diagnostiek en behandeling van getraumatiseerde vluchtelingen

DIAGNOSTIEK EN BEHANDELING VAN
GETRAUMATISEERDE
VLUCHTELINGEN
DAG VAN DE INHOUD, PARNASSIA GROEP
SPECIALISMEGROEPEN:
- TRAUMA & DISSOCIATIE
- INTERCULTUREEL
Joop de Jong
Steven van Beek
Hug o Konz
29 september
2016
OPZET WORKSHOP
 Voorstellen
 Casus I
 Theorie:
 doelgroep vluchtelingen en asielzoekers.
 trauma en psychische klachten bij vluchtelingen
 Casus II
Stel gerust vragen en/of maak opmerkingen
tussendoor!
VOORSTELLEN
 Joop de Jong, psychiater, PsyQ Den Haag Psychotrauma &
specialismegroep Trauma en Dissociatie
 Traumagerelateerde problematiek, slaapstoornissen,
 Psychotische stoornis en trauma, vluchtelingen
 Steven van Beek, psychiater, PsyQ Den Haag Psychotrauma
 Traumagerelateerde problematiek, slaapstoornissen,
 Autismespectrum en trauma, vluchtelingen
 Hugo Konz, psychiater i-psy Flevoland & specialismegroep
Intercultureel
 asielzoekers, vluchtelingen, andere groepen migranten
 diversiteit binnen het team, +/- 17 talen.
CASUS I
Moet iemand eerst ‘stabiel’ zijn, voordat je traumagericht
kunt behandelen?
Wat is de invloed van cultuur?
Wat zijn de invloed van de
leefomstandigheden en
de asielprocedure?
Wat doet het met jou als behandelaar?
Uitgeprocedeerd, wat nu?
CASUS I
 Aanmelding door huisarts GCA ivm slaapklachten, nachtmerries
en een vermoeden op ptss.
 Vrouw, 42 jr, gehuwd en moeder van 3 kinderen
 9 maanden geleden gevlucht uit Syrie
 Academische opleiding, werkte als lerares




Slecht slapen, nachtmerries, moe.
Spanning overdag, zorgen om kinderen ivm buren (‘drugs‘)
Denkt aan overleden broer
Mist familie en vrienden
VRAGEN:
 Doorvragen naar inhoud nachtmerries? Naar trauma’s?
 Hoe specifiek vraag je door?
SYMPTOMEN
 Pte droomt over bombardementen in Aleppo,
 In realiteit meegemaakt, zag dode mensen op straat
 Hoorde kort daarop dat broer was omgekomen
 Pijnlijke herinneringen, angstig, vermijdend
 Volgt wel het nieuws, zorgen over achtergebleven familieleden.
Dit wordt haar soms te veel.
 Je diagnosticeert een PTSS
 Waar denk je nog aan m.b.t. comorbiditeit?
 Wat is je behandelvoorstel?
VRAGEN OVER BEHANDELING
 Wanneer wil je starten met traumagericht behandelen?
 Welke soorten traumagerichte behandeling ken je?
Welke vind je passend?
 Vind je jouw afdeling op dit moment geschikt om deze
patiënte te behandelen? Waarom wel of niet?
CONTEXT
 Pte vindt het vreemd om over pijnlijke herinneringen te
praten. ‘Dat past niet in onze cultuur ’. VRAAG: Hoe
verder?
 Advocaat van pte stuurt je een brief: ivm Dublin verdrag
dreigt uitwijzing naar Italië. Hij verzoekt je een brief te
schrijven dat dit i.v.m. medische toestand niet haalbaar is.
VRAAG: Wat doe je?
 Pte verliest bezwaar tegen uitwijzing, duikt onder bij
bevriend gezin. Toelage en zorgverzekering stoppen.
VRAAG: Kun je nu doorgaan met behandeling? Hoe dan?
ERVARINGEN VAN ASIELZOEKER
Pre-migratie:
 Traumatische ervaringen voor en tijdens de vlucht
 Verlies van familieleden en vrienden, vertrouwde omgeving
 Overleven en kracht
Post-migratie:
 Sociaal isolement
 Afhankelijkheid
 Wanhoop, onzekerheid, angst
 Zorgen over/druk van achterblijvers
 Geen dagbesteding/studie
 Veranderd wereldbeeld
 Veranderd zelfbeeld
PSYCHISCHE GEZONDHEID
• ‘Algemene’ stress klachten
• Posttraumatische stress stoornis
• Comorbiditeit of andere diagnosen:
•
•
•
•
•
•
•
Depressie
Pijnklachten
Psychose en dissociatie
Middelengebruik: drugs, alcohol, kalmerende middelen
Gezinsproblemen: relatie met partner en kinderen
Overige, zoals autisme, verstandelijke beperking, etc .
(Traumatische) rouw
CIJFERS WHO: SCHATTINGEN
WHO projections of mental disorders in adult
populations affected by emergencies
Before the
emergency
12-month
prevalence
After the
emergency
12-month
prevalence
Severe disorder (e.g. psychosis, severe depression,
severely disabling form of anxiety disorder)
2% to 3%
3% to 4% c
Mild or moderate mental disorder (e.g. mild and
moderate forms of depression and anxiety disorders,
including mild and moderate posttraumatic stress
disorder)
10%
15% to 20%
Normal distress / other psychological
reactions
No estimate
Large
percentage
GEZINNEN EN KINDEREN
 Systeemgericht werken
 Rolverschuivingen / parentificatie
 Zelfredzaamheid en ouderrol van de ouders versterken
 Alleenstaande Minderjarige Asielzoekers
BEHANDELING OPTIES




Psycho-educatie (Mindspring, groepen)
Medicatie
Zoeken naar veerkracht: Stress Steun Kwetsbaarheid Kracht
Traumagerichte behandeling
 Narrative Exposure Therapie
 EMDR
 Brief Eclectic Psychotherapie for PTSS
 Samenwerken met andere instanties:
dagbesteding, sociaal netwerk
 Derde lijn: dagbehandeling, opname
BEHANDELING EN CULTUUR
 Cultuursensitiviteit:




Perceptie zelf, anderen en de wereld
Cultuurspecifieke uiting van de klachten
Culturele context, de rol van het systeem
Verklaringsmodel
 Cultural Formulation Interview
 Invloed op diagnostiek en behandeling
MOGELIJKE EFFECTEN OP PROFESSIONALS
Geconfronteerd worden met gevoelens van machteloosheid,
verontwaardiging, teleurstelling en hopeloosheid.
Dit kan leiden tot gevoelens van:
 afkeer en afstandelijkheid (of gebruikt voelen ivm procedure)
Óf
 redder gevoelens en overbetrokken raken
Beide uitersten leiden tot niet effectieve hulp of begeleiding.
Voldoende kennis en waar nodig consultatie of intervisie kan dit
voorkomen.
UITGEPROCEDEERD
Medisch:
 Recht op ‘medisch noodzakelijke zorg ’ (CVZ)
 NIET gelijk aan alleen acute zorg !!!
 Zie ook factsheet ongedocumenteerden
Continuïteit van zorg:
 afstemming met GCA en betrokken specialisten.
Sociaal-maatschappelijk:
 Bed, bad, brood
 Sociaal-maatschappelijke organisaties
 Kennis over toegang tot zorg, zelfredzaamheid
CASUS II
ACHTERGROND
 26-jarige alleenstaande vrouw, Nigeria, komt opnieuw met
slaapproblemen, nachtmerries, somberheid en suïcidale gedachten.
 Er zijn sterke schaamte - en schuldgevoelens
 PTSS en een Depressieve stoornis, matig
 Gedwongen prostitutie; eerst NL later GB. Vanaf maart 2009 in NL en
klachten.
 onzekerheid over haar verblijfsstatus, geen contact familie, geen
netwerk.
 Psych VG: behandeling psychotrauma 2009 - 2013. stabilisatie en
medicatie: (Mirtazapine 15 mg);
 SSRI gaven maagklachten en geen resultaat.
 Veel no-show en geen contact tot ze weer kwam;
 HULPVRAAG: verblijfsvergunning af te willen wachten en daarbij
ondersteuning.
 VRAAG VOOR NU; Wat is voorstel voor beleid?
BIOGRAFIE EN TRAUMATA
 Biografie
 4e van 5 kinderen; armoe. Vader overleed toen zij 6 jaar
was.
 Geen scholing.
 Hielp moeder in winkeltje.
 Ze ontmoette anderen die haar en familie betere
toekomst beloofden.
 Moest bij voodoo-ritueel beloven te gehoorzamen,
anders zou zij en familie gestraft worden.
 Tijdens tocht naar Europa honger, dorst, verkrachtingen
en miskraam; vriendin kwam om.
VRAAG
Verandert kennis over biografie en
traumata voorstel voor beleid?
VRAAG
Hoe geef je iemand een eerlijke
keus over behandelmogelijkheden?
BELOOP TOT NU TOE
Eerst stress-management en cgt gericht op
klachten en ondersteuning praktisch
Veel stress door uitzettingsdreiging
2015 kaakholteontsteking, operatie.
2015 behandeling samen met verslavingszorg
ivm Alcohol misbruik.
Meer sociale contacten (Kerk) en betere
compliance, vertrouwen neemt toe.
2016: start EMDR en na 2 sessies van trauma1
geen herbelevingen meer mbt trauma1
Meer gemotiveerd.
VRAAG
Altijd op verwerking inzetten bij
zulke trauma’s?
VRAAG
Na verwerking minder kans op
verblijfsstatus?
TAKE HOME
 Behandeling van psychische klachten bij getraumatiseerde
vluchtelingen kan zinvol en effectief zijn, ook tijdens de
asielprocedure.
 Op tijd behandelen voorkomt problemen later (voor patiënt en
diens gezin) op diverse terreinen.
 Het blijft belangrijk goed voor jezelf en je collega’s te zorgen bij
het werken met deze doelgroep.
 Als mensen ‘de straat op gaan’: aandacht voor continuïteit van
zorg.
CONTACTGEGEVENS
 Joop de Jong: [email protected] Tel. 088-3573006
 Steven van Beek: [email protected] Tel. 088-3573006
 Hugo Konz: [email protected] Tel. 088-3589200
Mijn PG portaal, bekijk en volg specialismegroepen: trauma en
dissociatie; intercultureel.
Links
http://www.gcasielzoekers.nl waaronder factsheet Gezondheidszorg voor
asielzoekers in Nederland
https://www.knmg.nl/actualiteit -opinie/nieuws/nieuwsbericht/zorg -voorongedocumenteerde-migranten-weet-u-hoe-het-zit.htm informatie zorg
voor ongedocumenteerden, ‘illegalen’.
http://www.pharos.nl/nl/kenniscentrum/asielzoekers -envluchtelingen/ongedocumenteerden/feiten -en-cijfers
DISCLOSURE
 Auteurs hebben geen strijdige belangen te vermelden