Het belang van vitamine D - Orthomoleculair therapeut Hans Schuiling

1
Het belang van vitamine D
Onderzoeker: Hans Schuiling, Orthomoleculair therapeut
Assistent: Silvia Broekkamp, Verpleegkundige
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
2
Inhoudsopgave
2
Waarom dit onderzoek?
3
Vitamine D
4
Twee vormen van vitamine D
4
Activatie van vitamine D
5
Hormoon
5
Calciumbalans
5
Immuniteit
5
Celdifferentiatie
6
Insuline
6
Tekorten aan vitamine D
7
Oorzaken tekort aan vitamine D
7
Interacties met andere stoffen
8
Symptomen van een vitamine D- tekort
9
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
10
Voedingsnormen vitamine D volgens de gezondheidsraad 2012
10
De optimale hoeveelheid vitamine D.
11
Omrekeningsfactoren vitamine D
11
Bijwerkingen en toxiciteit van vitamine D
11
Onderzoek vitamine D in relatie tot aandoeningen
12
Conclusie
13
Literatuurverwijzing
14
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
3
Waarom dit onderzoek?
Ik werk als orthomoleculair therapeut in mijn praktijk in
Sassenheim. De afgelopen 4 jaar heb ik in mijn praktijk veel
mensen begeleidt met uiteenlopende klachten. Een van de meest
voorkomende klachten is gebrek aan energie, vermoeidheid en
depressie. Bij al deze mensen was er na onderzoek sprake van
een lage vitamine D3 (cholecalciferol) status. Lager dan de
gezondheidsraad norm, en veel lager dan de norm die
orthomoleculair therapeuten en zelfs academische ziekenhuizen zoals het AMCG als
een gezonde en veilige norm stellen. In dit onderzoek richt ik mij op de gevolgen die
een lage vitamine D status kan hebben in termen van ziekte en deficiënties en heb ik
een vertaling gemaakt naar de voorkomende klachten en aandoeningen van mijn
cliënten in relatie tot hun vitamine D spiegels. Een belangrijke vraag hierbij is of ik in
mijn praktijk een relatie kan leggen naar vitamine D deficiënties die overeenkomen
met deficiënties die externe partijen, onderzoekers maar ook de gezondheidsraad
hebben waargenomen.
Daarnaast bedank ik Silvia Broekkamp die mij goed geholpen heeft met het
verzamelen van alle cliëntgegevens en Guido Schuiling die tekstueel adviezen heeft
gegeven.
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
4
Vitamine D
Vitamine D is eigenlijk geen vitamine maar een hormoon dat een veelheid aan
lichaamsfuncties regelt. Het is de enige vitamine die we niet alleen uit voeding halen
maar hoofdzakelijk halen uit voldoende zonlicht. Dat laatste kan wel een probleem
zijn met name in de wintermaanden op het noordelijk en zuidelijke halfrond.Vroeger
dacht men dat vitamine D uitsluitend van belang was voor de calciumopname. De
enige ziekte die men vroeger koppelde aan een tekort aan vitamine D was rachitis,
een botziekte die veel bij kinderen voorkwam. Tegenwoordig worden er veel meer
ziektebeelden gelinkt aan een tekort aan vitamine D, ook als er op basis van de
officiële referentielijsten geen sprake is van een tekort.
Twee vormen van vitamine D
Vitamine D komt voor in verschillende vormen. De belangrijkste zijn calciferol of
ergocalciferol (vitamine D2) en cholecalciferol. (vitamine D3).
Cholecalciferol is de beste vorm. Deze vorm wordt in de huid aangemaakt uit
cholesterol, onder invloed van zonlicht, uv-B stralen. Vitamine D3 kan ook uit voeding
worden opgenomen, voornamelijk de lever, nieren, eieren en vette vis. Vitamine D2
zit in planten.
Vitamine D is een vet oplosbare vitamine. Vet oplosbaar wil zeggen dat er vet nodig
is om de vitamine op te nemen en dat ze in de lever en in vetweefsel opgeslagen kan
worden. Vitamine D wordt gezien als een steroïdhormoon. Dit komt omdat vitamine D
een gelijksoortige structuur heeft als cholesterol, testosteron, oestrogeen en cortisol.
Vitamine D heeft een hormonale werking en een signaalfunctie in het lichaam.
Vorm
Vitamine D2
Benaming
(ergo) Calciferol
Vitamine D3
Cholecalciferol
Bron
Plantaardig
voedsel
Dierlijk voedsel
Zonlicht
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
Eigenschap
Geen goede bron
voor de mens
Sterker dan D2 en
de beste vorm van
vitamine D voor de
mens
5
Activatie van vitamine D
Vitamine D wordt opgenomen door chylomicronen, dit zijn transporteurs die vetten
van de darm naar de weefsels voeren en afgeven aan de lymfevaten. Vitamine D
wordt gebonden aan het vitamine D-bindend proteïne, en via het bloed
getransporteerd naar de vetcellen, en vervolgens naar de lever waar vitamine D
wordt opgeslagen.
Vitamine D is van zichzelf niet actief. Het moet in het lichaam worden omgezet in
haar biologisch actieve vormen.
 In de lever wordt vitamine D omgezet in 25-hydroxy vitamine D of calcidiol.
Deze vorm wordt in het bloed gemeten om de hoeveelheid vitamine D in het
lichaam te bepalen.
 In de nieren wordt 25-OH vitamine D omgezet in 1,25-dihydroxy-vitamine D of
calcitriol. Dit is de actieve vorm van vitamine D, die een hormonale functie
heeft.
Hormoon
Vitamine D wordt beschouwd als een hormoon dat de activiteit van een groot aantal
genen beïnvloed. Hiervoor wordt de vitamine D receptor (VDR receptor) actief. De
receptor wordt geactiveerd als vitamine D in de cel komt. De vitamine D receptor
wordt vervolgens gekoppeld aan een vitamine A receptor(RXR) die geactiveerd is
door vitamine A. Er wordt op deze wijze een complex aan receptoren gevormd die
een keten van acties in gang zet van aan en uit zetten van genen. Inmiddels weet
men dat er meer dan 50 genen door vitamine D gereguleerd wordt. Met name het
effect van vitamine D op de celdeling, de immuniteit, inflammatie en de
calciumbalans is goed bekend.
Calciumbalans
Voor een goede werking van het zenuwstelsel, de cel functies en voor botgroei en
botdichtheid, is het van belang dat het calciumgehalte in het bloed binnen een strikte
marge wordt gehouden. Wanneer calcium in het bloed te laag is maken de
bijschildklieren parathyroïdhormoon (PTH) aan. PTH verhoogt de aanmaak van actief
vitamine D in de nieren (calcitriol). Calcitriol wijzigt de activiteit van een aantal genen
die het calciumgehalte regelen, met als gevolg dat er meer calcium wordt
opgenomen in de darm, dat er meer calcium door de nieren terug in het bloed wordt
opgenomen en dat er calcium uit de botten wordt gehaald.
Immuniteit
Immuuncellen (macrofagen, T-cellen), hebben vitamine D receptoren, dat wil zeggen
dat vitamine D de activiteit van deze cellen beïnvloed. Vitamine d reguleert de
immuniteit, ze verhoogt de weerstand tegen vreemde stoffen zoals virussen en
bacteriën en verminderd de immuunreactie tegen onschuldige stoffen bij allergie en
auto-immuniteit van het eigen weefsel. Vitamine D verhoogt de aanmaak van
natuurlijke antimicrobiële stoffen (cathelicidine, defensine) en beschermt tegen de
zogenaamde ziekenhuisresistente bacteriën.
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
6
Celdifferentiatie
Vitamine D stimuleert celdifferentiatie, remt de groei en proliferatie van kankercellen
en zet aan tot apoptose (zelfvernietiging van cellen). Differentiatie van een cel
betekent dat de cel zich ontwikkelt tot een gespecialiseerde cel. Met een specifieke
functie. Als een cel gedifferentieerd is gaat ze minder snel delen. Proliferatie van
cellen (vermenigvuldiging door celdeling) is belangrijk voor de groei en voor
wondgenezing, echter ongecontroleerde proliferatie kan leiden tot tumorgroei.
Insuline
De insuline aanmakende cellen in de pancreas hebben vitamine receptoren en
worden beïnvloed door vitamine D. Steeds meer studies tonen aan dat vitamine D
een rol speelt bij het afscheiden van insuline, wanneer de bloedspiegel hoog is, maar
niet wanneer de bloedsuikerspiegel laag is. Er is een duidelijk verband tussen een
gebrek aan vitamine D en insuline resistentie en diabetes type 2.
Vitamine D speelt waarschijnlijke rol bij diabetes type-2
Overgewicht en erfelijkheid spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van diabetes type 2. Van de
mensen bij wie de ziekte wordt vastgesteld heeft slechts 15 % een normaal gewicht. In dit opzicht is
een onderzoek relevant dat in Noorwegen is gedaan naar het verband tussen levensstijl en de mate
van overgewicht. De nadruk werd gelegd op de inname van calcium en vitamine D. De mate van
overgewicht werd bepaald met behulp van de BMI. Aan het onderzoek deden 9252 mannen en 9662
vrouwen uit het noorden van Noorwegen mee. Zij vulden vragenlijsten in over hun voeding en
levensstijl. De Noren die het minste vitamine D binnenkregen, hadden vaker overgewicht dan de
Noren met de hoogste vitamine D inname. Bij de mannen kwam een BMI boven 30 kg/m2 in de groep
met de minste vitamine D inname meer dan twee keer zo vaak voor als bij de mannen die het meeste
vitamine D binnenkregen. Bij de vrouwen was dit anderhalf keer zo vaak.Dr Michael Holick haalt in zijn
overzichtsartikel over vitamine d-deficiëntie, dat in 2007 werd gepubliceerd in de gerenommeerde New
England Journal of Medicine, twee studies aan rond diabetes uit 2004 en 2006. In het eerste
onderzoek werd gevonden dat mensen met een tekort aan vitamine D meer kans hebben op
insulineresistentie. Ook hadden ze significant vaker symptomen van het metaboolsyndroom.
Insulineresistentie treedt vaker op samen met verhoogde bloeddruk, een verstoorde vethuishouding
en overgewicht. Deze opeenstapeling van stoornissen staat bekend als het metabool syndroom. Het
metabool syndroom is een belangrijke risicofactor voor zowel diabetes type 2 als voor hart- en
vaatziekten. Bron Dr Gert Schuitemaker, Nieuw licht op vitamine D en chronische ziekten.
Tekorten aan vitamine D
De meest bekende deficiëntieziekte van vitamine D is rachitis of Engelse ziekte.
Rachitis wordt vooral gezien bij kinderen. Rachitis wordt veroorzaakt door een ernstig
gebrek aan vitamine D, waardoor de botten niet of onvoldoende gemineraliseerd
worden waardoor misvorming van het botweefsel optreedt. Een voorbeeld hiervan
zijn de bekende O-benen. Bij baby’s kan een gebrek aan vitamine D het sluiten van
de fontanel vertragen en de ribbenkast vervormen, kippenborst. Rachitis komt
ondanks de verrijking van voeding nog steeds over de hele wereld voor.
Alhoewel een absoluut tekort niet veel meer voorkomt, wordt geschat dat minstens
één miljard mensen wereldwijd te weinig vitamine D hebben volgens de huidige
opvatting van voldoende waarden. (>80 mmol/l of > 30 ng/ml. Bron gezondheidsraad
2012.
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
7
Oorzaken van een vitamine D tekort
De oorzaken van een vitamine D tekort kunnen veroorzaakt worden door diverse
invloeden. Invloeden cultuur, denk hierbij aan gesluierde vrouwen, maar ook voeding
en het land waar we in leven.
 Heparine (bloedverdunner) remt de omzetting naar de actieve vorm in de
nieren. Langdurig gebruik kan osteoperose veroorzaken
 De vetblokker orlistat (Xenical, Alli) en het synthetische vet olestra
verminderen de opname van vitamine D.
 Cholesterolremmers: cholesterolverlagende medicijnen remmen de aanmaak
van vitamine D.
 Overgewicht: Vitamine D wordt na inname of aanmaak opgeslagen in de
vetcellen; bij mensen met veel vet is vitamine D minder beschikbaar.
 Darmaandoeningen kunnen de beschikbaarheid van vitamine D verminderen.
 Mensen die hun hele lichaam bedekken als ze buitenkomen maken weinig tot
geen vitamine D aan.
 Zonnecrème of zonblokkers of zonnebrillen verminderen de aanmaak van
vitamine D.
 Bij het ouder worden vermindert het vermogen om vitamine D aan te maken in
de huid. Daarnaast komen veel ouderen minder buiten of blijven in de
schaduw.
 Mensen met een donkere huid maken minder vitamine D aan onder invloed
van de zon.
 Eenzijdig eten. Voeding nemen dat arm is aan vitamine D.
Vitamine D beschermt tegen baarmoederfibromen
Baarmoederfibromen (leiomyomen) zijn goedaardige bindweefselgezwellen in de spieren van de
baarmoederwand. Ze komen voor bij 20 tot 30% van de vrouwen tegen de tijd dat ze veertig zijn en bij
50% van alle vrouwen.
Hoewel baarmoederfibromen goedaardig zijn, kunnen ze zeer groot en talrijk worden en voor allerlei
klachten zorgen, zoals pijnlijke, zware maandstonden, tussentijdse bloedingen, verhoogde vaginale
afscheiding, bloedarmoede, vermoeidheid, pijn tijdens het vrijen en druk op de blaas of de darmen.
Sommige vrouwen hebben geen klachten van hun fibromen en ontdekken ze pas bij een
routineonderzoek.
Fibromen worden gelinkt aan te veel oestrogeen. Veel vrouwen denken dat ze daar niets aan kunnen
doen, omdat dat ‘iets genetisch’ is. Tenzij je de pil of andere oestrogeensupplementen neemt, is te
veel oestrogeen vaak het gevolg van een slechte ontgifting, te weinig vezels in de voeding en een
verstoorde darmflora. Ook hoge concentraties van het hormoon insuline en insulineachtig
groeihormoon (IGF-1), die aangemaakt worden na inname van voeding met een hoge glycemische
belasting (vooral geraffineerde koolhydraten en suikers) en zuivelproducten stimuleren de groei van
fibromen.
Vitamine D heeft een beschermende werking, los van de voeding. Het remt de vorming van
baarmoederfibromen door het uitschakelen van genen die betrokken zijn bij fibroomvorming. Dat is
aangetoond in laboratoriumonderzoek en bij dieren.
Het verband tussen vitamine D en baarmoederfibromen werd nu ook bevestigd in een onderzoek bij
meer dan 1.000 vrouwen van 35 tot 49 jaar. Bij vrouwen die voldoende vitamine D in hun bloed
hebben, komen baarmoederfibromen 32% minder voor dan bij vrouwen met onvoldoende vitamine D.
Vrouwen die tijdens zonnige dagen minstens een uur in de zon lopen, hebben 40% minder kans op
fibromen dan vrouwen die niet in de zon komen.
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
8
Interacties met andere stoffen
De werking van vitamine D wordt beïnvloed door andere stoffen. Met name medicatie
en tekorten van andere vitaminen en mineralen zijn hieraan debet.
 Een tekort aan magnesium verhindert de werking van vitamine D.
 Te veel vitamine A in verhouding tot vitamine D kan de werking van vitamine D
tegengaan.
 Calciumsupplementen: hoge doses extra calcium in combinatie met hoge
doses vitamine D kunnen hypercalciëmie veroorzaken (plaquevorming,
atherosclerose, hartziekten), tenzij er ook vitamine K en magnesium genomen
wordt of voldoende aanwezig is in de voeding.
 Bij gebruik van hartmedicatiedigoxine kunnen hoge dosis vitamine D suppletie
het risico op hartritmestoornissen verhogen, doordat er te veel calcium in het
bloed komt, hypercalciëmie. Bij 40 mcg, 1000 IE is er geen probleem.
Top tien van de VTV-ziekten met de hoogste sterfte in 2011
Ziekte/aandoening
Mannen
Vrouwen
Totaal
Longkanker
6.586
3.958
10.544
Coronaire hartziekten
5.724
4.152
9.876
Dementie (inclusief Alzheimer)
2.544
6.617
9.161
Beroerte
3.315
5.165
8.480
HartfalenHartfalen
2.499
3.999
6.498
COPD
3.466
2.887
6.353
Infecties van de onderste luchtwegen
2.613
3.068
5.681
Dikkedarmkanker
2.619
2.508
5.127
Borstkanker
22
3.261
3.283
Privéongevallen
1.246
1.575
2.821
70.482
135.741
Alle doodsoorzaken samen
65.259
VTVVTV: Volksgezondheid Toekomst Verkenning
Bron: CBS Doodsoorzakenstatistiek
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
9
Hepatitis B virus is actiever bij een gebrek aan vitamine D
Hepatitis B is een leverziekte die veroorzaakt wordt door het hepatitis b virus(HBV). Besmetting gebeurd door contact met
bloed, lichaamssappen, sperma en vaginaal vocht, via de huid of via de slijmvliezen (seksueel contact, bevruchting, bevalling,
besmette injectienaalden,.....). HBV is een krachtig virus. Het dringt binnen in de levercellen, repliceert zich (maakt kopieën van
zichzelf) en scheidt nieuwe virusdeeltjes af in de bloedcirculatie. Het DNA van het virus dringt tijdens infectie de celkern binnen
en vormt een reservoirvoordevorming van de virusdeeltjes gedurende heel het leven van de cel. Het virus muteert gemakkelijk
en wordt resistent tegen de meeste medicijnen. Dat maakt de behandeling van hepatitis B heel moeilijk.
Acute hepatitis B gaat in 95% van de gevallen vanzelf over. In dat geval heeft de persoon meestal levenslange immuniteit tegen
HBV, hoewel viraal DNA nog jaren later in het bloed gevonden kan worden. Een daling van de weerstand of onderdrukking van
het immuunsysteem (vb. met corticosteroïden) kan het HBV opnieuw activeren. Chronische HBV infectie kan ernstige gevolgen
hebben, zoals chronische leverziekte, levercirrose, bacteriële maagdarminfecties, leverkanker, leverfalen en hepatische
encefalopathie (verminderde hersenfunctie door opstapeling van toxische stoffen in de hersenen).
In een recente studie stelde men vast dat bij chronische HBV infectie de virale last (de hoeveelheid van het virus in het bloed)
stijgt naarmate de bloedwaarden van vitamine D dalen. De hoeveelheid HBV in het bloed is ook hoger in de winter, wanneer
vitamine D in het bloed lager is, en lager in de zomer, wanneer vitamine D in het bloed hoger is.
Vitamine D suppletie kan daarom een belangrijke rol spelen in de preventie en behandeling van hepatitis B.
Mogelijke gevolgen van een vitamine D- tekort
Tekorten van vitamine D uiten zich op velerlei manier zowel chronische als niet
chronische aandoeningen worden waargenomen bij een vitamine D tekort.
 Kippenborst, o-benen, rachitis of engelse ziekte, misvormde botten
 Broze botten, osteoporose
 Botpijn
 Spierpijn, spierzwakte, spierafbraak
 Hyperparathyroïdie
 Te weinig calcium in het bloed
 Verzwakte immuniteit.
 Allergie
 Auto-immuniteit
Vitamine D is geïndiceerd bij o.a. de volgende aandoeningen
Osteoporose, botverlies, zwakke botten
Kanker, darmkanker, borstkanker, prostaatkanker
Diabetes
Spierziekte, spierafbraak
Auto-immuunziekten
Reumatoïde artritis
Multiple sclerose
Systemische lupuserythematosus
Amytrofe laterale sclerose
Vitiligo
Allergie
Psoriasis
Infecties
Ziekenhuisbacteriën
Hoge bloeddruk
Hart en vaatziekten
Chronische darmziekten
Autisme
Depressie, psychose
Schitzofrenie
Altzheimer
Vitamine D en psychose
Bij patiënten met een psychose treft men vaak een vitamine D gebrek aan. Nog niet bekend was of patiënten al aan het begin
van hun ziekte een vitamine d gebrek hebben of dat dit pas later ontstaat. Daarom werd bij 69 patiënten die hun eerste
psychose doormaakten de vitamine D spiegel bepaald en vergeleken met de vitamine D spiegel van 69 controle personen. Er
werd voor gezorgd dat de controlepersonen vergelijkbaar waren voor wat betreft leeftijd, geslacht en etniciteit. De vitamine D
spiegels van de patiënten die hun eerste psychose doormaakten bleken significant lager te zijn dan die van de
controlepersonen, respectievelijk 36,7 ± 22,9 nmol/l en 53,7 ± 33,0 nmol/l. Bij 34,8 % van de patiënten kwam een vitamine D
gebrek (< 25 nmol/l) voor en bij 14,5 % van de controle personen. Een inadequate vitamine d status ( tussen 25 en 50 nmol/l)
kwam in beide groepen ongeveer even vaak voor, namelijk bij 43,5 % van de patiënten en bij 40,5 % van de overige
deelnemers. Gezien het feit dat vitamine D een neuro protectieve functie heeft, zou vitamine D gebrek een risicofactor voor het
ontstaan van psychoses kunnen zijn. Dit verband zou in vervolgonderzoek nader bestudeerd moeten worden.Bij patiënten met
een psychose zou men in ieder geval allert moeten zijn op een vitamine D deficiëntie.
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
10
Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid
De officiële aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) voor vitamine D is recent
verhoogt naar 400 IE voor baby’s en kinderen en tot 800 IE voor volwassenen. Uit
diverse wetenschappelijk studies blijkt echter dat deze nivo’s voor de meeste
mensen onvoldoende zijn.
Referentiewaarden van vitamine D in het bloed
Ernstig tekort
< 20 nmol/l
< 8 ng/ml
Tekort
< 50 nmol/l
< 20 ng/ml
Voldoende
80-100 nmol/l
30-40 ng/ml
Optimaal
>100 nmol/l
> 40 ng/ml
Rachits, zwakke
botten
Geen optimaal calcium
metabolisme
Voldoende voor
calciummetabolisme
en andere
lichaamsfuncties
Optimale werking van
alle functies
Lage vitamine D-status bij migraine
Laaggradige ontstekingen, die steeds vaker in verband worden gebracht met type II diabetes en hart- en vaatziekten, lijken nu
ook een relatie te hebben met migraine. Vitamine D is een belangrijke nutriënt voor het immuunsysteem en bij lage
bloedwaarden zien we vaak verhoogde ontstekingsmarkers. In een recente studie is onderzocht of er ook een directe link is
tussen migraine en vitamine D-waarden in het bloed, vitamine D-bindende eiwitten en vitamine D receptoren. Uit analyse van
bloedwaarden van 52 migrainepatiënten en 49 mensen zonder migraine bleek dat de vitamine D status en de hoeveelheid
vitamine D-receptoren significant lager zijn in de groep migrainepatiënten. Overigens bleek dat migrainepatiënten met een
deficiëntie geen andere symptomen of hoofdpijnklachten hadden dan migrainepatiënten met toereikende vitamine D-spiegels.
Vervolgonderzoek zal zich richten op het nader bestuderen van de rol van het immuunsysteem in dit verband. Ook is het nog
niet duidelijk of vitamine D zou kunnen bijdragen aan vermindering van klachten bij migraine.
Voedingsnormen vitamine D volgens de gezondheidsraad 2012
Tabel 11 Voedingsnormen a voor vitamine D in microgram per dag. Deze gelden bij onvoldoende blootstelling aan zonlicht.
Groep
Criterium
0 tot 1 jaar
Risico rachitis en
serum 25OHD-gehalte > 30 nmol/l
10
Risico rachitis en serum
25OHD-gehalte > 30 nmol/l
10
1 tot 4 jaar
4 tot 50 jaar
(vrouwen) en
5 tot 70 jaar
(mannen)
50 tot 70 jaar
vrouwen
Vanaf 70 jaar
Adequate
Inname
Gemiddelde
behoefte
Aanbevolen
hoeveelheid
10
20
Serum 25OHD-gehalte > 30 nmol/l en 10
totale voorziening
Serum 25OHD-gehalte > 30 nmol/l en
totale voorziening
Risico op botbreuken en
serum 25OHD-gehalte > 50 nmol/l
Zwangere vrouwen Serum 25OHD-gehalte > 30 nmol/l
10
Vrouwen die
borstvoeding geven Serum 25OHD-gehalte > 30 nmol/l
10
A De voedingsnormen dekken de totale vitamine D- voorziening uit voeding en zonlicht. Bij voldoende blootstelling aan zonlicht
wordt circa twee derde van het benodigde vitamine D in de huid geproduceerd en is een derde afkomstig uit de voeding.
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
11
De optimale hoeveelheid vitamine D.
Over de optimale hoeveelheid van vitamine d zijn veel deskundigen het nog lang niet
eens. Hier moet nog veel onderzoek naar gedaan worden. Als je zoekt op de
referentiewaarden van vitamine D vind je grote verschillen tussen de diverse
laboratoria en zelf academische ziekenhuizen. Zo vindt het AMCG dat er minimaal
80nmol/l moet zijn en het AMZL dat 30 nmol/l volstaat
 De meeste mensen hebben dagelijks 800 tot 1000 IE vitamine D nodig om de
orthomoleculair aanbevolen concentratie van 80 nmol/l in het bloed te
bereiken.
 Vitamine D is belangrijk voor een goede werking van B vitaminen.
 Door deskundigen wordt preventief 800 tot 5000 IE per dag aangeraden.
 Voor therapeutische doeleinden kan 2000 tot 10.000 IE per dag genomen
worden.
 Volgens vitamine D deskundige Dr Cannel moeten kinderen 1.000 Ieper 10 kg
lichaamsgewicht per dag nemen (bij gebrek aan zonlicht). Baby’s die
borstvoeding krijgen hebben 1.000 IE extra nodig, baby’s die flesvoeding
krijgen 600 IE.
 Vitamine D wordt beter opgenomen bij een vetrijke maaltijd.
 Vitamine D3 is de beste vorm van suppletie.
 Levertraan is een goede bron van vitamine D, maar bevat meestal te veel
vitamine A in verhouding. De verhouding vitamine A/D is belangrijk voor een
goede werking van vitamine D. Te veel vitamine A doet de werking van
vitamine D teniet. De ideale verhouding is 2000 IE vitamine A tenopzichte van
6.000-8.000 IE vitamine D.
Omrekeningsfactoren vitamine D
1 µg
=
40 IE
10 µg
=
400 IE
1 mg
=
40.000 IE
0,025 µg
=
1 IE
Bijwerkingen en toxiciteit van vitamine D
Van vitamine D zijn geen bijwerkingen of toxiciteit bekend. Ook niet bij hoge
doseringen. Extreem hoge doses van 50.000 IE per dag kunnen op de lange termijn
hypercalciëmie veroorzaken met mogelijk nierstenen en verkalking van organen en
bloedvaten tot gevolg. Toxiciteit is heel onwaarschijnlijk bij gezonde mensen die elke
dag tot 10.000 IE vitamine d nemen. Dit wordt door deskundigen als de veilige
bovengrens beschouwd.
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
12
Onderzoek vitamine D in relatie tot aandoeningen
Om een beeld te krijgen van de externe onderzoeken naar de tekorten van vitamine
D heb ik een 20 tal dossier gelicht om te onderzoeken of er overeenkomsten zijn in
de externe conclusies over een tekort aan vitamine D en wat ik in mijn eigen praktijk
waarneem.
Steekproef inzet vitamine D3 in relatie tot klachten: praktijk Hans Schuiling 2014
Steekproef inzet vittamine D 2014 HSC orthomoleculair therapeut Kolom1 Kolom2
Initialen
Leeftijd M/V
MB
50 V
AB
60 V
BB
35 M
JA
50 V
CB
44 V
RD
71 V
GE
45 M
ME
70 V
MF
44 M
YH
46 V
SH
60 V
AI
40 V
HK
59 M
BK
49 V
BL
62 V
TM
57 V
SN
37 V
As
64 M
JS
73 M
JV
57 V
Kolom3
Vitamine D status
46 nmol/l
58 nmol/l
63 nmol/l
79 mmol/l
42nmol/l
niet bepaald
47 nmol/l
52 nmol/l
niet bepaald
68 nmol/l
niet bepaald
43 nmol/l
63 nmol/l
Niet bepaald
105 nmol/l
70 nmol/l
niet bepaald
44 nmol/l
niet bepaald
68 nmol/l
Kolom4
Gewicht
72 kg
65 kg
116 kg
52 kg
94 kg
81 kk
88 kg
78 kg
68 kg
70 kg
90 kg
90 kg
84 kg
89 kg
99 kg
89 kg
58 kg
68 kg
78 kg
60 kg
Kolom5
Kolom6
Hoofklacht
Vitamine D suppletie per dag
Depressie
800 IE
Migraine
400 IE
Metaboolsyndroom 2000 IE
Vermoeidheid 0 IE
Collitis Ulcerosa 2000 IE
Diabetes II
0 IE
Hypertensie
1000 IE
Hartritmestoornis 2000 ie
Insulineresistentie 0 IE
Darminfectie
1000 IE
Fybromyalgie
1000 IE
Vermoeidheid 3000 IE
Metaboolsyndroom 1000 IE
Overgeicht
0 IE
Vermoeidheid 0 IE
Metaboolsyndroom 1000 IE
Vermoeidheid 1000 IE
Diabetes II
2000 IE
Cardiomyopathie 1000 I?E
Hypofosfatasamie 1000 IE
Vitamine D status
niet bepaald
79 mmol/l
70 nmol/l
68 nmol/l
63 nmol/l
58 nmol/l
52 nmol/l
47 nmol/l
46 nmol/l
44 nmol/l
43 nmol/l
42nmol/l
105 nmol/l
0
1
2
3
4
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
5
6
7
13
Van de 20 onderzochte dossiers was er bij 1 persoon sprake van een optimale
hoeveelheid vitamine D, 105 nmol/l. Bij 10 personen is er sprake van een tekort 9
personen hebben volgens de richtlijnen een voldoende vitamine D status.
Vermoeidheid
Overgeicht
Migraine
Metaboolsyndroom
Insulineresistentie
Hypofosfatasamie
Hypertensie
Hoofklacht
Hartritmestoornis
Fybromyalgie
Diabetes II
Depressie
Darminfectie
Collitis Ulcerosa
Cardiomyopathie
0
0,5
1
1,5
2
2,5
3
3,5
4
4,5
De verschillende aandoeningen in relatie tot de vitamine D status van de
onderzochte dossiers/cliënten komt in hoofdlijn overeen met de ziektebeelden
waarvoor therapeutisch gezien vutamine D suppletie wenselijk is. Met name de als
chronisch te classificeren ziektebeelden springen in het oog te weten: Fibromyalgie,
Metaboolsyndroom, Diabetes II, Collitis Ulcerosa en depressie.
Conclusie
Gezien de kleinschaligheid van dit onderzoek is het moeilijk uitspraken te doen over
de inzet van vitamine D in relatie tot de geconstateerde aandoeningen. Wel s er een
duidelijke overeenkomst tussen de extern geconstateerde aandoeningen en de
tekortrelatie van vitamine D en de door mij geraadpleegde dossiers over 2014. Het
maakt mij duidelijk dat vitamine D een belangrijke vitamine/hormoon is dat ingezet
kan worden in de orthomoleculaire praktijk. Wel is het van belang dat van elke patiënt
de bloedwaarden gemeten worden.
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015
14
Literatuurverwijzing
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
Kamychea E, Jockimsen RM, Jorde R, Intakes of calcium and vitamin D predict body mass index in the population of
Northern Norway. J Nutr 2003; 133:102-6
Chiu KC, Chu A, Saad ME, Hypovitaminosis D is associated with insuline resistence and beta cell dysfunction. Am J
Clin Nutr 2004; 79: 820-5
Vieth R. Vitamin D supplementation, 25-hydroxyvitamin D concentrations, and safety. Am J Clin Nutr. 1999;69
(5):842-56. GRATIS: http://www.ajcn.org/cgi/content/full/69/5/842
Tangpricha V, Turner A, Spina C, et al. Tanning is associated with optimal vitamin D status (serum 25- hydroxyvitamin
D concentration) and higher bone mineral density. Am J Clin Nutr. 2004;80(6):1645-9.
GRATIS:ttp://www.ajcn.org/cgi/content/full/80/6/1645
Levis S, Gomez A, Jimenez C, et al. Vitamin d deficiency and seasonal variation in an adult South Florida population.
J Clin Endocrinol Metab. 2005;90(3):1557-62. GRATIS: http://scholar.google.com/scholar? q=10.1210/jc.20040746&hl=en&lr=&btnG=Search
Holick MF. High prevalence of vitamin D inadequacy and implications for health. Mayo Clin Proc. 2006;81 (3):353-73.
GRATIS: http://www.mayoclinicproceedings.com/inside.asp?AID=1672&UID
Muskiet F.A.J., van der Veer E. Vitamine D: waar liggen de grenzen van deficiëntie, adequate status en toxiciteit?
Ned Tijdschr Klin Chem Labgeneesk. 2007;32:150-8. GRATIS: http://www.nvkc.nl/publicaties/documents/2007-3p150-158.pdf
Armas LA, Hollis BW, Heaney RP. Vitamin D2 is much less effective than vitamin D3 in humans. J Clin Endocrinol
Metab. 2004;89(11):5387-91. GRATIS: http://jcem.endojournals.org/cgi/content/full/89/11/5387 Houghton LA, Vieth
R. The case against ergocalciferol (vitamin D2) as a vitamin supplement. Am J Clin Nutr. 2006;84(4):694-7. GRATIS:
http://www.ajcn.org/cgi/content/full/84/4/694
Bettoun DJ, Burris TP, Houck KA, et al. Retinoid X receptor is a nonsilent major contributor to vitamin D receptormediated transcriptional activation. Mol Endocrinol. 2003;17(11):2320-8. GRATIS:
http://mend.endojournals.org/cgi/content/full/17/11/2320 9. Pruimboom L. Vitamine D, vitamine A en DHA. 'To restore
health we have to go back to the future' Van Nature. 2006;1(1):30-2.
Redactie Van Nature Uitkomsten vitamine D-onderzoek onvoldoende benut .Van Nature. 2007;(5):5.
Dr. Gert Schuitemaker; Nieuw licht op vitamine D en chronische ziekten.
Placebo nocebo; December 2014, 3;16 Hilda Maris
Baird DD, Hill MC, Schectman JM, Hollis BW. Vitamin d and the risk of uterine fibroids. Epidemiology. 2013
May;24(3):447-53.
Halder SK, Goodwin JS, Al-Hendy A. 1,25-Dihydroxyvitamin D3 reduces TGF-beta3-induced fibrosis-related gene
expression in human uterine leiomyoma cells. J Clin Endocrinol Metab. 2011 Apr;96(4):E754-62.
Farnik H,Bojunga A, et al. Low vitamin D serum concentration is associated with high levels of hepatitis B virus
replication in chronically infected patiens. 2013 Oct;58(4):1270-6
Crews M. Lally J. Gardner – Sood P, et al. Vitamin D deficiëncy in first episode psychosis:a case control study.
Schizophr Res. 2013. Nov;150 (2-3):5337
Anweiler C, Scott AM, Rolland Y, Blain H, Hermann FR, Beauchette O. Dietary intake of vitamin D and cognition in
older women: a large population bases study.Neurology. 2010 Nov 16; 75 (20):1810-6.
Celibilik A, et al: Serum levels of vitamin D, vitamin D-binding proteïn and vitamin D receptor in migraine patientsfrom
central Anatolia region; International Journal of Clinical Practice, 18 mei 2014 [Epub ahead of print]. PMID 24837712
Het belang van vitamine D. Hans Schuiling 15 maart 2015