Waar willen we met onszelf naar toe? De rol van waarden in onze psychologie en sociologie Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] Denken? 1 Zeggen? Menselijk gedrag beïnvloeden is zeer complex Voelen? Doen? Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] Behavioral Economics-onderzoek toont aan: bij gedragskeuzen interacteren twee typen processen Reflectief systeem (2): secundair en bewust Automatisch systeem (1): dominant en onbewust Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] 3 TNS Behaviour Web: integraal model van invloeden op gedrag Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] 4 Onze methoden graven steeds dieper in menselijk gedrag Klassieke enquêtes en gesprekken Vinden vooral kennis en rationele motivaties “weten” Waardenanalyses o.b.v. projecties en statistischewaardensegmentaties Gedragsobservaties en omgevingsanalyses Waardentypologieën Openbreken van routines en omgevingsbarrières “willen” “kunnen” Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] 5 Gevoelsmatig kies je vaak vanuit wie je wilt zijn en hoe je wilt overkomen. Merken zijn daarnaar op zoek. Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] Daarom zijn er segmentaties voor emotionele binding Needscope Maatwerk waarden segmentaties Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] TNS NIPO WIN-model: algemene waardensegmentatie algemeen belang maatschappelijk betrokken, kritisch, idealistisch, links, creatief, tolerant, denker, zelfbewust, rechtvaardig hoog opgeleid onafhankelijk, snel, rijk, hard werken, beslisser, technologie, maatpakken, economie, grote stad, liberaal, hard innovatie hoogste inkomen gepensioneerden Ruimdenkers 10 % tweeverdieners Zakelijken 9% gezelschapsmens, wijs, reflectief, schoonheid, kunst, innerlijke harmonie, rentmeesterschap, zacht Geëngageerden 10% ambitieus, ellebogen, naaldhakken, gadgets, snel, zichzelf etaleren, uitdagend, opstandig Luxezoekers 12% alleenstaande ouderen Zorgzamen 11 % sociaal, behulpzaam, altruïstisch , traditie , vrede, veiligheid, kerk, volgzaam, zacht Genieters 9% Behoudenden 12 % laagste inkomen gezinnen met oudere kinderen gezelligheid, buurt, orde en veiligheid, gehoorzaam, doener, 'doe maar gewoon' behoud jong Evenwichtigen 25 % oud laag opgeleid spontaan, zinnelijk, hedonist, voyeurist, wispelturig, cynisch, beïnvloedbaar , dwars gezinnen met jonge kinderen zekerheid voor gezin, bang voor het vreemde, impulsief, afhankelijk, wantrouwend , naïef Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] eigen belang Deze waarden verklaren bijvoorbeeld overtredingsgeneigdheid en nalevingsmotieven eigen normen en waarden rebels motiveren naleving hekel aan regels opstandig van regels Ruimdenkers eigenzinnig kritisch samenleving motiveert naleving sancties motiveren naleving Geëngageerden Zakelijken sport om regels te omzeilen meeste overtredingen ik zou me schamen als ik overtreed Luxezoekers Evenwichtigen instemmend opstandig Zorgzamen als je maar niet gepakt wordt minste overtredingen Genieters met vrienden samen is overtreden wel spannend geloof motiveert naleving volgzaam Behoudenden helemaal niet moeilijk om je aan regels te houden dwars ik word zenuwachtig als ik zou overtreden gehoorzaam familie/gezin motiveren naleving Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] Veel segmentaties hebben vergelijkbare waarden-assen Kosmopolitisch Innovatief Sociaal Individualistisch Liberaal Provinciaal behoudend Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] 2 Sociologisch niveau Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] Toekomstscenario’s onderscheiden zich langs vergelijkbare waarden-assen: waar willen we naar toe? Kosmopolitisch Innovatief B1: Mondiale solidariteit Internationaal en nationaal gemeenschappelijk welzijn: zorg en welzijn in de hele wereld en onze eigen samenleving A1: De prestatiemaatschappij meer economische groei en individuele welvaart door een vrije markt Individualistisch Liberaal Sociaal B2: Zorgzame regio Een samenleving met gevoel voor gemeenschapszin: zorg en welzijn in onze eigen, directe sociale leefomgeving A2: Veilige regio De besloten, veilige en leefbare samenleving: behoud van onze welvaart en cultuur Provinciaal behoudend Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] Probleem: voor een duurzame, stabiele toekomst hebben we alle middelen tegelijk nodig: techniek, gedragsbeperking, aanpak van migratie en mondiale armoede Klimaatprobleem internationaal Voor effect moeten we alle middelen oplosbaar combineren Ook draagvlak Ook gedrag Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] 13 Probleem: concurrerende actoren verlammen ons… Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] 14 Er is draagvlak voor verschillende typen oplossingen abstract kosmopolitisch strategie over links GL strategie over rechts D’66 Ruimdenkers Zakelijken Geëngageerden voorkeur juridische en politieke oplossingen. Globalisering niet ten koste van welzijn en milieu. Rechtvaardigheid belangrijker dan efficiency. Morele verantwoordelijkheid voor sociaal zwakkeren. CU Luxezoekers CDA Evenwichtigen PvdA Zorgzamen VVD Genieters Behoudenden SP PVV concreet nationalistisch Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] voorkeur technische en economische oplossingen. Globalisering is goed. Let op efficiency, bang voor strijkstok, hekel aan moralistische argumentatie over schuld en boete Kunnen we strijdige waarden en middelen verzoenen? Kosmopolitisch Innovatief Sociaal Liberaal Provinciaal Behoudend Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] Meer informatie? [email protected] (twitter: @siboltmulder) [email protected] Literatuur: - KIM: Gedrag in Beleid (2011) - RVD/DPC: Gedragsverandering via campagnes (2011) - National Audit Office: Auditing Behaviour Change - WRR: De menselijke beslisser - W.Tiemeijer: Hoe mensen keuzes maken Waar willen we met onszelf naar toe? © TNS 26 juni 2013 [email protected] 17