Inhoud Tabel 1. Relatie tussen artritis en infectie Tabel 2. Verschillen tussen gedissemineerde gonokokkeninfectie en nietgonokokken bacteriële artritis Tabel 3. Aanpak bij verdenking op banale bacteriële artritis Tabel 4. Klinische verschijnselen bij patiënten met Lyme-borreliosis Tabel 5. Diagnostische criteria voor acuut reuma Tabel 1. Relatie tussen artritis en infectie 1 infectieuze artritis (micro-organisme aantoonbaar in gewricht) – bacterie, waaronder tuberculose – virus – fungus, protozo en worm 2 steriele artritis, ontstaan in samenhang met infectie buiten het gewricht a artritis ontstaan tijdens het beloop van een infectie (delen van microorganisme soms aantoonbaar in gewricht) – hepatitis-B-virusinfectie – infectieuze endocarditis – ziekte van Whipple – geassocieerd met jejuno-ileale bypass en darmontstekingen b reactieve artritis die ontstaat na een infectie elders in het lichaam – acuut reuma – reactieve artritis geassocieerd met HLA-B27 Tabel 2. Verschillen tussen gedissemineerde gonokokkeninfectie en nietgonokokken bacteriële artritis gedissemineerde gonokokkeninfectie niet-gonokokken bacteriële artritis in de regel gezonde jonge vaak oude immuungecompromiteerde volwassenen patiënten veelal tenosynovitis zelden tenosynovitis vaak dermatitis zelden dermatitis > 50% polyartritis > 85% monoartritis positieve bloedkweek < 10% positieve bloedkweek bij 50% positieve synoviale vloeistofkweek bij positieve synoviale vloeistofkweek bij 25% bijna 100% Tabel 3. Aanpak bij verdenking op banale bacteriële artritis anamnese – leeftijd, geslacht – tevoren gezond – immunogecompromitteerd – gewrichtsziekte onderzoek – synovitis – huidinfecties elders bloedkweken kweken elders röntgenfoto – gewrichtspunctie (eventueel geleid via beeldvorming) ↓ – synoviale vloeistof aspect Gram + kweek (2N + kweek op tuberculose) kristalonderzoek geen synoviale vloeistof of onverwacht negatieve uitslag: – synoviumbiopsie overwegen dan wel aanvullende kleurings- en kweektechnieken Tabel 4. Klinische verschijnselen bij patiënten met Lyme-borreliosis vroege infectie late infectie (dagen tot weken, maanden) (maanden tot jaren) gelokaliseerd gedissemineerd persisterend (stadium 1) (stadium 2) (stadium 3) erythema migrans secundaire anulaire laesies, lymphoma benigna cutis, diffuus erytheem acrodermatitis chronica atrophicans bewegingsapparaat verspringende artralgieën, spierpijn en enthesiopathie, kortdurende artritis (dagen, weken) zenuwstelsel meningitis, craniale neuritis, fascialisparese, motorische en sensibele radiculitis mononeuritis multiplex regionale of gegeneraliseerde lymfadenopathie atrioventriculair blok, myopericarditis, pancarditis conjunctivitis hepatitis microscopische hematurie malaise, vermoeidheid kortdurende artritis (weken, maanden) chronische artritis (maanden, jaren) enthesiopathie periostitis (sub)luxaties bij acrodermatitis encefalopathie polyneuropathie leuko-encefalitis huid lymfstelsel regionale lymfadenopathie hart ogen lever nier constitutionele verschijnselen griepachtig keratitis vermoeidheid Tabel 5. Diagnostische criteria voor acuut reuma. De diagnose acuut reuma wordt gesteld wanneer twee major of één major + twee minor criteria aanwezig zijn, in combinatie met een aangetoonde streptokokkeninfectie major criteria minor criteria carditis koorts polyartritis artralgie chorea anamnese van acuut reuma erythema marginatum verhoogde BSE en CRP subcutane noduli verlengd PR-interval op ECG In de differentiële diagnostiek komen in aanmerking: rode hond, hepatitis, subacute bacteriële endocarditis, gonokokkenartritis, sikkelcelziekte, juveniel idiopathisch reuma, leukemie, familiaire Middellandse-Zeekoorts.