Pablo de Sarasate (1844-1908)

“CULTUUR OP DE ZONDAGMIDDAG”
2 december 2012
Marit Vliegenthart
Varsseveld
Guillermo Simón García
Marit Vliegenthart
Marit begon op vijfjarige leeftijd met
vioolspelen. Van haar achtste tot haar
achttiende jaar had zij les bij Bouw Lemkes
waarna zij bij Kees Koelmans aan het
Conservatorium van Amsterdam is gaan
studeren. In 2005 werd zij toegelaten aan de
Manhattan School of Music in New York waar
zij in 2009 haar Bachelor diploma heeft
behaald. Zij studeerde daar bij Yoko Takebe
en Michael Gilbert. Momenteel studeert
Marit aan het Conservatorium van
Amsterdam bij Vera Beths.
Guillermo Simón García
Guillermo ontving zijn eerste pianolessen op achtjarige
leeftijd. In 2008 behaalde hij zijn Bachelor titel aan het
conservatorium van Madrid. Hij behaalde zijn master
aan het conservatorium van Amsterdam waar hij
studeerde bij David Kuyken. Tijdens zijn studie verdiepte
hij zich hoofdzakelijk in het repertoire van de 19e eeuw.
Programma
Pablo de Sarasate (1844-1908)
Romanza andaluza, Op. 22 (1879)
Dit is de derde van de acht Spaanse dansen voor viool en piano,
die Pablo de Sarasate componeerde
Deze dans werd samen met Jota Navarra als Op. 22 uitgebracht
en opgedragen aan de violiste Wilma Neruda (1838-1911).
Edvard Grieg (1843-1907)
Vioolsonate nr. 2 in G majeur, Op. 13 (1867)
I. Lento doloroso – Allegro vivace
II. Allegretto tranquillo
III. Allegro animato
Deze sonate werd gecomponeerd in Kristiana (Oslo), waar Edvard
Grieg en zijn vrouw Nina Hagerup in de zomer van 1867 hun
huwelijksreis beleefden.
PAUZE
Maurice Ravel (1875-1937)
Vioolsonate nr. 2 in G majeur (1927)
I. Allegretto
II. Blues.Moderato
III. Perpetuum mobile
Igor Stravinsky (1882-1971)
Suite Italienne (1933)
I. Introduzione: Allegro moderato
II. Serenata: Larghetto
III. Tarantella: Vivace
Programmatoelichting
Pablo de Sarasate (1844-1908)
Pablo Martin Melitón de Sarasate y Navascués (Pamplona, 10 maart 1844 - Biarritz, 20
september 1908) was een Spaans violist en componist.
De Sarasate studeerde van 1856 tot 1859 aan het Parijse Conservatorium bij Jean Delphin
Alard (1815–1888) anderen, nadat hij al op 10-jarige leeftijd aan het Spaanse hof had
opgetreden. Hij was een virtuoos violist en toonde hoge begaafdheid op technisch gebied.
Zijn voordracht was doorgaans ingetogen.
Vele componisten droegen werken aan De Sarasate op, waaronder Max Bruch, Édouard Lalo
en Camille Saint-Saëns.
De Sarasate componeerde zelf ook een aantal werken, waaronder Spaanse dansen, de
Serenade Andalouse en Zigeunerweisen. Zijn composities zijn doorgaans virtuoos van inslag
en geënt op de Spaanse volksmuziek.
Edvard Grieg (1843-1907)
Edvard Hagerup Grieg (Bergen, 15 juni 1843 - aldaar, 4 september 1907) was een Noors
componist en pianist uit de Romantiek. Door werken als het Pianoconcert in a mineur, de
Lyrische Stukken voor piano, de Liederen en de Peer Gynt-suites geldt hij als de belangrijkste
Noorse componist. Grieg werd ook wel "de Chopin van het Noorden" genoemd.
Grieg is voor het grootste gedeelte aan te merken als miniaturist - zijn grote kracht lag in het
schrijven van kleine muziekvormen met een vaak ongecompliceerd verloop, hetgeen vooral
tot uitdrukking komt in zijn pianomuziek. Zijn vroegste werk behoort tot de Duitse
romantiek. Zijn latere composities worden gekenmerkt door ogenschijnlijk eenvoudige
melodieën met een heel eigen subtiel chromatische en harmonische stijl, waarbij hij veelal
putte uit de Noorse volksmuziek - met name de Noorse volksliederen en dansen. De
Nederlandse componist Julius Röntgen merkt hierbij op dat de mening dat Grieg volksmuziek
in zijn composities heeft gebruikt, op een wijdverbreid misverstand berust. Bijna alles wat hij
componeerde was van eigen vinding. Op een paar uitzonderingen na heeft hij geen grote
muziekstukken zoals symfonieën en opera’s gecomponeerd, ofschoon hij daarvoor
eerzuchtig genoeg was. Veel van zijn muziek - met name liederen en de Lyrische Stukken
voor piano - heeft ingang gevonden in menig muzikaal gezin. Zijn muziek is dan ook mede
hierdoor wijdverbreid geraakt.
Maurice Ravel (1875-1937)
Maurice (of Joseph-Maurice) Ravel (Ciboure, 7 maart 1875 – Parijs, 28 december 1937) was
een Frans componist van Zwitsers-Baskische afkomst. Hij geldt als een van de voornaamste
componisten van de 20e eeuw en, met zijn oudere landgenoot Claude Debussy, als de
belangrijkste impressionist in de klassieke muziek, en als voorloper/initiator van het
expressionisme.
De vioolsonate uit 1927 is een zeer expressief werk. Na het lyrische openingsdeel, waarin de
twee instrumenten vaak onafhankelijk van elkaar hun gang gaan, volgt het centrale deel, dat
Ravel de opvallende titel ‘Blues’ gaf. In dit deel gaf de componist uiting aan zijn groeiend
enthousiasme voor de toen opkomende jazz. “Ben je naar de zwarten gaan luisteren?”,
vroeg hij een vriend in een brief uit 1921, “hun virtuositeit is bij momenten haast
angstaanjagend”. In deze ‘Blues’ brengt Ravel meer dan een loutere pastiche. Hij slaagt erin
om enkele typische stijlkenmerken van de jazz te integreren in een klassieke vorm zoals de
voortdurende afwisseling tussen grote en kleine tertstoonladders en de vele onregelmatige
accenten en syncopen. Ook het gebruik van de instrumenten is vernieuwend. In het begin
van dit middendeel bijvoorbeeld lijkt het alsof eerst de viool en nadien de piano een banjo
willen imiteren. Bij de première eindigde het werk met een rustig rondo. Ravel vond de
uitwerking daarvan te bescheiden en hij verving het door een Perpetuum mobile. Dit deel
doet zijn naam alle eer aan. Als een goed draaiende, goed geoliede machine rolt het voorbij.
Het is een zeer virtuoos deel, waarmee Ravel zijn vioolsonate op briljante wijze afrondt.
Igor Stravinsky (1882-1971)
Igor Fjodorovitsj Stravinsky (Russisch: Игорь Фёдорович Стравинский) (Oranienbaum, 17
juni 1882 – New York, 6 april 1971) was een van de belangrijkste componisten van de 20e
eeuw. Naast componist was Stravinsky ook dirigent, vaak van zijn eigen werken. De van
geboorte Russische componist verwierf in 1934 de Franse nationaliteit en werd, nadat hij
zich eind jaren dertig van de 20e eeuw in de Verenigde Staten had gevestigd, in 1945 tot
Amerikaan genaturaliseerd.
Stravinsky's Suite italienne voor viool en piano is een arrangement van verschillende delen
van het ballet ‘Pulcinella’, dat hij in 1919/20 componeerde. Daarin had de componist
stukken verwerkt van een 18-eeuwse Italiaanse meester Giovanni Battista Pergolesi (17101736), door deze effectief te herschrijven en om te vormen tot zijn eigen ‘neo-klassieke stijl.
Dit vormde dan ook een belangrijk ommekeer in de carrière van Stravinsky, waarin zijn
werken van de laatste tientallen jaren de zo typische moderne harmonieën en geregelde
ritmische modificaties vertonen. De charme van de melodieën van Pergolesi en de ‘pikante
smaak’ die Stravinsky er aan toe voegt, zorgen er voor dat deze Suite Italienne uitgroeit tot
één van de meest prettige composities van de 20ste eeuwse componist en zeker tot het
meest populaire werk voor viool en piano.