Componisten - Het Valborg Ensemble

Componisten
Jean Sibelius (1865 –1957)
was Fins componist, muziekpedagoog en dirigent. Hij is
niet alleen de bekendste Finse componist, maar wordt
ook beschouwd als de componist die de Finse identiteit
het meest karakteriseert. Zijn bekendste werken zijn
Finlandia, Valse Triste, het vioolconcert, de Karelia-suite
en de Zwaan van Tuonela, een deel uit zijn
Lemminkäinen-suite, maar hij schreef veel meer: zeven
symfonieën, meer dan honderd liederen en geestelijke
muziek. Sibelius liet zich sterk inspireren door de
Kalevala, het Finse nationale epos. De tekst van het lied
‘Venematka’is uit de Kalavala en de Finlandia Hymne is uit Finlandia.
Abbie Betinis
werd in 1980 geboren in Stevens Point, Wisconsin V.S.
Zij studeerde muziektherie en compositie aanhet ST. Olaf College en kreeg daar in 2001
haar BA. Aan de University van Minnesota vervolgde zij haar studie compositie en in
2007 haalde ze haar MA. In Parijs volgde ze cursussen harmonie en contrapunt in de
traditie van Nadia Boulanger. Al heel snel ontving zij prijzen en subsidies voor haar
composities, die in recensies omschreven werden als eigentijds, dwingend, gedurfd,
spannend en wervelend.
Van haar hand kwamen zettingen voor instrumentale combinaties, koorwerken en vocale
stukken. Ze maakte gebruik van Griekse muziek, Afrikaanse ritmes, vroeg Amerikaanse
en Oud-Ierse muziek en elementen uit de Soefi traditie. Ook deinst ze er niet voor terug
om haar zangers te laten jodelen, vogelgeluiden maken, spugen huilen of fluiten. Ze
werkt met net zo veel plezier met amateurtjes van 10 jaar als met professionals.
Valborg Ensemble
Schepping
Componisten achtergrondinformatie
blz. 1
J. David Moore (1962)
heeft werk gecomponeerd op teksten en poezie van over de hele wereld, en is vooral
gecharmeerd van de romantiek van woord en melodie. Hij componeerde kunstliederen,
oratoria, muziek voor percussie-ensemble, strijkkwartet, blazersensemble, barok orkest
en afgestemde wijnglazen, in aanvulling op meer dan tweehonderd vocale
arrangementen. Hij heeft twee professionele a capella ensembles, opgericht en geleid:
het Cincinnati-based De Village Waytes en het St. Paul's bekroonde Dare To Breathe.
Hij heeft tal van subsidies, prijzen, en residenties door ASCAP, de Jerome Foundation,
de McKnight Foundation en de American Composers Forum. David is een actieve
pedagoog en arts en heeft gewerkt bij basis-, midden-en hoge scholen in de Midwest. Hij
is directeur Muziek van de Episcopal Church in Burnsville, Minnesota, is lid van ASCAP
en de American Composers Forum, en is gewijd aan brood bakken, yoga, zijn dochter
Rosannah, en een lekker kopje thee.
Edie Hill
werd geboren in een muzikale familie op Manhatten Island in 1962.
Haar liefde voor muziek en kunst werd gekoesterd door haar ouders, die haar in haar
liefde voor kunsten vaak meenamen naar uitvoeringen van het New York City Ballet. Op
haar derde levensjaar zat ze al aan de piano haar eerste eigen muzikale brouwsels te
spelen. Zij heeft haar hele leven al een voorliefde gehad voor natuur, voor reizen en voor
het werken met dieren; ook het onderwijzen van mensen doet zij met veel passie. Haar
eerste opdracht betrof een compositie over de natuurlijke geografie van New Mexico.
Gedurende haar hele leven zijn haar composities beïnvloed door haar liefde voor
landschappen en de natuur. Edie heeft heel Noord Amerika doorkruist. Zij heeft
trektochten gehouden in bergen en ravijnen, en met de kano over de grote Blackwater
River naar de Golf van Mexico gevaren. Critici beschrijven haar muziek als “diep,
Valborg Ensemble
Schepping
Componisten achtergrondinformatie
blz. 2
zangerig en mysterieus”, ”verfijnd en levendig met een waardige plechtigheid “.
Componeren is voor haar een diepe persoonlijke beleving. Zelf zegt ze: “Het schrijven
van muziek is de essentie van mijn wezen. Door te componeren leer ik de wereld en het
leven kennen, en vier ik het leven”. Edie woont in Minneapolis, Minnesota. Ze werkt
momenteel als freelance componist en is huis- componist van The Schubert Club.
Veljo Tormis
werd 7 augustus 1930 in Kuusula, in Estland, geboren. Zijn vader was koordirigent,
organist en muziekdocent. Tormis was dus al van jongs af aan vertrouwd met muziek. In
1942 werd hij ingeschreven in de muziekschool in Tallinn. Hij moest deze opleiding
onderbreken door tussenkomst van de 2e wereldoorlog. In 1949 studeerde hij aan het
conservatorium in Tallinn, maar stapte later over naar het conservatorium in Moskou.
Aanvankelijk werkte hij als muziekleraar en gaf Arvo Pärt nog les. Vanaf 1969 was hij
fulltime werkzaam als componist. Een enkel maal kwam hij in aanraking met de
Russische censuur, maar omdat het grootste deel van zijn muziek gebaseerd was op
volksmuziek werd het doorgaans ongevaarlijk geacht. Tormis heeft meer dan 500
werken op zijn naam staan waarvan de meeste a capella. Verder schreef hij muziek bij
musicals en films.
Sergej Rachmaninov (1873-1943)
geldt als een van de belangrijkste pianisten van de 20e eeuw. Als componist hoort hij in
de voortzetting van de Russisch romantiek. Zijn grote voorbeeld was Tsjaikovski. Bij zijn
afstuderen aan het conservatorium van Moskou ontving hij de prestigieuze gouden
medaille, een zeldzaamheid! Daarna volgde een zeer intensief muziekleven. Vanaf 1934
werkte en leefde hij in De Verenigde Staten. Zijn pianoconcerten, zijn schitterende
rapsodie en enkele van zijn pianopreludes blijven boeien. Als zoveel Russische
componisten scheef hij liturgische muziek, o.m. de Chrystostomos Liturgie die grote
warmte en kracht uitstraalt.
Valborg Ensemble
Schepping
Componisten achtergrondinformatie
blz. 3
Pjotr Iljitsj Tsjaikovski (1840-1893),
Russisch componist, studeerde in St. Petersburg rech-ten en piano. De scheiding van
zijn moeder en van zijn ouderlijk huis in de Oeral leidde tot aanvallen van depressie
waarmee hij zijn gehele verdere leven te kampen had. In 1863 werd hij leerling
compositie en orkestratie aan het conservatorium in St. Petersburg. Daarna was hij
twaalf jaar leraar muziektheorie aan het Moskouse conservatorium. In 1877 kwam hij, na
een mislukt huwelijk van elf weken en een zelfmoordpoging, in contact met een rijke
bewon-deraarster, Nadesjda von Meck. Zij stelde hem financieel in staat om ongestoord
te compo-neren, op voorwaarde dat ze elkaar nooit zouden zien. Wel onderhielden ze
een intieme briefwisseling. Na 1887 maakte Tsjaikovski als dirigent vele concertreizen
door Europa en de Verenigde Staten, met enorm succes. Zijn laatste symfonie, de
zesde, werd bij de première in 1893 zeer koel ontvangen. Enige dagen later dronk hij
een glas door cholera besmet water en kort nadien stierf hij. Weinig bekend is dat
Tsjaikovski naast wereldlijke muziek (zoals symfonieën, balletmuziek en opera’s) ook elf
geestelijke koorwerken geschreven heeft, waaronder deze zeven gezangen van de
Chrysostomos-liturgie.
Het Valborg Ensemble
Dirigent: Árpád Schermann (1958)
studeerde viool bij Jan Nicolai aan het Sweelinck Conservatorium in Amsterdam en bij
Jan Hulst aan het Rotterdams Conservatorium. Na voltooiing van deze studie studeerde
hij in Rotterdam koor- en orkestdirectie bij Arie van Beek, Barend Schuurman, David
Porcelijn en Kenneth Montgomery. Daarnaast studeerde hij bij Jürgen Schriefer,
gedurende lange tijd de meest prominente leraar op het gebied van de ‘Schule der
Stimmenthüllung’.
Sinds 1982 werkt Árpád Schermann met koren en orkesten in Nederland, Duitsland,
Finland, Rusland en Zwitserland. Op dit moment is hij vaste dirigent van het Valborgkoor,
het Valborgkoor Internationaal en het Valborg Octet en vaste gastdirigent van het Incanto
Koor in Zwitserland. Ook geeft hij cursussen koordirectie, gebaseerd op de principes van
de Schule der Stimmenthüllung.
Valborg Ensemble
Schepping
Componisten achtergrondinformatie
blz. 4