werkgelegenheid, duurzaamheid en de bereikbaarheid van Twente.
Het gebied is eigendom van de rijksoverheid. Het rijk participeert samen met de
provincie Overijssel en de gemeente Enschede in de gebiedsontwikkeling.
arbeidsmarktplan twente
Het arbeidsmarktplan Twente wil vraag en aanbod veel dichter bij elkaar brengen.
Zowel in kwalitatief als kwantitatief opzicht. Zonder voldoende gekwalificeerd personeel
stagneert de economische ontwikkeling van Twente.
Met name vrouwen, allochtonen en ouderen worden actief benaderd. We jagen op talent.
Ontgroening, vergrijzing en minder werknemers. Dat zijn allemaal gevolgen van de demografische ontwikkelingen
naar stabilisatie of krimp. Wij zijn lead partner in DC NOISE (Demographic Change, New Opportunities In Shrinking
Europe) een project waarin we op zoek gaan naar praktische en creatieve oplossingen voor dit probleem.
Verder draaien de volgende trajecten: Regionale Startersondersteuning,
Banenplan Twente en het Microfinancieringsinitiatief Twente.
We zijn het Banenplan zorgvuldig aan het monitoren en evalueren.
Op basis daarvan wordt een eigen Twents arbeidsmarktplan
projecten
waar we de komende decennia mee geconfronteerd worden. Die vragen om een omslag in ons denken: van groei
ontwikkeld.
11
kennispark twente
Ondernemers, onderzoekers en studenten kunnen hier hun hart
ophalen. Kennispark Twente wordt een inspirerende broedplaats en werklocatie voor iedereen die technologie een
warm hart toedraagt. In Twente zijn dat heel wat mensen.
We zijn niet voor niets een toptechnologische, innovatieve regio. Er komt een groot, groen gebied beschikbaar
dat ruimte gaat bieden aan kennisintensieve bedrijvigheid op de campus van de Universiteit Twente en het
Business & Science Park. Op termijn gaat dat 10.000
hoogwaardige arbeidsplaatsen opleveren voor:
• researchers en ontwikkelaars;
• starters en doorgroeiers bij kennisinstellingen;
•
mensen die hoogwaardige producten maken zoals
projecten
computerchips of werkzaam zijn in de fijnmechanica;
• technologische dienstverleners;
• docenten in het publieke of private onderwijs en trainers/coaches.
agglonet twente
Agglonet Twente gaat een belangrijke bijdrage leveren aan de oplossing van vervoersproblemen in de regio. Het is
een hoogwaardig, stadsgewestelijk openbaarvervoerssysteem. Een combinatie van een snelle treindienst en een
goed functionerend busnetwerk waarin de bestaande busbanen worden verbeterd en nieuwe worden toegevoegd.
De reistijd wordt korter dankzij snellere bussen, meer vrije busbanen en een vlottere overstap tussen bus en trein.
We zorgen ook voor betere voorzieningen bij haltes en stations voor het stallen van auto en fiets. Bus en trein
worden comfortabeler.
Agglonet Twente bestaat uit twee onderdelen:
• Tussen de steden een overzichtelijk, samenhangend en hoogfrequent
netwerk, bestaande uit busbanen en de huidige spoorlijnen met mogelijk
enkele nieuwe treinverbindingen.
•
In stad en streek een fijner netwerk dat zo goed als van deur tot
deur gaat.
12
Het Innovatieplatform Twente maakt zich sinds 2005 sterk voor verassende, inventieve verbindingen in Twente. Het
brengt ondernemingen, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en overheden bij elkaar, die zich gezamenlijk richten op
innovatie. Het Innovatieplatform Twente doet dit omdat wij ervan doordrongen zijn dat innovatie alleen door samenwerking tot grote bloei kan komen.
Er zijn landelijke en Europese doelstellingen geformuleerd waarin staat dat Europa de meest concurrerende en kennisintensieve economie van de wereld moet worden. Daar werken we in Twente hard aan. De betrokken partijen - ondernemingen, onderzoeks- en onderwijsinstellingen en overheden - hebben de afgelopen periode een gezamenlijk
programma opgesteld. Dat heeft geleid tot een aantal projecten die fungeren als krachtige motor voor de Agenda
van Twente. Veel van deze projecten zijn de afgelopen periode van start gegaan en een aantal zit nog in de pijplijn.
Vanaf de start is het Innovatieplatform Twente voortvarend aan de slag gegaan. Dat heeft geleid tot een investeringsagenda die staat als een huis. Dat komt omdat er sterke partijen achter het initiatief staan en de industrie goed
vertegenwoordigd is. Ook is een stevig innovatiefonds opgezet. We hebben in Twente een aantal spelers van
formaat en dankzij het innovatieplatform trekken ze nu samen op. De bedrijven kunnen activiteiten ontplooien die
ze op eigen houtje nooit zouden kunnen en de kennisinstellingen gaan vraaggestuurd en praktisch aan de slag.
Ambitie, samenwerking, vertrouwen in elkaar en in de kracht van Twente zijn sleutelwoorden als het gaat om het
ontwikkelen van projecten van het Innovatieplatform Twente.
Materialen & Hightechsystemen
Bij uitstek op het gebied van materialen & hightechsystemen loopt
Twente wereldwijd voorop. Van innovatief kunstgras dat geschikt
is voor voetbalveld of openbare ruimte tot sensoren in kleding die
waarschuwen bij onveilige situaties. Een terrein dat ook
enorm appelleert aan studenten. Ze bouwen aan een
voertuig dat op zonne-energie rijdt. De kennis en
bedrijvigheid van Twente op dit vlak is uniek in
de wereld.
innovatieplatform twente
Innovatie is een continue proces waarin flexibel wordt ingespeeld op veranderende economische omstandigheden.
13
Technologie & Gezondheid
Gezondheidsvraagstukken zijn ingewikkeld en veelomvattend. In
Twente kiezen we daarom voor een aanpak die zowel specialistisch
als praktisch is. Specialisten buigen zich over het zorgsysteem
en de knelpunten daarin. Bedrijven en onderzoeksinstellingen
benaderen het meer praktisch en zoeken naar kansen in de
markt waar snel winst te halen valt. Het werken aan de 'gezonde
mens' is nu en in de toekomst een enorme uitdaging voor de
innovatieplatform twente
samenleving.
Veiligheid & Technologie
Er is geen vraag en aanbod op de veiligheidsmarkt. Daar moet
verandering in komen en Twente neemt hierin het voortouw. Een
internationaal veiligheidsinstituut brengt vrager, aanbieder en deskundige
bij elkaar in een virtuele omgeving. Op basis van dynamische scenario's
worden nieuwe oplossingen ontwikkeld die de veiligheid in de maatschappij
moeten gaan verbeteren.
Voeding
Het bestrijden van overgewicht, het verbeteren van de voedselkwaliteit en
-veiligheid en het verrijken van voeding met functionele ingrediënten. Het
maken van minder vette melk die toch veel smaak heeft. Het creëren van vleesvervangers die de smaak en textuur van echt vlees hebben.
Er zijn voorbeelden te over waaruit blijkt dat wetenschap en bedrijfsleven elkaar, met behulp van moderne wetenschappelijke technieken, versterken. In Twente wordt daar al veel werk van gemaakt.
Bouw
De bouw, van klein tot groot bedrijf, ontkomt niet aan voortdurende innovatie. dit proces wordt van onderaf en door
de hele keten heen gestimuleerd door een project waarbij 'de bouw' zelf het initiatief neemt. Vernieuwend ondernemen krijgt een stevige impuls door productontwikkeling, regelgeving, industrieel
duurzaam flexibel bouwen, innovatieve materiaaltoepassing, nieuwe ontwerpmethoden en ICT-ondersteuning. Zo kan de bouwsector in Twente blijven
concurreren in een omgeving die voortdurend in beweging is.
14
We zijn op veel fronten en zeer gedreven bezig van Twente een productieve en welvarende regio te maken waar het
goed wonen en werken is. De komende jaren zullen we onze vindingrijkheid, talent en werklust optimaal gebruiken
om dat te realiseren.
Voor meer informatie over de Agenda van Twente:
Projectbureau Agenda van Twente
tel 053 487 67 21
[email protected]
www.agendavantwente.nl
Hart van Zuid
www.hartvanzuid.nl
Twents Bureau voor Toerisme
www.twentejezelf.nl
Vliegwiel Twente Maatschappij
www.vliegwieltwente.nl
DC NOISE
www.dcnoise.eu
Kennispark Twente
www.kennispark.nl
Regionale Organisatie Zelfstandigen Twente
www.roztwente.nl
Innovatieplatform Twente
www.twentse-innovatieroute.nl
de agenda van twente
Wanneer u geïnteresseerd bent in één van de onderwerpen dan kunt u hier meer informatie vinden:
colofon
Uitgave
De brochure de Agenda van Twente is een uitgave van Regio Twente
Redactie en teksten
M. Eykelenkamp Tekstproducties en Regio Twente
Ontwerp
Digidee Ontwerpstudio
Foto- en kaartmateriaal
Innovatieplatform Twente, Regio Twente, Kennispark, Twenteindex
Drukwerk
Drukkerij Roelofs
Verschijning
April 2009
Oplage
1500
15
Regio Twente
Nijverheidstraat 30
7511 JM Enschede
tel 053 487 65 43
[email protected]
www.regiotwente.nl
16