In toenemende mate krijgen hulpverleners te

Een medisch document voor mensen zonder geldige
verblijfspapieren
Inzending voor de MC communicatieprijs
Introductie
In toenemende mate krijgen hulpverleners te maken met uitgeprocedeerde
asielzoekers en ongedocumenteerden ofwel illegalen. Ondanks maatregelen van de
overheid om medisch noodzakelijke zorg voor mensen zonder geldige
verblijfspapieren te garanderen zien we in de praktijk dat zowel hulpverleners als
ongedocumenteerden geconfronteerd worden met verschillende barrières in de zorg. Het aantal
personen dat zonder geldige verblijfspapieren en dus illegaal in Nederland verblijft wordt volgens
officiële bronnen geschat op 112.000-165.000 (Engbersen, 2002), maar aantallen van 240.000 worden
ook genoemd . Algemeen wordt verwacht dat dit aantal, als gevolg van strengere immigratiewetten,
nog verder zal groeien.
Het MEDOC project
Veel ongedocumenteerden verhuizen regelmatig en wisselen daardoor vaak van hulpverlener. Elke
hulpverlener moet opnieuw een anamnese afnemen. Dit is moeilijk, vooral als de Nederlandse taal
een probleem is. Ook voor ongedocumenteerden is het niet makkelijk elke keer opnieuw hun
verhaal te doen en de eigen behandeling voort te zetten. In de praktijk zijn ongedocumenteerden met
een chronische ziekte en zwangeren extra kwetsbaar daar zij frequent afhankelijk zijn van zorg. Voor
deze groepen in het bijzonder heeft Dokters van de Wereld op vraag van betrokken personen en
organisaties een persoonlijk medisch document ontwikkeld dat zowel ongedocumenteerden als
hulpverleners ondersteunt in het zorgproces. Het MEDOC bevat informatie over de persoon, zijn/
haar sociale situatie en biedt tevens inzicht in de medische situatie in termen van voorgeschiedenis,
actuele problemen, lopende behandelingen en resultaten van medische consulten. De hulpverlener
kan tijdens het spreekuur zijn/haar evaluatie van het consult noteren. In totaal is hier ruimte voor
bijna dertig consulten waardoor het MEDOC blijvend toepasbaar is. Omdat de ongedocumenteerde
dit bij zich houdt, hoeft niet elke hulpverlener opnieuw de gegevens te verzamelen en kan de zorg op
deze wijze beter gecontinueerd worden.
In het kader van het MEDOC pilotproject organiseert Dokters van de Wereld speciale spreekuren in
Amsterdam. Binnen deze spreekuren vult een team van getrainde medische vrijwilligers, voornamelijk
artsen en verloskundigen, het MEDOC samen met de ongedocumenteerde in. Door middel van
informatiefolders en voorlichtingbijeenkomsten worden ongedocumenteerden uitgenodigd en wordt
aangegeven dat ze zelf medische papieren mee moeten nemen. Aan de hand van de meegebrachte
(medische) papieren wordt het MEDOC (zo) compleet mogelijk ingevuld. Op deze wijze draagt het
MEDOC zorg voor overdracht van medische gegevens van de ene medische professional naar de
andere.
Communicatieprijs
Op de volgende manieren poogt het MEDOC een bijdrage te leveren aan de verbetering van de
communicatie in de arts-patientrelatie:
 Een MEDOC garandeert een goede informatieoverdracht tussen verschillende professionals in
het (para)medische veld.
 De verbetering van de zorg ligt vooral in (I) kortere intake, (II) aansluiting zorgverlening aan
medische gegevens en kenmerken MEDOC drager. Derhalve is middels een MEDOC de garantie
continuiteit in de eerste lijn groter. Het doorverwijzen van de MEDOC drager verloopt
efficiënter.
 Hulpverleners zijn zich meer bewust van de regelgeving waardoor de toegankelijkheid voor de
illegale patiënt toeneemt.
 De uitgifte van het MEDOC gaat gepaard met informatievoorziening over de gezondheidszorg in
Nederland aan ongedocumenteerden. Zij worden ondersteund bij het wegwijs vinden in het
systeem.
 Middels het contact tussen ongedocumenteerden, hulpverleners, migrantenorganisaties en het
team van Dokters van de Wereld kunnen de knelpunten in de gezondheidszorg sneller en beter
geïnventariseerd worden en ter sprake gebracht worden.
Dokters van de Wereld
Dokters van de Wereld is de Nederlandse tak van de internationale humanitaire hulporganisatie
Médecins du Monde. Dokters van de Wereld verleent medische hulp aan kwetsbare groepen overal
ter wereld, alsook in Nederland om toegang tot en het recht op gezondheidszorg bevorderen en
naar kennis en geweten getuigen over schendingen van de mensenrechten. Ook heeft Dokters van de
Wereld het geven van voorlichting aan het publiek als doel.
Meer informatie
http://www.doktersvandewereld.org/nationale_projecten.php?action=view&ID=268
Gerd Beckers, arts
Project coördinator
Dokters van de Wereld
Rijswijkstraat 141
1062 ES Amsterdam
020-4652866
[email protected]