Kwaliteitsver pleeg- kundige: een functie met ambitie

Management & Verpleging
Kwaliteitsverpleegkundige: een functie
met ambitie
zorg aan ouderen en cliënten met een lichamelijke beperking levert. In maart
2011 trad Rob van Dam aan als voorzitter van de Raad van Bestuur. Het streven van deze voorzitter is om zowel de
autonomie van de zorgvrager optimaal
te ondersteunen, als de regie van de
In maart 2011 stelde de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ)
alle woonzorgcentra van Osira Amstelring onder verscherpt
toezicht. De belangrijkste reden was een top-down cultuur met
te weinig ondersteuning voor de zorgmedewerkers, wat
resulteerde in onvoldoende verantwoorde zorg. Mede dankzij
de inzet van kwaliteitsverpleegkundigen wist Osira Amstelring
een verbeterslag te maken, waardoor de inspectie het verscherpte
toezicht in maart van dit jaar kon opheffen.
zorg terug te brengen bij de zorgprofessionals. Deze visie heeft een beweging
in gang gebracht waarbij het uitzetten
en bepalen van beleid meer gedecentraliseerd werd: ‘centraal wat moet en decentraal wat kan’.
Kwaliteitsverpleegkundigen
De nieuwe voorzitter van de RvB had in
Esther van Huissteden, Gabrielle Huijink, Hanneke Ikking van der Bom, Liesbeth Kerkhoff en
een andere organisatie positieve erva-
Astrid Bakker
ringen opgedaan met het aanstellen van
kwaliteitsverpleegkundigen op locatie.
Zorginstellingen hebben de laatste jaren
kers en de financiële middelen van een
Na het inzetten van het verscherpt toe-
te maken met een toenemende com-
zorgaanbieder. Er moet steeds meer met
zicht door de IGZ moesten er snel flin-
plexiteit van zorg. Om kwalitatief goede
steeds minder geld. Dit betekent dat er
ke maatregelen genomen worden. Daar-
zorg te bieden en die kwaliteit te waar-
creatief omgegaan moet worden met
om besloot de RvB toen om ook bij
borgen zijn goed geschoolde en gemoti-
middelen en medewerkers. Ook Osira
Osira Amstelring kwaliteitsverpleegkun-
veerde zorgmedewerkers nodig. Daarbij
Amstelring heeft hiermee geworsteld.
digen te introduceren.
bestaat er een spanningsveld tussen wat
Osira Amstelring is een grote zorgorga-
er wordt verwacht van zorgmedewer-
nisatie die intramurale en extramurale
De kwaliteitsverpleegkundigen bij Osira
Amsterring zijn ingezet bij alle intramurale locaties en bij de extramurale loca-
DE FUNCTIE KWALITEITSVERPLEEGKUNDIGE
ties waar lichamelijk gehandicapten
wonen. De primaire opdracht van deze
Kwaliteitsverpleegkundige is een veelzijdige functie. Deze verpleegkundige staat direct
verpleegkundigen was en is ervoor zor-
bij de uitvoering, maar wordt ook breed ingezet in de organisatie voor kwaliteitsbewa-
gen dat er verantwoorde zorg verleend
king, scholingsplannen en veiligheidsaspecten. De kwaliteitsverpleegkundige moet
wordt. Dit doen ze door zorgmedewer-
zowel signalerende, analytische, coachende als adviserende vaardigheden bezitten en
kers te coachen bij het methodisch wer-
moet vakinhoudelijke kennis hebben. Opleidingsvereiste voor deze functie is verpleeg-
ken, bijvoorbeeld bij dossiervoering, het
kundige niveau 5. Dit brengt de hbo-verpleegkundige terug in de woonzorgcentra. Naast
opstellen van een zorgplan en het voor-
het bezit van een hbo-diploma is het belangrijk dat de verpleegkundige ervaring heeft
bereiden van het multidisciplinair overleg
met ouderen en/of lichamelijk gehandicapten. De kwaliteitsverpleegkundige is geen
(MDO). Maar zeker ook door te onder-
lijnfunctionaris. Het is een duidelijk autonome functie waarin signalering en advisering
steunen in de dagelijkse praktijk, een
(gevraagd en ongevraagd) een belangrijke plaats innemen. De kwaliteitsverpleegkundige
vraagbaak te zijn en te stimuleren door
is verbonden aan de locatie (of aan de doelgroep, bijvoorbeeld lichamelijk gehandicap-
een duidelijke, positieve visie uit te dra-
ten) en legt verantwoording af aan de (locatie)manager.
gen. Het was en is niet alleen van belang
de zorgmedewerkers het vertrouwen in
38 |
TvZ_12_04_pages_p33-64.indd 38
tvz | Tijdschrift voor Verpleegkundigen - 2012 nr. 4
8/21/2012 5:54:55 PM
Foto: Carol Bispham
Kwaliteitsverpleegkundige Hanneke Ikking tijdens een klinische les: ‘Kwaliteitsbeleid behoeft continue aandacht.’
zichzelf terug te geven, maar ook het ver-
druk op vraaggerichte zorgplannen. Ver-
leiders en managers een belangrijke rol
trouwen in de managers en het bestuur
der worden door trainning on the job,
gespeeld in het opheffen van het ver-
van de organisatie. Met het introduceren
kennis en vaardigheden van zorgmede-
scherpte toezicht op de locaties van
van deze groep verpleegkundigen antici-
werkers versterkt.
Osira Amstelring. Zij gaven directe indi-
peert de organisatie proactief op de laat-
Omdat het om een nieuwe functie gaat,
viduele coaching op de werkvloer en
ste ontwikkelingen, zoals het voorstel
is er binnen de organisatie een vakgroep
gaven klinische lessen over zorginhou-
van het ministerie van VWS voor meer
kwaliteitsverpleegkundigen opgezet. De
delijke onderwerpen. Daarnaast keken
inzet van verpleegkundigen in verpleeg-
vakgroep heeft in haar startnotitie de
de kwaliteitsverpleegkundigen met een
huizen (kamerbrief staatssecretaris van
doelstellingen van deze groep verpleeg-
helikopterview naar de organisatie van
Volksgezondheid, 15 maart 2012).
kundigen vastgelegd. Er is daarbij ruim-
de locatie(s) en het primaire proces:
te gelaten voor voortschrijdend inzicht
welke processen en structuren zijn aan-
De dagelijkse praktijk
op basis van ervaringen uit het intra- en
wezig, hoe effectief zijn deze en welke
Inmiddels zijn er binnen Osira Amstel-
extramurale werkveld en organisatori-
verbeteringen kunnen worden inge-
ring 15 kwaliteitsverpleegkundigen
sche behoeften.
voerd en toegepast? Bij de implementa-
werkzaam. In eerste instantie heeft deze
tie van de verbeteringen is continue
groep zich vooral gericht op het actuali-
Opheffing van het toezicht
aandacht voor de inbreng van de zorg-
seren en implementeren van zorgdossiers
De kwaliteitsverpleegkundigen hebben
medewerkers zelf. Het is belangrijk om
en zorgplannen. Hierbij leggen zij de na-
samen met de zorgmedewerkers, team-
draagvlak te creëren bij medewerkers.
tvz | Tijdschrift voor Verpleegkundigen - 2012 nr. 4
TvZ_12_04_pages_p33-64.indd 39
| 39
8/21/2012 5:54:55 PM
Management & Verpleging
Dit draagvlak ontstaat wanneer medewerkers zich betrokken voelen bij een
verandering.
DOELSTELLINGEN STARTNOTITIE
KWALITEITSVERPLEEGKUNDIGEN:
Mede door de inzet van de kwaliteitsverpleegkundigen is in maart 2012 het ver-
• Het ontwikkelen van de beroepsspecialisatie en haar toepassingen binnen V&V en LG.
scherpte toezicht van de IGZ volledig
• Het mede ontwikkelen en bewaken van de kwaliteit van de organisatie van zorg in
opgeheven. De IGZ gaf in haar rapport
zijn algemeenheid en de functie van kwaliteitsverpleegkundige in het bijzonder, in re-
aan dat het harde werken van de zorg-
latie tot het kennen/kunnen en borgen van zijn/haar specifieke taken en verantwoor-
medewerkers onder begeleiding van de
delijkheden.
kwaliteitsverpleegkundige zichtbaar is:
dat er duidelijk verbeteringen hebben
plaatsgevonden in het methodisch werken, dat processen waar nodig beschre-
• Het ontwikkelen van een netwerk van kwaliteitsverpleegkundigen werkzaam binnen
de beroepsspecialisatie, zowel intern als extern.
• Het vergroten van de publieke belangstelling (zowel intern als extern) voor betreffende beroepsspecialisatie.
ven en geïmplementeerd zijn, dat medewerkers beter zijn uitgerust om de
verantwoordelijkheid van hun beroep op
kwaliteitsbeleid continue aandacht be-
teamleiders en managers. Met de ge-
te pakken en cliënten meer tevreden
hoeft. De kwaliteitscirkel is een blijvend
noemde knelpunten wordt op de ver-
zijn. Nu is het zaak om de ingezette ver-
proces dat bewaking nodig heeft. Temeer
schillende locaties op verschillende ma-
anderingen te borgen in de organisatie.
ook omdat landelijke (verpleegkundige)
nieren omgegaan, afhankelijk van de
richtlijnen en inspectie-eisen niet sta-
manager en de kwaliteitsverpleegkundi-
Ervaringen en discussie
tisch zijn. De kwaliteitsverpleegkundige
ge. Deze verschillen horen bij de coleur
Is met het opheffen van het verscherpt
houdt iedereen scherp in het oog en
locale van de locaties.
toezicht het werk van de kwaliteitsver-
houdt zich voortdurend bezig met het
pleegkundige klaar? Onze ervaring is dat
borgen van het kwaliteitsbeleid. Kwali-
Conclusie
teitsverpleegkundigen staan bovendien
De functie van kwaliteitsverpleegkundi-
in een spanningsveld waarin zij keuzes
ge is binnen Osira Amstelring een func-
moeten maken. Zo moeten zij balance-
tie geworden die ingebed is in de orga-
ren tussen de verschillende taken die
nisatiestructuur. Het is de weg
noodzakelijk zijn. Waar ligt de meeste
geworden voor de organisatie om soepel
Binnen een van de locaties is gestart
behoefte: bij coachen van de medewer-
en daadkrachtig kwaliteitsbeleid te im-
met een instellingsbreed verbeterproject
kers of bij het ondersteunen van de ma-
plementeren op een manier waarbij de
onder de titel Gewoon Goed. Het project
nager bij het uitvoeren van staftaken en
zorgmedewerkers zich ondersteund
kwam tot stand na gesprekken met me-
het implementeren van (nieuw) beleid?
voelen in de uitvoering. De organisatie
dewerkers, waaruit naar voren kwam
Een ander voorbeeld is het spannings-
laat zien dat zij de signalen en de advie-
dat we met z’n allen willen dat de zorg
veld tussen controleren en stimuleren. Er
zen van de kwaliteitsverpleegkundige
‘Gewoon Goed’ is. Er is gekozen voor
moet regelmatig gecontroleerd worden of
waardeert. Er is een gezonde kwaliteits-
vier werkgroepen binnen dit project met
regels in acht worden genomen, of dos-
cultuur ontstaan. Dit maakt dat onze
de thema’s: Bejegening, ADL, Cliënt Cen-
siers nu zo ingevuld worden als de af-
ambitie om kwaliteit te leveren zeker
traal, Werkplezier. Alle medewerkers van
spraak was. De kwaliteitsverpleegkundi-
haalbaar blijft, nu en in de toekomst! ■
alle disciplines worden betrokken in dit
gen hebben ook als taak om zaken te
project. Zo wil de locatie stimuleren dat
borgen en bij borgen hoort toetsen of de
Auteurs
het project door de gehele organisatie
doelstellingen gehaald zijn. Het span-
De auteurs waren ten tijde van het schrijven van
gedragen en verspreid wordt.
ningsveld zit in hoe zich dit verhoudt
dit artikel allen kwaliteitsverpleegkundige bij
met de rol en de taakopvatting van de
Osira Amstelring.
PRAKTIJKVOORBEELD:
GEWOON GOED
40 |
TvZ_12_04_pages_p33-64.indd 40
tvz | Tijdschrift voor Verpleegkundigen - 2012 nr. 4
8/21/2012 5:55:05 PM