gezondheid in beeld - Regionaal Kompas Volksgezondheid

GEZONDHEID IN BEELD
Resultaten volwassenen en ouderen monitors in 2012 in de regio
Limburg-Noord
De factsheet ‘Gezondheid in beeld’ beschrijft per thema de belangrijkste
resultaten van de GGD Gezondheidsmonitor. De monitor is afgenomen
in 2012 onder volwassenen en ouderen in de regio Limburg-Noord.
Onder volwassenen wordt verstaan de 19-65 jarigen en onder ouderen
de 65-plussers. Daar waar mogelijk is een vergelijking gemaakt met
Nederland en met cijfers uit de monitors 2008/2009.
1
INHOUDSOPGAVE
1. Ervaren gezondheid
2. Overgewicht
3. Roken
4. Alcohol
5. Beweging en voeding
6. Eenzaamheid
7. Chronische aandoeningen
8. Diabetes
9. Hart- en vaatziekten
10. Mantelzorg
Pagina 3
Pagina 4
Pagina 5
Pagina 6
Pagina 7
Pagina 8
Pagina 10
Pagina 11
Pagina 12
Pagina 13
2
1. ERVAREN GEZONDHEID
Ouderen zijn negatiever over hun gezondheid
Ervaren gezondheid geeft aan hoe mensen zélf hun gezondheid
beoordelen.
Eén op de vijf volwassenen en 42% van de ouderen vindt zijn/haar
gezondheid niet goed. Voor volwassenen wijkt dit cijfer niet af van het
Nederlandse gemiddelde, terwijl de ouderen in Limburg-Noord
negatiever over hun gezondheid oordelen dan hun leeftijdsgenoten in
Nederland. Verder oordelen laagopgeleiden negatiever over hun
gezondheid.
3
2. OVERGEWICHT
Overgewicht stijgt
Overgewicht is het resultaat van een verstoorde balans tussen voeding
en beweging. Bij het ontstaan van overgewicht spelen psychische en
sociale factoren én de inrichting van de omgeving een rol. Overgewicht
hangt samen met tal van chronische aandoeningen. Na roken draagt
overgewicht het sterkst bij aan de totale ziektelast.
Het percentage met overgewicht is de afgelopen jaren gestegen.
Overgewicht komt in de regio Limburg-Noord even vaak voor als in
Nederland: 47% van de volwassenen kampt met overgewicht. Mannen
en mensen met een lage opleiding hebben vaker overgewicht. Met de
leeftijd stijgt het percentage mensen met overgewicht.
4
3. ROKEN
Toename rokers met een lage opleiding
Roken is dé vijand van onze volksgezondheid. Het is de grootste
vermijdbare doodsoorzaak en draagt van alle leefstijlfactoren het meeste
bij aan de totale ziektelast. Stoppen met roken leidt direct tot positieve
gezondheidseffecten.
In de regio Limburg-Noord ligt het percentage rokers lager dan in
Nederland. 23% van de volwassenen en 11% procent van de ouderen
rookt. Volwassenen met een lage opleiding en jongvolwassenen roken
het meest. Het percentage rokers is de afgelopen jaren gelijk gebleven,
terwijl het percentage rokers met een lage opleiding is toegenomen.
5
4. ALCOHOL
Overmatig alcoholgebruik: hoogopgeleide ouderen vormen een
risicogroep
Overmatig alcoholgebruik wordt gedefinieerd als meer dan 21 glazen per
week voor mannen en meer dan 14 glazen per week voor vrouwen.
Alcoholgebruik hangt samen met tal van aandoeningen. Alcoholgebruik
wordt beïnvloed door persoonlijke factoren zoals sociaal economische
status en door omgevingsfactoren zoals de betaalbaarheid en
verkrijgbaarheid van alcohol.
In vergelijking met Nederland drinken ouderen minder en bij
volwassenen is er geen verschil. Mannen, hoogopgeleide ouderen en
jongvolwassenen drinken het meest.
6
5. BEWEGING EN VOEDING
Een derde van de inwoners beweegt te weinig
De Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) houdt in; minimaal 5
dagen per week minstens een half uur per dag matig tot intensief
bewegen. Voldoende bewegen bevordert de kwaliteit van leven, verlaagt
het risico op ziekten en bevordert het beloop van een aantal chronische
aandoeningen. Factoren als sociale en fysieke veiligheid en sport- en
groenvoorzieningen in de omgeving stimuleren tot meer bewegen.
Zowel in Nederland als in de regio Limburg-Noord beweegt een derde
van de inwoners te weinig. Vrouwen voldoen minder vaak aan de NNGB.
Bij volwassenen voldoen vooral de hoogopgeleiden het minst aan deze
norm. Bij de ouderen zijn dit vooral de laagopgeleiden en de 75-plussers.
Jongvolwassenen eten te weinig groenten en fruit
Voeding speelt een belangrijke rol bij een gezonde leefstijl. In Nederland
wordt aanbevolen om élke dag te ontbijten, voldoende groenten of
rauwkost en minimaal 2 stuks fruit te eten.
Ontbijt
In de regio Limburg-Noord ontbijt 18% van de volwassenen en 7% van
de ouderen minder dan 5 keer per week. Het zijn vooral volwassen
mannen, jongvolwassenen en laagopgeleiden die minder vaak ontbijten.
Deze percentages zijn sinds 2009 gelijk gebleven.
Groenten
Ongeveer zes op de tien inwoners van Limburg-Noord eet niet elke dag
groenten of rauwkost. Dit zijn vooral jongvolwassenen en lager opgeleide
ouderen.
7
Fruit
Zeven op de tien volwassenen in de regio Limburg-Noord, waarvan met
name jongvolwassenen, voldoen niet aan de fruitnorm van minimaal 2
stuks fruit per dag. De helft van de ouderen in de regio eet onvoldoende
fruit. Vooral mannen eten onvoldoende fruit.
8
6. EENZAAMHEID
Laagopgeleiden zijn vooral ernstig eenzaam
Gevoelens van eenzaamheid worden veroorzaakt doordat mensen een
gebrek ervaren in het aantal of de kwaliteit van relaties. Eenzaamheid
kan leiden tot depressie en suïcide en verhoogt de kans op vroegtijdig
overlijden.
In de regio Limburg-Noord komt ernstige eenzaamheid in vergelijkbare
mate voor als in Nederland: 7% van de volwassenen en 9% van de
ouderen is eenzaam. De afgelopen jaren zijn deze percentages gelijk
gebleven. Risicogroepen zijn vooral laagopgeleiden en 75-plussers.
9
7. CHRONISCHE AANDOENINGEN
Door vergrijzing meer chronische aandoeningen
Chronische aandoeningen leiden vaak tot lichamelijke beperkingen, die
invloed hebben op het dagelijks functioneren en daarmee de kwaliteit
van leven. Door de vergrijzing zal het aantal mensen met een chronische
aandoening verder toenemen, met als gevolg een verdere toename van
zorgkosten.
In de regio Limburg-Noord komen chronische aandoeningen vaker voor
dan in Nederland: 58% van de volwassenen en 87% van de ouderen
heeft minimaal één chronische aandoening. De afgelopen jaren is er
sprake van een stijgende trend. Risicogroepen zijn vooral lager
opgeleiden en vrouwen.
10
8. DIABETES
Meer diabetici
Diabetes is onder te verdelen in diabetes type 1 en diabetes type 2.
Diabetes type 1 is een auto-immuunziekte en diabetes type 2 wordt
beschouwd als een welvaartsziekte. De risicofactoren voor het ontstaan
van diabetes type 2 zijn onder andere (ernstig) overgewicht, buikomvang
en roken. De stijging van het aantal mensen met diabetes wordt
veroorzaakt door vergrijzing van de bevolking en gerichte vroege
opsporing door huisartsen. Diabetes verhoogt het risico op hart- en
vaatziekten, depressie en ziekten van ogen, nieren en zenuwen.
In de regio Limburg-Noord komt diabetes even vaak voor als in
Nederland: 4% van de volwassenen en 17% van de ouderen. Bij 65plussers is er sprake van een stijgende trend. Laagopgeleiden lopen het
hoogste risico op het ontwikkelen van diabetes.
11
9. HART- EN VAATZIEKEN
Vrouwen van 65-plus hebben een verhoogd risico op hart- en
vaatziekten
Eén derde van alle sterfte wordt veroorzaakt door hart- en vaatziekten.
De ontwikkeling van deze ziekten wordt onder andere beïnvloed door
roken, ongezonde voeding en onvoldoende beweging. Veertien procent
van de volwassenen en 44% van de ouderen in de regio Limburg-Noord
kampt met hart- en vaatziekten. Risicogroepen zijn laagopgeleiden en
vrouwen van 65-plus.
12
10. MANTELZORG
Vooral vrouwen geven en ontvangen mantelzorg
Mantelzorg is vrijwillige en onbetaalde hulp die wordt gegeven aan een
hulpbehoevende uit de eigen sociale omgeving. Deze hulp bestaat uit
praktische of emotionele hulp, verpleging of verzorging en wordt
minimaal 3 maanden of minimaal 8 uur per week gegeven.
Mantelzorg geven
In de regio Limburg-Noord zijn er procentueel evenveel mantelzorgers
als in Nederland: 12% van de volwassenen en 13% van de ouderen.
Mantelzorgers zijn vaak vrouwen en hoogopgeleide ouderen.
Mantelzorg ontvangen
Het percentage mensen dat mantelzorg ontvangt in de regio LimburgNoord is sinds 2009 jaren gelijk gebleven: 4% van de volwassenen en
17% van de ouderen. Hieronder vallen vooral vrouwen, laagopgeleiden
en 75-plussers.
13
11. CONCLUSIES
Op het gebied van leefstijl is er voor volwassenen en ouderen nog veel
gezondheidswinst te behalen. Door de vergrijzing stijgt ook het
percentage mensen dat kampt met problemen op het gebied van
lichamelijk, geestelijk en sociaal welbevinden. Risicofactoren stabiliseren
op een ongunstig hoog niveau. Het terugdringen van ongezonde
leefgewoonten stagneert, vooral onder laagopgeleiden. Verder laten
onderstaande tabellen zien dat er tussen gemeenten verschillen bestaan
op het gebied van leefstijl en gezondheid. Dit biedt kansen voor het
vormgeven van lokaal gezondheidsbeleid dat het beste aansluit bij de
behoeften van lokale bevolking.
14
15
INFORMATIE
Voor meer informatie over ‘Gezondheid
in beeld’:
www.regionaalkompas.nl/limburg-noord
Of neem per mail contact op met:
Niels Boots ([email protected])
Jolanda Stokx ([email protected]).
ADRESGEGEVENS
GGD Limburg-Noord,
onderdeel van de Veiligheidsregio
Drie Decembersingel 50, 5921 AC
Venlo-Blerick
Postbus 1150, 5900 BD Venlo
Telefoon: 088 - 119 12 00
16