Sondevoeding verpleegkundige aandachtspunten-2

Enterale voeding: verpleegkundige aandachtspunten
Rafael Herremans
Product Specialist Nutrition
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
2
Inleiding
Vraag naar ondersteuning in de thuiszorg stijgt
door verschillende factoren :
• vergrijzing
• besparingen in ziekenhuizen
• klinische paden
•…
3
Farmadomo
Homecare service provider :
- (na)levering en installatie
- teaching
- onderhoud en herstelling
- 24/7
Therapiegebieden :
- zuurstof
- verneveling
- beademing en slaapapneu
- monitoring
- aspiratie
- enterale voeding
-…
4
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
5
Keuze voedingsinterventie - 1
Eetlust stimuleren / herstellen
↓
Bijvoedingen inschakelen
↓
Maaltijden vervangen door volledige drinkvoedingen
↓
Overschakelen op sondevoeding
Mogelijke sondevoedingen:
• Volledige vervanging van de normale voeding
• (Nachtelijke) bijvoeding
6
Keuze voedingsinterventie - 2
Keuze uit 2 mogelijkheden:
• Parenterale voeding: rechtstreeks in de bloedbaan
• Enterale voeding: via het maagdarmkanaal
7
Parenterale voeding is nodig indien…
… het maagdarmkanaal niet werkt
- paralytisch ileus
- ernstige resorptiestoornissen
… het maagdarmkanaal moet rusten
- gastro-intestinale bloedingen
maar …
8
Enterale voeding (sondevoeding)
If the gut works : use it !
If it doesn’t work : make it work !
9
If the gut works, use it !
• fysiologische prikkeling van het maagdarmkanaal
→ verminderd risico voor :
- villusatrofie
- gastro-intestinale ulcera
- translocatie
- cholecystitits
• eenvoudigere techniek
• complicatierisico ↘
• lagere kostprijs
• minder belastend voor de patiënt
10
Kortom :
Sondevoeding wordt opgestart indien de
patiënt door ziekte, operatie of behandeling :
Niet wil eten
Niet kan eten
Niet mag eten
of… onvoldoende eet
Preventief
Aanvullende behandeling
11
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
12
Wat is sondevoeding ?
• vloeibare voeding
• toegediend via een sonde
• vervangt meestal de normale voeding - wordt
als enige voedingsbron gebruikt
• kan ook als aanvulling op de normale voeding
gebruikt worden
• producten dienen gebruikt te worden onder
medisch toezicht
• Soorten :
o
Caloriehoeveelheid
o
Samenstelling
o
Hoeveelheid
13
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
14
Eisen gesteld aan sondevoeding - 1
• Kies voor iedere voeding steeds het meest adequate toedieningssysteem
• Bv. : Nutrison (Nutricia)
15
Eisen gesteld aan sondevoeding - 2
• Veilig
- koolhydraten
- osmolariteit (300 – 350 mOsmol/l)
• Doeltreffend
- volledig en evenwichtig
- eiwitten
- energie
- vocht
- vezels
Fresubin HP Energy :
verhoogd eiwit- en
energiegehalte
Jevity FOS : verrijkt met
vezels
16
Eisen gesteld aan sondevoeding - 3
• Vezels... een integraal deel van de voeding !
• Normaliseren de stoelgang en zorgen voor de toename van een gunstige darmflora.
• Evenwichtige verhouding tussen oplosbare en onoplosbare vezels
• bv. Nutricia:
Oplosbare vezels:
o Oligofructose thv het cecum
o Inuline thv de rechter zijde van het colon
o Acaciagom thv overgang ascendens-transversum
Onoplosbare vezels:
o Soja polysachariden thv colon transversum
o Resistant starch thv colon descendens (links)
o Cellulose thv het sigmoïd
17
Eisen gesteld aan sondevoeding - 4
Vocht en energie hand in hand:
1000 – 3000 kcal / dag
in minstens 2000 ml
18
Maar…
Toegediend volume
=
82 % van het voorgeschreven volume
61 % van de reële behoeften van de patiënt
(Abernathy et al. – J PEN 13:387 – 391, 1989)
19
Oorzaken discrepantie
Medische oorzaken
•
te traag opklimmend startschema
•
onderzoeken
•
gastro-intestinale verwikkelingen (bv. diarree, braken, …)
Niet medische oorzaken
•
niet onmiddellijk wisselen van lege flessen of zakken
•
spontaan vertragen van het debiet
20
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
21
Dus … het literconcept …
• zekerheid toegediend volume ↗
• veiligheid ↗
• gebruiksgemak ↗
• correcte hydratatie
• optimale aanbreng van energie, eiwitten, essentiële vetzuren, micronutriënten en vezels
Literconcept :
Betere doorvoeding dankzij hogere inname
2 x 1000 ml / dag
22
Voordelen van het literconcept
• alle producenten:
→
Abbott
→
Fresenius
→
Nestlé
→
Nutricia
• 1 liter verpakkingen geeft slechts een zeer beperkt aantal manipulaties
• luchtfilter overbodig dankzij soepel materiaal
→
Beperkt risico op bacteriële contaminatie
• aluminiumfilm + beschermdop
→
Geen rechtstreeks contact tussen het product en de omgeving
23
… tenzij
• bij zeer wisselende energie-behoeften (kinderen)
• bij ernstige metabole stress (intensieve zorgen)
Is 500 ml een meer voor de hand liggende volume …
24
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
25
Gebruik en toediening - 1
• ongeopende verpakkingen op
kamertemperatuur
• spoelen !
• geopende verpakkingen in de koelkast (1 à 2
uur op voorhand uithalen)
• let op vervaldatum
• voeding in glazen flessen is 8 uur bruikbaar,
sondevoeding in zak 24 uur.
• bereide voeding 8 uur bruikbaar, behalve de
bereide voeding van Abbott (24 uur, bv.
AlitraQ).
• drinkvoedingen mogen met een spuit in
bolus toegediend worden, maar nooit ( ! )
toegediend als sondevoeding met een zak of
container
26
Gebruik en toediening - 2
• plaats de patiënt in een correcte houding (+/- 30 °)
• controleer regelmatig de positie en de fixatie van de sonde
• streef steeds 2 liter sondevoeding na
• kies de toedieningssnelheid in functie van de tolerantie van de patiënt
o Ideaal:
125 ml / uur
= 1 liter / 8 uur
= 42 druppels / minuut
o Maximaal:
200 ml / uur
• dien de voeding toe op kamertemperatuur
27
Gebruik en toediening - 3
Continue toediening
Ideaal
=
125 ml / uur
Maximaal
=
200 ml / uur
=
aantal druppels per minuut (20 druppels = 1 ml)
ml / uur
________________
3
Looptijd 1 liter
Debiet
Regeling
24 u
42 ml / u
14 druppels / minuut
20 u
50 ml / u
17 druppels / minuut
12 u
83 ml / u
28 druppels / minuut
10 u
100 ml / u
33 druppels / minuut
8u
125 ml / u
42 druppels / minuut
6u
167 ml / u
56 druppels / minuut
5u
200 ml / u
67 druppels / minuut
28
Gebruik en toediening - 4
Ga zeer hygiënisch te werk:
→
was de handen voor iedere manipulatie
→
vervang het toedieningssysteem iedere dag
→
gebruik een geopende verpakking binnen de 24 uren
→
recipiënten waarmee vocht aan de patiënt wordt toegediend worden dagelijks
vervangen
Werk progressief :
29
Gebruik en toediening - 5
•
Controleer tijdig de vochtinname
•
Mogelijke tekenen van dehydratatie
–
Constipatie
–
Geconcentreerde (donkere) urine
–
Droge huid en slijmvliezen
–
Acuut gewichtsverlies
–
Verhoogde lichaamstemperatuur
30
Gebruik en toediening - 6
Continue toediening van sondevoeding :
- Via zwaartekracht
→
Betrouwbare methode voor meerderheid van patiënten
- Via een pomp
→
Acurate toediening
→
Afwijking van 5 à 10 %
31
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
32
Toedieningsschema/snelheid
• Continu : 12/24u
• Intermittent : 2/6u
• Bolus : 4 tot 6 porties 250/350ml
→
bolusvoeding en kleine hoeveelheden
33
Regels bij toediening van sondevoeding
34
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
35
Wat bij complicaties ? - 1
DIARREE
1. Controleer de toediening
●
Debiet aangepast aan tolerantie?
●
Toedieningsschema gerespecteerd?
●
Hygiëne?
●
Toedieningssysteem tijdig vervangen?
●
Voeding op kamertemperatuur?
2. Controleer gebruik van geneesmiddelen
●
Toediening via medicatiepoort?
●
Hygiëne tijdens de toediening?
●
Rekening gehouden met de osmolariteit?
●
Type medicatie (bv. Enteric coated, slow release) ?
●
Geneesmiddel met laxerend effect?
●
Antibiotica?
3. Controleer de voeding
●
Correcte productkeuze (vezels ?)
●
Extra toevoegingen ?
●
Rekening gehouden met eventuele intolerantie / malabsorptie ?
●
Gebruik van dranken / voedingsmiddelen naast de sondevoeding ?
36
Wat bij complicaties ? - 2
CONSTIPATIE
1. Controleer de toediening
•
2 liter sondevoeding?
•
Extra vochtverlies (wonden, bloedingen,
braken, fistels, omgevingsfactoren, versnelde
ademhaling, …)
2. Controleer de voeding
•
Voorkeur voor VEZELVERRIJKTE sondevoeding !
3. Controleer het gebruik van geneesmiddelen
•
Geneesmiddelen met constiperend effect :
→
Aluminiumhoudende anti-acida,
codeïnehoudende geneesmiddelen,
ijzerpreparaten, levodopa
4. Aangepaste lichaamsbeweging
37
Wat bij complicaties ? - 3
NAUSEA / BRAKEN
1. Evalueer de patiënt
●
Obstructie maagdarmkanaal ?
→ Stop tijdelijk de toediening en onderzoek de patiënt
●
Vertraagde maaglediging ?
→ Overweeg postpylore toediening en/of gebruik van prokinetica
2. Controleer de toediening
●
Te snelle toediening ?
Ideaal: 125 ml / u
Maximaal: 200 ml / u
●
Te grote portie (bolus ?)
→ Continue toediening of kleinere porties
3. Controleer de voeding
●
Te koude voeding ?
→ Voeding toedienen op kamertemperatuur
●
Hoge osmolariteit ?
→ Lagere toedieningssnelheid
38
Wat bij complicaties ? – 4
39
Wat bij complicaties ? – 5
40
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
41
Sondevoeding en medicatie – 1
•
Dien medicatie steeds toe via de medicatiepoort (niet mengen met voeding !)
•
Spoel de sonde voor en na de toediening van het geneesmiddel
•
Geef de voorkeur aan vloeibare medicatie
•
Verdun geconcentreerde oplossingen
•
Maal tabletten zeer fijn en los ze goed op
•
Pas eventueel het voedingsschema aan
•
Hou rekening met de aard van het geneesmiddel (bv. Vertraagde vrijgave)
•
Raadpleeg meteen de apotheek bij twijfel omtrent correcte toediening.
42
Sondevoeding en medicatie – 2
• pilverbrijzelaar
• vloeibaar alternatief ?
• nuchter ?
• …..
43
Sondevoeding en medicatie – 3
• patiënten die orale medicatie niet meer
goed kunnen innemen
• sonde of slikklachten
• kiezen van de juiste toedieningswijze
• eventuele alternatieve vormen en/of
middelen
• patiënten die verblijven in
verzorgings-, verpleeg- of ziekenhuizen
• thuissituatie
44
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
45
Het toedieningssysteem – 1
• Zorgt voor de connectie tussen de voeding en de sonde van de patiënt
• Regelt het debiet
• Laat toediening van medicatie toe zonder deconnectie van de sonde
• Alle leveranciers hebben bijpassende toedieningssystemen (trousses)
Flexiflo
zwaartekrachtleiding
(Abbott)
Flexiflo pompleiding
(voor Clearstar
Companion –Abbott)
46
Het toedieningssysteem – 2
• Om de 24u vervangen
• Verschillende soorten
Afhankelijk van :
→
Pomp/zwaartekracht
→
Aansluiting thv sonde
→
Type/merk voeding
→
…
47
Types aangepast aan de toedieningswijze - 1
Pack (zak) toedieningssysteem
• afgeschermd aanprikgedeelte
• unieke bevestiging
• ingebouwde medicatiepoort
• universele connector en Luer-Lock aansluiting
• zowel voor zwaartekracht als voor pomp
• Fresenius (spike), Nestlé (spike), Nutricia
48
Types aangepast aan de toedieningswijze - 2
Universeel toedieningssysteem
• schroefdop voor wijdmondese fles (bv. Abbott)
en flip-on voor glazen fles (bv. Nutricia en
Fresenius)
• luchtinlaat met bacteriefilter
• ingebouwde medicatiepoort
• universele connector en Luer-Lock aansluiting
• met flessenhanger
49
Types aangepast aan de toedieningswijze - 3
Universele en pack (zak) toedieningssysteem
• schroefdop voor wijdmondse fles en flip-on voor glazen
fles
• multi-pack adapter met lang aanprikgedeelte
• ingebouwde medicatiepoort
• universele connector en Luer-Lock aansluiting
• met flessenhanger
50
Lila
• De nieuwe toedieningssystemen zijn nu lila gekleurd:
→
om een duidelijk onderscheid te maken tussen intraveneuze en enterale sets,
waardoor een veiligere toediening van medicatie en voeding mogelijk wordt
51
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
52
Toedieningswijze : zwaartekracht / pomp
Toepassing
Voordelen
Nadelen
Voedingspomp
Zwaartekracht
• baby’s
• continue voeding
• zelfstandige
personen
• nauwkeurig
• minder duur
• veilig
• eenvoudig
• duurder
• complexer
• verstopping
• inloopsnelheid
• infectie risico
53
Toedieningwijze : zwaartekracht – 1
toediening met behulp van een
rolklem
debiet is geen zekerheid
grotere afwijkingen mogelijk
eenvoudiger
goedkoper
Abbott, Fresenius, Nestlé, Nutricia
54
Toedieningwijze : zwaartekracht – 2
55
Toedieningswijze : de voedingspomp
• Verschillende types pomp
→
stationair pompen : bv. Kangaroo 224 ; 324
→
mobiele pompen : bv. Kangaroo Joey ; Flocare Infinity ; Clearstar Companion ; …
•Verschillende opties in toediening
→
Enkel toedieningssnelheid : bv. Kangaroo 224 ; Micromax 100i
→
Toedieningssnelheid en volume : bv. Kangaroo 324 ; Clearstar Companion ; Flocare
Infinity …
→
Toedieningssnelheid, volume en intervallen : bv. Micromax 200i
56
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
57
Toedieningswegen
• Mond !!!
• Maag
Percutane
Nasogastrische sonde
Endoscopische
Gastrostomie (PEG)
Ballonkatheter
Button (SLD)
• Dunne darm
Nasojejunale sonde
PEG + jejunale sonde
Jejunostomie
58
Tubage types
• Nasogastrische tubage
→
Neus – maag
• Nasoduodenale tubage
→
Neus – twaalfvingerige darm
• Nasojejunale tubage
→
Neus – nuchtere darm
• PEG - PEJ - PEG/J – Button – Gastrostomie
→
Alle types gastrostomies
• Jejunostomie
→
Stomie t.h.v. het jejunum
59
Silicone – PUR - PVC
Silicone
Polyurethaan (PUR)
PVC
Zacht
Stijver
Stevig
Duur
Goedkoper
Goedkoop
Stevig/soepel
Soepel maar
Zwak/kinkgevoelig
verhardt in zuur
Moleculaire structuur van PVC
Dichtzuigen
Degenereert
tot 8 maanden
Slijtvast/inert
+/- 10 dagen
+/- 6 weken
60
Neussonde (< 3 weken)
Nasogastrische sonde
Nasojejunale sonde
61
Doormeter en lengte van maagsondes
• Diameter wordt uitgedrukt in charrière / french
• Ch 6-14 (ch 6 = 2 mm)
• Lengte 60 – 110 cm
• Kinderen :ch 6 – 60cm
ch 8 – 90cm
• Bij dunnere sonde :
→
meer kans op verstopping (medicatie)
→
meer kans op migratie
→
geen aspiratie
→
meer comfort
→
pomp ?
62
Neussonde
• Tippositie
→
Radiologie ! – ‘Gouden standaard’
→
Auscultatie
→
Klinisch
• Verwikkelingen
→
Neus, keel, slokdarm
→
Sinusitis, otitis
→
Refluxoesofagitis
→
Maagerosies
→
ASPIRATIE
63
Neussonde : demonstratievideo
64
PEG –
Percutane Endoscopische Gastrostomie
(>3 weken)
•
•
Techniek :
→
gastroscopie
→
aan bed
→
eenvoudig : 15 min
PEG + jejunosonde
65
PEG : demonstratievideo
66
PEG – Verzorging
• Eerste 10 dagen :
→ dagelijkse ontsmetten, droog verband
• Wondzorg
67
PEG – Verzorging – 2
• Vanaf 10e dag :
→
dagelijks wassen
→
draaien, Dompelen en Doorspoelen
• De PEG wordt een deel van het lichaam en van het dagelijks toilet
68
PEG : problemen
• PEG valt uit :
→
→
Eerste 10 dagen
o
verwittig arts
o
gevaar voor peritonitis
o
plaats zelf geen blaassonde in het fisteltraject
Na 10 dagen
o
probeer opening open te houden met balloncatheter of blaassonde
o
verwittig arts
69
PEG : vervanging – 1
• Verwijderen :
→
percutaan
→
endoscopisch
• Vervanging :
→
nieuwe PEG
→
ballonkatheter
→
button (SLD)
• Geen steriele zorg :
→
“huishoudelijk” proper
• Producenten :
→
Cobra Medical (Kimberly-Clark)
→
Nutricia
70
PEG : vervanging – 2
• Kleef de sticker uit de set in het medisch of verpleegkundige dossier of vermeld duidelijk de referenties van de
sonde of button
• Controleer zeer regelmatig de positie van de sonde na de plaatsing door
de pH van het geaspireerde maagvocht te controleren met indicatorpapier
• Spoel de sonde
→
Voor en na elke toediening van sondevoeding
→
Voor en na elke toediening van medicatie
→
Om de 8 uren
• Was een geheelde stoma dagelijks met water en zeep ; goed spoelen en drogen
• Draai de sonde 180 °
• Controleer de afstand tussen de buikwand en de externe disc
• Bij button : de extensieset wekelijks vervangen
• Minstens 1 x/week en bij lekkage de inhoud van de ballon controleren: corrigeer indien nodig met fysiologisch
water tot 5 ml
• Injecteer nooit sondevoeding of medicatie in de ballon
• bij roodheid, irritatie of zwelling van de stomie : de behandelende arts verwittigen
• Bij accidentele verwijdering binnen de 4 uren vervangen
71
Ballonkatheter
72
Button (SLD)
• Meten
→
Eenvoudige meting van de
benodigde lengte met een stoma
meetsonde
• Plaatsen
→
Plaatsing zonder voerdraad of obturator in een geheelde stomie
→
Plaatsing zonder endoscopie, niet invasief (kan zowel in als buiten het ziekenhuis)
• Extensieset met veilig connectiesysteem
→
Fixatie aan de knopsonde met een draaisysteem: voorkomt
lekkage bij toediening
→
Met verschillende aansluitingen: voor een keuze aangepast aan de patiënt
73
Button (SLD) - 2
74
Button (SLD) - 3
• Entristar (Covidien)
Dopje
Toeganspoort voeding / decompressie
Anti-Reflux Klepje
Extern fixatie systeem
Opp. abdomen
5 mm
speling
Maag
Intern fixatiesysteem
75
Button (SLD) - 4
Continue toediening
Toediening van bolus
Plaatsen van een extensieset
76
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
77
Terugbetaling van sondevoeding – 1
• Criteria :
→
voorschrift door huisarts of specialist
→
samenwerken met ervaren medische ZH team
→
behandeling ‘ten huize’ van de patiënt
→
aanvraag terugbetaling via adviseur
→
op basis van een omstandig medische verslag
→
erkende aandoening
→
goedkeuring is 12 maanden geldig
→
maandelijkse factuur voeding en materiaal : ziekenfonds
10 november 1996
78
Terugbetaling van sondevoeding – 2
•
Erkende aandoeningen :
A. Pathologie
neurologisch, slikreflex
complicaties heelkunde en/of radiotherapie tgv mond, keel
obstructie thv keel, slokdarm, maag
erfelijke metabole ziekten
B. Ernstige absorptiestoornis in de darmen waarvoor een parenterale voeding nodig is of was
inflammatoire darmziekten (Chron, collitis ulcerosa)
intestinale resecties
ernstige malabsorptie (muco, radio-enteritis)
surinfectie bij AIDS
C. Kind jonger dan 2 jaar lijdende aan ernstige ondervoeding met een weerslag op de
ontwikkeling van de lichaamslengte en lichaamsgewicht
79
Terugbetaling van sondevoeding – 3
• Voor wie ?
–
Voor patiënten thuis of in het RVT
• Nodige documenten
–
Voorschrift van de behandelende arts
= 12 maanden geldig na akkoord
–
Overzichtsstatus / factuur
• Terugbetaalde bedragen
–
–
Voeding:
→
Polymere voeding
€ 4,10 / dag
→
Semi-elementaire
€ 15,0 / dag
Materialen:
→
Zwaartekracht
€ 0,71 / dag
→
Pompset
€ 1,15 / dag
→
Pomp
€ 0,41 / dag
80
Terugbetaling van sondevoeding – 4
• Het plaatsen van een gastrostomiesonde of van een gastric button (nomenclatuur):
Invasieve medische hulpmiddelen (art. 35 bis):
“Invasieve medische hulpmiddelen zijn hulpmiddelen die gedurende de beoogde
tijdsduur gedeeltelijk of volledig in het lichaam binnendringen ofwel door een
chirurgische ingreep ofwel door een natuurlijke lichaamsopening ofwel doorheen het
lichaamsoppervlak”.
• Terugbetaling beschreven in artikel 35 bis (Implantaten)
Terugbetaling enkel wanneer vervanging gebeurt binnen de setting waar implantaten verstrekt
worden, m.a.w. in het ziekenhuis en niet in de thuiszorg. Dit betekent dat thuis patiënt kosten zelf
zou moeten dragen.
81
Terugbetaling van sondevoeding – 5
Hospitalisatieverzekering !
82
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
83
Kostprijs
• Standaard sondevoeding (polymeer)
5-7 €/zak
• Pomp
-
20-30 €/maand
• Zwaartekrachttrousse
2-4 €/trousse
• Pomptrousse
3,5-6 €/trousse
• Staander
0 €/maand (Farmadomo)
tot 8 €/ maand
Totaal :
• 2 liter isocalorische sondevoeding op zwaartekracht : tussen 350-500 €/maand
• 2 liter isocalorische sondevoeding met pomp : tussen 400-550€/maand
84
Inhoudsopgave
•
•
•
Inleiding
Farmadomo
Sondevoeding
Keuze voedingsinterventie
Wat is sondevoeding ?
Eisen gesteld aan sondevoeding
Het literconcept
Gebruik en toediening
Toedieningsschema en –snelheid
Complicaties
Sondevoeding en medicatie
Het toedieningssysteem
Toedieningswijze, zwaartekracht of pomp ?
Toedieningswegen
→
→
→
→
•
•
Neussonde
PEG
Balloncatheter
Button
Terugbetaling van sondevoeding
Kostprijs
Verpleegkundige handelingen
Nuttige links
Bijlagen
85
Sondevoeding en verpleegkundige handelingen
• A – handelingen
→
Observeren
→
Omschrijven van verpleegproblemen
→
Informeren en adviseren van patiënt en zijn familie
• B1 – handelingen (geen voorschrift vereist)
→
Enterale vocht- en voedeseltoediening
• B2 – handelingen (voorschrift vereist)
→
→
Spijsverteringsstelsel
–
Voorbereiding, uitvoering en toezicht op gastro-intestinale tubage en drainage
–
Verwijdering, vervanging na fistelvorming (met uitzondering van de eerste vervanging uit te
voeren door de arts) en toezicht op de percutane gastrostomiesonde met ballon
Medicamenteuze toediening
–
→
Voedsel- en vochttoediening
–
→
Voorbereiding en toediening van medicatie via gastro-intestinale katheter
Parenterale voeding
Verpleegkundige activiteiten die verband houden met het stellen van diagnose en behandeling
–
Staalafneming en collectie van secreties en excreties
• C – handelingen
86
Nuttige links
www.farmadomo.com
www.riziv.be
http://riziv.fgov.be/drug/nl/other-pharmaceutical-supplies/nutrition/index.htm#2
www.espen.org
European society for clinical nutrition and metabolism
Vlaamse Vereniging voor Klinische Voeding en Metabolisme
http://vvkvm.be/
87
Enteral nutrition : our partners
88