Perzische Oorlogen

De Perzische
Oorlogen
δι᾽ ἣν αἰτίην ἐπολέμησαν ἀλλήλοισι
Hdt. 1.1
Belangrijke ontwikkeling
• 8e eeuw v. Chr.: Griekse bevolking groeit;
stichten van kolonies langs Middellandse
Zee.
Poleis
• Grieken organiseren zich in poleis
(stadstaten)
• polis = een klein gebied met een stad als
kern en bestuurscentrum
• bewoners beschouwen
zich als autonoom
• meestal bestuur van
volksvergadering en
raad van aristocraten
Gevolgen
• Handel met koloniën maakt steden rijker
• Maar geeft ook onrust:
– aristocraten worden steeds rijker en
machtiger
– andere rijken willen ook meer politieke macht
Tirannen
• In 7e-6e eeuw v. Chr. zien we ineens in
veel poleis tirannen.
• Reactie op de onrust: één iemand grijpt de
macht
• Belooft veranderingen, welvaart etcetera.
• Uiteindelijk veel tirannen
weer verjaagd.
Democratie
• 5e eeuw = bloeiperiode van Griekenland
• Athene is bolwerk van democratie
• Voorbeeld voor latere culturen
Klein-Azië
• Moest eerst al belasting betalen aan Kroisos
• Vanuit het Oosten breiden daarna de Perzen hun
macht uit (Kyros)
• Griekse steden vallen vanaf 546 v. Chr. (Dareios)
onder Perzische heerschappij
• In de Griekse steden wordt
een Perzische tiran aangesteld om ze onder de
duim te houden
Ionische Opstand – 499 v. Chr
Athene
• zag de Perzische uitbreiding richting
Thracië
• wilde handel met Zwarte Zee behouden
(kwam meeste graan voor Griekenland
vandaan)
• zette Ionische steden aan tot
opstand
Het Perzische antwoord
• Verwoesting van Milete
• Strafexpeditie naar Griekenland om ook
dat te onderwerpen:
• = De Perzische Oorlogen
Eerste Perzische Oorlog
(492)
• Dareios stuurt zijn generaal Mardonios op
pad om Thracië te veroveren en daarna
Griekenland.
• Vloot vergaat door storm bij
berg Athos (300 schepen;
20.000 man)
• Expeditie afgeblazen
Tweede Perzische Oorlog
(490)
• Dareios stuurt 600 schepen direct over
zee; zij verwoesten het eiland Euboia en
gaan door naar Marathon
• Atheense soldaten overrompelen
de Perzen daar olv Miltiades
(6400 192 doden)
• Perzen vluchten hun boten weer
Een Atheense soldaat rende
op en trekken zich terug.
in één ruk van Marathon naar
Athene om de overwinning te
melden. Na zijn mededeling
stortte hij dood neer.
Derde Perzische Oorlog
(481-479)
• Xerxes nieuwe koning
• Stuurde leger langs twee routes: leger over
land; vloot volgde over zee
• Griekenland verenigt zich in Helleense Bond
• Landleger verslagen bijThermopylae (481)
en Plataiai (479)
• Vloot verslagen bij
Salamis (480)