Arts kan veel voor vluchtelingen betekenen

AK2419-032 16/09/15 13:32 Pagina 32
ACTUALITEIT
‘Arts kan veel voor vluchtelingen betekenen’
Nu de vluchtelingencrisis in Europa al enkele weken woedt, komt er stilaan ook
meer aandacht voor de rol van hulpverleningsinitiatieven en zorgverstrekkers.
Een daarvan is de huisarts. Met welke specifieke situaties kan de huisarts te
maken krijgen bij de behandeling van asielzoekers? Een gesprek met dr. Evert
Bloemen, auteur van ‘Huisarts en Vluchteling’.
eel huisartsen hebben een aantal
vluchtelingen (asielzoekers die erkend zijn als vluchteling en die verspreid in het land gehuisvest worden) in
hun praktijk. Ook houdt een aantal onder
hen consultaties in een opvangcentrum
waar asielzoekers verblijven tot een beslissing over hun asielaanvraag is genomen.
Evert Bloemen: “De morbiditeit van asielzoekers en vluchtelingen kan verschillen
door importziekten, geweldservaringen,
etniciteit, andere voedingsgewoonten en
culturele verschillen. De huisarts moet dus
alert zijn voor andere ziekten en een andere klachtenpresentatie en -beleving.”
Nog volgens ditzelfde onderzoek, heeft de
helft van zowel de asielzoekers als de vluchtelingen last van chronische klachten, zoals
Hebben asielzoekers en vluchtelingen
een hogere morbiditeit dan de reguliere
patiënten van de huisarts?
Uit Nederlands onderzoek bij 410 asielzoekers en vluchtelingen uit Afghanistan,
Iran en Somalië blijkt dat beide groepen
hoog scoren voor zowel lichamelijke als
psychische klachten ten opzichte van de
autochtone bevolking en niet-westerse
migranten in Nederland.
De huisarts kan hun vertrouwen winnen door extra te investeren in de eerste kennismaking.
Quid met medische zorg voor asielzoekers?
Hoe is de medische zorg voor asielzoekers georganiseerd? We vroegen het aan dr. Kathia van Egmond, medisch
coördinator Fedasil.
Vindt er na registratie van de asielaanvraag
verplichte screening plaats?
Alle asielzoekers worden meteen na registratie
bij de Dienst Vreemdelingenzaken in Brussel gescreend op tuberculose. Bij de medische intake in
de opvangstructuur zelf, bevelen we aan om de
nieuwkomers een screening op andere infectieziekten voor te stellen (zoals hiv, hepatitis B & C).
Deze tests zijn steeds vrijblijvend.
In welke mate wordt rekening gehouden met
eventuele medische problemen bij de behandeling van de asielaanvraag?
In specifieke situaties kunnen attesten aangewezen zijn. In geval van fysieke of psychische problemen bijvoorbeeld kunnen wij, in onze hoedanigheid van behandelend arts, vragen om hiermee
rekening te houden op het moment van het verhoor.
Stellen we objectieve tekenen van fysiek geweld
vast, dan kunnen we een objectief littekenattest op-
32
Welke bijzonderheden kunnen zich in
het contact met deze patiënten voordoen?
Veel huisartsen noemen de gebrekkige
communicatie het grootste knelpunt in de
zorg voor vluchtelingen. Kan de patiënt
zich niet verstaanbaar maken, dan is een
tolk aangewezen. Maar vaak is het omslachtig om binnen een normaal spreekuur
een professionele tolk te regelen. Daarom
treden vaak vrienden of familieleden
als tolk op. Bij complexe en emotionele
situaties is een professionele tolk echter
onontbeerlijk.
Hoe kijken asielzoekers en vluchtelingen
tegen huisartsen aan?
Velen hebben in het verleden nare ervaringen gehad met mensen, en kijken
dus de kat uit de boom. Uiteindelijk is de
huisarts een vreemde voor hen. ‘Is hij te
vertrouwen?’ En meer nog, ‘kan hij mij
begrijpen?’ zijn vragen waar vluchtelingen in het begin mee worstelen. Het is
dan aan de huisarts om hun vertrouwen
te winnen door bijvoorbeeld extra te investeren in de eerste kennismaking, en
door alle mogelijkheden te ‘exploreren’
die achter een eenvoudige klacht kunnen
zitten.
© Belga Image
V
nek- en schouderklachten, rugklachten,
hoofdpijn, oogklachten en gebitsklachten.
Asielzoekers hebben vaker dan vluchtelingen
symptomen van PTSS (28% en 11%) en van
angst of depressie (68% en 39%).
Uit de studie blijkt daarnaast dat bij
meer dan de helft sprake was van traumatische ervaringen, meestal in de vorm van
oorlogsgeweld, dood van dierbaren of
martelingen.
maken en meegeven met de betrokken asielzoeker
ter staving van zijn verhaal. De uiteindelijke beslissing inzake de asielprocedure ligt wel bij het CGVS
(Commissariaat-generaal voor de Vluchtelingen en
de Staatlozen).
Welke medische zorg is aanwezig in de opvangcentra?
De eerstelijnszorg wordt doorgaans door de opvangstructuren zelf georganiseerd. Collectieve opvangcentra hebben meestal een of meer verpleegkundigen in dienst. De meeste opvangstructuren
werken ook samen met vaste huisartsen die ofwel
regelmatig naar de opvangstructuur komen,
ofwel asielzoekers ontvangen in hun praktijk. Voor
gespecialiseerde zorg wordt doorverwezen naar de
bestaande zorgsector.
In plaats van parallelle gezondheidsstructuren
op te zetten, willen we eerder de bestaande gezondheidsdiensten benutten – om ze vertrouwd te
ARTSENKRANT Vrijdag 18 september 2015 Nr. 2419
maken met het doelpubliek van asielzoekers en
migranten. In onze ogen hebben beide groepen hier
op termijn enkel baat bij.
Wat met de ziektekostenregeling?
Fedasil neemt de medische kosten ten laste van
de asielzoekers die verblijven in de opvangstructuren
beheerd door Fedasil of een van onze opvangpartners (Rode Kruis Vlaanderen, Croix Rouge,
Ciré/Vluchtelingenwerk, Mutualités Socialistes...).
Ook voor de medische kosten van asielzoekers die
op een privéadres verblijven (de zogenaamde ‘no
shows’) is Fedasil bevoegd. Bij de terugbetaling
worden normaal gezien de Riziv-nomenclatuur en
-tarieven gerespecteerd.
Voor de medische kosten van de asielzoekers die
verblijven in een individuele opvangstructuur (de
zogenaamde LOI of Lokale Opvang Initiatieven), zijn
de OCMW’s bevoegd.
E.N.
En omgekeerd?
Vluchtelingen worden door huisartsen
vaak beschouwd als een moeilijke groep
waarbij psychische problemen, taalbarrières
en grote culturele verschillen de zorg
bemoeilijken. Met de meeste onder hen
kan de huisarts echter, mits extra aandacht
voor communicatie, inlevingsvermogen en
achtergronden, een goede behandelrelatie
opbouwen.
Welke reacties kan de confrontatie met
de problemen van vluchtelingen oproepen
bij de huisarts?
De levensgeschiedenis van een vluchteling is vaak confronterend. Het geeft de
consulten enerzijds een emotionele lading,
die door de huisarts soms als belastend
wordt ervaren. Anderzijds is het boeiend
om vluchtelingen op te volgen: om ervan
getuige te zijn hoe ze hun leven terug opbouwen, en te zien hoe sterk mensen wel
kunnen zijn.
Emily Nazionale
Huisarts en Vluchteling. Practicum Huisartsgeneeskunde
voor opleiding en nascholing (2012), E. Bloemen & J. van
der Laan, Reed Business, 158blz., 27 euro.