apremilast en secukinumab: twee nieuwe middelen bij reuma

Apremilast en
secukinumab:
twee nieuwe
middelen bij
reuma
Voor de behandeling van artritis psoriatica en de
ziekte van Bechterew zijn onlangs twee nieuwe
geneesmiddelen in de handel genomen. En ja,
beide middelen hebben weer van die lastige
namen: secukinumab en apremilast. Deze
middelen zijn een belangrijke aanvulling op de
behandelmogelijkheden van de arts bij de
behandeling van artritis psoriatica en de ziekte
van Bechterew.
Naast de traditionele reumaremmers (afhankelijk van de aandoening: sulfasalazine, leflunomide en methotrexaat) waren er
nog niet zo veel ‘nieuwere’ biological reumaremmers beschikbaar voor artritis psoriatica en de ziekte van Bechterew.
Omdat er al heel veel ervaring is met TNF-alfaremmers en de
nieuwe middelen niet bewezen effectiever zijn, zal de arts
vooralsnog meestal beginnen met TNF-alfaremmers als biological therapie. Maar als deze therapie niet aanslaat, zijn secukinumab en apremilast een waardevolle aanvulling.
Bechterew/axiale spondylartritis
Bij de ziekte van Bechterew (axiale spondylartritis) zijn de
gewrichten in het bekken (darmbeen, heiligbeen) en de gewrichten van de wervelkolom ontstoken, stijf en pijnlijk. Op
den duur leiden deze ontstekingen tot een verstijving van de
wervelkolom. Deze klachten kunnen zich soms ook voordoen
in de borst en in de armen en benen. Mensen met de ziekte
van Bechterew hebben (rug)pijn, zijn moe, hebben soms pijn
bij het ademhalen en kunnen ook last van hun pezen hebben.
Het gebeurt ook wel dat mensen klachten hebben die horen
34
REUMA
magazine.nl
bij de ziekte van Bechterew, maar dat men nog niets van de ziekte
kan zien op een röntgenfoto. Deze vorm noemt men ‘niet-radiografische axiale spondylartritis’ (zie ook pagina 14).
Artritis psoriatica
Artritis psoriatica is een mengvorm tussen artritis (gewrichtsontsteking)
en psoriasis. Psorias is een huidziekte waarbij de huid rood en schilferig wordt. Meestal gaat het om de huid aan de buitenkant van de
ellebogen en knieën, de hoofdhuid (beginnend bij de haargrens) en
de huidplooien. Behalve gewrichts- en huidklachten hebben mensen
met artritis psoriatica soms ook last van oogontstekingen, klachten
aan de nagels, darmontstekingen en ontstoken pezen.
Secukinumab (Cosentyx)
Net zoals veel andere biologicals bij reumatische ziekten grijpt secukinumab in op de boodschapperstofjes waarmee cellen van ons
immuunsysteem met elkaar praten. Andere voorbeelden van deze
boodschapperstofjes zijn tumor necrosis factor alfa (TNF), interleukine-1 en interleukine-6. Secukinumab grijpt in op weer een heel
andere boodschapperstofje: het interleukine-17. Mensen met artritis
Geneesmiddelen
De kans op bijwerkingen bij secukinumab
is niet zo heel groot. Mensen die secukinumab gebruiken, lijken wél een anderhalf tot
twee keer zoveel kans op luchtweginfecties
te hebben. Ook diarree komt twee tot drie
keer vaker voor bij de mensen die secukinumab gebruiken. Secukinumab is net als
bijvoorbeeld TNF-alfaremmers, een groot
eiwit. Als je deze biological als tablet zou
gebruiken, maakt de maag het eiwit kapot.
Ook is zo’n eiwit te groot om in de darmen
te worden opgenomen. Daarom wordt
secukinumab maandelijks geïnjecteerd.
Apremilast (Otezla)
psoriatica en de ziekte van Bechterew lijken te veel interleukine-17 in het bloed te
hebben. Dat stofje vergroot de kans op
ontsteking. Secukinumab blokkeert interleukine-17 door zelf als een stuk kauwgom op
het interleukine-17 te gaan zitten. Hierdoor
komt interleukine-17 niet tot werking; daarnaast zorgt secukinumab dat interleukine-17 eerder worden afgebroken door het
lichaam.
Apremilast is anders dan de andere ‘nieuwe’ reumaremmers. Apremilast is zelfs geen
biological omdat het geen eiwit is dat door
levende cellen wordt gemaakt. Het kan
daarom gewoon als tablet worden gebruikt. Apremilast hoeft niet koel bewaard
te worden. Ook het aangrijpingspunt van
apremilast is anders dan anders. Als je een
ontsteking hebt, gaat het lichaam allemaal
boodschapperstofjes (zoals TNF-alfa en
interleukine) maken die de afweercellen
aanspoort om harder te gaan werken. Bij
mensen met ontstekingsreuma is het immuunsysteem feitelijk al te actief: het valt
het eigen lichaam aan. Apremilast remt de
vorming van deze ontstekingsaanjagende
boodschapperstoffen en zorgt er ook voor
dat er stofjes komen die de ontsteking juist
remmen.
Omdat apremilast als pilletje wordt ingenomen komt er relatief vaak diarree voor bij
Bart van den Bemt is apotheker van de Maartensapotheek, de poliklinische apotheek van de Sint Maartenskliniek in Nijmegen. De
Sint Maartensapotheek is de enige openbare apotheek in
Nederland, die in reumatologie, orthopedie en revalidatie is gespecialiseerd. Kijk voor meer informatie op www.maartenskliniek.nl.
gebruikers (bij 16 procent van de patiënten) en misselijkheid (14 procent).
Doorgaans verdwijnen deze bijwerkingen
na vier weken. Daarnaast kan bovenste
luchtweginfecties (8 procent), hoofdpijn
(8 procent) en spanningshoofdpijn voorkomen. Uiteindelijk moeten twee van de honderd patiënten de behandeling stoppen
vanwege diarree of misselijkheid.
Apremilast wordt gedoseerd in tabletten
van 30 milligram. Deze tabletten worden’s
ochtends en ‘s avonds ingenomen. Je begint met een lagere dosering en bouwt die
met stapjes van 10 milligram verder op.
Omdat apremilast in de lever wordt afgebroken, kan de afbraak worden versneld
door andere geneesmiddelen (zoals het
antibioticum rifampicine, Sint Janskruid en
het middel tegen epilepsie carbamazepine). Het is (dat geldt in feite voor elk geneesmiddel, maar nu zeker) daarom van
essentieel belang dat uw arts en apotheek
precies weten welke andere geneesmiddelen u gebruikt.
Kortom
Met de komst van secukinumab en apremilast zijn er twee nieuwe doelgerichte middelen beschikbaar gekomen die de behandelmogelijkheden bij de ziekte van Bechterew en artritis psoriatica uitbreiden. Dit is
waardevol omdat tot nu toe vooral antiTNF-middelen en ustekinumab beschikbaar
waren als nieuwe reumaremmers. Op dit
moment ontbreken vergelijkende studies
waardoor je niet zo goed kan beoordelen
welk middel het meest effectief is. De al
beschikbare studies worden nu met elkaar
vergeleken. Op basis daarvan (en de vele
ervaring die er is met anti-TNF-geneesmiddelen) lijken anti-TNFgeneesmiddelen nog
steeds de eerste keuze, gevolgd door secukinumab.
Bart van den Bemt
REUMA
magazine.nl
35