Cursus Oplossingsgerichte gespreksvoering in de ergotherapie

Cursus Oplossingsgerichte gespreksvoering in de ergotherapie
Stap voor stap progressie bereiken
Door Merel van Uden, De Vraag Centraal.
Inleiding
Oplossingsgerichte therapie werd in de jaren tachtig van de vorige eeuw in de VS ontwikkeld door De
Shazer en collega’s en wordt inmiddels in Nederland toegepast in de GGZ, de jeugdhulpverlening, het
onderwijs, managementcoaching en als manier van leidinggeveni. Kenmerkend is dat de
oplossingsgerichte therapeut geen aandacht besteedt aan het analyseren van het probleem, maar
focust wat de cliënt wil in de toekomst. In plaats van het geven van adviezen stelt de therapeut vragen:
‘Waar hoopt u op? Welk verschil zou dat maken? Wat werkt al in de goede richting? Wanneer gaat het
al wat beter? Wat zou een volgend teken van vooruitgang zijn?’ De cliënt wordt gestimuleerd te
formuleren wat hij wil bereiken, hoe hij daar kan komen. Oplossingsgerichte gesprekvoering is
positieve benadering en kan een interessante aanvulling zijn de ‘gereedschapskist’ van de
ergotherapeut
Stap voor stap progressie bereiken
De oplossingsgerichte gespreksvoering is goed toepasbaar bij cliënten met chronische aandoeningen
en hun naasten die (al dan niet door de beperking ‘gedwongen’) op zoek zijn naar een andere manier
van handelen, beter passend bij de nieuwe situatie. De gespreksstijl is interessant als de cliënt
gaandeweg kan ontdekken wat voor hem werkt en stap voor stap progressie gemaakt kan worden.
Denk aan cliënten die zoeken naar een nieuw evenwicht belasting – belastbaarheid of op zoek zijn naar
een zinvolle dag invulling of aan de naasten van mensen met dementie of NAH. Ook met verzorgenden
of groepsleiders, is de benadering bruikbaar.
Uitgangspunten oplossingsgericht werken
• Zoeken naar de oorzaken van een probleem is niet altijd nodig om tot oplossingen te komen
Het uitgebreid analyseren van een probleem kan nuttig zijn als door het wegnemen van het probleem
de zaak opgelost zou zijn. Bij veel problemen van cliënten van ergotherapeuten is dat helaas niet
mogelijk: de ziekte is chronisch en zal niet overgaan, de cliënt en diens naaste zoeken een manier om
daarmee te leven. Een uitgebreide probleemanalyse, en met name het gebruik van instrumenten
daarbij, richt de aandacht van de cliënt op wat niet deugt, op zijn zwakkere kanten. Niet bepaalt een
goed startpunt om veranderingen te realiseren!
• De verandering begint bij het definiëren van de gewenste situatie
Het is wel nodig om te onderzoeken hoe de cliënt de gewenste situatie ziet en welke oplossingen voor
hem werken. Als een cliënt de gewenste situatie kan visualiseren en verwoorden, wordt een positieve
verwachting bij de cliënt gewekt.
• Er zijn altijd uitzonderingen op het probleem
Aanleiding om hulp te zoeken is vaak dat men ergens last van heeft. De mate waarin men die last
ervaart, fluctueert in ernst: er zijn momenten dat het iets beter gaat. Het nader analyseren van de
uitzonderingen (‘Wanneer gaat het iets beter?’) is een belangrijke bron van inspiratie. Het helpt om
het optimisme van de cliënt dat verbetering mogelijk is te versterken en brengt de cliënt op ideeën
hoe hij verbetering kan bewerkstelligen.
• Progressie komt in kleine stapjes
Oplossingsgericht coachen stimuleert de cliënt tot het realiseren van kleine haalbare verbeteringen.
Dat werkt drempelverlagend voor de cliënt en het realiseren van een klein succes leidt tot optimisme.
Daarbij geeft een succes de therapeut de mogelijkheid om met de cliënt te analyseren hoe hij erin
geslaagd is om die kleine stap te realiseren. Zo komt het vermogen van de cliënt om verbetering te
realiseren in het spotlicht te staan.
• Om stappen te kunnen zetten, moet een cliënt ‘contact’ hebben met zijn eigen sterkte kanten
De cliënt kan in actie komen als hij de verwachting heeft dat hij succesvol kan zijn. De therapeut stelt
alles in het werk om de sterke kanten van de cliënt te identificeren en onder de aandacht van de cliënt
te brengen.
• Verandering/verbetering realiseert de cliënt buiten de therapiemomenten
Niet tijdens de therapie, maar juist daarbuiten worden veranderingen gerealiseerd. De
therapiemomenten zijn bedoeld om de cliënt te inspireren, het positieve denken op gang te brengen.
Dat denken gaat door in situaties waar je als therapeut niet bij bent.
Over de cursus
In de cursus staan de gespreksvaardigheden van ergotherapeut centraal. Er wordt gewerkt met eigen
casuïstiek van de deelnemer.
De cursus bestaat 2 dagen van 9.30 tot 16.30 uur. Reken op 3 uur studietijd uiten de cursusdagen
om. Daarnaast wordt verwacht dat je tussen de cursusdagen om oefent in je eigen praktijk.
i
F.P. Bannink, Oplossingsgerichte therapie, in GZ-Psychologie 3, april 2010